1462-IPPB4.4511.1282.2016.2.MS2 - Określenie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku (data wpływu 21 listopada 2016 r.), uzupełniony pismem z dnia 21 grudnia 2016 r. (data nadania 21 grudnia 2016 r., data wpływu 23 grudnia 2016 r.) na wezwanie z dnia 14 grudnia 2016 r. Nr 1462.IPPB4.4511.1282.2016.1.MS2 (data nadania 15 grudnia 2016 r., data doręczenia 20 grudnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku - jest prawidłowe.

W dniu 21 listopada 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 14 grudnia 2016 r. 1462.IPPB4.4511.1282.2016.1.MS2 (data nadania 15 grudnia 2016 r., data doręczenia 20 grudnia 2016 r.) tutejszy Organ wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia braków formalnych wniosku.

Pismem z dnia 21 grudnia 2016 r. (data nadania 21 grudnia 2016 r., data wpływu 23 grudnia 2016 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek w terminie.

We wniosku i uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 30 maja 2016 r. prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego Wnioskodawczyni nabyła 1/5 spadku po zmarłej w dniu 1 listopada 2015 r. bezdzietnej wdowie, siostrze matki Wnioskodawczyni. Pozostałą część spadku w udziałach po 1/5 nabyła pozostała czwórka spadkobierców (dzieci sióstr zmarłej). Spadek stanowiło spółdzielcze prawo własności lokalu mieszkalnego o wartości rynkowej 150.000 zł. Podatek od spadków i darowizn został opłacony przez każdego ze spadkobierców od wysokości 1/5 udziału, tj. od kwoty 30.000 zł zgodnie z Decyzją Naczelnika Urzędu Skarbowego w terminie 14 dni od dnia otrzymania decyzji.

W dniu 29 września 2016 r. został przeprowadzony notarialny dział spadku, w wyniku którego jedna ze stron (spadkobierczyń) spłaciła pozostałych czworo spadkobierców, w tym Wnioskodawczynię w wysokości nie przekraczającej ich udziału w spadku, czyli po 30.000 zł, co stanowiło 1/5 rynkowej wartości lokalu mieszkalnego dla każdego z nich i opłaciła podatek od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy dokonanie działu spadku po zmarłej siostrze matki Wnioskodawczyni, obejmującego spółdzielcze prawo własności lokalu mieszkalnego ze spłatą, w wyniku którego w zamian ze zbycia udziałów w odziedziczonym spółdzielczym prawie własności lokalu mieszkalnego na rzecz jednego ze spadkobierców, Wnioskodawczyni otrzymała spłatę w kwocie równej wartości posiadanego udziału w spadku, czyli 1/5 tj. 30.000 zł, należy traktować jako odpłatne zbycie udziału określone w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i przychód ten opodatkować zgodnie z ustawą, czy też zgodnie z zapisem art. 2 ust. 1 pkt 3 przywołanej ustawy jest to przychód podlegający przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn, a więc nie podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od przychodu ze zbycia nieruchomości?

Zdaniem Wnioskodawczyni.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, poprzez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny.

Wartość uzyskanej przez Wnioskodawczynię spłaty powstałej na skutek działu spadku, nie przekracza wartości przysługującego Jej udziału w spadku, tj. 1/5 wartości lokalu, czyli 30.000 zł. Nie wystąpiło zatem przysporzenie majątkowe względem odziedziczonej 1/5 masy spadkowej. W odczuciu Wnioskodawczyni w tej sytuacji nie ma podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku, ponieważ Wnioskodawczyni nie uzyskała korzyści materialnych, jedynie została unormowana sytuacja prawna - zniesienie współwłasności na rzecz jednego ze spadkobierców z obowiązkiem spłaty pozostałych na skutek możliwości podziału rzeczy, ponieważ lokalu mieszkalnego nie można podzielić.

W tym wypadku odpłatne zbycie współwłasności jest naturalną konsekwencją umożliwiającą skorzystanie z nabytych praw do spadku, powinno podlegać opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, który to podatek został uregulowany i nie powinien ciążyć obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. W wyniku zniesienia współwłasności doszło jedynie do nowego ukształtowania prawa własności.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż, czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej za odpłatnością, a więc co do zasady również dział spadku i odpłatne zniesienie współwłasności.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie definiuje, co należy rozumieć pod pojęciem nabycia w drodze spadku, dlatego w tym wypadku należy posiłkować się normami prawa cywilnego. Zauważyć należy, że pomiędzy prawem podatkowym a cywilnym istnieje wiele powiązań, wynikających chociażby z faktu, że następstwa zdarzeń bądź czynności prawnych związanych z określonymi instytucjami prawa cywilnego wywołują również skutki wynikające z prawa podatkowego. Jeżeli zatem określone pojęcia nie są odmiennie zdefiniowane dla celów prawa podatkowego, to należy je - biorąc poda uwagę fakt, że obie gałęzie prawa (cywilne i podatkowe) składają się na jeden system prawa - interpretować tak, jak czyni to prawo cywilne.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm.), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwila jego śmierci przechodzą na jedna lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

W myśl art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwila otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy - Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych.

Stosownie do art. 1037 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

W myśl art. 210 tej ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni nabyła 1/5 spadku po zmarłej w dniu 1 listopada 2015 r. bezdzietnej wdowie, siostrze matki Wnioskodawczyni. Pozostałą część spadku w udziałach po 1/5 nabyła pozostała czwórka spadkobierców, czyli dzieci pozostałych sióstr zmarłej. Spadek stanowiło spółdzielcze prawo własności lokalu mieszkalnego o wartości rynkowej 150.000 zł. W dniu 29 września 2016 r. został przeprowadzony notarialny dział spadku, w wyniku którego jedna ze spadkobierczyń spłaciła pozostałych czworo spadkobierców, w tym Wnioskodawczynię, w wysokości nie przekraczającej ich udziału w spadku, czyli po 30.000 zł, co stanowi 1/5 rynkowej wartości lokalu mieszkalnego dla każdego z nich i opłaciła podatek od czynności cywilnoprawnych.

Wątpliwości Wnioskodawczyni dotyczą konsekwencji podatkowych otrzymania spłaty w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wyjaśnić należy, że okoliczność, że dział spadku, następuje ze spłatami na rzecz pozostałych spadkobierców, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia przedmiotów wchodzących w skład spadku. Jak już wyżej wskazano, jeżeli suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawa należy stwierdzić, że otrzymanie przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku spłaty ekwiwalentnej do posiadanego udziału w spadku nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma więc okoliczność, że spłata w wyniku działu spadku nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawczyni udziału spadkowego, a umowa została zawarta wyłącznie między spadkobiercami.

W konsekwencji powyższego nie ciąży na Wnioskodawczyni obowiązek opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Końcowo, stwierdzić należy, że dział spadku jako nie wymieniony w katalogu zawartym w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn i stanowiący odrębną od dziedziczenia instytucję prawną nie podlega opodatkowaniem tym podatkiem. W świetle tego, w niniejszej sprawie nie znajduje zastosowanie wyłączenie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegającym ustawie o podatku od spadków i darowizn. Przepis ten dotyczy wyłącznie czynności o charakterze nieodpłatnym podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Biorąc pod uwagę powyższe stanowisko Wnioskodawczyni jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

W związku z tym że ilość stanów faktycznych w złożonym wniosku była mniejsza niż ilość wniesionych opłat, różnica w wysokości 40,00 zł zostanie zwrócona, zgodnie z art. 14f § 2a Ordynacji podatkowej.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.