11881/2017 - Dodatkowe zajęcia dla dzieci z otyłością i nadwagą

Ministerstwo Edukacji Narodowej prowadzi systematyczne działania z zakresu promocji zdrowia, w tym kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych uczniów. Szkoła jest pierwszym, po środowisku rodzinnym, miejscem kształtowania nawyków i postaw dzieci i młodzieży. Zakres wiedzy dotyczący edukacji żywieniowej został zawarty w edukacji zdrowotnej, określonej, jako ważnej składowej szkolnego programu dydaktycznego, wychowawczego i profilaktyki 1 ^.

Wychowanie fizyczne jest jedynym przedmiotem szkolnym, w zakresie którego wymagania określono na poziomie ustawowym 2 ^. Obowiązkowy wymiar zajęć wychowania fizycznego dla uczniów klas IV-VI szkół podstawowych i uczniów gimnazjów wynosi 4 godziny lekcyjne, a dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych - 3 godziny lekcyjne, w ciągu tygodnia.

W podstawie programowej treści nauczania z zakresu edukacji zdrowotnej, uwzględnione zostały na wszystkich etapach edukacyjnych w wielu przedmiotach, m.in. w wychowaniu fizycznym, biologii, wychowaniu do życia w rodzinie, wiedzy o społeczeństwie, edukacji dla bezpieczeństwa, przedsiębiorczości, religii, etyce. Ponadto, w programie wychowawczym szkoły i programie profilaktyki powinny zostać uwzględnione działania w zakresie kształtowania prawidłowych nawyków zdrowotnych, w tym żywieniowych uczniów. Programy powinny również uwzględniać ocenę skuteczności podejmowanych działań.

Podstawa programowa wychowania fizycznego kładzie nacisk na rozwijanie szeroko rozumianej sprawności fizycznej uczniów, która powinna sprzyjać uprawianiu wszystkich form aktywności sportowej. Na etapie edukacji wczesnoszkolnej podstawa programowa w zakresie sportów całego życia i wypoczynku kładzie nacisk m.in. na udział uczniów w zabawach, grach terenowych oraz zawodach sportowych. Uczniowie zdobywają umiejętności w zakresie organizowania w gronie rówieśników zabawy, gry ruchowej, rekreacyjnej z zachowaniem ustalonych reguł w trakcie rywalizacji sportowej. Uczeń gimnazjum powinien już umieć samodzielnie opracować zestaw ćwiczeń kształtujących wybrane zdolności motoryczne, w tym wzmacniające mięśnie brzucha, grzbietu oraz kończyn górnych i dolnych, rozwijające gibkość, zwiększające wytrzymałość, a także ułatwiające utrzymywanie prawidłowej postawy ciała.

Z Raportu Eurydice 3 wynika, że Polska z liczbą 135/180 (3/4 lekcje) minut tygodniowo jest jednym z krajów o największym wymiarze lekcji wychowania fizycznego w Europie, zarówno w liczbach bezwzględnych jak i w ujęciu procentowym.

Obowiązkowe zajęcia wychowania fizycznego dla uczniów realizowane są w formie zajęć klasowo-lekcyjnych oraz zajęć do wyboru przez uczniów 4 ^.

W zależności od rozpoznanych potrzeb dotyczących kondycji psychofizycznej uczniów zajęcia do wyboru mogą być realizowane jako zajęcia sportowe, zajęcia sprawnościowo-zdrowotne, zajęcia taneczne lub aktywna turystyka, co zdecydowanie zwiększa atrakcyjność przedmiotu i wpływa na kondycję uczniów.

W celu zapobiegania zwolnieniom uczniów z zajęć wychowania fizycznego, wprowadzono możliwość zwolnienia ucznia z wykonywania określonych ćwiczeń fizycznych na zajęciach wychowania fizycznego, a nie z całości zajęć 5 ^.

W ramach działań popularyzujących aktywność fizyczną wśród dzieci i młodzieży szkołom wskazuje się obszary, które należy uwzględnić planując wdrażanie, monitorowanie i ewaluację szkolnej polityki w zakresie aktywności fizycznej i żywienia. Działania, które ograniczą liczbę dzieci unikających aktywności fizycznej będą skuteczne tylko przy aktywnej współpracy rodziców, organu prowadzącego i kierownictwa szkoły. Zmniejszanie odsetka polskich dzieci unikających zajęć wychowania fizycznego wymaga kształtowania również świadomości rodziców, którzy w procesie wychowania odgrywają najistotniejszą rolę.

Obok działań zwiększających atrakcyjność i skuteczność prowadzonych zajęć z wychowania fizycznego realizowane są zadania profilaktyczne w zakresie promocji zdrowia, w tym kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych uczniów.

Ministerstwo Edukacji Narodowej prowadzi liczne działania wspierające szkoły i placówki systemu oświaty w powyższym zakresie, w tym:

Walka z otyłością i nadwagą polega również na realizacji racjonalnego żywienia w stołówkach szkolnych oraz właściwego dostępu do asortymentu sklepików szkolnych. Od 1 września 2016 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach, które uchyliło rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015 r.

Ww. przepisy m.in. określają, że środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty muszą spełniać odpowiednie wymagania dla danej grupy wiekowej, wynikające z aktualnych norm żywienia dla populacji polskiej, a także określają zasady doboru środków spożywczych w całodziennym żywieniu.

Ponadto Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowało platformę www.bezpiecznaszkola.men.gov.pl, która zawiera obszar dotyczący promocji zdrowia pn. Promujemy zdrowy styl życia, w którym znajdują się liczne materiały informacyjno-edukacyjne dla nauczycieli, rodziców, uczniów i wychowanków szkół i placówek oświatowych. Także na stronie internetowej Ośrodka Rozwoju Edukacji www.ore.edu.pl znajdują się uzupełniające materiały edukacyjne i scenariusze zajęć z zakresu tematyki zdrowego żywienia.

Powyższy zakres działań umożliwia nauczycielom i rodzicom przedstawienie uczniom różnorodnej oferty związanej z aktywności fizyczną i kształtowaniem świadomych zachowań prozdrowotnych.

Biorąc pod uwagę przedstawione informacje Ministerstwo Edukacji Narodowej uważa, że organizowanie w szkołach dodatkowych zajęć dla dzieci z nadwagą i otyłością nie jest zasadne z uwagi na ewentualną stygmatyzację uczniów biorących udział w tych zajęciach. W związku z tym nie zbiera się danych statystycznych w tym zakresie.