158 - Stanowisko w sprawie umów z zakresu tzw. outsourcingu pracowniczego

W procederze wykorzystującym instytucję outsourcingu pracowniczego stosowano mechanizm, który bazował na oferowaniu przedsiębiorcom usługi polegającej na obsłudze kadrowo-płacowej (co leży w zakresie usług zwykle oferowanych przez biura rachunkowe), jak również na wypłacie pracownikom wynagrodzeń na ich konta bankowe. Ten ostatni element oferty wyróżniał ją spośród innych ofert tego typu występujących na rynku. Miał on sugerować, że nieuczciwe spółki outsourcingowe zamieszane w ten proceder, są i zachowują się jak faktyczni pracodawcy. Trzeba jednak pamiętać, że w rzeczywistości decyzje kadrowo-płacowe nadal pozostawały w gestii przedsiębiorców (należała do niech kwestia wysokości wynagrodzenia i jego składników, terminy urlopów itp.). Istotnym jest, że w stwierdzanych przez naczelników urzędów skarbowych przypadkach, brak było podstaw prawnych do uznania, iż w ogóle doszło w nich do zmiany pracodawcy. Zgodnie z ofertą nieuczciwych spółek outsourcingowych, zmiana pracodawcy miała się dokonać w wyniku przejścia zakładu pracy w trybie przewidzianym art. 23¹ Kodeksu pracy. Jak wynika jednak z dotychczas przeprowadzonych przez organy podatkowe ocen zawartych umów, w badanych sprawach do przejścia zakładu nie dochodziło. Tego rodzaju relacje między podmiotami nie spełniały bowiem przesłanek przejęcia części przedsiębiorstwa na podstawie ww. przepisu Kodeksu pracy i z tego właśnie powodu wystąpiły przesłanki uznania podejmowanych czynności prawnych za nieważne z mocy prawa. W związku z powyższym na dotychczasowych pracodawcach nadal ciążą zobowiązania m.in. z tytułu zaliczek na podatek dochodowy, które są obecnie dochodzone przez właściwe organy. Podkreślenia również wymaga fakt, że ocena skuteczności "przejęcia" pracowników przez spółki oferujące outsourcing była także przedmiotem oceny sądów powszechnych, które rozpatrując odwołania w szeregu sprawach od decyzji ZUS uznały, że poszkodowani przedsiębiorcy w dalszym ciągu pozostawali płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne. Stanowisko to podzielone zostało również przez wojewódzkie sądy administracyjne w sprawach podatkowych, w którym sądy - biorąc za podstawę dotychczas wydane wyroki, nie dopatrzyły się nieprawidłowości w postępowaniu organów podatkowych. Oprócz tego istotnym jest, że stosownie do brzmienia przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach skarbowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 578) organy podatkowe zostały ustawowo zobligowane w szczególności do ustalania lub określania i poboru podatków na podstawie odrębnych przepisów oraz wykonywania kontroli podatkowej, a także egzekucji administracyjnej należności pieniężnych. Status organu podatkowego w porządku publicznym, wyznaczony ściśle obowiązującym prawem, nie pozwala więc na swobodne stosowanie przez ten organ zarówno procesowego jak i materialnego prawa podatkowego. Oznacza to, że zaistnienie przesłanek wszczęcia kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego względem podatnika, płatnika lub inkasenta skutkuje obowiązkiem działania tych organów w granicach wyznaczonych ustawami z uwzględnieniem bezwzględnych zasad postępowania podatkowego, ustalonych w ustawie - Ordynacja podatkowa. Dostrzegając jednak potrzebę wsparcia dla poszkodowanych przedsiębiorców oraz to, iż orzeczenia, które do tej pory zapadły w indywidualnych sprawach przed sądami administracyjnymi nie wyznaczyły jeszcze jednoznacznej i trwałej linii orzeczniczej, podjąłem już działania mające na celu uniknięcie sytuacji, w której przedsiębiorcy zostaną doprowadzeni do ogłoszenia upadłości i pozbawienia miejsc pracy tysięcy pracowników w wyniku czynności urzędów skarbowych. Uznano za zasadne, aby na obecnym etapie spraw prowadzonych przez sądy administracyjne nie podejmować wobec tych podatników takich działań egzekucyjnych, które mogłyby spowodować ryzyko upadłości lub likwidacji prowadzonych przez nich przedsiębiorstw - do czasu ostatecznych rozstrzygnięć sporów toczących się przed sądami administracyjnymi w zakresie stosowania instytucji outsourcingu pracowniczego. Takie też zalecenia skierowałem, działając w trybie art. 25 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2014 r. poz. 1619, z późn. zm.), do naczelników urzędów skarbowych, jako organów egzekucyjnych. Ponadto w zakresie prowadzonych już postępowań egzekucyjnych, zaproponowałem dyrektorom izb skarbowych, jako organom nadzoru, rozważenie możliwości zastosowania instytucji wstrzymania z urzędu postępowań egzekucyjnych zgodnie z ustawowymi uprawnieniami. Należy jednak podkreślić, że ocena zasadności prowadzenia bądź wstrzymania postępowania egzekucyjnego powinna być przeprowadzona odrębnie w każdej indywidualnej sprawie przez właściwe organy tj. odpowiednio naczelników urzędów skarbowych albo dyrektorów izb skarbowych.