BD-P/423-12/05/Z - Kwalifikacja do kosztów uzyskania przychodów przekazanej równowartości otrzymanego odszkodowania za zniszczony domek letniskowy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.

W dniu 25 kwietnia 2005 r. Spółka złożyła wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, uzupełniony pismami z dnia 12 maja 2005 r., 13 czerwca 2005 r. oraz 20 lipca 2005 r.

We wniosku tym Spółka wskazała stan faktyczny sprawy, zgodnie z którym, w wyniku spalenia w 2002 r. domku letniskowego, który służył działalności socjalnej, otrzymała w latach 2002-2003 odszkodowanie w wysokości 98.911,60 zł. Otrzymane środki Spółka przeznaczyła na odtworzenie bazy socjalnej. Kwotę odszkodowania Spółka wykazała jako przychód podatkowy. W 2004 r. zakończono ponoszenie nakładów na odbudowę domku, jednocześnie podejmując decyzję o sprzedaży tego obiektu, przed przyjęciem na stan środków trwałych i przekazaniem do użytkowania. W wyniku sprzedaży przekazano na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych kwotę 98.911,60 zł, jako przychód wynikający z likwidacji domku letniskowego.

Na tle powyższych okoliczności faktycznych Spółka pyta, czy kwotę 98.911,60 zł należało potraktować jako koszty uzyskania przychodów lub przychód zwolniony z podatku na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

Według Spółki mają tu zastosowanie przepisy art. 12 ust. 4 pkt 5 ww. ustawy, czyli wskazaną kwotę nie zalicza się do przychodów, bowiem w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych zwiększa ona ten fundusz i tym samym nie podlega opodatkowaniu. Wnioskująca dodaje, że w roku otrzymania ubezpieczenia przychód ten poddała opodatkowaniu i gdyby teraz kwota powyższa nie stanowiła kosztów uzyskania przychodów byłaby dwa razy opodatkowana.

Pismem z dnia 4 maja 2005 r. Naczelnik Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu na podstawie art. 169 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej wezwał Podatnika do uzupełnienia wniosku celem przedstawienia wyczerpującego stanu faktycznego i przedstawienia jednoznacznie własnego stanowiska w sprawie.

W uzupełnieniu Spółka poinformowała, że domek letniskowy był amortyzowany, uległ całkowitemu spaleniu i został wykreślony z ewidencji środków trwałych. Przychód ze sprzedaży domku letniskowego wyniósł 225.000,00 zł, znalazł on w całości odzwierciedlenie w przychodach podatkowych roku 2004. Jednocześnie Spółka poniosła nakłady na odbudowę domku letniskowego w wysokości 231.754,13 zł, które zostały w całości ujęte w kosztach uzyskania przychodu w roku 2004. Przychód z tytułu likwidacji domku letniskowego, odszkodowanie w kwocie 98.911,60 zł nie zostało przeznaczone na utrzymanie lub odtworzenie zakładowych obiektów socjalnych. Zdaniem Spółki kwota 98.911,60 zł w myśl art. 12 ust. 4 pkt 5 nie stanowi przychodu podatkowego.

Organ podatkowy pismem z dnia 3 czerwca 2005 r. wezwał ponownie Spółkę do wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego. Według Naczelnika Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu wystąpiła sprzeczność pomiędzy treścią wniosku złożonego przez Podatnika a treścią uzupełnienia wniosku w przedmiotowej sprawie. Sprzeczność ta polega na tym, iż we wniosku Podatnik wyjaśnia, że otrzymane środki (odszkodowanie) przeznaczył na odtworzenie bazy socjalnej (spalonego domku letniskowego). Natomiast w uzupełnieniu, odpowiadając na pytanie organu podatkowego, Podatnik stwierdza, że przychód z tytułu likwidacji domku letniskowego, to jest otrzymane odszkodowanie w kwocie 98.911,60 zł, nie zostało przeznaczone na utrzymanie lub odtworzenie zakładowych obiektów socjalnych.

Podatnik w uzupełnieniu opisu stanu faktycznego po ponownym przeanalizowaniu sprawy stwierdził, że otrzymanego odszkodowania w wysokości 98.911,60 zł nie przekazał na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, tylko potraktował jako przychód do opodatkowania i przeznaczył na odbudowę wyżej wymienionego obiektu. W związku z powyższym odbudowa domku letniskowego odbywała się nie ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych tylko ze środków obrotowych Spółki. Zarząd Spółki postanowił w roku 2004 zakończyć ponoszenie nakładów na odbudowę domku i przed przyjęciem na stan środków trwałych i przekazaniem do używania sprzedać ten obiekt. Przychód ze sprzedaży wyniósł 225.000,00 zł. W 2004 r. Spółka podjęła decyzję o nie naliczaniu odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, gdyż z powyższej kwoty 225.000,00 zł Spółka przekazała część dotyczącą odszkodowania, to jest 98.911,60 zł, na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, natomiast pozostała część stanowiła przychód Spółki. Zdaniem Podatnika po ponownym przeanalizowaniu sprawy kwota 98.911,60 zł w myśl art. 16 ust. 1 pkt 9 lit. b) stanowi dla Spółki koszt uzyskania przychodu.

Pismem z dnia 12 lipca 2005 r. Naczelnik Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego wezwał ponownie do wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego:

Spółka ponownie przedłożyła uzupełnienie wniosku, w którym wyjaśniła, że w wyniku całkowitego spalenia domku i jego wykreślenia z ewidencji środków trwałych, nie umorzona wartość tegoż środka trwałego w wysokości 51.680,00 zł została zaliczona do kosztów uzyskania przychodu i rozliczona w kosztach podatkowych w deklaracji CIT-8 za 2002 rok. Domek letniskowy uległ całkowitemu spaleniu, a na jego miejsce podatnik wybudował nowy domek.

Reasumując, wątpliwości Spółki budził sposób zakwalifikowania zgodnie z obowiązującymi przepisami kwoty 98.911,60 zł, przekazanej na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, stanowiącej część przychodu ze sprzedaży - czy potraktować ww. kwotę jako koszty uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 pkt 9 lit. b) lub przychód zwolniony z podatku na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

W dniu 25 lipca 2005 r. Naczelnik Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu swym postanowieniem uznał pogląd Podatnika wyrażony we wniosku z 12 kwietnia 2005 r. (wpływ 25 kwietnia 2005 r.) za nieprawidłowy.

Zdaniem organu podatkowego nie zostały spełnione przesłanki określone w art. 12 ust. 4 pkt 5 ustawy podatkowej, pozwalającej nie zaliczać do przychodów, zarówno otrzymanego odszkodowania, jak i części przychodu osiągniętego ze sprzedaży nowo powstałego domku letniskowego. Ponadto, w ocenie organu pierwszej instancji, Podatnik nie ma możliwości odniesienia w ciężar kosztów podatkowych kwoty przekazanej na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.

Na niniejsze postanowienie Spółka złożyła zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, w którym zarzuca:

Ponadto Spółka dodaje, że uczyniła odpis w wysokości 98.911,60 zł, który zarachowała w koszty, jak również dokonała wpłaty na rachunek funduszu w dwóch ratach, w dniu 31.05.2004 r. kwotę 60.942,23 zł oraz 21.06.2004 r. kwotę 37.969,37 zł, czyli nie naruszając terminów określonych w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.

Mając na uwadze całość zebranego w sprawie materiału dowodowego stwierdzam co następuje:

Na podstawie art. 14a § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) Podatnik składając wniosek jest obowiązany do wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego oraz własnego stanowiska w sprawie. Interpretacja naczelnika urzędu skarbowego zawiera ocenę prawną stanowiska pytającego z przytoczeniem przepisów prawa.

Stosownie do przepisu art. 12 ust. 4 pkt 5 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) do przychodów nie zalicza się przychodów, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych zwiększają ten fundusz.

W świetle przepisów ustawy z dnia 7 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1995 r. Nr 70, poz. 335 z późn. zm.) pracodawca ma obowiązek przekazać na fundusz przychody uzyskane ze sprzedaży, dzierżawy lub likwidacji środków trwałych tworzących zakładową bazę socjalną oraz przychody uzyskane ze sprzedaży lub likwidacji zakładowych domów i lokali mieszkalnych. W przedmiotowej sprawie faktem jest, że to nie likwidacja środka trwałego służącego działalności socjalnej w rozumieniu przepisów ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych spowodowała uzyskanie jakiegokolwiek przychodu przez Podatnika. Otrzymane odszkodowanie w wysokości 98.911,60 zł było konsekwencją zawartej z ubezpieczycielem umowy. Samo zniszczenie domku letniskowego (jego fizyczna likwidacja) nie przyniosło Spółce żadnego przysporzenia. Tym samym owa, otrzymana tytułem odszkodowania kwota nie zwiększała funduszu świadczeń socjalnych, była przychodem podlegającym opodatkowaniu.

Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, sprzedany nowo wybudowany domek letniskowy nie służył działalności socjalnej, gdyż Spółka dokonała jego sprzedaży przed przekazaniem go do używania i przyjęciem na stan środków trwałych. Obowiązek przekazania na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych z tytułu sprzedaży, dzierżawy i likwidacji środków trwałych (art. 7 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych) dotyczy środków, które aktualnie służą działalności socjalnej, a nie tych, które służyły lub mogłyby jej służyć w przyszłości. W świetle powyższych ustaleń stwierdzić należy, iż nie została spełniona przesłanka wymieniona w art. 12 ust. 4 pkt 5 ustawy podatkowej, dotycząca zwiększenia funduszu świadczeń socjalnych, która pozwalałaby nie zaliczać do przychodów Spółki jakiejkolwiek części przychodu osiągniętego ze sprzedaży nowego obiektu. Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych wyraźnie definiuje o jakie środki ulega zwiększeniu fundusz. Między innymi fundusz zwiększa się o przychody z tytułu sprzedaży, dzierżawy i likwidacji środków trwałych służących działalności socjalnej, w części nie przeznaczonej na utrzymanie lub odtworzenie zakładowych obiektów socjalnych, przychody z tytułu sprzedaży i likwidacji zakładowych domów i lokali mieszkalnych w części nie przeznaczonej na utrzymanie pozostałych zakładowych zasobów mieszkaniowych. W stanie faktycznym przedstawionym przez Podatnika ww. zdarzenia powodujące zwiększenie funduszu nie miały miejsca. Ponadto brak jest dowolności w dysponowaniu przedmiotowymi środkami uzyskanymi z wyżej wymienionych źródeł. Ustawodawca wprawdzie nie wspomina o terminie przekazania środków finansowych na konto funduszu, jednakże przyjmuje się, że powinno nastąpić to niezwłocznie. Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych określa jedynie terminy wpłat na konto funduszu kwot będących wynikiem dokonywanych odpisów podstawowych i zwiększeń z tytułu zatrudnienia przez pracodawcę określonej liczby pracowników. Terminy określone w art. 6 ust. 2 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, wbrew twierdzeniom Wnioskującej, nie mają zastosowania do wpłat zwiększających fundusz.

W wyżej opisanym stanie faktycznym kwota otrzymanego odszkodowania jest przychodem podatkowym, który podlegał opodatkowaniu, także przychód z tytułu sprzedaży nowo wybudowanego budynku podlegał opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Brak jest w obu tych przypadkach możliwości zastosowania art. 12 ust. 4 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, bowiem żaden z tych przychodów nie zwiększa funduszu świadczeń socjalnych w rozumieniu ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych i tym samym podlega opodatkowaniu.

Odnosząc się natomiast do stanowiska Podatnika dotyczącego możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych kwoty 98.911,60 zł, należy zauważyć, iż zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 1 pkt 9 lit. b) ww. ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów i wpłat na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika; kosztem uzyskania przychodów są jednak, odpisy i zwiększenia, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych obciążają koszty działań pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek funduszu.

W stanie faktycznym przedstawionym przez Spółkę brak było podstaw do przyjęcia przez organ pierwszej instancji, że Spółka dokonywała odpisów i wpłat na fundusz określony w ustawie o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, które stanowiłyby koszt uzyskania przychodów. Wnioskująca dokonała wpłaty na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w wysokości 98.911,60 zł w dwóch ratach. Wpłata ta została dokonana z części środków uzyskanych ze sprzedaży nowo wybudowanego obiektu, w wysokości równej kwocie otrzymanego odszkodowania za spalony domek letniskowy. Nowo wybudowany obiekt nie został ujęty w ewidencji środków trwałych, ani też nie służył żadnej działalności socjalnej.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych określa dwa warunki, które muszą być spełnione łącznie, aby uznać odpis za koszt uzyskania przychodu - przepisy ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych muszą bezpośrednio określać, że dany odpis lub zwiększenie jest kosztem dla pracodawcy, a środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów muszą być wpłacone na wyodrębniony rachunek funduszu. W tym przypadku wbrew twierdzeniom Wnioskującej, nie zostały spełnione wymogi wynikające z ustawy podatkowej. Sama wpłata na rachunek funduszu nie stanowi wystarczającej przesłanki do uznania jej za koszt uzyskania przychodu. Nie stanowi ona odpisu podstawowego, który zgodnie z regulacjami ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych czyniony jest w odniesieniu do przeciętnej liczby zatrudnionych w danej jednostce, dysponenta funduszu. Tego rodzaju wpłata nie stanowi także zwiększenia funduszu, nie mieści się bowiem w zamkniętym katalogu ustawowym, brak jest tam zarówno otrzymanych odszkodowań, jak również wpłat dokonywanych przez pracodawców z innych źródeł.

Należy dodać, że, jak już wykazano wyżej, w przypadku środków stanowiących zwiększenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, istniejący obowiązek rozdysponowania środków winien być zrealizowany niezwłocznie po przeprowadzeniu operacji wpływających na zwiększenie, a nie w dowolnym, wygodnym dla danego podmiotu terminie.

W przepisie art. 7 ust. 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych ustawodawca nałożył na pracodawcę obowiązek uzupełniania tego funduszu m.in. o określone w pkt 7 i 8 tej normy środki, niejako automatycznie z chwilą ich uzyskania. Zdaniem organu odwoławczego, Spółka przekazując równowartość otrzymanego odszkodowania za zniszczony domek letniskowy, na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, nie spełniła warunków wynikających z ustawy podatkowej by móc zakwalifikować powyższe do kosztów uzyskania przychodów.

Przedmiotowa interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Podatnika i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.