17414/13 - Stanowisko MŚ w sprawie standardów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r.

Nawiązując do pisma z 10 maja br., sygn. SPS-023-17414/13, przedkładam odpowiedź na interpelację posła (...) w sprawie standardów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r.

Informacje ogólne

Realizowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej program pn. "Efektywne wykorzystanie energii. Część 3: Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych" został pomyślany jako działanie mające służyć praktycznej implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Program skierowany jest do osób fizycznych budujących dom jednorodzinny lub kupujących dom/mieszkanie od dewelopera. Jest to pierwszy ogólnopolski instrument wsparcia dla budujących budynki mieszkalne o niskim zużyciu energii. Program o budżecie 300 mln zł będzie realizowany przy współpracy z bankami w latach 2013-2018, z wydatkowaniem środków do 2022 r.

Zgodnie z programem wysokość dotacji zależna jest od standardu energetycznego budynków, a dofinansowanie wypłacane jest pod warunkiem uzyskania określonego poziomu wskaźnika zapotrzebowania na energię użytkową do ogrzewania:

- w przypadku budynków mieszkalnych jednorodzinnych:

- standard NF40 - EUco ? 40 kWh/ (m²*rok) - dopłata 30 000 zł brutto,

- standard NF15 - EUco ? 15 kWh/ (m²*rok) - dopłata 50 000 zł brutto;

- w przypadku mieszkań w budynkach wielorodzinnych:

- standard NF40 - EUco ? 40 kWh/ (m²*rok) - dopłata 11 000 zł brutto,

- standard NF15 - EUco ? 15 kWh/ (m²*rok) - dopłata 16 000 zł brutto.

Ustalając parametry programu, narodowy fundusz nie kierował się zamiarem pokrycia całości różnicy kosztów budowy pomiędzy budynkiem energooszczędnym a budynkiem wykonanym według obowiązujących przepisów. Podstawową korzyścią związaną z eksploatacją budynku o niskim zapotrzebowaniu na energię są bowiem znacznie niższe koszty ogrzewania. Inwestycja w racjonalnie zaprojektowany budynek energooszczędny jest opłacalna również bez dotacji i zwraca się po kilkunastu latach. Pomimo tego znikomy jest do tej pory udział inwestorów decydujących się na budowę takich budynków. Program NFOŚiGW ma stanowić do tego zachętę, a dodatkowo przygotować rynek budowlany, projektantów, wykonawców do wymogów dyrektywy 2010/31/UE.

Wśród korzyści wynikających z korzystania ze wsparcia w ramach programu można wymienić:

W ramach programu wsparcie udzielane jest w postaci dopłat do kredytów bankowych. W związku z tym należy zauważyć, że narodowy fundusz nie posiada własnych oddziałów regionalnych, a dzięki współpracy z bankami NFOŚiGW może dotrzeć do większej liczby zainteresowanych w całej Polsce za pośrednictwem placówek bankowych. Samodzielna realizacja programu adresowanego do tak dużej grupy odbiorców indywidualnych - gospodarstw domowych, z którą związane jest przyjmowanie wniosków o dofinansowanie, ich weryfikacja, zawieranie umów dotacyjnych, kontrola dokumentów i inwestycji, przekraczałaby możliwości organizacyjne i kadrowe narodowego funduszu. Zadania te przejmą na siebie banki.

Ponadto, odnosząc się do formy udzielanego wsparcia, należy mieć na uwadze, że w przypadku budowy domu lub zakupu mieszkania korzystanie z kredytu hipotecznego jest powszechne - większość takich inwestycji w Polsce finansowana jest z kredytu. Ponadto uzasadnione wydaje się oczekiwanie, że konkurencja pomiędzy bankami przyczyni się do określenia opłat bankowych na atrakcyjnym dla beneficjentów poziomie. Należy zaznaczyć, że kredyt nie musi pokrywać kosztu całego przedsięwzięcia, a jedynie kwotę przekraczającą wysokość dopłaty. Narodowy fundusz nie narzuca także okresu kredytowania ani form zabezpieczenia kredytu.

Odpowiedzi na poszczególne pytania

Ad 1. Czy ministerstwo planuje rozszerzenie dotacji i wprowadzenie ulg i obniżek lub alternatywnych rozwiązań finansowych do nowych energooszczędnych inwestycji w budownictwie mieszkaniowym?

Ewentualne decyzje w sprawie rozszerzenia dopłat bądź zwiększenia budżetu w ramach programu "Dopłat do kredytów na budowę domów energooszczędnych" będą mogły zostać podjęte po przeprowadzaniu analizy początkowego okresu wdrażania programu.

Ad 2. Jakie działania planuje ministerstwo w celu zwiększenia zdolności kredytowej Polaków na energooszczędne inwestycje mieszkaniowe?

Jak wcześniej wskazano, w programie "Dopłat do kredytów na budowę domów energooszczędnych" nie sformułowano wymogu zaciągnięcia kredytu na całość kosztów budowy budynku energooszczędnego, a jedynie przewyższającego kwotę planowanej dotacji, co wydaje się minimalizować ograniczenie dostępu do dopłat. Ponadto, w celu przyjęcia możliwie optymalnej formuły, ostateczny kształt programu wypracowany został po przeprowadzeniu szeregu analiz, wywiadów z ekspertami oraz szerokich konsultacji. W zależności od efektów programu, zainteresowania potencjalnych beneficjentów, potrzeb rynku rozpatrywane mogą być również inne warianty dofinansowania budynków energooszczędnych.

Ad 3. Czy ministerstwo potrafi wstępnie zdiagnozować i oszacować, jak zareaguje rynek wtórny po wprowadzeniu standardów energooszczędnych po 2020 r.?

Opierając się na doświadczeniach krajów Unii Europejskiej oraz analizie rosnących cen nośników energii, można przypuszczać, iż budowanie energooszczędne jest długoterminową i trwałą tendencją w budownictwie. Wynika ona z potrzeb użytkowników budynków związanych z obniżeniem kosztów na etapie eksploatacji oraz zwiększającej się świadomości społeczeństwa. Ponadto należy zwrócić uwagę, iż w szczególności w budownictwie energooszczędnym możliwe jest efektywne wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Można oczekiwać, iż koszty związane z budową budynków o wyższym standardzie energooszczędnym zmniejszą się znacznie wraz z popularyzacją nowoczesnych systemów energooszczędnych w budownictwie, produkcją nowych energooszczędnych materiałów budowlanych, przeszkoleniem wykonawców czy projektantów, w związku z czym tego typu materiały budowlane czy też usługi staną się powszechniej dostępne. Znaczne ograniczenie wydatków na etapie eksploatacji budynków energooszczędnych powinno mieć również przełożenie na ich ceny na rynku nieruchomości i zachowanie przez nie wyższej wartości w stosunku do budynków spełniających aktualne, minimalne normy Prawa budowlanego.

Ad 4. Czy ministerstwo przygotowuje obecnych producentów i inwestorów na rynku budownictwa i nieruchomości do zmian i wymogów, jakie zajdą po wdrożeniu unijnych standardów energooszczędnych?

Wprowadzenie programów umożliwiających dofinansowanie budowy domów energooszczędnych wpływa na wzrost zainteresowania tego typu inwestycjami, co ma znaczenie dla rozwoju rynku materiałów budowlanych i usług związanych z budownictwem energooszczędnym. Programy NFOŚiGW są prezentowane na licznych konferencjach i targach, a informacja o nich skierowana jest do wszystkich stron procesu budowlanego: projektantów, wykonawców, producentów materiałów budowlanych i inwestorów. Wzrost zainteresowania prasy branżowej budownictwem energooszczędnym również wpływa na poziom świadomości producentów i inwestorów na rynku budownictwa i nieruchomości co do zmian i wymogów w zakresie energooszczędności wynikających z prawa UE. Należy zarazem zwrócić uwagę, iż dyrektywa 2010/31/UE nie ustala szczegółowo docelowych standardów energooszczędności, pozostawiając krajom członkowskim określenie tychże zależnie od lokalnych uwarunkowań. Aktualnie w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej trwają prace nad projektem rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, uwzględniającym realizację postanowień dyrektywy 2010/31/UE w perspektywie do 1 stycznia 2021 r.

Dodatkowo pragnę poinformować, iż obecnie w NFOŚiGW trwają prace nad wdrożeniem kolejnego programu priorytetowego (pod nazwą "Lemur"), którego przedmiotem będzie wsparcie projektowania i budowy nowych energooszczędnych budynków użyteczności publicznej, w szczególności takich jak budynki przeznaczone na potrzeby administracji publicznej, kultury, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, turystyki, sportu. Założony budżet programu wynosi 300 mln zł (przewiduje się dofinansowanie w formie dotacji i pożyczek), przy czym program ma być realizowany w latach 2013-2020 (alokacja środków następować będzie w latach 2013-2018). Uruchomienie programu planowane jest na III kwartał 2013 r.