7238/2016 - "Przedszkola za złotówkę"

W dniu 13 czerwca 2013 r. Sejm RP uchwalił ustawę o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw 1 - zwaną potocznie ustawą przedszkolną.

Celem wprowadzanych zmian w systemie oświaty, jest systematyczne zwiększanie dostępności wychowania przedszkolnego zakończone 1 września 2017 r. zapewnieniem wszystkim dzieciom od 3 roku życia miejsca realizacji wychowania przedszkolnego w przedszkolach i innych formach wychowania przedszkolnego, w których ustawowo zostanie ograniczona wysokość opłat pobieranych od rodziców za korzystanie przez ich dzieci z wychowania przedszkolnego.

Cel ten będzie osiągnięty m.in. dzięki:

Od dnia 1 września 2016 r. wszystkie dzieci 6-letnie oraz wszystkie dzieci 4- i 5-letnie, których rodzice chcą, by korzystały z edukacji przedszkolnej, mają mieć zapewnione miejsce realizacji wychowania przedszkolnego. 4

Biorąc pod uwagę możliwości organizacyjne gmin - od dnia 1 września 2017 r. również wszystkie dzieci 3-letnie będą miały zapewnione miejsce realizacji wychowania przedszkolnego.

Zgodnie z ustawą przedszkolną, od 1 września 2013 r. rada gminy określa wysokość opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego w publicznych przedszkolach prowadzonych przez gminę w czasie przekraczającym czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki, z zastrzeżeniem, że wysokość opłaty nie może być wyższa niż 1 zł za godzinę zajęć.

Ponadto, rada gminy może także określić warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat.

Publiczne przedszkole zapewnia bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę w czasie ustalonym przez organ prowadzący, nie krótszym niż 5 godzin dziennie. Za korzystanie z wychowania przedszkolnego w publicznym przedszkolu w czasie przekraczającym czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki, rodzic płaci za każdą godzinę pobytu dziecka nie więcej niż 1 zł.

Ograniczenie wysokości opłat za wychowanie przedszkolne spowodowało zmniejszenie dochodów gmin. W związku z tym, od 1 września 2013 r. gminy otrzymują, w postaci dotacji celowej, wsparcie z rezerwy celowej budżetu państwa na zwiększenie liczby miejsc i poprawę warunków wychowania przedszkolnego, w tym na poszerzanie oferty edukacyjnej przedszkoli, między innymi poprzez uatrakcyjnienie form realizacji podstawy programowej i organizację zajęć dodatkowych. Wysokość dotychczas uruchomionych środków z rezerwy celowej budżetu państwa dla gmin to:

* w 2013 r. - 503 617 tys. zł;

* w 2014 r. - 1 566 998 tys. zł;

* w 2015 r. - 1 573 994 tys. zł;

* w 2016 r. - 1 562 618 tys. zł (zmniejszenie kwoty jest skutkiem obniżenia wieku rozpoczynania edukacji szkolnej do 6 lat), mimo, że z uwagi na szacowany istotny wzrost liczby dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym, podniesiona została wysokość rocznej kwoty dotacji celowej na dziecko na dofinansowanie realizacji przez gminy zadań w zakresie wychowania przedszkolnego. Kwota rocznej dotacji na dziecko, wzrosła z 1 305 zł do 1 370 zł. 5

Przedszkole może rozszerzać swoją ofertę zajęć o zajęcia, potocznie zwane dodatkowymi zajęciami rozwijającymi zainteresowania i uzdolnienia dzieci. Opłaty dla rodziców za przedszkole nie mogą być jednak z tego tytułu wyższe. Rozwiązanie takie ma służyć ochronie rodziców przed koniecznością podwójnego opłacania zajęć (opłata zgodna z uchwałą rady gminy i opłata dla firmy prowadzącej zajęcia).

Należy zauważyć, że jednym z celów postanowień prawa oświatowego jest zniesienie barier w upowszechnieniu wychowania przedszkolnego. Jedną z nich jest bariera ekonomiczna.

Dyrektor przedszkola dysponuje budżetem przedszkola i podejmuje decyzje dotyczące zakresu i sposobu organizacji zajęć tzw. dodatkowych. Dyrektor przedszkola zatrudnia również nauczycieli i innych pracowników przedszkola i to on decyduje o tym, czy przyjmowane przez niego osoby posiadają odpowiednie kwalifikacje do prowadzenia zaplanowanych w przedszkolu zajęć. Wszystkie powyższe formy organizacji zajęć, potocznie zwanych dodatkowymi, muszą być finansowane z budżetu przedszkola i nie mogą wiązać się z ponoszeniem dodatkowych opłat przez rodziców.

Zgodnie z podstawą programową wychowania przedszkolnego, stanowiącą załącznik nr 1 do rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół 6 ^, celem wychowania przedszkolnego jest m.in.:

- rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi;

- stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych;

- troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa w zabawach i grach sportowych;

- wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę, taniec, śpiew, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne.

Jak z powyższego wynika, prowadzenie różnych zajęć: sportowych, tanecznych, umuzykalniających, pływania czy innych zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia dzieci, nie stoi w sprzeczności z obowiązującą podstawą programową. Należy jednak podkreślić, że osobą odpowiedzialną za organizację przedszkola, jest bezpośrednio jego dyrektor.

Reasumując, przedszkole może rozszerzać swoją ofertę programową, jednak nie może pobierać od rodziców odpłatności większej niż ustalona w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego (nie więcej niż 1 zł). W związku z tym nie przewiduje się wprowadzenia dofinansowania dla rodziców na tzw. zajęcia dodatkowe w przedszkolu. Środki na ten cel są uwzględnione w opisanej wyżej dotacji celowej przekazywanej z budżetu państwa na rzecz gmin.