2461-IBPP2.4512.990.2016.1.JJ

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 30 stycznia 2017 r. Izba Skarbowa w Katowicach 2461-IBPP2.4512.990.2016.1.JJ

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 6 grudnia 2016 r. (data wpływu 9 grudnia 2016 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę w ramach umowy zarządzania (kontrakt menedżerski) - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 grudnia 2016 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę w ramach umowy zarządzania (kontrakt menedżerski).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Wnioskodawca (dalej "Wnioskodawca" lub "Zarządzający") działający jako przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (dalej: "CEiDG"), zarejestrowany jako podatnik VAT czynny od dnia 5 marca 2016 r., zawarł ze spółką X SA (dalej "Spółka") z datą obowiązywania od 1 czerwca 2016 r., kontrakt menadżerski w przedmiocie zarządzania przedsiębiorstwem (dalej: "Kontrakt" lub "Umowa"). Jako przedmiot działalności gospodarczej w CEiDG Wnioskodawca wskazał pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania.

Zarządzający pełni powierzoną funkcję zarówno z tytułu posiadanego wykształcenia (Zarządzający jest absolwentem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego), jak i ze względu na posiadaną wiedzę praktyczną, kompetencje uzyskane w okresie kilkunastu lat pracy zawodowej, w tym wieloletni okres pracy w zarządach spółek kapitałowych.

Przedmiot Umowy oraz obowiązki Zarządzającego:

Zgodnie z treścią Umowy Zarządzający zobowiązał się do świadczenia usług zarządzania polegających na osobistym zarządzaniu powierzonymi obszarami działalności Spółki przypisanymi do funkcji Zarządzającego pełnionej w Zarządzie Spółki i zgodnie z każdorazowo z obowiązującymi regulacjami wewnętrznymi w Spółce.

Strony Umowy ustaliły, że do obowiązków Zarządzającego należy w szczególności:

a.

podejmowanie i realizowanie czynności i działań zmierzających do rozwoju działalności Spółki oraz osiągnięcia celów postawionych Spółce, w tym ustalonych w planach działalności gospodarczej;

b.

podejmowanie i realizowanie czynności i działań zmierzających do osiągnięcia przez Spółkę odpowiednich wyników gospodarczych, w tym wyników finansowych, w szczególności poprzez zarządzanie aktywami i zasobami Spółki w sposób ukierunkowany na osiągnięcie odpowiednich wyników gospodarczych;

c.

podejmowanie i realizowanie czynności i działań - w tym poprzez współpracę z organami administracji państwowej i samorządowej oraz innymi - zmierzających do realizacji przez Spółkę zadań wynikających z przedmiotu działalności Spółki, wyznaczonych jej przez przepisy prawa;

d.

reprezentowanie Spółki wobec organów państwowych, organów samorządu terytorialnego i innych podmiotów trzecich;

e.

opracowywanie i aktualizacja planów strategicznych Spółki, przedstawianie ich władzom Spółki, ich wdrażanie i nadzór nad realizacją;

f.

koordynacja działań poszczególnych jednostek organizacyjnych Spółki i nadzór nad realizacją przypisanych im zadań;

g.

koordynacja działań poszczególnych podmiotów zależnych od Spółki w rozumieniu przepisów kodeksu spółek handlowych i ustawy o rachunkowości i nadzór nad realizacją przypisanych im zadań;

h.

formułowanie i wdrażanie polityki kadrowej Spółki, ogólne nadzorowanie spraw pracowniczych oraz dokonywanie czynności w sprawach z zakresu prawa pracy wobec pracowników Spółki.

Jeżeli chodzi o sposób realizacji obowiązków przez Zarządzającego, zgodnie z umową Zarządzający dysponuje niezależnością i samodzielnością w wykonywaniu powierzonych zadań. Walne Zgromadzenie lub Rada Nadzorcza Spółki nie mogą wydawać Zarządzającemu wiążących poleceń dotyczących realizacji przedmiotu Umowy, a Zarządzający każdorazowo samodzielnie ustala przedmiot i harmonogram czynności wykonywanych w celu prawidłowej realizacji przedmiotu Kontraktu. Zarządzający zgodnie z pełnioną funkcją w Zarządzie Spółki będzie wyrażać oświadczenie woli na rzecz i w imieniu Spółki. Treść Umowy przewiduje, że Zarządzający wykonuje swoje obowiązki osobiście, nie może zlecić ich wykonywania osobie trzeciej. W trakcie realizacji swoich obowiązków Zarządzający zobowiązany jest do współdziałania ze Spółką, jej organami oraz poszczególnymi członkami tych organów, w szczególności pozostałymi członkami Zarządu Spółki. Jednocześnie strony Kontraktu przyjęły, że postanowienia powyższe nie wyłączają możliwości korzystania przez Zarządzającego na własny koszt i ryzyko z usług zatrudnionych (bez względu na podstawę prawną, w tym w szczególności zgodnie z przepisami prawa pracy lub przepisami Kodeksu cywilnego) w jego przedsiębiorstwie. Zarządzający ponosi odpowiedzialność za działania lub zaniechania tych osób jak za własne działania i zaniechania.

Jeżeli chodzi o postanowienia regulujące odpowiedzialność Zarządzającego wobec Spółki oraz osób trzecich w Kontrakcie została ona określona w sposób szeroki i obciąża Zarządzającego. Strony uzgodniły, że Zarządzający ponosi odpowiedzialność wobec Spółki oraz wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w czasie wykonywania przez niego przedmiotu umowy, będące następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków Zarządzającego wynikających z Umowy lub przepisów prawa. Dodatkowo przyjęto również, że odpowiedzialność, o której mowa powyżej jest niezależna od odpowiedzialności Zarządzającego, którą ponosi on z tytułu pełnienia funkcji w Zarządzie Spółki, określonej przepisami Kodeksu spółek handlowych i innymi przepisami. W celu zapewnienia realizacji powyższego zobowiązania Zarządzający zawarł umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z realizacją kontraktu (również w majątku podmiotów trzecich).

Miejscem wykonywania usług stanowiących przedmiot Kontraktu jest siedziba Spółki. W przypadku uzasadnionego braku możliwości wykonania Umowy w siedzibie Spółki lub potrzeby wykonywania przedmiotu Umowy w innym miejscu niż siedziba Spółki ze względu na realizację zobowiązań Zarządzającego wynikających z umowy, Zarządzający zobowiązany jest do wykonywania przedmiotu Umowy w takim miejscu. Zarządzający ma jednocześnie prawo do wykonywania przedmiotu Kontraktu w innym miejscu przez siebie wybranym przez okres 30 dni kalendarzowych w danym roku kalendarzowym, w każdym przypadku zapewniając stałą możliwość komunikacji za pośrednictwem telefony komórkowego i poczty elektronicznej. W przypadku wykonywania przedmiotu Umowy w miejscu innym niż siedziba Spółki, Zarządzający zobowiązał się do używania i korzystania z przedmiotów i urządzeń składających się na majątek przedsiębiorstwa Zarządzającego, w szczególności przenośnego komputera osobistego z bezprzewodowym dostępem do sieci Internet, środków łączności, w tym telefonu komórkowego, spełniającego odpowiednie wymogi bezpieczeństwa.

Zarządzający ma prawo do przerw w wykonywaniu przedmiotu Umowy, w tym w przypadku niezdolności do wykonywania przedmiotu Umowy wskutek choroby. Zarządzający uprawniony jest do samodzielnego wskazywania i wyznaczania okresów przerw w świadczeniu usług wynikających z Umowy, będąc zobowiązanym do przekazania informacji o tym fakcie. Wyznaczanie okresów przerw w świadczeniu usług wpływa na zmniejszenie wysokości wynagrodzenia miesięcznego Zarządzającego.

Ponadto stosownie do postanowień Umowy Zarządzający jest uprawniony do uczestniczenia w konferencjach, seminariach lub spotkaniach o charakterze biznesowym związanych z przedmiotem działalności Spółki i, o ile jest to konieczne dla realizacji tychże zadań, odbywania podróży w kraju i za granicą. Wydatki związane bezpośrednio z realizacją przez zarządzającego przedmiotu umowy takich jak koszty podróży odbywanych w interesie spółki (w kraju i za granicą), w tym kosztów transportu, noclegów, pobytu oraz uczestnictwa w konferencjach, szkoleniach lub spotkaniach biznesowych, o ile są to koszty udokumentowane, uzasadnione, bezpośrednio związane z wykonywaniem przedmiotu Umowy pokrywa Spółka.

Zobowiązania Spółki:

W zamian za świadczone usługi Zarządzającemu przysługuje miesięczne wynagrodzenie ryczałtowe. Niezależnie od wynagrodzenia ryczałtowego Zarządzającemu przysługuje wynagrodzenie dodatkowe z tytułu świadczenia usług zarządzania (dalej: "wynagrodzenie dodatkowe"). Dodatkowe wynagrodzenie jest uzależnione od realizacji określonych wskaźników finansowych wskazanych za każdy rok w Karcie Celów. Realizacja wskaźników jest w znacznym stopniu uzależniona od decyzji biznesowych podejmowanych niezależnie, w sposób samodzielny, przez Zarządzającego. Z uwagi na przyznaną mu samodzielność Spółka obciąża Zarządzającego ryzykiem wynikającym z podejmowanych przez niego decyzji. Tym samym jeżeli decyzje Zarządzającego nie przynoszą zamierzonych skutków, co będzie miało wpływ na osiągnięte przez Spółkę wskaźniki finansowe, przyznane mu wynagrodzenie dodatkowe (o ile w ogóle zostanie przyznane) będzie odpowiednio uwzględniało ten fakt. Wynagrodzenie ryczałtowe oraz wynagrodzenie dodatkowe są od siebie niezależne, w związku z powyższym Zarządzający nie jest w stanie określić stosunku w jakim pozostaje wynagrodzenie dodatkowe do pozostałej (stałej) części wynagrodzenia.

Dodatkowo do zobowiązań Spółki należy w szczególności:

a.

zapewnienie Zarządzającemu na własny koszt stosownej powierzchni biurowej z wyposażeniem, w tym przenośnym komputerem osobistym z bezprzewodowym dostępem do sieci Internet, środków łączności, w tym telefonu komórkowego oraz telefonu stacjonarnego, samochodu, jak również innych składników mienia w zakresie w jakim jest to niezbędne dla prawidłowego wykonywania przedmiotu Umowy;

b.

pokrywanie wydatków związanych bezpośrednio z realizacją przez Zarządzającego przedmiotu Umowy takich jak koszty podróży odbywanych w interesie Spółki (w kraju i za granicą).

Zakaz konkurencji:

Zarządzający zobowiązał się m.in., iż po wygaśnięciu lub rozwiązaniu Umowy z jakichkolwiek przyczyn, nie będzie prowadził działalności konkurencyjnej wobec Spółki, na terytorium Polski lub poza jej granicami w ramach Unii Europejskiej, a w szczególności nie będzie np. wykonywać pracy lub świadczyć usług na rzecz innych podmiotów na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, kontraktu menedżerskiego lub na podstawie innego stosunku prawnego, jeżeli podmioty te prowadzą działalność konkurencyjną wobec Spółki. Zakaz ten obowiązuje zasadniczo przez okres 6 miesięcy.

Z tytułu przestrzegania zakazu konkurencji Zarządzającemu przysługuje wynagrodzenie (odszkodowanie). Wynagrodzenie przysługujące Zarządzającemu wypłacane będzie przez 6 miesięcy po rozwiązaniu lub wygaśnięciu Umowy, w miesięcznych ratach. Przepisy umowy regulują szczegółowo zasady wypłaty odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji po wygaśnięciu lub rozwiązaniu umowy. Jeżeli zarządzający naruszy zapisy umowy, wówczas odszkodowanie nie będzie mu należne. Gdyby Zarządzający, pomimo przestrzegania zakazu konkurencji, bezpodstawnie nie otrzymał należnego mu odszkodowania przekazałby sprawę do rozstrzygnięcia właściwemu miejscowo i rzeczowo sądu.

Kwalifikacja przychodów osiągniętych z kontraktu:

Przychody osiągnięte w ramach zawartego Kontraktu Zarządzający stanowią dla Wnioskodawcy przychody z działalności wykonywanej osobiście, określone w art. 13 pkt 2 do pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.; dalej: "Ustawa o PIT"). Jednocześnie w ramach zawartego Kontraktu Zarządzający nie wykonuje czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy o PIT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy otrzymywane wynagrodzenie, zarówno ryczałtowe jak i dodatkowe, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, jako otrzymywane w związku z wykonywaniem czynności podlegającej opodatkowaniu?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zdaniem Wnioskodawcy otrzymywane wynagrodzenie, zarówno ryczałtowe jak i dodatkowe, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, jako otrzymywane w związku z wykonywaniem czynności podlegającej opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art.

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2 bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza, zgodnie z art. 15 ust. 2, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 15 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy za wykonaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2 do pkt 9 ustawy o PIT, jeżeli z tytułu wykonywania tych czynności osoby te nie są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonywanie tych czynności wobec osób trzecich.

Mając na uwadze powołane przepisy, w celu właściwej kwalifikacji świadczenia Wnioskodawcy, należy ustalić, czy nie zachodzą negatywne przesłanki wyłączające możliwość uznania czynności za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT. Dla uznania czynności za wykonywaną w ramach działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT konieczne byłoby kumulatywne zaistnienie analizowanych przesłanek. Konieczne jest więc przeprowadzenie:

a.

kwalifikacji przychodów uzyskiwanych przez Wnioskodawcę na gruncie ustawy o PIT.

b.

ustalenie stosunku prawnego łączącego Wnioskodawcę ze Spółką, co do warunków wykonywania czynności zarządczych oraz wynagrodzenia;

c.

odpowiedzialność Spółki wobec osób trzecich.

Wśród źródeł przychodów zawartych w art. 13 pkt 2-9 w pkt 9 ustawy o PIT wymienione zostały przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej. Jak wskazano w opisie zaistniałego stanu faktycznego, przychody uzyskiwane w oparciu o zawarty Kontrakt mogą spełniać przesłanki warunkujące uznanie ich za przychody wymienione w przytoczonym powyżej przepisie. Twierdzenie takie potwierdzać mogą także tezy zawarte w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 kwietnia 2010 r. (sygn. II FPS 10/09) oraz interpretacji ogólnej Ministra Finansów z 31 maja 2010 r. (sygn. DD2/033/95/KBF/10/403), gdzie wskazuje się, że "przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, stanowią przychody z działalności wykonywanej osobiście, nawet jeżeli tego rodzaju umowy zawierane są w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej. Bez znaczenia pozostaje forma prawna w jakiej podatnik prowadzi działalność gospodarczą. W konsekwencji, również wówczas, kiedy przychody z tych umów osiągane są w związku z działalnością gospodarczą prowadzoną w formie osobowej spółki niemającej osobowości prawnej, ich źródłem dla wspólnika jest działalność wykonywana osobiście".

Jeśli chodzi o charakter stosunku prawnego łączącego Wnioskodawcę ze Spółką przede wszystkim należy wziąć pod uwagę brak podporządkowania Zarządzającego Spółce, co mogłoby wyłączyć samodzielność Wnioskodawcy w ramach realizowanego Kontraktu. O braku podporządkowania przesądzać będzie przede wszystkim fakt, że:

* organy Spółki nie mogą wydawać Zarządzającemu wiążących poleceń do sposobu realizacji przedmiotu Umowy;

* zarządzający każdorazowo samodzielnie ustala przedmiot i harmonogram czynności wykonywanych w celu prawidłowej realizacji przedmiotu Umowy;

* zarządzający jest uprawniony do samodzielnego wskazania i wyznaczania okresów przerwy świadczeniu usług wynikających z Umowy;

* brak jest określonych typowych ram czasowych (np. w godzinach od - do), w których Zarządzający miałby świadczyć usługi a miejscem realizacji Umowy będzie nie tylko siedziba Spółki, ale także miejsce wskazane przez Zarządzającego;

* zarządzający w ramach realizowanego Kontraktu będzie korzystał zarówno z majątku wchodzącego w skład przedsiębiorstwa Spółki jak i Zarządzającego.

Istotnym elementem z punktu widzenia kwalifikacji Zarządzającego, jako podatnika VAT, może być także sposób ustalania należnego mu wynagrodzenia. W części wynagrodzenie ustalono jako płatne ryczałtowo, natomiast w pozostałej części jest ono uzależnione od realizacji określonych wskaźników finansowych wskazanych na każdy rok w Karcie Celów. Realizacja wskaźników jest w znacznym stopniu uzależniona od decyzji biznesowych podejmowanych niezależnie, w sposób samodzielny, przez Zarządzającego. Z uwagi na przyznaną mu samodzielność Spółka obciążyła Zarządzającego ryzykiem wynikającym z podejmowanych przez niego decyzji. Tym samym jeżeli decyzje Zarządzającego nie przyniosą zamierzonych skutków, co będzie miało wpływ na osiągane przez Spółkę wskaźniki finansowe, przyznane mu wynagrodzenie dodatkowe (o ile w ogóle zostanie przyznane) będzie odpowiednio uwzględniało ten fakt.

Jeżeli chodzi o postanowienia regulujące odpowiedzialność Zarządzającego wobec Spółki oraz osób trzecich w Kontrakcie została ona określona w sposób szeroki i obciąża Zarządzającego. Strony uzgodniły bowiem, że Zarządzający ponosi odpowiedzialność wobec Spółki oraz wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w czasie wykonywania przez niego przedmiotu Umowy, będące następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków Zarządzającego wynikających z Umowy lub z przepisów prawa. Dodatkowo przyjęto również, że odpowiedzialność, o której mowa powyżej jest niezależna od odpowiedzialności Zarządzającego, którą ponosi on z tytułu pełnienia funkcji w Zarządzie Spółki, określonej przepisami Kodeksu spółek handlowych i innymi przepisami.

Tak określony zakres odpowiedzialności Zarządzającego potwierdza jednoznacznie samodzielny charakter wykonywanej działalności. Przyjęte zasady odpowiedzialności, typowe dla działalności gospodarczej, w pełni obciążają Zarządzającego ewentualnym ryzykiem wynikającym z podejmowanych przez niego decyzji, które mogą przyczynić się do powstania szkody w majątku Spółki bądź osób trzecich.

Reasumując, z uwagi na brak prawnego związania Zarządzającego i Spółki co do warunków realizacji Kontraktu oraz określoną wprost odpowiedzialność Zarządzającego za szkody względem Spółki oraz osób trzecich należy uznać, że jest on podatnikiem VAT wykonującym samodzielnie działalność gospodarczą, a tym samym świadczone przez niego usługi, obejmujące przedmiot Kontraktu będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 7 ust. 1 ww. ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 powołanej ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

1.

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,

2.

zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,

3.

świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Według ustawy o podatku od towarów i usług jest bowiem szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy.

Należy jednak zaznaczyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredn i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Podatnikami - wg zapisu art. 15 ust. 1 cyt. ustawy - są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Przepis art. 15 ust. 2 ustawy stanowi, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl art. 15 ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.).

Z kolei art. 15 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy stanowi, że za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Natomiast zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się:

1.

(uchylony);

2.

przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych;

3.

przychody z działalności duchownych, osiągane z innego tytułu niż umowa o pracę;

4.

przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi;

5.

przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7;

6.

przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9;

7.

przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych;

8.

przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:

a.

osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,

b.

właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością

- z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9;

9.

przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej - z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.

Z powołanych przepisów wynika, że dla uznania, że określone czynności wykonywane przez osobę fizyczną nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej i tym samym pozostają poza regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług, istotne jest spełnienie wszystkich elementów wymienionych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, które muszą wystąpić łącznie. Oznacza to, że przychody z tytułu wykonywanych czynności nie tylko winny być wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz także spełnione muszą zostać pozostałe kryteria przedmiotowe określające m.in. czy działanie usługodawcy odbywa się na warunkach ryzyka gospodarczego, a tym samym kto ponosi odpowiedzialność za wykonane usługi. Nie stanowią bowiem samodzielnej działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, tylko i wyłącznie te czynności, gdy pomiędzy zlecającym ich wykonanie i wykonującym zlecone czynności istnieją więzy tworzące stosunek prawny w zakresie warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Odnośnie dwóch pierwszych warunków stwierdzić należy, że każdy w zasadzie stosunek prawny o charakterze odpłatnym istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, jest w jakimś sensie określony co do warunków wykonywania danych czynności oraz wynagrodzenia. Zauważyć natomiast trzeba, że sformułowanie w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy odnoszące się do odpowiedzialności, należy rozumieć jako odpowiedzialność zleceniodawcy w stosunku do osób trzecich za czynności realizowane przez zleceniobiorcę w ramach wykonywania zlecenia. Tylko w takim przypadku ryzyko wykonania czynności zleconych przechodzi z faktycznego wykonawcy na osobę zlecającą ich wykonanie, co wyklucza samodzielny charakter działalności zleceniobiorcy.

Tak bowiem rozumiana odpowiedzialność za wykonanie czynności wskazuje, kto ponosi ryzyko prowadzonej działalności, a tym samym wskazuje na wyłączenie ze sfery samodzielności (i z grona podatników podatku od towarów i usług) tego podmiotu, który nie odpowiada za efekt wykonywanej pracy wobec osób trzecich.

Nie będzie więc podatnikiem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług osoba, która w ramach podpisanej umowy, tworzyć będzie ze zlecającym więzi analogiczne ze stosunkiem pracy, nie ponosząc tym samym ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywanymi czynnościami.

Tylko spełnienie wymogów wyłączających samodzielność działania poprzez zawarcie więzi prawnej między zleceniodawcą a zleceniobiorcą co do warunków wykonywania zleconych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich, pozwala jednocześnie wyłączyć wykonywane czynności z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Przedmiotowe zagadnienie było również przedmiotem rozważań Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (orzeczenia w sprawie C-202/90 Ayuntamiento de Sevilla przeciwko Recaudadores de Tributos de las Zonas primera y segunda, C-235/85 Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Królestwu Niderlandów). TSUE w ww. orzeczeniach wskazał, że za samodzielną nie będzie mogła być uznana działalność gospodarcza, która wykonywana jest przy wykorzystaniu infrastruktury i organizacji wewnętrznej podmiotu, na rzecz którego jest prowadzona, nie powoduje żadnego ryzyka ekonomicznego po stronie usługodawcy, a nadto nie powoduje odpowiedzialności usługodawcy wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością. Zatem wyłączone z opodatkowania VAT są stosunki, które pod względem warunków wykonywania czynności, wynagrodzenia oraz odpowiedzialności zlecającego tożsame są ze stosunkiem pracy. Chodzi tutaj w szczególności o element podporządkowania zlecającemu, który jest charakterystyczny dla stosunku pracy.

W okolicznościach sprawy, której dotyczy złożony wniosek, wskazany opis sprawy, w kontekście powołanych przepisów prawa, pozwala na uznanie, że w ramach zawartej umowy o świadczenie usług w zakresie zarządzania (Kontrakt) nie występuje stosunek prawny taki jak pomiędzy pracodawcą a pracownikiem w przypadku zawarcia umowy o pracę.

Wskazać należy, że - jak wynika z wniosku - Wnioskodawca powinien wykonywać swoje obowiązki wynikające z ww. umowy o świadczenie usług w zakresie zarządzania osobiście, Ponadto w wykonywaniu zadań Wnioskodawca jest samodzielny. Zgodnie z postanowieniami Kontraktu Walne Zgromadzenie lub Rada Nadzorcza Spółki nie mogą wydawać Wnioskodawcy wiążących poleceń dotyczących realizacji przedmiotu Kontraktu. Wnioskodawca każdorazowo samodzielnie ustala przedmiot i harmonogram czynności wykonywanych w celu prawidłowej realizacji przedmiotu Kontraktu. Z umowy wynika także, że Wnioskodawca może wykonywać swoje zadania w dowolnym czasie, zapewniając jednak prawidłowe wykonanie powierzonych mu zadań. Miejscem wykonywania usług objętych Kontraktem jest siedziba Spółki, jednakże w razie konieczności lub potrzeb, Wnioskodawca zobowiązany jest do ich wykonywania również w innym miejscu celem pełnej realizacji zobowiązań wynikających z Kontraktu.

Jak wynika z wniosku Wnioskodawca ponosi odpowiedzialność wobec Spółki oraz wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w czasie wykonywania przez niego przedmiotu Umowy. Odpowiedzialność ta obejmuje następstwa niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków wynikających z Kontraktu i z przepisów prawa. Wnioskodawca podkreśla, że odpowiedzialność ta jest niezależna od tej, którą Wnioskodawca ponosi z tytułu pełnienia funkcji w Zarządzie Spółki, określonej m.in. przepisami Kodeksu spółek handlowych. Wnioskodawca zatem ponosi odpowiedzialność za wykonywane przez siebie usługi również względem innych podmiotów niż sama Spółka.

W celu zapewnienia realizacji powyższego zobowiązania, Wnioskodawca zawarł umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z realizacją kontraktu (również w majątku podmiotów trzecich).

Z powyższego wynika zatem, że warunek odpowiedzialności za wykonanie czynności w ramach umowy o świadczenie usług w zakresie zarządzania, który decyduje o uznaniu czynności za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy o podatku od towarów i usług, jest spełniony.

W rezultacie, odpowiedzialność Wnioskodawcy została ukształtowana w sposób odmienny niż odpowiedzialność pracownika za szkody wyrządzone w ramach wykonywania obowiązków pracowniczych.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca ponosi zatem odpowiedzialność za wykonywane przez siebie usługi również względem innych podmiotów aniżeli sama spółka, tym samym ponosi w tym zakresie ryzyko gospodarcze, ekonomiczne wynikające z odpowiedzialności za czynności realizowane w ramach wykonywania usług w zakresie zarządzania. Ryzyko ekonomiczne znajduje również odzwierciedlenie w konstrukcji wynagrodzenia, jakie przewidziano w umowie o świadczenie usług w ramach Kontraktu. Jest ono bowiem w dużej mierze uzależnione od wyników osiąganych przez Wnioskodawcę. Wnioskodawcy przysługuje ryczałtowe miesięczne wynagrodzenie. Niezależnie od wynagrodzenia ryczałtowego Wnioskodawcy przysługuje wynagrodzenie dodatkowe z tytułu świadczenia usług zarządzania w razie zrealizowania przez Wnioskodawcę w danym roku kalendarzowym zadań określonych każdorazowo w Karcie Celów. Realizacja wskaźników jest w znacznym stopniu uzależniona od decyzji biznesowych podejmowanych niezależnie, w sposób samodzielny, przez Zarządzającego. Z uwagi na przyznaną mu samodzielność Spółka obciąża Zarządzającego ryzykiem wynikającym z podejmowanych przez niego decyzji. Tym samym jeżeli decyzje Zarządzającego nie przynoszą zamierzonych skutków, co będzie miało wpływ na osiągnięte przez Spółkę wskaźniki finansowe, przyznane mu wynagrodzenie dodatkowe (o ile w ogóle zostanie przyznane) będzie odpowiednio uwzględniało ten fakt. Zatem Wnioskodawca ma wpływ na wysokość uzyskiwanego wynagrodzenia za świadczone usługi w zakresie zarządzania.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca może w sposób samodzielny ustalać przedmiot i harmonogram czynności wykonywanych w celu prawidłowej realizacji przedmiotu Kontraktu. Postanowienia Kontraktu nie wyłączają bowiem możliwości korzystania przez Wnioskodawcę na własny koszt i ryzyko z usług osób zatrudnionych w jego przedsiębiorstwie. Wnioskodawca ponosi jednakże odpowiedzialność za działania lub zaniechania tych osób jak za własne działania i zaniechania.

Zarządzający ma prawo do wykonywania przedmiotu Kontraktu w innym miejscu przez siebie wybranym przez okres 30 dni kalendarzowych w danym roku kalendarzowym, w każdym przypadku zapewniając stałą możliwość komunikacji za pośrednictwem telefony komórkowego i poczty elektronicznej. W przypadku wykonywania przedmiotu Umowy w miejscu innym niż siedziba Spółki, Zarządzający zobowiązał się do używania i korzystania z przedmiotów i urządzeń składających się na majątek przedsiębiorstwa Zarządzającego, w szczególności przenośnego komputera osobistego z bezprzewodowym dostępem do sieci Internet, środków łączności, w tym telefonu komórkowego, spełniającego odpowiednie wymogi bezpieczeństwa.

Zarządzający ma prawo do przerw w wykonywaniu przedmiotu Umowy, w tym w przypadku niezdolności do wykonywania przedmiotu Umowy wskutek choroby. Zarządzający uprawniony jest do samodzielnego wskazywania i wyznaczania okresów przerw w świadczeniu usług wynikających z Umowy, będąc zobowiązanym do przekazania informacji o tym fakcie.

Postanowienia przedmiotowej umowy o świadczenie usług zarządzania, w zakresie ustalonych warunków współpracy nie pozostawiają wątpliwości, że nie jest to stosunek, który ma cechy stosunku pracy, co uniemożliwia zastosowanie wyłączenia z VAT do przedmiotowej umowy.

Konkludując, zważywszy na wskazane powyżej aspekty prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej, w ramach której zawarł on ze Spółką umowę o świadczenie usług w zakresie zarządzania (Kontrakt), przewidującą zarówno brak podporządkowania wobec Spółki, jak i ponoszenie pełnej odpowiedzialności za podejmowane przez siebie działania, należy skonstatować, że stosunek prawny łączący Wnioskodawcę ze Spółką nie nosi cech właściwych zarówno stosunkowi pracy, jak i stosunkowi do niego zbliżonemu.

W świetle powyższej argumentacji na gruncie przedstawionych okoliczności sprawy świadczone przez Wnioskodawcę usługi zarządzania w ramach zawartego Kontraktu należy uznać za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu powołanego wyżej art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Jak bowiem wykazano Wnioskodawca ponosi odpowiedzialność za wykonanie czynności w ramach umowy o świadczenie usług w zakresie zarządzania wobec osób trzecich a w konstrukcji wynagrodzenia, które w dużej mierze uzależnione jest od wyników osiąganych przez Wnioskodawcę, odzwierciedlenie znajduje ryzyko ekonomiczne wiążące się z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zatem czynności wykonywane przez Wnioskodawcę na podstawie Kontraktu należy uznać za odpłatne świadczenie usług wykonywane w ramach samodzielnej działalności gospodarczej, a w konsekwencji czynności te powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy, uznające, że otrzymywane wynagrodzenie, zarówno ryczałtowe jak i dodatkowe, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, jako otrzymywane w związku z wykonywaniem czynności podlegającej opodatkowaniu, jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym.

Ponadto nadmienia się, że interpretacja nie rozstrzyga w zakresie opodatkowania odszkodowania przysługującego po rozwiązaniu umowy, bowiem powyższe nie było przedmiotem wniosku.

Zmiana któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiana stanu prawnego powoduje, że niniejsza interpretacja traci swoją ważność, a Wnioskodawca nie może korzystać z ochrony wynikającej z tej interpretacji.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl