1473/WP/436/299/38/05/JK - Sprzedaż udziałów w innym podmiocie jako transakcja zwolniona z VAT, a tym samym podlegająca podatkowi od czynności cywilnoprawnych

Pytanie podatnika

Czy sprzedaż udziałów w innym podmiocie jest transakcją zwolnioną z VAT a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Na podstawie art. 14a § 1 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) po rozpatrzeniu wniosku Spółki.... z dnia 4 sierpnia 2005 r. (data wpływu 8 sierpnia 2005 r.) żądającego udzielenia pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. z 2005 r. Nr 41, poz. 399) w zakresie dotyczącym opodatkowania sprzedaży udziałów. Naczelnik Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy podane we wniosku jest nieprawidłowe.

Spółka przedstawiła następujący stan faktyczny: Spółka jest właścicielem udziałów innej spółki (dalej zwanej....) z ograniczoną odpowiedzialnością, objętych przez... w zamian za wkład niepieniężny w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Obecnie Spółka zawiera umowę cywilnoprawną sprzedaży udziałów z innym podmiotem. Na podstawie tej umowy nastąpi odpłatne zbycie (sprzedaż) i przeniesienie własności udziałów w oraz praw i obowiązków z nimi związanych na rzecz innego podmiotu gospodarczego (w tym przypadku - innej Spółki z Grupy, z siedzibą we Francji).

W związku z powyższym powstały wątpliwości, co do zasad opodatkowania przedmiotowej transakcji.

W związku z tak przedstawionym stanem faktycznym Wnioskodawca zadał następujące pytanie: Mając na uwadze przytoczony stan faktyczny, a także w świetle obowiązujących przepisów w zakresie VAT i PCC, Spółka wnosi o udzielenie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisu art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT oraz art. 2 pkt 4 ustawy o PCC poprzez potwierdzenie, że w przypadku przedstawionej transakcji zbycie udziałów będzie transakcją zwolnioną z VAT, a w konsekwencji nie będzie podlegało opodatkowaniu PCC.

Zdaniem Wnioskodawcy co do zasady, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 a) i ust. 4 ustawy o PCC, sprzedaż udziałów jest czynnością cywilnoprawną podlegającą opodatkowaniu PCC (jako sprzedaż praw majątkowych), jeśli dotyczy praw korporacyjnych wykonywanych w Polsce (tj. przedmiotem sprzedaży są akcje/ udziały spółki polskiej, niezależnie od tego, czy stronami transakcji sprzedaży byłyby podmioty krajowe czy zagraniczne).Jednakże, zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o PCC, nie podlegają temu podatkowi takie czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona.

Zgodnie natomiast z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu tym podatkiem podlega m. in. odpłatne świadczenie usług, rozumiane jako każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej lub prawnej nie będące dostawą towarów w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.

Zarazem, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, te usługi, które zostały wymienione w załączniku nr 4 do tej ustawy, są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT, ale są z niego przedmiotowo zwolnione. Zdaniem Spółki sprzedaż udziałów w innej spółce jest odpłatną usługą pośrednictwa finansowego, wymienioną w pozycji 3 powołanego wyżej załącznika nr 4 do ustawy.

Oznacza to, że sprzedaż udziałów będzie stanowić usługę zwolnioną z VAT. W konsekwencji znajdzie zastosowanie art. 2 pkt 4 ustawy o PCC, to znaczy przedmiotowa sprzedaż nie będzie podlegała opodatkowaniu PCC, ponieważ dotyczy transakcji dokonywanej przez Spółkę, zwolnionej z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

W dalszej części wniosku spółka uzasadnia swoje stanowisko. Zdaniem wnioskodawcy odrębność reżimów prawnych obu rodzajów podatków - PCC oraz VAT - przesądza o tym, że określone czynności cywilnoprawne, na podstawie art. 2 ustawy o PCC, wyłączone zostały z zakresu stosowania przepisów ww. ustawy z tej przyczyny, że poddane zostały regulacji przepisów VAT.

Każda zawierana przez podatnika podatku od towarów i usług umowa cywilnoprawna, która podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, nie podlega PCC zarówno wówczas, gdy rodzi zobowiązanie podatkowe, jak i wówczas, gdy jest przedmiotowo zwolniona od tego podatku.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT zwolnione od tego podatku są czynności określone jako świadczenie usług "pośrednictwa finansowego", wskazane w załączniku nr 4 do tej ustawy, co oznacza, że mogą one obejmować także obrót udziałami (por. wyrok SN z dnia 06.07.2001 r. III RN 147/00, uchwała NSA z dnia 19.05.1997 r., FPS 4/97, wyrok SN z dnia 13.01.2000 r., III RN 124/99).

Polski podatek VAT jest podatkiem podlegającym obowiązkowej harmonizacji w zakresie wyznaczonym przez dyrektywy uchwalane przez Radę Unii Europejskiej.

Zgodnie z art. 13 pkt B (d) 5 VI Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388 EEC, dalej jako "VI Dyrektywa") z zachowaniem innych przepisów Wspólnoty Państwa Członkowskie stosują zwolnienie do szeregu literalnie wskazanych usług finansowych, w tym m. in do transakcji, których przedmiotem są akcje, udziały w spółkach i stowarzyszeniach, obligacje i inne papiery wartościowe. Zwolnienie to obejmuje zatem szereg typowych transakcji występujących na rynku, w tym także obrót udziałami.

Realizacja zwolnienia określonego w art. 13 pkt B VI Dyrektywy na gruncie polskim znajduje swoje odzwierciedlenie m. in. w art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, przewidującym zwolnienie z podatku usług wymienionych w załączniku nr 4 w pozycji 3. Usługi finansowe, a biorąc pod uwagę literalne brzmienie przepisów ustawy o VAT - usługi pośrednictwa finansowego, określone są w Dziale 65 PKWiU, zatytułowanym "Usługi pośrednictwa finansowego z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszy emerytalno-rentowych" i obejmują bardzo szerokie spektrum czynności.

Jak podkreślano wielokrotnie w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, uznanie transakcji sprzedaży udziałów za usługę finansową jest jak najbardziej możliwe i dopuszczalne (por. np. wyroki C-155/94 z dnia 20.06.1996 w sprawie Wellcome Trust, C-333/91 z dnia 22.06.1993 r. w sprawie Sofitam, czy C-60/90 z dnia 20.06.1991 r. w sprawie Polysar).Również w Polsce, pod wpływem orzecznictwa NSA i Sądu Najwyższego dla potrzeb podatku od czynności cywilnoprawnych przyjęło się, że sprzedaż akcji/ udziałów może zostać uznana za usługę finansową. Ustawa o VAT zwalnia zaś od podatku (z wyjątkami) usługi pośrednictwa finansowego. Jeżeli usługi finansowe (oraz pośrednictwo w ich wykonaniu) są świadczone na rzecz podmiotów posiadających siedzibę na terytorium innego państwa, miejscem świadczenia usługi będzie miejsce gdzie ma siedzibę nabywca. Niemniej świadczący usługę jest zobowiązany wystawić fakturę VAT, ze wskazaniem, że podatek rozlicza nabywca. Nie zmienia to jednak faktu, że dana transakcja podlega opodatkowaniu (kwestią wtórną jest miejsce ostatecznego opodatkowania).

W konsekwencji uznania danej transakcji za opodatkowaną/ zwolnioną z VAT, należy uznać, że znajdzie również zastosowanie przepis powołanego na wstępie art. 2 pkt 4 ustawy o PCC.

Podsumowując powyższe w opinii Spółki opisana powyżej transakcja spełnia wszelkie przesłanki dla uznania, że przedmiotowa transakcja jest zwolniona z VAT, a w konsekwencji uznania jej za podlegającą opodatkowaniu VAT, uprawnione jest więc twierdzenie, że sprzedaż udziałów.... innemu podmiotowi nie będzie podlegało opodatkowaniu PCC. Reasumując, Spółka wnosi o potwierdzenie prawidłowości stanowiska, zgodnie z którym omówiona powyżej transakcja odpłatnego zbycia udziałów na rzecz innej Spółki z grupy, nie będzie opodatkowana PCC.

Naczelnik Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy podane we wniosku jest nieprawidłowe.

Art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 959 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających temu podatkowi. Umowa sprzedaży jako wymieniona w katalogu czynności cywilnoprawnych - art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy, co do zasady podlega temu podatkowi.

Zgodnie z art. 2 pkt 4 cyt. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności na podstawie odrębnych przepisów jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona od tego podatku. Zatem, by strony mogły korzystać ze zwolnienia o którym mowa w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - czynność cywilnoprawna musi podlegać temu podatkowi, a zatem musi być wymieniona w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy, a także przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności na podstawie odrębnych przepisów musi być opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub musi być zwolniona od tego podatku. Jeżeli czynność cywilnoprawna wymieniona w katalogu art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega podatkowi od towarów i usług, czynność taka nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 2 pkt 4 cyt. ustawy podatku od czynności cywilnoprawnych.

W wydanym postanowieniu nr 1473/WV/443/299/208/2005/GW Naczelnik Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu stwierdził m. in.: Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m. in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przepis art. 8 ust. 1 w/w ustawy stanowi, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w/w ustawy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalnością gospodarczą o której mowa w ust. 2 powołanego przepisu, jest wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

Biorąc pod uwagę powyższy przepis należy stwierdzić, iż sprzedaż udziałów nie jest uważane za działalność gospodarczą i w związku z tym nie podlega podatkowi VAT.

W przedstawionym stanie faktycznym następuje odpłatne zbycie (sprzedaż) i przeniesienie własności udziałów oraz praw i obowiązków z nimi związanych na rzecz innego podmiotu gospodarczego.

Posiadanie udziałów mogłoby zostać uznane za działalność gospodarczą pod warunkiem bezpośredniego lub pośredniego uczestnictwa w zarządzaniu spółką której ona jest udziałowcem.

Uczestnictwo to powinno polegać na dokonywaniu transakcji podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT takich jak usługi o charakterze administracyjnym, finansowym, handlowym lub technicznym.

Tym samym posiadanie udziałów mogłoby zostać uznane za działalność gospodarczą w pod warunkiem uczestnictwa w zarządzaniu spółką wykraczającym poza prawa i obowiązki wynikające z samego faktu posiadania udziałów.

Mając na uwadze wyżej przedstawiony stan faktyczny sprzedaż udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powyższego wynika, że sprzedaż udziałów podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.