5480/2016 - Błędy w podręczniku do historii dla liceów i techników.

W związku ze zgłoszonymi przez Porozumienie Organizacji Kombatanckich i Niepodległościowych w Krakowie zastrzeżeniami odnoszącymi się do treści ww. podręcznika, Ministerstwo Edukacji Narodowej wyjaśniało te kwestie z rzeczoznawcami, którzy opiniowali podręcznik pod względem merytoryczno-dydaktycznym i na podstawie pozytywnych opinii, na podstawie których podręcznik został dopuszczony do użytku szkolnego.

Rzeczoznawcy prof. dr hab. Andrzej Szwarc (rekomendowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne) oraz dr Maciej Fic (rekomendowany przez Uniwersytet Śląski) podtrzymali swoje pozytywne opinie o podręczniku.

Wydawnictwo Nowa Era Sp. z o.o., które również zostało poinformowane o zastrzeżeniach dotyczących treści podręcznika ustosunkowało się do nich, a odpowiedź ta została przesłana Porozumieniu Organizacji Kombatanckich i Niepodległościowych w Krakowie. Autorzy podręcznika uznali zasadność jedynie kilku uwag, w związku z czym Wydawnictwo zadeklarowało ich uwzględnienie w najbliższym dodruku podręcznika.

Lista podręczników do historii dopuszczonych do użytku szkolnego dla szkół ponadgimnazjalnych obejmuje 12 tytułów, a Ministerstwo Edukacji Narodowej nie dysponuje informacją na temat liczby szkół, w których obowiązuje podręcznik Poznać przeszłość. Wiek XX. Podręcznik do historii dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres podstawowy, autorzy: Stanisław Roszak, Jarosław Kłaczkow.

Wybór podręcznika jest autonomiczną decyzją nauczyciela (zespołu nauczycieli), a zgodnie z art. 22aa ustawy o systemie oświaty, nauczyciel może zdecydować o realizacji programu nauczania nie tylko z zastosowaniem podręcznika dopuszczonego do użytku szkolnego przez Ministra Edukacji Narodowej, ale również z zastosowaniem innych materiałów edukacyjnych, nieposiadających takiego dopuszczenia, które umożliwiają realizację wybranego przez nauczyciela programu nauczania. Nauczyciel ma również prawo w ogóle nie wybierać podręcznika lub innego materiału edukacyjnego i realizować program na podstawie przygotowanych przez siebie materiałów.

Odpowiadając na pytanie o procedurę dopuszczenia podręcznika do użytku szkolnego uprzejmie informuję, że postępowanie w sprawie dopuszczenia podręcznika do użytku szkolnego jest prowadzone na podstawie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego z uwzględnieniem szczególnych uregulowań wynikających z ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2015 r. poz. 2156 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 lipca 2014 r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. z 2014 r. poz. 909).

Postępowanie w sprawie dopuszczenia do użytku szkolnego podręcznika wszczynane jest na wniosek podmiotu posiadającego autorskie prawa majątkowe do podręcznika lub inne prawa do korzystania z utworu będącego podręcznikiem.

Zgodnie z art. 22an ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty minister właściwy do spraw oświaty i wychowania dopuszcza do użytku szkolnego w szkołach podręczniki po uzyskaniu pozytywnych opinii rzeczoznawców wyznaczonych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania z listy rzeczoznawców prowadzonej przez ministra.

Na listę rzeczoznawców może być wpisana osoba posiadająca wykształcenie wyższe magisterskie, doświadczenie i osiągnięcia w pracy naukowej lub dydaktycznej, kompetencje w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych, rekomendację instytucji potwierdzającej posiadanie doświadczenia i osiągnięć w pracy naukowej, dydaktycznej, artystycznej lub pracy w danym zawodzie przez osobę ubiegającą się o wpis na listę rzeczoznawców, zapewniających należyte wykonywanie obowiązków rzeczoznawcy do spraw podręczników.

W § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 lipca 2014 r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego podręczników określono, że na listę rzeczoznawców do spraw podręczników do kształcenia ogólnego, w tym podręczników do kształcenia specjalnego, mogą być wpisane osoby posiadające rekomendację stowarzyszenia naukowego, instytutu badawczego, jednostki naukowej Polskiej Akademii Nauk, Polskiej Akademii Umiejętności, szkoły wyższej lub komitetu głównego olimpiady przedmiotowej, a w przypadku osób ubiegających się o wpis na listę rzeczoznawców sporządzających opinie językowe - także rekomendację Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk.

Zgodnie z § 6 ust. 1 ww. rozporządzenia warunkiem dopuszczenia do użytku szkolnego większości podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego (w tym podręcznika do historii) jest uzyskanie trzech pozytywnych opinii, sporządzonych przez rzeczoznawców, w tym:

- dwóch opinii merytoryczno-dydaktycznych, zawierających szczegółową ocenę poprawności pod względem merytorycznym i szczegółową ocenę przydatności dydaktycznej, w tym ocenę materiału ilustracyjnego,

- jednej opinii językowej, zawierającej szczegółową ocenę poprawności pod względem językowym, w tym ocenę tekstów zamieszczonych w materiale ilustracyjnym, oraz ocenę komunikatywności tekstu podręcznika.

Rzeczoznawcy oceniają m.in. zgodność podręcznika z podstawą programową danych zajęć edukacyjnych na danym etapie edukacyjnym oraz jego poprawność merytoryczną, dydaktyczną, wychowawczą i językową, w tym uwzględnianie przez podręcznik aktualnego stanu wiedzy naukowej. Rzeczoznawcy weryfikują także, czy podręcznik zawiera treści zgodne z przepisami prawa, w tym ratyfikowanymi przez Polskę umowami międzynarodowymi. Podręcznik do historii i geografii uwzględnia ponadto zalecenia dwustronnych komisji podręcznikowych oraz innych komisji i zespołów do spraw podręczników, działających na podstawie międzypaństwowych umów dotyczących współpracy w zakresie edukacji lub porozumień komitetów narodowych UNESCO.

Rzeczoznawcy oceniają spełnianie przez podręcznik powyższych warunków. Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego musi spełniać wszystkie te warunki. Podręczniki dopuszczone do użytku szkolnego są wpisywane do wykazu podawanego do publicznej wiadomości na stronie internetowej Ministerstwa Edukacji Narodowej.