1418/ZT/T/443-64/06/SG - Czy wykonywanie czynności biegłego sądowego podlega opodatkowaniu VAT?

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Wykonywanie tak zdefiniowanej działalności gospodarczej, bez względu na cel lub rezultat tej działalności rodzi obowiązek rozliczania podatku od towarów i usług. Uwzględniając zatem powyższą definicję należy stwierdzić, że obejmuje ona swoim zakresem również czynności wykonywane przez adwokatów i biegłych sądowych na zlecenie organów procesowych

Zakres stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług w odniesieniu do czynności wykonywanych na zlecenie sądu przez adwokatów, biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych był tematem interpretacji Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2005 r. Nr PP3-812-130/2005/AK/864 wydanej w trybie art. 14 § 1 pkt 2 ww. ustawy Ordynacja podatkowa w celu jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe w tym zakresie. Według tez zawartych w powyższej interpretacji oceny zakresu stosowania przepisów ustawy w odniesieniu do czynności wykonywanych przez biegłych na zlecenie sądu, prokuratury lub policji, należy dokonywać w świetle uregulowań zawartych w art. 15 ust. 3 pkt 3 tej ustawy, w szczególności pod kątem kryterium decydującym o uznaniu tych osób za podatników podatku od towarów i usług. Zgodnie z treścią tego przepisu za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonywania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich. W art. 13 pkt 6 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymieniono m.in. przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 11, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Prawo do wykonywania funkcji biegłego sądowego nabywane jest w określonym trybie i po spełnieniu ściśle określonych warunków, wynikających z przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych (Dz. U. Nr 15 poz. 133). Należy zauważyć, że biegłym sądowym jest osoba, która posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne w danej dziedzinie, potwierdzone stosownymi dokumentami. W przypadku biegłych sądowych nie można zatem uznać, że sąd bierze na siebie odpowiedzialność za wykonywane przez nich czynności, polegające na wykonywaniu badań i sporządzaniu opinii w trakcie postępowania procesowego. Opinia wydana przez biegłego jest dowodem w postępowaniu sądowym, a nie usługą, której bezpośrednim odbiorcą jest uczestnik postępowania. Zatem nie ma w przedmiotowej sprawie tożsamości czynności (sądu i biegłego), których odbiorcą jest uczestnik postępowania sądowego. Nie jest więc spełniony warunek w zakresie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę określony w art. 15 ust. 3 ustawy, co oznacza, iż czynności te nie są wyłączone z zakresu opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Jednocześnie tut. organ podatkowy zauważa, iż brak podstaw do wyłączenia wykonywanych przez Pana czynności z opodatkowania nie oznacza, iż automatycznie podlegają one opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ w tej kwestii może mieć zastosowanie zwolnienie podmiotowe przy spełnieniu warunków określonych przepisem art. 113 ust. 1 i ust. 9 ustawy. W myśl tych przepisów zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 10.000 euro. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Natomiast podatnik rozpoczynający wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu w trakcie roku podatkowego jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 10.000 euro.