1462-IPPB4.4511.1247.2016.2.MS2

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 2 listopada 2016 r. (data wpływu 10 listopada 2016 r.), uzupełniony pismem z dnia 21 grudnia 2016 r. (data nadania 22 grudnia 2016 r., data wpływu 2 stycznia 2017 r.) na wezwanie z dnia 14 grudnia 2016 r. Nr 1462.IPPB4.4511.1247.2016.1.MS2 (data nadania 15 grudnia 2016 r., data doręczenia 19 grudnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku - jest prawidłowe.

W dniu 10 listopada 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 14 grudnia 2016 r. 1462.IPPB4.4511.1247.2016.1.MS2 (data nadania 15 grudnia 2016 r., data doręczenia 19 grudnia 2016 r.) tutejszy Organ wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia braków formalnych wniosku.

Pismem z dnia 21 grudnia 2016 r. (data nadania 22 grudnia 2016 r., data wpływu 2 stycznia 2017 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek w terminie.

We wniosku i uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 18 września 2009 r. Sąd Rejonowy wydał postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku przez Wnioskodawczynię i jej siostrę po zmarłej w dniu 4 marca 2009 r. matce w 1/2 części każda z nich. W dniu 21 lutego 2014 r. Wnioskodawczyni i jej siostra Aktem Notarialnym dokonały częściowego działu spadku, w wyniku którego:

* siostra Wnioskodawczyni nabyła udział wynoszący 3/4 części w prawie użytkowania wieczystego działki gruntu i we własności budynku stanowiącego odrębną nieruchomość,

* Wnioskodawczyni nabyła udział wynoszący 1/4 części w prawie użytkowania wieczystego działki gruntu i we własności budynku stanowiącego odrębną nieruchomość.

Wartość nieruchomości będącej przedmiotem częściowego działu spadku Wnioskodawczyni i jej siostra określiły na kwotę 1.000.000,00 zł (słownie: jeden milion złotych), przy czym umowa nastąpiła ze spłatą w wysokości 250.000,00 zł (słownie: dwieście pięćdziesiąt tysięcy złotych) na rzecz Wnioskodawczyni. Kwota otrzymana przez Wnioskodawczynię tytułem spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego jej udziału w spadku.

W dniu 27 kwietnia 2015 r. Wnioskodawczyni złożyła w Urzędzie Skarbowym zeznanie PIT-39 za 2014 r. dotyczący rozliczenia przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych na zasadach określonych w art. 30e ustawy, z wykazaniem kwoty dochodu jako zwolnionego z PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy. Jednakże Wnioskodawczyni w chwili obecnej powzięła wątpliwość, czy w ogóle zasadne było złożenie ww. deklaracji.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy spłata w ramach częściowego działu spadku jest przychodem objętym podatkiem dochodowym z tytułu odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości?

Zdaniem Wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni uważa, że odpowiedź na postawione pytanie brzmi przecząco.

W przypadku działu spadku, którego przedmiotem jest nieruchomość, połączonego ze spłatami na rzecz pozostałych spadkobierców, nie powstaje obowiązek zapłaty podatku dochodowego z tytułu zbycia udziału w nieruchomości, o ile suma spłaty na rzecz danego spadkobiercy nie przekracza wartości przysługującego mu udziału spadkowego.

Ponieważ wartość 1/4 udziału w przedmiotowej nieruchomości wynosi 250.000,00 zł i Wnioskodawczyni właśnie tyle otrzymała spłaty od siostry, tak więc spłata była ekwiwalentna do posiadanego udziału w spadku i w związku z tym nie powoduje ona przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy.

W konsekwencji na Wnioskodawczyni nie ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu otrzymanej spłaty w zamian za udział nabyty w spadku po zmarłej matce.

Na poparcie swojego stanowiska Wnioskodawczyni przytacza wyrok WSA w Łodzi z dnia 9 listopada 2011 r. (sygn. akt I SA/ Łd 1173/11), z którego wynika, że spłata otrzymana przez jednego spadkobiercę od drugiego przy dziale spadku obejmującego nieruchomość nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych z tytułu odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości.

Sąd stwierdził ponadto, że dział spadku mieści się w pojęciu dziedziczenia, które podlega podatkowi od spadków i darowizn. Tym samym WSA wykluczył opodatkowanie tego samego przysporzenia zarówno podatkiem od spadków i darowizn jak i podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu należy powołać się na art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy, który wyłącza stosowanie jej przepisów do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Również Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 11 lutego 2015 r. (Nr IBPBII/2/415-1015/14/MZM) zajął stanowisko, że w sytuacji, gdy otrzymana w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności nieruchomości spłata nie przekroczyła wartości posiadanego udziału w tym spadku, a więc była ekwiwalentna do posiadanego udziału w spadku, nie powoduje ona powstania przychodu w podatku dochodowym.

Wprawdzie przytoczony wyrok WSA w Łodzi jak i interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach dotyczą działu spadku i zniesienia współwłasności, gdy jeden ze spadkobierców na skutek działu spadku nabył wyłączne prawo własności nieruchomości, Wnioskodawczyni uważa (jest to według niej sprawiedliwe i logiczne), że te same reguły dotyczą sytuacji częściowego działu spadku połączonego ze spłatą, gdzie spadkobierczynie nabyły odpowiednio udziały wynoszące 3/4 i 1/4 części we własności nieruchomości.

W sytuacji działu spadku może powstać zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych. Podatek dochodowy, co do zasady pojawi się wtedy, gdy wysokość spłaty przewyższa wartość udziału spadkowego.

Przypomniał o tym Minister Finansów, w imieniu którego interpretacje indywidualną przepisów prawa podatkowego wydał w dniu 17 kwietnia 2014 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie (Nr IPPB2/415-63/14-4/MK1).

A contrario, jeżeli wysokość spłaty nie przewyższa wartości udziału spadkowego, zobowiązanie podatkowe w PIT nie powstanie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż, czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej za odpłatnością, a więc co do zasady również dział spadku i odpłatne zniesienie współwłasności.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie definiuje, co należy rozumieć pod pojęciem nabycia w drodze spadku, dlatego w tym wypadku należy posiłkować się normami prawa cywilnego. Zauważyć należy, że pomiędzy prawem podatkowym a cywilnym istnieje wiele powiązań, wynikających chociażby z faktu, że następstwa zdarzeń bądź czynności prawnych związanych z określonymi instytucjami prawa cywilnego wywołują również skutki wynikające z prawa podatkowego. Jeżeli zatem określone pojęcia nie są odmiennie zdefiniowane dla celów prawa podatkowego, to należy je - biorąc poda uwagę fakt, że obie gałęzie prawa (cywilne i podatkowe) składają się na jeden system prawa - interpretować tak, jak czyni to prawo cywilne.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm.), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwila jego śmierci przechodzą na jedna lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

W myśl art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwila otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy - Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych.

Stosownie do art. 1037 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

W myśl art. 210 tej ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni i jej siostra nabyły spadek po zmarłej w dniu 4 marca 2009 r. matce w 1/2 części każda z nich. W dniu 21 lutego 2014 r. Wnioskodawczyni i jej siostra dokonały częściowego działu spadku, w wyniku którego siostra Wnioskodawczyni nabyła udział wynoszący 3/4 części w prawie użytkowania wieczystego działki gruntu i we własności budynku stanowiącego odrębną nieruchomość, Wnioskodawczyni nabyła udział wynoszący 1/4 części w prawie użytkowania wieczystego działki gruntu i we własności budynku stanowiącego odrębną nieruchomość. Wartość nieruchomości będącej przedmiotem częściowego działu spadku Wnioskodawczyni i jej siostra określiły na kwotę 1.000.000,00 zł, przy czym umowa nastąpiła ze spłatą w wysokości 250.000,00 zł na rzecz Wnioskodawczyni. Kwota otrzymana przez Wnioskodawczynię tytułem spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego jej udziału w spadku.

Wątpliwości Wnioskodawczyni dotyczą konsekwencji podatkowych otrzymania spłaty w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wyjaśnić należy, że okoliczność, że dział spadku, następuje ze spłatami na rzecz pozostałych spadkobierców, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia przedmiotów wchodzących w skład spadku. Jak już wyżej wskazano, jeżeli suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Zaznaczyć należy, że jeżeli w wyniku działu spadku Wnioskodawczyni otrzymała udział w nieruchomości i spłatę, to łączna wartość udziału w nieruchomości i kwota spłaty nie może przekroczyć udziału, jaki Wnioskodawczyni nabyła w spadku.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawa należy stwierdzić, że otrzymanie przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku spłaty oraz udziału w nieruchomości, których łączna wartość jest ekwiwalentna do posiadanego udziału w spadku, nie powodowało powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma więc okoliczność, że spłata w wyniku działu spadku i wartość nieruchomości w nieruchomości nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawczyni udziału spadkowego, a umowa została zawarta wyłącznie między spadkobiercami. W rezultacie na Wnioskodawczyni nie ciąży obowiązek opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Biorąc pod uwagę powyższe stanowisko Wnioskodawczyni jest prawidłowe.

Końcowo, odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawczynię interpretacji indywidualnych oraz wyroków sądów należy wyjaśnić, że dotyczą one konkretnych spraw podatników osądzonych w określonym stanie faktycznym i w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące. Natomiast Organy podatkowe mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów oraz innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.