50% kosztów uzyskania przychodów ze stosunku pracy

Treść pytania:

Jak poprawnie rozliczyć się z podatku dochodowego od osób fizycznych w sytuacji, gdy płatnik nie uwzględniał w rozliczeniach 50% kosztów uzyskania przychodów ze stosunku pracy z tytułu prowadzenia działalności naukowej i zajęć dydaktycznych w oparciu o autorskie programy nauczania.

Odpowiedź udzielona podatnikowi:

Zdaniem Podatników mają prawo rozliczyć się uwzględniając przysługujące im 50% koszty uzyskania przychodu w odniesieniu do części wynagrodzenia zasadniczego, które uzyskują za prace o charakterze twórczym.

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Poznaniu nie podziela Państwa stanowiska w zajętej sprawie i jednocześnie wyjaśnia, co następuje:

Art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tj. Dz. U. z 2000 r. Nr 80 poz. 904, z późn. zm.) definiuje przedmiot prawa autorskiego jako każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażania (utwór).

W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

- wyrażone słowem, symbolem matematycznym, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);

- plastyczne

- fotograficzne

- lutnicze

- wzornictwa przemysłowego

- architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne

- muzyczne i słowno-muzyczne;

- sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne

- audiowizualne (w tym filmowe).

Osoba, która stworzyła utwór, nazywana jest twórcą, a przysługujące jej wynagrodzenie określane jest jako honorarium.

Forma stosunku prawnego, w ramach którego wykonywane są prace twórcze, nie ma znaczenia dla kwalifikacji tych prac w zakresie wysokości kosztów uzyskania przychodów. Może to być zarówno zawarta z pracownikiem umowa o pracę, umowa zlecenia, umowa o dzieło lub inna umowa o świadczenie usług, zarówno unormowana w kodeksie cywilnym, jak też nienazwana lub o charakterze mieszanym.

O zastosowaniu normy kosztów uzyskania przychodów w wysokości 50% określonej w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.) decyduje zatem wyłącznie fakt uzyskania przychodu za wykonanie czynności (utworu) będącej przedmiotem prawa autorskiego, pod warunkiem możliwości ustalenia jego wysokości. Z punktu widzenia wynagrodzeń pracowniczych istotne będzie jedynie takie honorarium, do którego prawo wynika z tworzenia utworów w ramach wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. Jeśli z umowy o pracę wynika, że pracownik otrzymuje wynagrodzenie składające się z kilku elementów, np. wynagrodzenia podstawowego, ściśle związanego z wykonywaniem obowiązków pracowniczych oraz wynagrodzenia autorskiego z tyt. korzystania przez pracownika z praw autorskich (honorarium), to w tym przypadku stworzenie dzieła w ramach stosunku pracy daje podstawę do zastosowania normy kosztów uzyskania w wysokości 50%.

Pracodawca zatrudniający pracownika twórcę powinien rozgraniczyć otrzymywane przez tego pracownika wynagrodzenie w ten sposób, że wyróżni tzw. wynagrodzenie zasadnicze oraz honorarium. Takie wyróżnienie jest konieczne dla zastosowania różnych stawek kosztów uzyskania przychodów.

W razie wypłacania w ramach stosunku pracy wynagrodzeń (honorariów) pracownikom z tytułu korzystania przez nich z praw autorskich i pokrewnych Płatnik podatku, a więc pracodawca, jest obowiązany do sporządzenia informacji o uzyskanych dochodach oraz pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-11) i wykazania wymienionych honorariów oraz 50% kosztów uzyskania tych przychodów rozłącznie z pozostałymi przychodami ze stosunku pracy, do których mają zastosowanie koszty uzyskania w wysokości określonej w art. 10 ust. 2 (w odniesieniu do 2002 r.) oraz w art. 10 ust. 3 (w odniesieniu do 2003 r.) ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2001 r. Nr 134, poz. 1509).

System honoraryjny można zastosować tylko względem tych pracowników, których zakres obowiązków pracowniczych, wynikający z zawartej umowy o pracę, przewiduje wykonywanie na rzecz pracodawcy utworów będących przedmiotem prawa autorskiego.

W przypadku, gdy podatnicy spełniają w/w warunki a kwestionują zasadność pobrania przez płatnika podatku albo wysokość pobranego podatku, mogą złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku dochodowego od osób fizycznych w trybie art. 75 § 1 Ordynacji podatkowej.

Natomiast podatnikom nie przysługuje prawo do samodzielnego skorygowania kosztów w rocznym zeznaniu podatkowym w sytuacji gdy pracodawca nie wykazał w informacji o uzyskanych przez podatnika dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 50% kosztów z tytułu korzystania przez twórców (wykładowców akademickich) z praw autorskich.