32546/15 - Stanowisko MIiR w sprawie nowelizacji ustawy Prawo budowlane w odniesieniu do porzuconych, nieremontowanych i nieużytkowanych obiektów

Odpowiadając na interpelację nr 32546 posła (...) w sprawie nowelizacji ustawy - Prawo budowlane w odniesieniu do porzuconych, nieremontowanych i nieużytkowanych obiektów, uprzejmie przedstawiam, co następuje.

Czy zmienione zostaną przepisy ustawy - Prawo budowlane, aby nadzór budowlany miał możliwości skutecznej ingerencji wobec właścicieli obiektów w złym stanie technicznym?

Na wstępie należy wskazać na art. 37 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409, z późn. zm.), który stanowi, że decyzja o pozwoleniu na budowę wygasa, jeżeli budowa nie została rozpoczęta przed upływem 3 lat od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna lub budowa została przerwana na czas dłuższy niż 3 lata. Rozpoczęcie albo wznowienie budowy, w przypadkach określonych w ust. 1, art. 36a ust. 2 albo w razie stwierdzenia nieważności bądź uchylenia decyzji o pozwoleniu na budowę, może nastąpić po wydaniu nowej decyzji o pozwoleniu na budowę, o której mowa w art. 28, albo decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych, o której mowa w art. 51 ust. 4.

Zgodnie zatem z przytoczonymi regulacjami art. 37 ustawy - Prawo budowlane, w przypadku wygaśnięcia pozwolenia na budowę, budowa może być rozpoczęta lub kontynuowana tylko po otrzymaniu nowej decyzji o pozwoleniu, natomiast w przeciwnym przypadku będzie miała miejsce samowola budowlana.

W świetle powyższego brak jest uzasadnienia do przyznania organom nadzoru budowlanego dodatkowych uprawnień, które przejawiałyby się w możliwości nakazywania inwestorom wykonywania robót budowlanych kończących budowę w określonym terminie. Nałożenie takiego obowiązku w sytuacji istnienia ważnej decyzji o pozwoleniu na budowę prowadziłoby do funkcjonowania w obrocie prawnym dwóch decyzji administracyjnych o tożsamej treści. Uzasadnione wątpliwości proponowanego rozwiązania budzi również ewentualna egzekucja administracyjna nakładanych obowiązków. Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2014 r. poz. 1619, z późn. zm.) nie powinna być stosowana w celu zapewnienia wykonania robót budowlanych określonych w pozwoleniu na budowę. Pozwolenie na budowę jest prawem, a nie obowiązkiem inwestora, zatem nie powinno być egzekwowane w trybie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Natomiast wprowadzenie terminu zakończenia robót budowlanych prowadziłoby do konieczności egzekucji administracyjnej niezrealizowanych przez inwestora robót budowlanych.

Jednocześnie należy podkreślić, że organy nadzoru budowlanego posiadają na gruncie ustawy - Prawo budowlane odpowiednie narzędzia prawne oddziaływania na inwestorów istniejących obiektów budowlanych. Art. 67 ust. 1 ustawy - Prawo budowlane stanowi bowiem, że jeżeli nieużytkowany lub niewykończony obiekt budowlany nie nadaje się do remontu, odbudowy lub wykończenia, właściwy organ wydaje decyzję nakazującą właścicielowi lub zarządcy rozbiórkę tego obiektu i uporządkowanie terenu oraz określającą terminy przystąpienia do tych robót i ich zakończenia. Powołanego przepisu nie stosuje się do obiektów budowlanych wpisanych do rejestru zabytków.

Przepis art. 67 ustawy - Prawo budowlane upoważnia zatem właściwy organ nadzoru budowlanego do wydania nakazu rozbiórki w przypadku obiektów budowlanych nieużytkowanych nienadających się do remontu, odbudowy lub wykończenia. Należy przy tym zaznaczyć, że w postępowaniu toczącym się na podstawie omawianego przepisu, istotne jest ustalenie zamiarów i możliwości właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego oraz istniejącego w dniu orzekania stanu prawnego.

Uprawdopodobnienie przez osobę zobowiązaną możliwości przeprowadzenia remontu, odbudowy lub wykończenia obiektu może stanowić podstawę wydania decyzji na podstawie art. 66 ust. 1 ustawy - Prawo budowlane, który stanowi, iż "w przypadku stwierdzenia, że obiekt budowlany:

- właściwy organ nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości, określając termin wykonania tego obowiązku. W decyzji, o której mowa w ust. 1 pkt 1-3, właściwy organ może zakazać użytkowania obiektu budowlanego lub jego części do czasu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. Decyzja o zakazie użytkowania obiektu, jeżeli występują okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, podlega natychmiastowemu wykonaniu i może być ogłoszona ustnie.".

Zgodnie z powołanymi przepisami art. 66 ustawy - Prawo budowlane, organy nadzoru budowlanego w ramach posiadanych kompetencji mogą nakazać, w stosunku do obiektu znajdującego się w nieodpowiednim stanie technicznym albo powodującego swym wyglądem oszpecenie otoczenia, usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości, określając termin wykonania tego obowiązku. W przypadku nieodpowiedniego stanu technicznego możliwe jest również zakazanie użytkowania obiektu budowlanego lub jego części do czasu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości.

Natomiast niewykonywanie przez właścicieli obiektów obowiązków, nałożonych na podstawie art. 66 ustawy - Prawo budowlane powinno spotkać się z natychmiastową reakcją organów nadzoru budowlanego, polegającą na wdrożeniu postępowania egzekucyjnego. W ramach tego postępowania możliwe jest m.in. zastosowanie wykonania zastępczego wobec zobowiązanego, jeżeli nie zamierza dobrowolnie spełnić obowiązków nałożonych przez ten organ.

Ponadto, organy nadzoru budowlanego w celu natychmiastowego zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i mienia przed ewentualnym zawaleniem się budynku lub jego części, z uwagi na jego zły stan techniczny mogą skorzystać z unormowania art. 69 ust. 1 ustawy - Prawo budowlane, który stanowi, że w razie konieczności niezwłocznego podjęcia działań mających na celu usunięcie niebezpieczeństwa dla ludzi lub mienia, właściwy organ zapewni, na koszt właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego, zastosowanie niezbędnych środków zabezpieczających. Zgodnie z ust. 2 w art. 69 do zastosowania, na koszt właściciela lub zarządcy, środków przewidzianych w ust. 1 są upoważnione również organy Policji i Państwowej Straży Pożarnej. O podjętych działaniach organy te powinny niezwłocznie zawiadomić właściwy organ.

W świetle przytoczonych obowiązujących przepisów ustawy - Prawo budowlane, postulowane zmiany dotyczące tej ustawy wydają się niecelowe.