A1-D-415-290/2005 - Komornik sądowy jako płatnik podatku dochodowego od wyegzekwowanych wynagrodzeń.

Pytanie podatnika

Czy komornik sądowy pełni obowiązki płatnika z tytułu wyegzekwowanych zaległych wynagrodzeń za pracę na podstawie art. 42e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Odpowiedź

Wnioskodawca wystąpił do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Jarocinie o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w zakresie obowiązków komorników sądowych wynikających z art. 42e ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.). W złożonym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest komornikiem sądowym, który egzekwuje od dłużnika (pracodawcy) na rzecz wierzyciela (pracownika) kwoty z tytułów określonych w art. 12 w/w ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy. Z tego tytułu komornik zobowiązany jest pobrać zaliczki na podatek dochodowy wg zasad określonych w art. 42e w/w ustawy oraz sporządzić odpowiednie deklaracje (PIT-4) i informacje podatkowe (PIT-11/8B). Natomiast problem w przedmiotowej sprawie dotyczy rozstrzygnięcia kwestii: czy w tej sytuacji komornik jest płatnikiem czy też tylko zastępuje płatnika, którym nadal pozostaje pracodawca. Wnioskodawca uważa, iż z art. 42e w/w ustawy wyraźnie wynika, iż działa zamiast płatnika (zakładu pracy), nie wstępując w jego obowiązki jako pracodawcy, co oznacza, iż pobraną zaliczkę jest zobowiązany przekazać na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika (pracodawcy), a w sporządzanych deklaracjach powinien wskazać jako płatnika - pracodawcę.

Po rozpatrzeniu przedmiotowego wniosku, w dniu 31 sierpnia 2005 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Jarocinie wydał postanowienie Nr PD/415-15/05, w którym uznał zaprezentowane przez wnioskodawcę stanowisko za nieprawidłowe. Organ I instancji stwierdził, iż na podstawie art. 42e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych komornik sądowy jest płatnikiem z tytułu wyegzekwowanych kwot i tym samym właściwym dla niego będzie urząd skarbowy, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według jego miejsca zamieszkania. Od tego postanowienia wnioskodawca złożył zażalenie do Dyrektora tutejszej Izby Skarbowej, w którym wniósł o zmianę powyższego postanowienia poprzez uznanie zaprezentowanego stanowiska za prawidłowe. Zaskarżonemu postanowieniu wnioskodawca zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 8 Ordynacji podatkowej w związku z art. 39 i 42e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto, wnioskodawca zarzucił, iż dokonując interpretacji prawa podatkowego organ I instancji pominął treść art. 796 i art. 797 w związku z art. 758 kodeksu postępowania cywilnego oraz art. 42e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z których wynika oczywisty fakt, że komornik sądowy działa w sytuacji hipotetycznej normy prawnej zamiast płatnika (zakładu pracy) nie wstępując w jego obowiązki jako pracodawcy.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu po gruntownej analizie przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego oraz zarzutów podniesionych w treści złożonego zażalenia stwierdził, iż postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Jarocinie zostało wydane prawidłowo i zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa podatkowego.

Kwestia naliczenia, poboru i odprowadzenia zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych uregulowana została w przepisach zawartych w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Na podstawie art. 1 pkt 25 ustawy z dnia 18 listopada 2004 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 263, poz. 2619) z dniem 1 stycznia 2005 r. dodano do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 42e, który nałożył na komorników sądowych obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy od wypłacanych osobom fizycznym, wyegzekwowanych kwot wynikających ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy. Zgodnie bowiem z ust. 1 tego artykułu, w przypadku gdy za płatnika, o którym mowa w art. 31 tej ustawy (tj. zakład pracy), wypłaty świadczeń dokonuje komornik sądowy lub podmiot niebędący następcą prawnym płatnika, przejmujący jego zobowiązania wynikające ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, jest on obowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy obliczonej według stawki 19%. Komornik, na podstawie art. 42e ust. 2 tej ustawy, przy obliczaniu zaliczki od wypłacanych wierzycielowi kwot zaległego wynagrodzenia uwzględnia koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 2 pkt 1 tej ustawy (tj. w kwocie wynoszącej w 2005 r. 102,25 zł) oraz składki na ubezpieczenie społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b) tej ustawy, potrącone w danym miesiącu, zgodnie z odrębnymi przepisami. Ponadto, stosownie do art. 42e ust. 3 w/w ustawy zaliczkę obliczoną w sposób określony w ust. 1 i 2 zmniejsza się o kwotę, o której mowa w art. 32 ust. 3 tej ustawy (tj. o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej, która w 2005 r. wynosi 44,17 zł) oraz kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, pobranej w danym miesiącu, zgodnie z odrębnymi przepisami, z zastrzeżeniem art. 27b ust. 1 pkt 2 i ust. 2 w/w ustawy.

W powyższym artykule, ustawodawca nie wyjaśnił, który urząd skarbowy jest właściwy dla przekazania miesięcznych zaliczek oraz przesłania miesięcznych deklaracji w tym zakresie (tj. czy urząd określony według miejsca zamieszkania lub siedziby komornika lub podmiotu niebędącego następcą prawnym płatnika czy też urząd określony według siedziby lub miejsca zamieszkania dotychczasowego płatnika). Ustawodawca odesłał w tym względzie do odpowiedniego stosowania przepisów dotyczących płatników, które właściwość urzędów skarbowych określają według siedziby lub miejsca zamieszkania płatnika (zgodnie z art. 42e ust. 4 w związku z art. 38 ust. 1 w/w ustawy). Dyrektor Izby Skarbowej stoi na stanowisku, iż przy rozstrzyganiu powyższej kwestii decydujące znaczenie ma zatem treść i zakres obowiązków nałożonych na komorników sądowych. Zgodnie z art. 8 Ordynacji podatkowej płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Na podstawie powołanego powyżej art. 42e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, komornicy są zobowiązani do obliczenia, poboru i wpłacenia organowi podatkowemu zaliczek na podatek dochodowy od wyegzekwowanych kwot. Tym samym należy stwierdzić, iż są płatnikami w rozumieniu art. 8 Ordynacji podatkowej. A zatem, skoro komornik lub podmiot niebędący następcą prawnym płatnika przejmuje zgodnie z omawianą regulacją de facto obowiązki płatnika, to właściwym urzędem skarbowym będzie urząd właściwy dla siedziby lub miejsca zamieszkania podmiotu zastępującego płatnika na mocy powyższego przepisu. Mając zatem na uwadze postanowienia art. 42e ust. 4 w związku z przepisami art. 38 ust. 1 i art. 39 ust. 1 i 2 w/w ustawy, należy stwierdzić, iż komornik sądowy:

- przekazuje kwoty pobranych zaliczek na podatek w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrał zaliczki na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według jego miejsca zamieszkania oraz przesyła równocześnie deklarację miesięczną według ustalonego wzoru (PIT-4),

- w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym obowiązany jest przekazać podatnikowi i urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika imienną informację sporządzoną według ustalonego wzoru (PIT-11/8B),

- jeżeli zaś obowiązek poboru zaliczki ustał w ciągu roku, komornik jest zobowiązany do sporządzenia imiennej informacji (PIT-11/8B) i przekazać ją podatnikowi i urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika w terminie do dnia 15 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrana została ostatnia zaliczka.

Natomiast w odniesieniu do zarzutów wnioskodawcy dotyczących pominięcia przez organ I instancji przy wydawaniu interpretacji treści art. 796 i art. 797 w związku z art. 758 kodeksu postępowania cywilnego, Dyrektor tutejszej Izby Skarbowej stoi na stanowisku, iż treść powołanych przepisów nie ma wpływu na wydaną interpretację dotyczącą sposobu i zakresu stosowania art. 42e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Powyższe przepisy dotyczą bowiem prowadzonego przez komornika postępowania egzekucyjnego i nie mają wpływu na sposób opodatkowania wyegzekwowanych kwot i wynikających z tego tytułu obowiązków komornika nałożonych przepisami podatkowymi.

Interpretacja powyższa dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania niniejszej decyzji.