1061-IPTPB2.4511.324.2016.2.KK - PIT w zakresie obowiązków płatnika przy zwrocie udziałów w spółdzielni małżonkowi zmarłego członka spółdzielni.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1649) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 9 listopada 2015 r. (data wpływu 18 stycznia 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 14 kwietnia 2016 r. (data wpływu 18 kwietnia 2016 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika przy zwrocie udziałów w spółdzielni małżonkowi zmarłego członka spółdzielni (pytanie Nr 2) - jest prawidłowe.

W dniu 18 stycznia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.). Pismem z dnia 7 kwietnia 2016 r., Nr 1061-IPTPB2.4511.90.2016.1.k.k., Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w zw. z art. 14h ww. ustawy, wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłano w dniu 7 kwietnia 2016 r. (data doręczenia 11 kwietnia 2016 r.), natomiast w dniu 18 kwietnia 2016 r. do tutejszego Organu wpłynęła odpowiedź na ww. wezwanie z dnia 14 kwietnia 2016 r. (data nadania 15 kwietnia 2016 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Bank Spółdzielczy.... (dalej: BSS lub Bank) jest spółdzielnią, prowadzącą działalność bankową. W związku z tym podstawą prawną jego organizacji jest m.in. ustawa z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2013 r. Nr 1443, dalej: p.s.,) oraz jego Statut.

Zgodnie z § 5 ust. 1, 2 i 3 Statutu, członkiem BSS może być osoba fizyczna o pełnej zdolności do czynności prawnej oraz osoba prawna, przy czym warunkiem przyjęcia w poczet członków Banku jest złożenie pisemnej deklaracji uwzględniającej dane enumeratywnie wskazane w Statucie oraz podjęcie uchwały przez Zarząd BSS w tym przedmiocie.

Członkowie BSS, będący osobami fizycznymi, obowiązani są zadeklarować i dokonać wpłaty na co najmniej jeden udział, zaś osoby prawne dwadzieścia udziałów (§ 15 ust. 1 Statutu). Ponadto, w deklaracji lub odrębnym pisemnym oświadczeniu, członek może wskazać BSS osobę, której Bank obowiązany jest po jego śmierci wypłacić udziały. Prawo z tego tytułu nie należy do spadku (§ 6 ust. 3 Statutu). Jeżeli członek nie wskazał osoby, o której mowa w zadaniu poprzednim, spadkobierca zmarłego członka BSS dziedziczy udziały, jeżeli jest członkiem BSS lub złożył deklarację przystąpienia do Banku. Jeżeli spadkobierców jest więcej niż jeden, powinni oni wskazać jednego spośród siebie, który uzyskuje prawo do udziałów, chyba że podzielą oni udziały między tych spadkobierców, którzy złożyli deklarację przystąpienia do BSS. Zarząd nie może odmówić przyjęcia w poczet członków Banku spadkobierców dziedziczących udziały, jeżeli odpowiadają oni wymogom określonym w Statucie (§ 6 ust. 4 Statutu).

W uzupełnieniu wniosku z dnia 14 kwietnia 2016 r. Wnioskodawca wskazał, że w przypadku śmierci członka Banku Spółdzielczego....., który nie wskazał w deklaracji osoby, której Wnioskodawca obowiązany jest po jego śmierci wypłacić udziały, nabyte po nim udziały wejdą w skład masy spadkowej. Natomiast w przypadku śmierci członka Banku Spółdzielczego w....., który wskazał w deklaracji osobę, której Wnioskodawca obowiązany jest po jego śmierci wypłacić udziały, nabyte po nim udziały nie wejdą w skład masy spadkowej.

Zdarzenia zawarte w opisie stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji dotyczą roku podatkowego 2015.

Członkowie BSS dokonywali i dokonują wpłat na udziały z chwilą przyjęcia w poczet członków spółdzielni, przy czym udziały te mają charakter obowiązkowy. Członek może zadeklarować i wpłacić udziały dodatkowe tzw. nadobowiązkowe (§ 15 ust. 3 Statutu), które mogą być deklarowane i pokrywane w każdym czasie ich uczestnictwa w BSS.

Wypłacona nabywcom udziałów po zmarłym członku BSS kwota pieniężna, co do zasady, odpowiada wysokości posiadanych przez zmarłego członka spółdzielni udziałów. Nadmienić jednak należy, że udziały członków BSS mogą być oprocentowane z podziału nadwyżki bilansowej w wysokości ustalonej każdorazowo przez Zebranie Przedstawicieli. Kwota przypadająca dla każdego członka jest naliczana od stanu udziału członkowskiego za dni pozostawania salda na rachunku udziałów w danym roku obrotowym (§ 15 ust. 7 Statutu). Dodatkowo, po ustaniu członkostwa, udział byłego członka wypłaca się na podstawie zatwierdzonego sprawozdania finansowego za ten rok obrotowy, w którym ustało członkostwo. Wypłata powinna nastąpić w ciągu jednego miesiąca od dnia zatwierdzenia sprawozdania przez Zebranie Przedstawicieli, o ile udziały nie zostały przeznaczone na pokrycie strat Banku Spółdzielczego (§ 15 ust. 5 i § 16 ust. 2 Statutu). Przy wypłacie udziałów obowiązkowych, Bank Spółdzielczy może dokonać potrącenia roszczeń wynikających z jego statutowej działalności (§ 16 ust. 3 Statutu). W końcu wypłacając udziały nieobowiązkowe, Bank Spółdzielczy może dokonać potrącenia roszczeń wynikających z jego statutowej działalności, jeżeli roszczenia Banku Spółdzielczego stały się wymagalne przed terminem wypłaty udziałów (§ 15 ust. 6 Statutu).

Wpłaty środków pieniężnych, dokonywane na nabywane udziały po zmarłym małżonku (członku BSS), mogą pochodzić zarówno z majątku wspólnego małżonków, jak i stanowić majątek odrębny zmarłego małżonka. Zależy to od ustroju majątkowego obowiązującego w małżeństwie zmarłego członka BSS. Jeżeli w małżeństwie członka BSS panuje ustrój wspólności majątkowej, źródłem finansowania udziałów jest zatem majątek wspólny małżonków. Jeżeli zaś w małżeństwie członka BSS panuje ustrój rozdzielności majątkowej małżeńskiej, to udziały nabywane są z jego majątku osobistego.

Zasadniczo kwota pieniężna wypłacona nabywcom udziałów po zmarłym członku BSS lub małżonkom po zmarłym członku BSS, stanowi wyłącznie zwrot kwoty wpłaconej tytułem udziałów w BSS i nie przewyższa kwoty wpłaconej na poczet udziałów. Jednak udziały członków BSS mogą być oprocentowane, mogą też uczestniczyć w pokrywaniu strat Banku, a wypłaty na udziały mogą być potrącane z roszczeniami wynikającymi z jego statutowej działalności. Może się zatem zdarzyć, że zwrot kwoty wpłaconej tytułem udziałów w BSS przewyższy lub będzie niższy od kwoty wpłaconej na poczet udziałów.

Finansowanie wpłat na poczet udziałów członków BSS odbywa się, co do zasady, z majątku członków BSS i nie pochodzą one z majątku osób uprawnionych do wypłaty kwot pieniędzy z tytułu nabycia udziałów po śmierci członka BSS. Wyjątkiem jest finansowanie wpłat na poczet udziałów przez członka BSS pozostającego we wspólności ustawowej małżeńskiej, gdy, po jego śmierci, nabywcą udziałów, staje się małżonek (zmarłego członka BSS). Wówczas w wyniku wypłaty udziałów małżonkowi zmarłego członka BSS, środki finansowe służące ich nabyciu zostają zwrócone do majątku, z którego pierwotnie pochodziły.

Wnioskodawca, jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych, będzie dokonywał rozliczenia wypłaconych kwot pieniężnych tytułem zwrotu osobom uprawnionym nabywającym udziały w BSS po zmarłych członkach BSS.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania, ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku:

1. Czy nabycie udziałów po śmierci członka BSS przez osobę wskazana w deklaracji lub w odrębnym pisemnym oświadczeniu złożonym Bankowi, stanowi dla nabywcy przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, objęty zwolnieniem podatkowym wskazanym w art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji, czy BSS jest płatnikiem tego podatku, stosownie do art. 42 ust. 2 pkt 1 wskazanej ustawy i w związku z tym powinien pobrać zaliczkę na poczet tego podatku oraz ciąży na nim obowiązek wystawienia dla nabywców udziałów imiennej informacji o wypłaconych świadczeniach i pobranej zaliczce na podatek dochodowy PIT-11, uwzględniającej przychód z tytułu praw majątkowych.

2. Czy jeżeli nabywcą udziałów jest małżonek zmarłego członka BSS, a w małżeństwie panował ustrój wspólności majątkowej, źródłem finansowania udziałów był zatem majątek wspólny małżonków, to nabyte udziały korzystają ze zwolnienia wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji, czy BSS jest płatnikiem tego podatku i w związku z tym powinien pobrać zaliczkę na poczet tego podatku oraz ciąży na nim obowiązek wystawienia dla nabywców udziałów imiennej informacji o wypłaconych świadczeniach i pobranej zaliczce na podatek dochodowy PIT-11, uwzględniającej przychód z tytułu praw majątkowych.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie Nr 2, natomiast w zakresie odpowiedzi na pytanie Nr 1 zostanie wydana odrębna interpretacja.

Zdaniem Wnioskodawcy, ostatecznie sformułowanym w uzupełnieniu wniosku, podstawowym małżeńskim ustrojem majątkowym jest wspólność ustawowa małżeńska, uregulowana w art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2015 r. poz. 583, dalej: k.r.o.,). Ustrój ten powstaje z mocy prawa z chwilą zawarcia małżeństwa. Przedmioty majątkowe wchodzące w skład majątku wspólnego małżonków zostały w ustawie określone w dwojaki sposób. W art. 31 § 1 k.r.o. została zawarta ogólna reguła wiążąca wejście określonego przedmiotu do wspólności z chwilą jego nabycia co wyrażają słowa "czasie jej trwania", a w § 2 tego przepisu zawarto przykładowe wyliczenie przedmiotów należących do majątku wspólnego.

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłacenie małżonkowi zmarłego członka BSS, zgodnie z art. 16 § 3 p.s., wskazanej we wniosku należności, wynikającej z praw majątkowych, należy zakwalifikować jako przychód podlegający opodatkowaniu wedle u.p.d.o.f.

Równocześnie art. 21 ust. 1 pkt 50 u.p.s.o.f. stanowi, że wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółdzielni, do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółdzielni. Z uwzględnieniem wykładni funkcjonalnej tego przepisu, z przedmiotowego zwolnienia mogą skorzystać małżonkowie zmarłego członka BSS, którym wypłacone zostały udziały na podstawie art. 16 § 3 p.s. Odnosi się to do przypadku nabycia udziałów członka BSS w trakcie małżeństwa, jeżeli panował w nim ustrój wspólności majątkowej, z środków objętych majątkiem wspólnym małżonków. Źródłem finansowania udziałów w BSS jest zatem majątek członka BSS i jego małżonka. W ten sposób, wypłata udziałów dokonana na podstawie art. 16 § 3 p.s. na rzecz małżonka zmarłego członka BSS, nie stanowi odrębnej formy od zwrotu udziałów, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 50 u.p.d.o.f. Jest to szczególna forma tego zwrotu, gdyż w wyniku wypłaty udziałów środki finansowe służące ich nabyciu zostają zwrócone do majątku, z którego pierwotnie pochodziły. Wnioskodawca wskazuje, że prawidłowość tego stanowiska potwierdzono wyrokiem WSA w Poznaniu z dnia 18 kwietnia 2013 r. (sygn. akt: I SA/Po 83/13, Publikator: Lex Delta).

Zdaniem Wnioskodawcy, ponieważ nabywane udziały korzystają ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 50 u.p.d.o.f., to BSS nie będzie zobowiązany do wypełnienia obowiązków nałożonych na płatnika, w związku z tym do pobrania zaliczki na poczet tego podatku oraz do wystawienia dla nabywców udziałów - małżonków zmarłego członka BSS - imiennej informacji o wypłaconych świadczeniach i pobranej zaliczce na podatek dochodowy PIT-11, uwzględniającej przychód z tytułu praw majątkowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 10 ust. pkt 7 ww. ustawy, źródłem przychodu są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych, innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c ustawy.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 18 ww. ustawy, za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.

Mając na uwadze wskazane przepisy, stwierdzić należy, że przychód z tytułu wypłacenia danej osobie udziałów w spółdzielni, wynikający z praw majątkowych, co do zasady, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Z treści wniosku wynika, że Bank Spółdzielczy (dalej: BSS lub Bank) jest spółdzielnią, prowadzącą działalność bankową. W związku z tym podstawą prawną jego organizacji jest m.in. ustawa z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2013 r. Nr 1443, dalej: p.s.,) oraz jego Statut. Zgodnie z § 5 ust. 1, 2 i 3 Statutu, członkiem BSS może być osoba fizyczna o pełnej zdolności do czynności prawnej oraz osoba prawna, przy czym warunkiem przyjęcia w poczet członków Banku jest złożenie pisemnej deklaracji uwzględniającej dane enumeratywnie wskazane w Statucie oraz podjęcie uchwały przez Zarząd BSS w tym przedmiocie. Członkowie BSS, będący osobami fizycznymi, obowiązani są zadeklarować i dokonać wpłaty na co najmniej jeden udział, zaś osoby prawne dwadzieścia udziałów (§ 15 ust. 1 Statutu). Ponadto, w deklaracji lub odrębnym pisemnym oświadczeniu, członek może wskazać BSS osobę, której Bank obowiązany jest po jego śmierci wypłacić udziały. Prawo z tego tytułu nie należy do spadku (§ 6 ust. 3 Statutu). Jeżeli członek nie wskazał osoby, o której mowa w zadaniu poprzednim, spadkobierca zmarłego członka BSS dziedziczy udziały, jeżeli jest członkiem BSS lub złożył deklarację przystąpienia do Banku. Jeżeli spadkobierców jest więcej niż jeden, powinni oni wskazać jednego spośród siebie, który uzyskuje prawo do udziałów chyba, że podzielą oni udziały między tych spadkobierców, którzy złożyli deklarację przystąpienia do BSS. Zarząd nie może odmówić przyjęcia w poczet członków Banku spadkobierców dziedziczących udziały, jeżeli odpowiadają oni wymogom określonym w Statucie (§ 6 ust. 4 Statutu). W przypadku śmierci członka Banku Spółdzielczego, który wskazał w deklaracji osobę, której Wnioskodawca obowiązany jest po jego śmierci wypłacić udziały, nabyte po nim udziały nie wejdą w skład masy spadkowej. Zdarzenia zawarte w opisie stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji dotyczą roku podatkowego 2015. Wpłaty środków pieniężnych, dokonywane na nabywane udziały po zmarłym małżonku (członku BSS), mogą pochodzić zarówno z majątku wspólnego małżonków, jak i stanowić majątek odrębny zmarłego małżonka. Zależy to od ustroju majątkowego obowiązującego w małżeństwie zmarłego członka BSS. Jeżeli w małżeństwie członka BSS panuje ustrój wspólności majątkowej, źródłem finansowania udziałów jest zatem majątek wspólny małżonków. Jeżeli zaś w małżeństwie członka BSS panuje ustrój rozdzielności majątkowej małżeńskiej, to udziały nabywane są z jego majątku osobistego.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 50 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są: przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółdzielni, do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółdzielni.

We wniosku Wnioskodawca wskazał, że BBS po śmierci członka wypłacał udziały małżonkowi zmarłego, a w małżeństwie panował ustrój wspólności majątkowej. Jednocześnie źródłem finansowania udziałów był majątek wspólny małżonków.

W przypadku zwrotu udziału małżonkowi członka spółdzielni, zastosowanie mają przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jak stanowi art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r. poz. 2082), z chwilą zawarcia małżeństwa, powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

W związku z tym, że udziały stanowiły majątek żony i męża (wspólność ustawową małżeńską), w wyniku wypłaty udziałów małżonkowi zmarłego członka spółdzielni, środki pieniężne zostają zwrócone do majątku, z którego pierwotnie pochodziły. W tej sytuacji, należy uznać, że zwrot ten spełnia wymogi określone w art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i przychód uzyskany przez osoby uprawnione korzysta z tego zwolnienia podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie tutejszy Organ zaznacza, że powyższe zwolnienie obejmuje wyłącznie przychód uzyskany ze zwrotu udziałów w spółdzielni do wysokości wniesionych udziałów, w związku z czym nadwyżka wartości zwróconych udziałów ponad wysokość wniesionych udziałów, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze przestawiony we wniosku stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy stwierdzić należy, że przychód uzyskany z tytułu zwrot udziałów w spółdzielni małżonkowi zmarłego członka spółdzielni, do wysokości wniesionych udziałów w spółdzielni sfinansowanych z majątku wspólnego małżonków, jest zwolniony z opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem, Wnioskodawca, jako płatnik, nie ma obowiązku pobrania zaliczki na podatek oraz wystawienia informacji o dochodach oraz pobranych zaliczkach na podatek dochodowy - PIT-11. W związku z tym, należało uznać stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego......, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.