7962/2016 - Skuteczność szkolnictwa zawodowego

Ministerstwo Edukacji Narodowej podejmuje działania w kierunku usprawnienia systemu szkolnictwa zawodowego. Kluczowym elementem bezpośrednio przekładającym się na jakość kształcenia zawodowego jest zachęcanie pracodawców do współpracy ze szkołami kształcącymi w zawodach na każdym etapie procesu kształcenia (udział pracodawców m.in. w opracowaniu oferty kształcenia, opracowaniu programów nauczania, przeprowadzaniu egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie). Włączenie pracodawców w proces kształcenia zawodowego jest gwarancją wysokiej jakości tego kształcenia.

Celem zmian w systemie kształcenia zawodowego jest upowszechnianie dualnego systemu kształcenia odpowiadającego potrzebom gospodarki, realizowanego we współpracy z przedsiębiorstwami stanowiącymi otoczenie gospodarcze szkoły. Jedną z form współpracy szkół z pracodawcami powinno być organizowanie zajęć praktycznych dla uczniów u pracodawców, aby nauka zawodu przebiegała w rzeczywistych warunkach pracy, z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, tj. w ramach kształcenia dualnego.

W przypadku skierowania uczniów na praktyczną naukę zawodu poza szkołę, dyrektor szkoły ma obowiązek załączyć do umowy z podmiotem przyjmującym uczniów np. pracodawcą, program nauczania dla zawodu, w którym określone są wiedza i umiejętności, które uczeń powinien nabyć w trakcie realizacji zajęć praktycznych. Pracodawcy mogą i powinni włączać się w działania szkół zawodowych np. wskazując umiejętności, nowe techniki i technologie, które powinny znaleźć się w programie nauczania w danym zawodzie, tak aby absolwent szkoły był odpowiednio przygotowany do podjęcia pracy. Program nauczania, dopuszczany do użytku w danej szkole przez dyrektora szkoły, musi obejmować wszystkie efekty kształcenia określone w podstawie programowej kształcenia w danym zawodzie, ale może również zawierać treści wykraczające poza podstawę programową.

Za realizację podstawy programowej, w tym podstawy programowej kształcenia w zawodach, tak by uczniowie nabyli wiadomości i umiejętności określone w tej podstawie i wykorzystywali je podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów, odpowiada szkoła. Szkoła ma również obowiązek monitorowania i analizowania osiągnięć każdego ucznia, z uwzględnieniem jego możliwości rozwojowych. 1

Nadzór pedagogiczny m.in. w stosunku do instruktorów praktycznej nauki zawodu, w przypadku gdy praktyczna nauka zawodu organizowana jest u pracodawców sprawuje dyrektor szkoły lub placówki oraz inni nauczyciele zajmujący stanowiska kierownicze 2 .

Jednocześnie uprzejmie informuję, że jednym z kierunków realizacji polityki oświatowej państwa, który ustalił Minister Edukacji Narodowej w roku szkolnym 2016/2017 jest "Podniesienie jakości kształcenia zawodowego w szkołach ponadgimnazjalnych poprzez angażowanie pracodawców w proces dostosowania kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy." W ramach działań resortu oświaty (kierunki realizacji zadań z zakresu nadzoru pedagogicznego) w technikach oraz zasadniczych szkołach zawodowych obecnie prowadzone jest monitorowanie liczby uczniów tych szkół realizujących kształcenie dualne w ramach praktycznej nauki zawodu. Wyniki monitorowania będą dostępne w pierwszej połowie 2017 r. Ponadto w pierwszej połowie 2017 r. przewidziano przeprowadzenie kontroli w publicznych technikach i zasadniczych szkołach zawodowych dotyczącej realizacji kształcenia dualnego w ramach praktycznej nauki zawodu.

Warto nadmienić, że przedsiębiorcy, którzy prowadzą praktyczną naukę zawodu oraz szkoły prowadzące kształcenie w zawodach mogą skorzystać ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w obszarze edukacji na lata 2014-2020. Zgodnie z ogłoszonymi przez Ministra Infrastruktury i Rozwoju wytycznymi dla regionów dotyczącymi wsparcia edukacji, w tym kształcenia zawodowego ze środków europejskich w latach 2014-2020 (Wytyczne w zakresie realizacji przedsięwzięć z udziałem środków Europejskiego Funduszu Społecznego w obszarze edukacji na lata 2014-2020), priorytetem działań podejmowanych w tym obszarze powinien być rozwój współpracy szkół i placówek kształcenia zawodowego z ich otoczeniem, w tym zwłaszcza z pracodawcami, ukierunkowany m.in. na zwiększenie dostępności i poprawę jakości kształcenia praktycznego uczniów w miejscu pracy. W ramach ww. działań przewidywane jest m.in.: organizowanie staży i praktyk zawodowych dla uczniów szkół zawodowych, w szczególności techników, u pracodawców, w tym również realizowanych na zasadach dualnego kształcenia, zdefiniowanego w znowelizowanym przez MEN rozporządzeniu w sprawie praktycznej nauki zawodu.

W Wytycznych (Rozdział 6, Podrozdział 6.1, pkt 9) przewidziano możliwość organizacji dla uczniów szkół prowadzących kształcenie zawodowe praktyk zawodowych oraz staży zawodowych u pracodawców lub przedsiębiorców, obejmujących realizację kształcenia zawodowego praktycznego we współpracy z pracodawcami lub przedsiębiorcami również wykraczających poza zakres kształcenia zawodowego praktycznego.

Organizacja kształcenia praktycznego u pracodawców dla uczniów szkół zawodowych obejmuje następujące założenia:

- za przygotowanie stanowiska pracy dla ucznia/praktykanta pracodawca otrzyma kwotę 5 000 zł,

- za udział w stażu zawodowym/praktyce zawodowej uczniowie otrzymują stypendium, którego wysokość określają Instytucje Zarządzające regionalnymi programami operacyjnymi,

- za opiekę nad stażystą/praktykantem opiekunowi wyznaczonemu przez pracodawcę przysługuje wynagrodzenie lub dodatek do wynagrodzenia refundowane w całości lub w części ze środków europejskich.

Najbliższe lata będą okazją do upowszechniania dualnego modelu kształcenia, m.in. na spotkaniach oraz konferencjach z pracodawcami oraz dyrektorami szkół prowadzących kształcenie zawodowe.

Przedkładając powyższe informacje i wyjaśnienia, uprzejmie proszę Pana Posła o ich przyjęcie.