10674/2017 - OHP jako jednostki oświaty

Ochotnicze Hufce Pracy od roku 2010 1 nie są instytucjonalnie elementem systemu oświaty. Ochotnicze Hufce Pracy działają na podstawie przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy 2 , zgodnie z którą OHP są państwową jednostką budżetową nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw pracy.

Do zadań OHP 3 w zakresie kształcenia i wychowania młodzieży należy realizacja działań o charakterze opiekuńczo-wychowawczym, w tym m.in.:

* diagnozowanie potrzeb w zakresie objęcia działaniami opiekuńczo-wychowawczymi młodzieży zaniedbanej wychowawczo, niedostosowanej społecznie, opóźnionej w cyklu kształcenia lub nierealizującej obowiązku szkolnego i obowiązku nauki,

* zapewnienie uczestnikom OHP warunków do kontynuowania kształcenia ogólnego i zawodowego,

* zapewnienie młodzieży warunków do podwyższania kwalifikacji ogólnych i zawodowych oraz przekwalifikowania,

* zachęcanie do kształcenia ustawicznego,

* opracowywanie i realizacja programów profilaktycznych, wychowawczych i resocjalizacyjnych na rzecz młodzieży zagrożonej demoralizacją i wchodzącej w konflikt z prawem.

Młodzieżowe ośrodki wychowawcze oraz młodzieżowe ośrodki socjoterapii zapewniają wychowankom zarówno opiekę i wychowanie, jak i kształcenie 4 .

Młodzieżowe ośrodki wychowawcze (MOW) przeznaczone są dla dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy, wychowania i resocjalizacji jako resocjalizacyjno-wychowawcze, a dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim - jako resocjalizacyjno-rewalidacyjne.

Do zadań MOW należy eliminowanie przyczyn i przejawów niedostosowania społecznego oraz przygotowanie wychowanków do życia zgodnego z obowiązującymi normami społecznymi i prawnymi.

Młodzieżowe ośrodki wychowawcze przeznaczone są wyłącznie dla młodzieży, wobec której sąd rodzinny zastosował (w trybie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich) środek wychowawczy w postaci umieszczenia w MOW.

Młodzieżowe ośrodki socjoterapii (MOS) przeznaczone są dla dzieci i młodzieży, które z powodu zaburzeń rozwojowych, trudności w uczeniu się i zaburzeń w funkcjonowaniu społecznym są zagrożone niedostosowaniem społecznym i wymagają stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy, wychowania i socjoterapii. Od 1 września 2012 r. w skład młodzieżowego ośrodka socjoterapii wchodzi, co najmniej, jedna spośród poniżej wymienionych szkół:

* szkoła podstawowa specjalna,

* gimnazjum specjalne,

* szkoła ponadgimnazjalna specjalna.

Do zadań MOS należy eliminowanie przyczyn i przejawów zaburzeń zachowania oraz przygotowanie wychowanków do życia zgodnego z obowiązującymi normami społecznymi i prawnymi.

Wyżej wymienione ośrodki zapewniają wychowankom specjalną organizację nauki i metod pracy, całodobową opiekę 5 oraz doradztwo edukacyjno-zawodowe dostosowane odpowiednio do ich indywidualnych potrzeb. Ponadto ośrodki te rozpoznają indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne, możliwości psychofizyczne i zainteresowania wychowanków, a także zapewniają udział wychowanków w następujących zajęciach:

* umożliwiających nabywanie umiejętności życiowych i społecznych ułatwiających prawidłowe funkcjonowanie w środowisku rodzinnym i społecznym:

* resocjalizacyjnych - w przypadku młodzieżowego ośrodka wychowawczego (MOW),

* socjoterapeutycznych,

* profilaktyczno-wychowawczych,

* rewalidacyjnych - w przypadku wychowanków niepełnosprawnych,

* innych o charakterze terapeutycznym;

* sportowych, turystycznych i rekreacyjnych, w tym zajęciach na świeżym powietrzu w wymiarze co najmniej dwóch godzin dziennie, o ile pozwalają na to warunki atmosferyczne;

* kulturalno-oświatowych;

* rozwijających zainteresowania.

Zapewniają także wsparcie wychowankom w okresie poprzedzającym opuszczenie ośrodka 6 oraz organizują pomoc psychologiczno-pedagogiczną.

Wysokość środków finansowych przekazywanych w części oświatowej subwencji ogólnej wynika z zakresu zadań realizowanych przez wyżej wymienione jednostki systemu oświaty (MOW, MOS).

Należy podkreślić, że postanowienie sądowe o umieszczeniu nieletniego w MOW powinno być zrealizowane zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletnich w młodzieżowym ośrodku wychowawczym 7 .

Umieszczanie nieletniego w ośrodku właściwym z punktu widzenia klasy i typu szkoły lub kształcenia w danym zawodzie odbywa się z wykorzystaniem ogólnopolskiego systemu kierowania nieletnich, który zapewnia kompleksową współpracę pomiędzy wszystkimi podmiotami odpowiedzialnymi za kierowanie nieletnich do placówek resocjalizacyjnych resortu edukacji tj.:

* starostami, powiatowymi/instytucjami przez nich upoważnionymi,

* Ośrodkiem Rozwoju Edukacji,

* placówkami resocjalizacyjnymi.

Według aktualnych danych z systemu teleinformatycznego, w 96 młodzieżowych ośrodkach wychowawczych jest obecnie 5 906 miejsc, a przebywa w nich 5 178 wychowanków. Oznacza to, że liczba miejsc w tych ośrodkach jest wystarczająca w stosunku do potrzeb. Jednocześnie uprzejmie informuję, że w ostatnich latach wzbogacono ofertę kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych funkcjonujących w MOW i oferta ta jest na bieżąco dostosowywana do potrzeb nieletnich.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że zgodnie z przepisami prawa oświatowego ministrowie innych resortów mogą zakładać i prowadzić publiczne szkoły kształcące w zawodach (np. szkoły prowadzone przez ministra właściwego do spraw rolnictwa, ministra właściwego do spraw środowiska). Nie istnieją zatem bariery formalnoprawne, aby Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej również mógł zakładać i prowadzić szkoły, po wprowadzeniu stosownych zmian w ustawie - Prawo oświatowe 8 na wniosek resortu pracy.