1061-IPTPB2.4511.343.2016.2.KK - Określenie skutków podatkowych wypłaty odsetek od odszkodowania i zadośćuczynienia.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 1 kwietnia 2016 r. (data wpływu 7 kwietnia 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 5 lipca 2016 r. (data wpływu 11 lipca 2016 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odsetek od odszkodowania i zadośćuczynienia - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 kwietnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odsetek od odszkodowania i zadośćuczynienia.

Wniosek nie spełniał wymogów, określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), w związku z powyższym, pismem z dnia 20 czerwca 2016 r., Nr 1061-IPTPB2.4511.343.2016.1.k.k., Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w zw. z art. 14h ustawy - Ordynacja podatkowa, wezwał Wnioskodawcę do usunięcia braków wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłano w dniu 20 czerwca 2016 r. (skutecznie doręczono dnia 4 lipca 2016 r.), zaś w dniu 11 lipca 2016 r. Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek (data nadania 6 lipca 2016 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 29 marca 2010 r.... przy al....., miał miejsce wypadek komunikacyjny, w którym obrażeń doznała Wnioskodawczyni. Sprawca wypadku komunikacyjnego objęty był ubezpieczeniem OC w..... Towarzystwo Ubezpieczeń Spółka Akcyjna.... z siedzibą w.... (dalej:....

W dniu 10 sierpnia 2010 r. Wnioskodawczyni wystąpiła przed Sądem Okręgowym... z pozwem przeciwko..... o zapłatę zadośćuczynienia, kosztów opieki osób trzecich, kosztów leczenia oraz rentę.

Wyrokiem z dnia 4 października 2013 r. Sąd Okręgowy..... zasądził na rzecz Wnioskodawczyni kwoty tytułem: zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami, odszkodowania w związku z kosztami opieki i pomocy wraz z ustawowymi odsetkami oraz w związku z kosztami leczenia wraz z ustawowymi odsetkami.

Od powyższego wyroku Wnioskodawczyni wniosła apelację. W wyniku rozpoznania apelacji, Sąd Apelacyjny.... w dniu 6 czerwca 2014 r. zasądził na rzecz Wnioskodawczyni kwoty wyższe aniżeli Sąd Okręgowy..... Pozwana..., w związku z wydanymi wyrokami, dokonała płatności zgodnie z wyrokami Sądu Apelacyjnego.... i Sądu Okręgowego....

Od otrzymanych odsetek w związku z wypłaconym zadośćuczynieniem i odszkodowaniami Wnioskodawczyni w terminie opłaciła podatek dochodowy.

Podstawę prawną, na podstawie której Wnioskodawczyni uzyskała zadośćuczynienie stanowi art. 444 § 1 w zw. z art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego.

Ubezpieczyciel ponosi swoją odpowiedzialność w stosunku do Wnioskodawczyni za wyrządzoną Jej krzywdę i szkodę na podstawie art. 822 § 1, § 2 i § 4 Kodeksu cywilnego, art. 34 ust. 1 i art. 35 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o Ubezpieczeniach Obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 392, z późn, zm.), art. 436 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 435 § 1 Kodeksu cywilnego oraz na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej ze sprawcą wypadku.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 5 lipca 2016 r. Wnioskodawczyni wskazała, że Ubezpieczyciel wypłacił następujące kwoty:

Dopłata odsetek w dniu 25 czerwca 2014 r. miała miejsce w związku ze zmianą przez Sąd Apelacyjny.... wyroku Sądu Okręgowego.... w zakresie sposoby naliczania odsetek. Ubezpieczyciel, pomimo braku prawomocności wyroku Sądu Okręgowego...., wypłacił kwotę dalszego zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustalonymi przez Sąd Okręgowy..... aby nie narażać się na dalsze naliczanie odsetek. Sąd Apelacyjny...., na skutek apelacji Wnioskodawczyni, ustalił inne okresy naliczania odsetek i w związku z powyższym ubezpieczyciel również przed uprawomocnieniem się wyroku, aby nie narażać się na naliczanie dalszych odsetek, dopłacił pozostałą kwotę należnych odsetek. Kwota zadośćuczynienia zasądzona przez Sąd Okręgowy.... nie uległa zmianie.

Podstawę prawną, na podstawie której Wnioskodawczyni uzyskała zadośćuczynienie za ból i cierpienie w określonej kwocie pieniężnej, stanowi art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego. Tym samym, roszczeniem w związku z którymi było zasądzone zadośćuczynienie było roszczenie pieniężne tj. żądanie zapłaty określonej kwoty tytułem zadośćuczynienia za ból i cierpienie Wnioskodawczyni.

Zarówno wyrok Sądu Okręgowego..... z dnia 4 października 2013 r., jak i wyrok Sądu Apelacyjnego.... z dnia 6 czerwca 2014 r. uzyskały prawomocność w dniu 6 czerwca 2014 r. Tym samym, wyrok Sądu Okręgowego...., na podstawie którego zostało wypłacone zadośćuczynienie i odszkodowanie, jest prawomocny od dnia 6 czerwca 2014 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy odsetki otrzymane, a należne od kwoty głównej odszkodowania i zadośćuczynienia, podlegają zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361).

Zdaniem Wnioskodawczyni, odsetki otrzymane, a należne od kwoty głównej odszkodowania i zadośćuczynienia, podlegają zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych bezsporne jest zwolnienie od podatku dochodowego od osób fizycznych wszelkich odszkodowań otrzymanych z tytułu ubezpieczeń zarówno majątkowych, jak i osobowych. Powstaje jednak pytanie, czy art. 21 ust. 1 pkt 4 tej ustawy obejmuje zakresem zwolnienia także otrzymane przez podatnika odsetki od należności głównej, tj. odszkodowania, należne z tytułu nieterminowego wykonania zobowiązania.

Wnioskodawczyni podkreśla, że art. 21 ust. 1 tej ustawy w pkt 3, 3a, 3b, 3c oraz 3d zwalnia od podatku dochodowego od osób fizycznych inne rodzaje odszkodowań w stosunku do tych wymienionych w pkt 4 powołanego przepisu. W omawianych przypadkach ustawodawca wyraźnie zawarł zapisy zwalniające od opodatkowania jedynie odszkodowania. Tymczasem, w przypadkach dotyczących ubezpieczeń osobowych i majątkowych, przepis przewiduje zwolnienie w stosunku do "kwot otrzymanych" z tego tytułu. Zarówno biorąc pod uwagę wykładnię literalną, jak i celowościową tego przepisu, można sformułować wniosek, że tak skonstruowany przepis zwalnia od opodatkowania nie tylko należność główną, stanowiącą odszkodowanie, ale także wszelkie prawa uboczne, mieszczące się w zakresie wyrażenia "kwot otrzymanych" z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, w tym otrzymane przez Wnioskodawczynię odsetki. Zdaniem Wnioskodawczyni, słusznie można przypuszczać, że w przypadku, gdyby celem ustawodawcy było zwolnienie z opodatkowania jedynie odszkodowań, posłużyłby się on w konstrukcji art. 21 ust. 1 pkt 4 bezpośrednim wyrażeniem, analogicznym do tych zawartych w pkt 3-3d.

Problem opodatkowania odsetek od odszkodowań był również pośrednio rozstrzygany przez sądownictwo administracyjne, w tym przez Naczelny Sąd Administracyjny. W wyroku z dnia 17 stycznia 2014 r., sygn. akt II FSK 289/12, NSA wskazał, że jeśli zwolnione z podatku jest odszkodowanie, to tym zwolnieniem objęte są również odsetki zasądzone w związku z opóźnieniem w jego wypłacie. Zgodnie z poglądem wyrażonym w uzasadnieniu powołanego wyroku: "(...) odsetki należy przypisać do tego samego źródła przychodów, co należność główną - a co za tym idzie, podlegają one opodatkowaniu w ten sam sposób. (...) z konieczności przeprowadzania ścisłej literalnej wykładni przepisów regulujących zwolnienia podatkowe nie można wyprowadzić wniosku, że odsetki należy przyporządkować do innego źródła przychodu niż należność główną".

W opinii Wnioskodawczyni, odsetki mają charakter niesamoistny, tzn. nie mogą istnieć w oderwaniu od kwoty głównej, a ich istnienie podlega tej samej ocenie, co istnienie roszczenia głównego. W tym zakresie Wnioskodawczyni przytacza pogląd wyrażony w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 stycznia 2014 r., sygn. akt II FSK 333/12, zgodnie z którym, odsetki są nierozerwalnie związane z głównym świadczeniem, od którego nie mogą zostać oddzielone. Również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w wyroku z dnia 20 marca 2012 r., sygn. akt III SA/Wa 1799/11 wskazał, że odsetki podlegają opodatkowaniu w taki sam sposób, jak należność główna, z którą są związane. Tym samym, wskazać należy, że jeżeli należność główna zwolniona jest z podatku, zwolnieniu podlegają także odsetki od tej należności.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W treści art. 10 ust. 1 cytowanej ustawy zostały określone źródła przychodów, gdzie m.in. wymienia się inne źródła (pkt 9).

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności" wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. Ustawodawca sformułował tak wskazany przepis, aby stanowił on kategorię otwartą. Nie jest bowiem możliwym, aby przewidzieć każdy rodzaj przychodu, który wystąpi. Tym samym, z faktu, że ustawodawca nie wymienił wprost odsetek jako źródła przychodu nie można wywodzić wniosku, że odsetki nie podlegają opodatkowaniu. W sytuacji, gdyby tak było, to niektóre rodzaje odsetek nie zostałyby wymienione w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z opodatkowania.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z treści wniosku wynika, że w dniu 29 marca 2010 r. miał miejsce wypadek komunikacyjny, w którym Wnioskodawczyni doznała obrażeń. Sprawca wypadku komunikacyjnego objęty był ubezpieczeniem OC w Towarzystwie Ubezpieczeniowym. W dniu 10 sierpnia 2010 r. Wnioskodawczyni wystąpiła przed Sądem Okręgowym z pozwem przeciwko Towarzystwu Ubezpieczeniowemu o zapłatę zadośćuczynienia, kosztów opieki osób trzecich, kosztów leczenia oraz rentę. Wyrokiem z dnia 4 października 2013 r. Sąd Okręgowy zasądził na rzecz Wnioskodawczyni kwoty tytułem: zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami, odszkodowania w związku z kosztami opieki i pomocy wraz z ustawowymi odsetkami oraz w związku z kosztami leczenia wraz z ustawowymi odsetkami. Od powyższego wyroku Wnioskodawczyni wniosła apelację. W wyniku rozpoznania apelacji, Sąd Apelacyjny zasądził na rzecz Wnioskodawczyni kwoty wyższe aniżeli Sąd Okręgowy. Towarzystwo Ubezpieczeniowe, w związku z wydanymi wyrokami, dokonał płatności zgodnie z wyrokami Sądu Apelacyjnego i Sądu Okręgowego. Od otrzymanych odsetek w związku z wypłaconym zadośćuczynieniem i odszkodowaniami Wnioskodawczyni w terminie opłaciła podatek dochodowy. Podstawę prawną, na podstawie której Wnioskodawczyni uzyskała zadośćuczynienie stanowi art. 444 § 1 w zw. z art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego. Ubezpieczyciel ponosi swoją odpowiedzialność w stosunku do Wnioskodawczyni za wyrządzoną Jej krzywdę i szkodę na podstawie art. 822 § 1, § 2 i § 4 Kodeksu cywilnego, art. 34 ust. 1 i art. 35 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o Ubezpieczeniach Obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 392, z późn, zm.), art. 436 § 1 w zw. z art. 435 § 1 Kodeksu cywilnego oraz na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej ze sprawcą wypadku.

Ubezpieczyciel wypłacił następujące kwoty:

Dopłata odsetek w dniu 25 czerwca 2014 r. miała miejsce w związku ze zmianą przez Sąd Apelacyjny wyroku Sądu Okręgowego w zakresie sposoby naliczania odsetek.

Zarówno wyrok Sądu Okręgowego z dnia 4 października 2013 r. jak i wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 6 czerwca 2014 r. uzyskały prawomocność w dniu 6 czerwca 2014 r.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, późn. zm.), zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy (art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego).

Odsetki wypłacone w związku z opóźnieniem wypłaty danego świadczenia nie są wliczane do wartości tego świadczenia. Zgodnie z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.), do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma więc zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenie główne.

Należy przy tym wskazać, że odsetki są świadczeniem ubocznym, pozostającym w ścisłym związku z należnością główną, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Dlatego też nie można utożsamiać odsetek z odszkodowaniem, zadośćuczynieniem, czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Wbrew twierdzeniu Wnioskodawczyni, nie można utożsamiać odsetek za zwłokę ze świadczeniem otrzymanym z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych. W żadnym wypadku nie można przyjąć, że odsetki są odszkodowaniem i zadośćuczynieniem sensu stricte i objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl tego przepisu, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

We wskazanym przepisie ustawodawca posługuje się zwrotem "kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń". W związku z powyższym, jeżeli świadczenie wypłacone zostało z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, a nie mieści się ono w punktach a i b przepisu, to takie świadczenie będzie podlegać zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Okoliczność, że odsetki stanowią najczęściej swoistą rekompensatę wynikającą z czasookresu jaki upłynął pomiędzy zaistnieniem zdarzeń skutkujących wypłatą zadośćuczynienia, czy też odszkodowania, a skonkretyzowaniem obowiązku naprawienia szkody (krzywdy) w wyroku sądu, nie jest wystarczająca do objęcia zwolnieniem z opodatkowania przedmiotowych odsetek, na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy zawiera w tym przedmiocie (konkretnie odnosi się do odsetek) - wyraźne zwolnienie. Ustawodawca nie pomija odsetek w zwolnieniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia w odniesieniu do dóbr, które w ocenie ustawodawcy zasługują na szczególną ochronę.

W niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek ustawodawca przewidział możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Zwolnienie to zostało zawarte m.in. w art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tego przepisu, wolne od podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, a więc ze stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, a także pracy nakładczej oraz z tytułu renty i emerytury.

W rozpatrywanej sprawie mamy do czynienia z odsetkami ustawowymi zasądzonymi wyrokiem sądowym za nieterminową wypłatę odszkodowania i zadośćuczynienia, a nie wynagrodzenia, o którym mowa powyżej (tekst jedn.: wynagrodzenia ze stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, a także pracy nakładczej) lub renty i emerytury tym samym takie odsetki nie korzystają z powyższego zwolnienia.

Omawiane odsetki nie korzystają także z innych zwolnień wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 119 i pkt 130 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż nie mieszczą się w kategoriach tam wymienionych.

Stanowisko Organu podatkowego potwierdza orzecznictwo sądów, zgodnie z którym roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 k.c.) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 1994 r., sygn. akt III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155). Odsetki za opóźnienie są skonstruowane przez ustawodawcę niezależnie od faktu poniesienia szkody przez wierzyciela, są w pewnym sensie elementem waloryzacji, ale spełniają również rolę kompensacji tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej (por. Izabella Dyka, glosa do przywołanej powyżej uchwały Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 1994 r., PS 1997/9/72).

Dodatkowo, wskazać należy, że Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 24 stycznia 2008 r., sygn. akt II FSK 1629/06, uznał, że: (...) Odsetki należne w razie uchybienia przez dłużnika terminowi świadczenia pieniężnego (art. 481 § 1 k.c.) należy traktować jako wynagrodzenie za przedłużone i pozbawione podstaw prawnych korzystanie z cudzego kapitału. Inaczej rzecz ujmując, jest to odszkodowanie za pozbawienie wierzyciela możliwości dysponowania kapitałem, a tym samym pozbawienie go spodziewanych z tego tytułu korzyści (np. przez korzystną lokatę) (...). W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyjaśniono, że głównym motywem legislacyjnym uregulowania takiego jak w art. 481 § 1 k.c. jest uznanie, że wierzyciel ponosi przez opóźnienie co najmniej szkodę w postaci odsetek, na jakie mógłby ulokować otrzymaną w terminie sumę (wyrok z dnia 24 kwietnia 1997 r., sygn. akt II CKN 118/97, OSP 1998, Nr 1, poz. 3, z glosą A. Szpunara). Odsetki zatem są kompensatą tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej. Prowadzi to do konkluzji, że odsetki otrzymane na podstawie wyroku z tytułu opóźnienia dłużnika ze spełnieniem świadczenia pieniężnego (art. 481 § 1 k.c.) stanowią odszkodowanie dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono i jako takie nie są wolne od podatku dochodowego (art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Stanowisko Organu potwierdza również wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 27 października 2015 r., sygn. akt I SA/Kr 1502/15, w którym stwierdzono, że "Skarżący oparł swoją interpretację na treści ww. wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 stycznia 2014 r., II FSK 289/12 i przekonaniu, że odsetki za zwłokę w wypłacie przyznanego przez sąd odszkodowania powinny być traktowane tak samo jak odszkodowanie, a tym samym powinny być zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Skarżący wskazywał też na szczególną funkcję odsetek, co dodatkowo powinno przemawiać za zwolnieniem podatkowym. W ocenie Sądu, skarżący tak naprawdę pomija istniejące w tym zakresie, przepisy podatkowe. Niewątpliwie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalnia z podatku jedynie "inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie". Nie zostały więc w nim wymienione "odsetki" za zwłokę. Odszkodowanie jest czymś innym niż odsetki związane z opóźnieniem w jego wypłacie. Przyczyną wypłaty odszkodowania jest poniesienie szkody przez uprawnionego; natomiast źródłem obowiązku wypłaty odsetek jest niedotrzymanie terminu wypłaty odszkodowania przez zobowiązanego. Słusznie organ podkreślał, że cywilistycznie rozróżnia się odszkodowanie jako roszczenie główne od odsetek za zwłokę, jako roszczenie uzupełniające (tzw. roszczenie akcesoryjne)".

Co prawda orzecznictwo w omawianej kwestii nie było jednolite, jednakże wątpliwości co do podatkowej kwalifikacji odsetek zostały ostatecznie rozstrzygnięte przez Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale siedmiu sędziów NSA z dnia 6 czerwca 2016 r., sygn. akt II FPS 2/16. Zapadła ona na tle stanu faktycznego dotyczącego odsetek od nieterminowej zapłaty ceny za zbyte akcje, jednakże ma ona zastosowanie do wszystkich sytuacji związanych z zapłatą odsetek od należności głównej, których skutków podatkowych nie przewidziano w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istota uchwały sprowadza się do twierdzenia, że czym innym jest świadczenie główne, a czym innym odsetki za opóźnienie w jego zapłacie, w związku z tym należy je rozliczać oddzielnie i zaliczyć do przychodów z innych źródeł, na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle powyższego, nie można zgodzić się ze stwierdzeniem, że przepis art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalnia od opodatkowania nie tylko należność główna stanowiącą odszkodowanie i zadośćuczynienie, ale także wszelkie prawa uboczne, mieszczące się w zakresie wyrażenia "kwot otrzymanych z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych", w tym otrzymane przez podatnika odsetki.

Podkreślić należy, że zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Wszelkie ulgi i zwolnienia są też wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.) stanowiącego, że każdy jest zobowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Tym samym podkreślenia wymaga fakt, że tylko określone zdarzenia prawne bądź spełnienie określonych przesłanek, od których ustawodawca uzależnia prawo do zwolnienia z opodatkowania - skutkuje zwolnieniem przychodu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że w prawie podatkowym w stosunku do wszelkich ulg i zwolnień zabronione jest stosowanie rozszerzającej wykładni przepisów.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny, stwierdzić należy, że zasądzonych Wnioskodawczyni wyrokami sądów odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty odszkodowania i zadośćuczynienia, nie można utożsamiać z kwotami z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, pomimo tego, że odsetki te zostały wypłacone przez towarzystwo ubezpieczeniowe. W związku z tym, tego rodzaju odsetki nie będą mogły korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odsetki te stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy. W związku z tym, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego....., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.