2461-IBPB-1-3.4510.1055.2016.1.MST - Ustalenie, czy przyjęcie przez spółkę w użyczenie (bezpłatne używanie) od odbiorców usług świadczonych przez spółkę przyłączy wodociągowych będzie stanowiło dla niej przychód do opodatkowania.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 7 grudnia 2016 r. (data wpływu do tut. BKIP 12 grudnia 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy przyjęcie przez Spółkę w użyczenie (bezpłatne używanie) od odbiorców usług świadczonych przez Spółkę przyłączy wodociągowych będzie stanowiło dla niej przychód do opodatkowania - jest prawidłowe.

W dniu 12 grudnia 2016 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy przyjęcie przez Spółkę w użyczenie (bezpłatne używanie) od odbiorców usług świadczonych przez Spółkę przyłączy wodociągowych będzie stanowiło dla niej przychód do opodatkowania.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Główną działalnością Spółki jest zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków. Spółka jest właścicielem sieci wodociągowej, tj. przewodów wodociągowych wraz z uzbrojeniem i urządzeniami, którymi dostarczana jest woda. Wykonanie przyłącza wodociągowego zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 139 z późn. zm.) leży po stronie osoby ubiegającej się o przyłączenie nieruchomości do sieci.

Przyłącze wodociągowe zgodnie z art. 2 ww. ustawy, to odcinek przewodu łączącego sieć wodociągową z wewnętrzną instalacją wodociągową w nieruchomości odbiorcy usług wraz z zaworem za wodomierzem głównym. Odbiorca usług odpowiada za zapewnienie niezawodnego działania posiadanych instalacji i przyłączy wodociągowych oraz kanalizacyjnych z urządzeniem pomiarowym włącznie - art. 5 ust. 2.

Spółka zawiera umowy użyczenia przyłączy wodociągowych (bezpłatne używanie - art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm., dalej: "k.c.")) ze swoimi klientami, co umożliwia art. 5 ust. 2 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.

Zawierane umowy są umowami wzajemnymi albowiem przedsiębiorstwo poprzez urządzenia będące własnością Odbiorcy usług, świadczy usługę dostawy wody, w zamian za co przejmuje na siebie obowiązki ciążące na Odbiorcy wynikające z art. 5 ust. 2 ww. ustawy, polegające na " (...) zapewnieniu niezawodnego działania posiadanych przyłączy wodociągowych i kanalizacyjnych (...)". Poniżej zamieszczono zapis § 3 umowy użyczenia:

"Biorący (Spółka) do używania oświadcza, że będzie używał przyłącza w sposób zgodny z jego właściwością i przeznaczeniem. Biorący jest zobowiązany do zapewnienia niezawodnego działania przyłącza oraz ponosił będzie zwykłe koszty wynikające z eksploatacji, konserwacji, remontów i napraw awarii przyłącza. Biorący zobowiązuje się do usuwania powstałych awarii niezwłocznie po powiadomieniu go przez Użyczającego lub osoby trzecie. Użyczający oświadcza, że wyraża zgodę na wejście w tym celu na teren jego nieruchomości przez osoby wyznaczone przez Biorącego i nie będzie z tego tytułu wysuwał żadnych roszczeń."

Zobowiązanie Przedsiębiorstwa do zapewnienia niezawodnego działania przyłącza wodociągowego, przejmowanego w użyczenie (bezpłatne używanie) stanowi element Umowy zawieranej zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy, która to jest umową wzajemną (prawa i obowiązki stron określa ustawa).

Ww. umowy przyniosą obu stronom również inne, poza wskazanymi we wniosku korzyści albowiem w przypadku awarii (wycieku) na przyłączu wodociągowym, często miejsce wycieku wody na powierzchni terenu jest znacznie oddalone od faktycznego miejsca uszkodzenia urządzenia z uwagi na np. utwardzenie powierzchni, nasadzenia, zamarznięcia terenu itp. Przejęcie przyłącza przez Przedsiębiorstwo pozwoli niezwłocznie podjąć czynności związane z naprawą przewodu bez straty czasu na ustalenie strony zobowiązanej do usunięcia usterki. Ograniczy to również po stronie Przedsiębiorstwa straty wody związane z awarią. Ponadto, często podczas tego typu awarii zachodzi konieczność zamknięcia fragmentu sieci przesyłowej stanowiącej własność Przedsiębiorstwa (czynności takie mogą wykonywać wyłącznie pracownicy Spółki). Jeśli Przedsiębiorstwo zobowiązane będzie usunąć awarię przyłącza w takich przypadkach ogranicza się również uciążliwości dla innych odbiorców usług polegające na przerwaniu dostawy wody.

Podczas wykonywania naprawy urządzeń wodociągowych dochodzi do otwarcia przewodów oraz kontaktu pracowników z rurociągiem, co może być przyczyną wtórnego zanieczyszczenia samego przyłącza jak również sieci, a w konsekwencji może wpływać na jakość wody u innych odbiorców, za którą to odpowiedzialne jest Przedsiębiorstwo (art. 5 ust. 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy przyjęcie przez Spółkę w użyczenie (bezpłatne używanie) od odbiorców usług świadczonych przez Spółkę przyłączy wodociągowych będzie stanowiło dla niej przychód do opodatkowania na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1888 z późn. zm., dalej: "u.p.d.o.p.")?

Zdaniem Wnioskodawcy, przyjęcie w nieodpłatne używanie przyłączy wodociągowych nie rodzi skutków podatkowych. Spółka zgodnie z umowami zawieranymi na dostawę wody i odprowadzanie ścieków osiąga przychody z tytułu świadczonych usług. Natomiast, na podstawie umowy użyczenia przenosi na siebie obowiązek eksploatacji, utrzymania i ponoszenia ewentualnych kosztów remontów ww. przyłączy (w tym usuwania awarii). Ten obowiązek do tej pory spoczywał zgodnie z ustawą o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków na właścicielu nieruchomości.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p., przychodem, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, jest wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez samorządowe zakłady budżetowe w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, zaliczając nieodpłatne świadczenie do czynników kształtujących podstawę opodatkowania, nie precyzuje, co należy rozumieć przez "nieodpłatne świadczenie". Zgodnie z wykładnią gramatyczną, odpłacać to "oddawać komuś coś w zamian", odpłatny zaś to "taki, za który się płaci, wymagający zapłacenia, zwrot kosztów" (Nowy Słownik Języka Polskiego PWN, Warszawa 2002).

Dla celów podatkowych, przez nieodpłatne świadczenia należy więc rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne lub gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. nie związane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie w majątku podatnika, mające konkretny wymiar finansowy. Powstanie przychodu ze świadczeń nieodpłatnych należy zatem rozważyć zawsze wtedy, gdy podatnik podatku dochodowego od osób prawnych otrzymuje bez obowiązku świadczenia wzajemnego rzeczy lub prawa, bądź inne świadczenia lub też możliwość korzystania z rzeczy lub praw (w szczególności ze środków pieniężnych).

Stosownie do art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.), przez umowę użyczenia, użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Cechą charakterystyczną użyczenia jest nieodpłatność oraz motyw bezinteresowności, dlatego też wyłącznym obowiązkiem użyczającego pozostaje znoszenie używania rzeczy przez biorącego oraz powstrzymywanie się od jakichkolwiek czynności unicestwiających lub ograniczających uprawnienie biorącego. Użyczający zatem ogranicza się tylko względem osoby, której rzecz użycza, co nie pozbawia go władztwa nad rzeczą i prawa korzystania z tej rzeczy, czerpania z niej korzyści. Treść stosunku użyczenia sprowadza się do bezpłatnego przysporzenia przez użyczającego korzyści kontrahentowi. Umowa użyczenia to umowa realna albowiem dla jej zawarcia konieczne jest, oprócz złożenia oświadczeń woli, wydanie rzeczy biorącemu. Ze względu na fakt, że z tytułu umowy użyczenia zobowiązanym do spełnienia świadczenia jest tylko użyczający, umowę tę należy uznać za jednostronnie zobowiązującą - użyczenie nie jest umową wzajemną.

Spółka przyjmuje w bezpłatne użyczenie przyłącza wodociągowe od swoich klientów. Zgodnie z umowami zawieranymi na dostawę wody i odprowadzanie ścieków osiąga przychody z tytułu świadczonych usług. Natomiast, na podstawie umowy użyczenia przenosi na siebie obowiązek eksploatacji, utrzymania i ponoszenia ewentualnych kosztów remontów ww. przyłączy (w tym usuwania awarii), do ponoszenia których zobowiązany jest odbiorca usług. Zobowiązanie Przedsiębiorstwa do zapewnienia niezawodnego działania przyłącza wodociągowego przejmowanego w użyczenie (bezpłatne używanie) stanowić będzie element umowy, która jest umową wzajemną (prawa i obowiązki stron określa ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków).

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, przejęcie od odbiorców usług w bezpłatne używanie przyłączy wodociągowych jest umową wzajemną, a co za tym idzie nie powstanie po stronie Przedsiębiorstwa przychód podatkowy z tytułu otrzymanych nieodpłatnie rzeczy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.