1462-IPPB6.4510.552.2016.1.AP - Rozpoznanie przez spółkę kosztów uzyskania przychodów w przypadku kompensaty zobowiązań.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 4 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 2 listopada 2016 r. (data wpływu 4 listopada 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 2 listopada 2016 r. (data nadania 3 listopada 2016 r., data wpływu 7 listopada 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie rozpoznania przez Spółkę kosztów uzyskania przychodów w przypadku kompensaty zobowiązań - jest prawidłowe.

W dniu 4 listopada 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie rozpoznania przez Spółkę kosztów uzyskania przychodów w przypadku kompensaty zobowiązań.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

D. sp. z o.o. (dalej: "D.", "D.." lub "Podatnik") prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem dochodowym od osób prawnych (dalej: "Podatek CIT"), Działalność Podatnika polega na wydawaniu kart płatniczych klientom. Kartami płatniczymi - do ustalonego limitu gotówkowego przypisanego do każdej karty płatniczej - klienci płacą za swoje zakupy na terenie kraju oraz za granicą.

Wzajemne rozliczenia polegają więc na zapłacie przez D. za zakupy klientów za pośrednictwem tzw. Centrów Rozliczeniowych, które bezpośrednio rozliczają się z tzw. punktami (sklepy, punkty usługowe itp.). Klienci spłacają następnie zobowiązanie do D. Karty D. są również wydawane przez inne podmioty w innych państwach swoim obywatelom. Klienci D. płacą za zakupy także w innych państwach. Podobnie obywatele innych państw posiadający karty płatnicze wydane w tamtych państwach płacą za zakupy na terenie Polski.

D. posługuje się kompensatami jako formą rozliczeń w kilku płaszczyznach.

1. Na etapie rozliczeń z Centrami Rozliczeniowymi pośredniczącymi w transakcjach na terenie Polski. Należna D. prowizja jest potrącana z każdorazowej zapłaty należnej Centrom Rozliczeniowym, a następnie po wystawieniu faktury VAT na rzecz tych centrów - następuje rozliczenie.

2. W zakresie rozliczeń za płatności kartą D. dokonywane zagranicznymi kartami na terenie Polski oraz polskimi kartami poza granicami kraju płatności pomiędzy klientami z różnych krajów oraz kart płatniczych wydawanych przez inne podmioty stosuje się kompensaty (potrącenia). Kompensowane są wzajemne należności do kwot niższego zobowiązania. Kompensaty dokonywane są w kwocie netto, tzn. z uwzględnieniem prowizji należnych poszczególnym wystawcom kart D. i zaliczane są w ciężar kosztów lub jako przychód.

3. W zakresie rozliczeń z tytułu opłat związanych z funkcjonowaniem kart D. do właściciela znaku towarowego - D. International (opłata za korzystanie ze znaku towarowego, opłaty systemowe, opłaty za usługi marketingowe itp.) Zapłata następuje w formie kompensaty ze zobowiązaniami D., wraz z rozliczeniami opisanymi w punkcie 2.

Przepisy ustawy:

* art. 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (dalej: "Ustawa zmieniająca")

* art. 15 i art. 15d ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 851, z późn. zm.) - dalej: "Ustawa o CIT".

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy kompensata wzajemnych zobowiązań nie wyklucza zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów?

2. Czy zapłata przez D. zobowiązania klienta, który kupując towar lub usługę zapłacił kartą płatniczą wydaną przez Spółkę stanowi dla niego podstawę do zaliczenia tego wydatku do kosztów uzyskania przychodów?

Niniejsza interpretacja została wydana w zakresie pytania nr 1 dotyczącego rozpoznania przez Spółkę kosztów uzyskania przychodów w przypadku kompensaty zobowiązań. W przedmiocie pytania nr 2 odnośnie do rozpoznania przez klienta Spółki kosztów uzyskania przychodów z tytułu zobowiązań wniosek został rozpatrzony odrębnie.

Zdaniem Wnioskodawcy, przepisy wprowadzane od 1 stycznia 2017 r. Ustawą zmieniającą wprowadzają nowy przepis art. 15d Ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, podatnicy:

- w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

Powyższe przepisy stosuje się odpowiednio w przypadku:

Z uwagi na powyższe uregulowania powstaje wątpliwość czy dokonywanie kompensat jest objęte powyższymi uregulowaniami w zakresie "płatności bez pośrednictwa rachunku płatniczego".

Minister Finansów na swojej stronie internetowej umieścił w dniu 13 października 2016 r. następujące wyjaśnienie (informację): "(...) wprowadzane od 1 stycznia 2017 r. przepisy podatkowe odwołują się do pojęcia "płatności", wynikającej z transakcji (o której mowa w art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej), a zatem obejmują wyłącznie wskazany w nich sposób regulowania zobowiązania, tj. poprzez dokonywanie zapłaty.

Regulacje te zatem nie znajdą zastosowania do innych form regulowania (wygasania) zobowiązań, które ze swojej istoty nie mają charakteru płatności i nie są związane z rachunkiem płatniczym. W związku z tym formy uregulowania zobowiązań takie jak m.in. kompensata (potrącenie), czy wymiana barterowa nie są objęte omawianymi przepisami. Jakkolwiek dochodzi wówczas do uregulowania (wygaśnięcia) zobowiązania, to jednak strony umowy nie dokonują "płatności", które mogłyby być objęte zakresem tych regulacji.

Natomiast w przypadku płatności, które odbywają się za pomocą instrumentów płatniczych, związanych z rachunkami płatniczymi, takimi jak m.in. karty płatnicze, jak również płatności dokonywanych poprzez systemy pośredniczące w płatnościach, takie jak PayPal, PayU itp., będzie spełniony wymóg dokonania ich za pośrednictwem rachunku płatniczego. (...)"

Z uwagi na powyższe wyjaśnienia Ministra Finansów Podatnik stoi na stanowisku, iż dokonywane przez niego kompensaty wzajemnych wierzytelności w kwotach powyżej 15 tys. zł nie będą wyłączane z kosztów uzyskania przychodów w 2017 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie rozpoznania przez Spółkę kosztów uzyskania przychodów w przypadku kompensaty zobowiązań, jest prawidłowe.

Wzajemne zobowiązania pomiędzy kontrahentami są trwałym elementem obrotu gospodarczego. Ze względu na czas i koszty tradycyjnych operacji rozliczeniowych (np. przelew bankowy) na całym świecie, w tym i w Polsce coraz częstsze zastosowanie znajdują bezgotówkowe formy rozliczeń, w tym mechanizmy kompensaty (potrącenia).

Wygaśnięcie zobowiązania poprzez kompensatę wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelności, jak i zobowiązania względem tej drugiej strony. Na skutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Nie dochodzi do efektywnej zapłaty w pieniądzu. Pomimo, że potrącenie dotyczy zobowiązania do świadczeń tego samego rodzaju, nie prowadzi do ich realizacji, a jedynie do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej, co w rezultacie skutkuje zaspokojeniem wierzyciela i osiągnięciem przez to celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenie (konwersja) wierzytelności jest więc jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia poprzez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami.

Kwestią do rozstrzygnięcia jest, czy kompensata wzajemnych zobowiązań nie wyklucza zaliczenia przez Spółkę tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów, biorąc pod uwagę art. 15d.

Zgodnie z obowiązującym od 1 stycznia 2017 r. art. 15d ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 851, z późn. zm.) - wprowadzonym art. 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 780), podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

Stosownie do ust. 2 tego artykułu natomiast, w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, podatnicy:

- w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

W tym miejscu należy również wskazać art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.) w nowym brzmieniu, który stanowi, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

Z powyższych przepisów podatkowych wynika, że:

* wyłączono możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej kwota płatności dotycząca transakcji określonej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego,

* ustanowiono obowiązek dokonania zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów (zwiększenia przychodów w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów) w tej części, w jakiej kwota płatności dotycząca transakcji określonej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego - w przypadku transakcji odnoszącej się do kosztu zaliczonego uprzednio do kosztów uzyskania przychodów. W tym przypadku zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów (zwiększenie przychodów) będzie dokonywane w miesiącu dokonania płatności z pominięciem rachunku płatniczego.

Powołane przepisy odwołują się do pojęcia "płatności", wynikającej z transakcji (o której mowa w art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej), a zatem obejmują wyłącznie wskazany w nich sposób regulowania zobowiązania, tj. poprzez dokonywanie zapłaty. Regulacje te zatem nie znajdą zastosowania do innych form regulowania (wygasania) zobowiązań, które ze swojej istoty nie mają charakteru płatności i nie są związane z rachunkiem płatniczym. W związku z tym formy uregulowania zobowiązań takie jak m.in. kompensata (potrącenie), czy wymiana barterowa nie są objęte omawianymi przepisami. Jakkolwiek dochodzi wówczas do uregulowania (wygaśnięcia) zobowiązania, to jednak strony umowy nie dokonują "płatności", które mogłyby być objęte zakresem tych regulacji.

Wskazane przepisy odnoszą się do płatności gotówkowych/bezgotówkowych, a nie do regulowania zobowiązań (które to pojęcie ma szerszy zakres). W przypadku płatności może ona być dokonana w formie gotówkowej lub bezgotówkowej. W przypadku kompensaty nie mamy natomiast do czynienia z płatnością. Dochodzi co prawda do uregulowania w całości lub w części zobowiązania (wygaśnięcia zobowiązania), jednak czynność ta nie może być utożsamiana z płatnością. Jeżeli zatem ma miejsce uregulowanie lub wygaśnięcie zobowiązania z innych powodów niż dokonanie płatności, wówczas omawianych przepisów nie stosuje się. Przyjęcie bowiem, że przepisy te odnoszą się do innych form regulowania (wygasania) zobowiązań mogłoby oznaczać zastosowanie wykładni rozszerzającej, która nie tylko nie znajduje należytego umocowania w brzmieniu przepisu, ale także jest niemożliwa do zastosowania w praktyce.

Biorąc powyższe pod uwagę w podsumowaniu należy stwierdzić, że w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2017 r., w sytuacji, gdy w celu uproszczenia wzajemnych rozliczeń, dojdzie pomiędzy Wnioskodawcą a danym kontrahentem do potrącenia wzajemnych wierzytelności o wartościach przekraczających 15 000 zł, nie znajdzie dla potrąconego zobowiązania wyłączenie tych wydatków z kosztów podatkowych, w związku z brzmieniem art. 15d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Należy przy tym wskazać, że w niniejszej sprawie istotnym kryterium, warunkującym rozpoznanie kosztu jako kosztu podatkowego w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jest spełnienie warunku określonego w art. 15 ust. 1 tej ustawy, przy jednoczesnym uwzględnieniu wyłączeń wskazanych w art. 16 ust. 1 przedmiotowej ustawy.

Zgodnie natomiast z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Spełnienie powyższego kryterium uprawnia Spółkę do zaliczenia w koszty poniesionego wydatku w sytuacji gdy zobowiązanie zostało uregulowane w formie potrącenia (kompensaty).

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie rozpoznania przez Spółkę kosztów uzyskania przychodów w przypadku kompensaty wzajemnych wierzytelności w kwotach powyżej 15 000 zł należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.