4056/2016 - Przeciwdziałanie wprowadzaniu do obrotu środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych.

W myśl ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. 1 przeciwdziałanie narkomanii realizuje się przez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, gospodarczej, oświatowo-wychowawczej i zdrowotnej, w tym poprzez działalność wychowawczą, edukacyjną, informacyjną i profilaktyczną. Powołana ustawa określa w szczególności zadania i uprawnienia organów administracji rządowej, w tym ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, w zakresie przeciwdziałania naruszeniom prawa dotyczącego obrotu, wytwarzania, przetwarzania, przerobu i posiadania substancji, których używanie może prowadzić do narkomanii 2 .

Działalność wychowawcza, edukacyjna, informacyjna i profilaktyczna obejmuje, w szczególności, wprowadzanie problematyki zapobiegania narkomanii do programów wychowawczych jednostek organizacyjnych systemu oświaty 3 . Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania obowiązany jest uwzględnić w podstawie programowej kształcenia ogólnego problematykę promocji zdrowia psychicznego i zdrowego stylu życia, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień dotyczących zapobiegania narkomanii, a także podejmować, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia, działania na rzecz uwzględnienia problematyki promocji zdrowia psychicznego i zdrowego stylu życia, w tym zagadnień dotyczących zapobiegania narkomanii w programach przygotowania zawodowego nauczycieli i osób zajmujących się wychowaniem i nauczaniem dzieci i młodzieży w szkołach i innych placówkach systemu oświaty 4 . Ponadto, ministrowie właściwi do spraw oświaty i wychowania, zdrowia, spraw wewnętrznych, administracji publicznej, transportu, Minister Obrony Narodowej oraz Minister Sprawiedliwości, każdy w zakresie swojego działania, są obowiązani rozwijać i popierać działalność edukacyjną oraz profilaktyczną, podejmowaną w celu informowania społeczeństwa o szkodliwości narkomanii, a także prowadzić działalność wychowawczą, edukacyjną, informacyjną i profilaktyczną polegającą na:

Na podstawie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 22 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wydane zostało, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia, rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. poz. 1249). W świetle powołanego rozporządzenia przeciwdziałanie narkomanii w szkołach i placówkach systemu oświaty obejmuje działania uprzedzające mające na celu przeciwdziałanie pojawianiu się zachowań ryzykownych związanych z używaniem środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych przez uczniów i wychowanków, charakteryzujących się nieprzestrzeganiem przyjętych dla danego wieku zwyczajowych norm i wymagań, niosących ryzyko negatywnych konsekwencji dla zdrowia fizycznego i psychicznego ucznia lub wychowanka oraz jego otoczenia społecznego.

W celu osiągnięcia wysokiej skuteczności i efektywności w realizacji zadań wychowawczych i profilaktycznych zapewniono szkołom kompleksowe wsparcie w ramach dwóch programów rządowych: Rządowy program na lata 2014-2016 "Bezpieczna i Przyjazna Szkoła" oraz Rządowy program wspomagania w latach 2015-2018 organów prowadzących szkoły w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkołach "Bezpieczna+".

W ramach programu "Bezpieczna i Przyjazna Szkoła" w roku 2016 odbędzie się osiem konferencji wojewódzkich, podczas których zostanie przedstawione zagadnienie tworzenia bezpiecznej i przyjaznej szkoły (placówki) w oparciu o wychowanie ku wartościom, ich urzeczywistnienie i promocję wzorców osobowych młodzieży.

Program "Bezpieczna+" koncentruje się na rozwijaniu współpracy szkół z organizacjami pozarządowymi, stowarzyszeniami i innymi organizacjami, w tym z organizacjami harcerskimi, których celem statutowym jest działalność wychowawcza albo rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły (placówki), a także z instytucjami zajmującymi się sprawami bezpieczeństwa oraz kształtowaniem postaw i nawyków bezpiecznego zachowania. Celem programu jest w szczególności podniesienie szkolnych standardów bezpieczeństwa, w tym doskonalenie procedur postępowania w sytuacjach kryzysowych oraz włączanie rodziców uczniów w te działania.

Ministerstwo Edukacji Narodowej wraz z Ośrodkiem Rozwoju Edukacji upowszechnia informacje dotyczące rekomendowanych programów profilaktycznych. System rekomendacji programów profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego jest wdrażany przez: Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Ośrodek Rozwoju Edukacji oraz Instytut Psychiatrii i Neurologii.

Na stronach www.bezpiecznaszkola.men.gov.pl oraz www.ore.edu.pl są zamieszczone scenariusze zajęć profilaktycznych dla uczniów oraz rodziców na każdym etapie edukacyjnym, których celem jest dostarczenie wiedzy o zagrożeniach związanych z używaniem nowych substancji psychoaktywnych. Na ww. stronach udostępniono również materiały i publikacje:

Ośrodek Rozwoju Edukacji koordynuje oraz prowadzi szkolenia dla trenerów i nauczycieli z programu profilaktyki zintegrowanej dla gimnazjów "Unplugged" oraz "Szkolna Interwencja Profilaktyczna". Program profilaktyki zintegrowanej dla gimnazjów "Unplugged" skoncentrowany jest głównie na kształtowaniu umiejętności życiowych, uczy wartości i prawidłowych przekonań normatywnych, ma na celu zapobieganie uzależnieniom dzieci i młodzieży od różnych substancji psychoaktywnych, w tym tzw. dopalaczy. Program "Szkolna interwencja profilaktyczna" jest pomocny w planowaniu wsparcia dla uczniów sięgających po alkohol, papierosy, narkotyki, w tym dopalacze, oraz diagnozowaniu stopnia zagrożenia. Uczy nauczycieli, w jaki sposób podejmować interwencję oraz jak rozmawiać i współpracować z rodzicami uczniów sięgających po substancje psychoaktywne.