2461-IBPP1.4512.660.2016.1.KJ - Podatek od towarów i usług w zakresie możliwości odzyskania podatku VAT poniesionego w związku z planowaną realizacją operacji.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 29 sierpnia 2016 r. (data wpływu 1 września 2016 r.) oraz pismem z 8 listopada 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości odzyskania podatku VAT poniesionego w związku z planowaną realizacją operacji pn. "..." - jest prawidłowe.

W dniu 1 września 2016 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości odzyskania podatku VAT poniesionego w związku z planowaną realizacją operacji pn. "...".

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 8 listopada 2016 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Powiat jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Powiat z udziałem między innymi środków EFRROW (Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich) w ramach pomocy na operację typu "budowa lub modernizacja dróg lokalnych" w ramach poddziałania "..." objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 - 2020 zamierza zrealizować zadanie (operację) pod nazwą: "...".

W wyniku realizacji operacji ma zostać osiągnięty cel polegający na zwiększeniu dostępności instytucji użyteczności publicznej dla mieszkańców obszarów wiejskich poprzez przebudowę odcinków drogi o łącznej długości 7,849 km

Zakres realizacji operacji dotyczy zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego wynikających z zapisów art. 19 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 460 z późn. zm.) oraz zapisów ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2016 r. poz. 814).

Majątek powstały w wyniku realizacji inwestycji należeć będzie wyłącznie do Powiatu i służyć będzie społecznościom jednostek samorządu terytorialnego do realizacji zadań publicznych tj. do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W ramach realizacji operacji faktury dokumentujące zakupy inwestycyjne będą wystawiane na Powiat. Z tytułu otrzymanych dotacji Powiat nie będzie wystawiał faktur VAT.

Realizacja inwestycji - przebudowa drogi powiatowej nie będzie przynosić dochodów z tytułu umów cywilnoprawnych i nie będzie podlegała obrotowi gospodarczemu. Będzie funkcjonować jako droga publiczna w zarządzie powiatowego organu władzy samorządowej. Powiat może pobierać opłaty za zajęcie pasa drogowego, nie podlegające podatkowi VAT, w związku z działalnością podejmowaną jako organ władzy publicznej i w tym zakresie nie jest uważany za podatnika VAT. 

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy poprawne jest założenie, że Powiat nie ma prawnej możliwości odzyskania poniesionego podatku od towarów i usług (VAT) w rozumieniu art. 86 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm.) w związku z planowaną realizacją operacji pn. "..." ubiegając się o dofinansowanie z krajowych środków publicznych i środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020?

Zdaniem Wnioskodawcy, planowana realizacja operacji pn.: "...", z dofinansowaniem z krajowych środków publicznych i środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, nie spowoduje powstania prawnej możliwości odzyskania podatku od towarów i usług VAT. Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług VAT (Dz. U. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm.) w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Z ww. zapisu wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wtedy, gdy odliczenia dokonuje zarejestrowany czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary bądź usługi, z których nabyciem podatek został naliczony są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

Planowana realizacja operacji polega na przebudowie drogi powiatowej na terenie Powiatu i obejmuje roboty budowlane: roboty odwodnieniowe, remonty zjazdów, przebudowę konstrukcji nawierzchni, ustawienie barier energochłonnych, zabezpieczenie korpusu drogi oraz wykonanie dokumentacji technicznej, robót pomiarowych oraz sprawowanie nadzoru inwestorskiego.

Operacje finansowane będą ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, środków budżetowych powiatu oraz z dofinansowania w formie dotacji celowej dla powiatu na inwestycje i zakupy inwestycyjne realizowane na podstawie porozumień lub umów. Powiat zleci wykonanie operacji podmiotowi wyłonionemu w ramach zamówień publicznych, w trybie przetargu nieograniczonego.

Powstałe w wyniku realizacji mienie będzie stanowić własność powiatu i będzie służyć społecznościom jednostek samorządu terytorialnego do realizacji zadań publicznych, tj. do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powiat może pobierać opłaty za zajęcie pasa drogowego na podstawie ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych Dz. U. z 2015 r. poz. 460 z późn. zm. (art. 40 ust. 3), nie podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, w związku z działalnością podejmowaną jako organ władzy publicznej i w tym zakresie nie jest uznawany za podatnika VAT.

Mając powyższe na uwadze planowana realizacja przebudowy drogi powiatowej nie spowoduje prawnej możliwości odzyskania podatku od towarów i usług.

Doprecyzowując własne stanowisko Wnioskodawca podał, że stoi na stanowisku, że Powiatowi nie będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, ani do zwrotu tego podatku w związku z realizacją projektu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą. W myśl tego przepisu, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

Na mocy art. 87 ust. 1 ustawy, w przypadku gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Zasady dokonywania zwrotu różnicy podatku na rachunek bankowy podatnika określone zostały w dalszych przepisach w art. 87 ustawy.

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, m.in. tego, że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Wyjaśnić również należy, że przepisy art. 87 ustawy regulują sposób dokonania przez podatnika rozliczenia w sytuacji, gdy w danym okresie rozliczeniowym deklaruje on nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym. Przepisy te umożliwiają otrzymanie przez podatnika rzeczywistego zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Warunkiem, który musi spełnić podatnik, by domagać się zwrotu, jest powstanie w okresie rozliczeniowym różnicy pomiędzy kwotą podatku naliczonego a kwotą podatku należnego. Powyższe wynika z generalnej zasady określonej w przywołanym powyżej art. 87 ust. 1 ustawy.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Dokumentem uprawniającym do odliczenia jest faktura VAT, otrzymana przez podatnika z tytułu nabycia przez niego towarów i usług.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza w myśl art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT - nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Oznacza to, że jednostka samorządu terytorialnego będzie uznana za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jej zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jej zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Jak wynika z powyższego, wyłączenie jednostki samorządu terytorialnego z kategorii podatnika ma charakter wyłącznie podmiotowo-przedmiotowy.

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwoistym charakterze:

* podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz

* podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Bowiem tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Stosownie do przepisu art. 4 ust. 6 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 814 z późn. zm.), Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie transportu zbiorowego i dróg publicznych.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1440), organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do którego właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg, jest zarządcą drogi.

W myśl art. 19 ust. 2 ww. ustawy zarządcami dróg, z zastrzeżeniem ust. 3, 5, 5a i 8, są dla dróg:

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Powiat jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Powiat z udziałem między innymi środków EFRROW w ramach pomocy na operację typu "budowa lub modernizacja dróg lokalnych" w ramach poddziałania "..." objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 - 2020 zamierza zrealizować zadanie (operację) pod nazwą: "...".

W wyniku realizacji operacji ma zostać osiągnięty cel polegający na zwiększeniu dostępności instytucji użyteczności publicznej dla mieszkańców obszarów wiejskich poprzez przebudowę odcinków drogi o łącznej długości 7,849 km

Majątek powstały w wyniku realizacji inwestycji należeć będzie wyłącznie do Powiatu i służyć będzie społecznościom jednostek samorządu terytorialnego do realizacji zadań publicznych tj. do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W ramach realizacji operacji faktury dokumentujące zakupy inwestycyjne będą wystawiane na Powiat. Z tytułu otrzymanych dotacji Powiat nie będzie wystawiał faktur VAT.

Realizacja inwestycji - przebudowa drogi powiatowej nie będzie przynosić dochodów z tytułu umów cywilnoprawnych i nie będzie podlegała obrotowi gospodarczemu. Będzie funkcjonować jako droga publiczna w zarządzie powiatowego organu władzy samorządowej. Powiat może pobierać opłaty za zajęcie pasa drogowego, nie podlegające podatkowi VAT, w związku z działalnością podejmowaną jako organ władzy publicznej i w tym zakresie nie jest uważany za podatnika VAT. 

Przy tak przedstawionym opisie sprawy Powiat ma wątpliwości, czy nie ma prawnej możliwości odzyskania poniesionego podatku od towarów i usług w związku z planowaną realizacją operacji pn. "...".

Jak wynika z powołanych powyżej przepisów prawa, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W tym miejscu trzeba wyjaśnić, że z czynnością opodatkowaną mamy do czynienia wtedy, gdy podlega ona opodatkowaniu na podstawie art. 5 ustawy oraz jest dokonywana przez podmiot działający w charakterze podatnika podatku od towarów i usług (zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy) w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej (w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy).

Przebudowa dróg powiatowych (publicznych) odbywa się w ramach władztwa publicznego a tym samym Powiat, wykonując to zadanie, działa jako organ administracji publicznej i może korzystać ze środków prawnych o charakterze władczym. W takim ujęciu, Powiat bez wątpienia nie może być uznany za podatnika, gdyż realizuje on w tym zakresie zadania własne służące zaspokajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej.

Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny. W omawianej sprawie związek taki nie występuje. Z całokształtu działań Wnioskodawcy związanych z zakupionymi towarami i usługami wynika, że Powiat nie nabywa ich w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, a tym samym dokonując zakupów nie działa w charakterze podatnika podatku VAT.

Reasumując, w okolicznościach analizowanej sprawy, Powiat nie będzie miał prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją operacji pn. "...". Powyższe wynika z faktu, że w analizowanym przypadku nie będą spełnione - wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy - przesłanki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego, tj. Powiat nie będzie działać jako podatnik VAT i powstałe w wyniku realizacji mienie będzie służyło do wykonywania czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem Wnioskodawca nie będzie miał prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizowaną operacją. Tym samym Wnioskodawca nie będzie miał prawa do otrzymania z tego tytułu zwrotu różnicy podatku, o którym mowa w art. 87 ust. 1 ustawy o VAT.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego lub zmiany stanu prawnego.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.