0461-ITPB2.4511.833.2016.1.ŁS - Opodatkowanie odpłatnego zbycia udziału w lokalu mieszkalnym.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 5 października 2016 r. (data wpływu 10 października 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odpłatnego zbycia udziału w lokalu mieszkalnym-jest nieprawidłowe.

W dniu 10 października 2016 r. wpłynął do tutejszego organu wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odpłatnego zbycia udziału w lokalu mieszkalnym.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni w dniu 5 sierpnia 1999 r. wraz z mężem nabyła na podstawie umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i sprzedaży lokal mieszkalny nr XX położony w B. objęty księgą wieczystą KW Nr XXX. Mąż Wnioskodawczyni zmarł dnia 30 lipca 2012 r. i zgodnie z aktem poświadczenia dziedziczenia z dnia 7 września 2012 r. zarejestrowanym pod numerem XXX Wnioskodawczyni nabyła w całości spadek po zmarłym. Wnioskodawczyni w dniu 23 września 2016 r. na podstawie umowy zarejestrowanej pod numerem REP. XXX podarowała swojemu synowi nabyty w drodze spadku po mężu udział wynoszący połowę we własności wyżej opisanego lokalu. Obecnie w związku z koniecznością uzyskania potrzebnych środków finansowych Wnioskodawczyni zamierza sprzedać pozostały udział we własności lokalu z zaznaczeniem, że udział ten nabyła na podstawie powołanej wyżej umowy sprzedaży z dnia 5 sierpnia 1999 r. oraz ustania wspólności majątkowej po śmierci męża.

W świetle tak przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego przyjęto, iż intencją Wnioskodawczyni było uzyskanie odpowiedzi na następujące pytanie:

Czy sprzedaż udziału we własności lokalu mieszkalnego podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych ?

Wnioskodawczyni jest zdania, że z tytułu uzyskania przychodu ze sprzedaży udziału we własności opisanego lokalu, którego to udziału jest właścicielką od 1999 r. nie jest zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego w związku z tym, że upłynął 5-letni okres od końca roku, w którym nastąpiło nabycie. Wnioskodawczyni uważa, że może wyraźnie wskazać udział, który jest przedmiotem sprzedaży, tak jak wskazała w powołanej umowie darowizny - udział nabyty w drodze spadku. Przeciwne stanowisko doprowadziłoby do wniosku, że nabycie przez Wnioskodawczynię spadku po mężu pogorszyłoby Jej sytuację w podatku dochodowym co do posiadanego już przez Nią udziału, czego w żadnej mierze nie przewidują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie można też uznać, że z chwilą nabycia spadku udziały te uległy połączniu i nie jest możliwe określenie, który z nich jest przedmiotem umowy. Za takim stanowiskiem przemawia fakt, że każdy z tych udziałów rządzi się nadal innymi prawami np. przy rozpatrywaniu ważności nabycia. W związku z powyższym Wnioskodawczyni uważa, że w przypadku sprzedaży udziału we własności opisanego lokalu, który Jej pozostał nie będzie podlegał dyspozycji art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c-przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy-przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości następuje przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonywaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, w przypadku sprzedaży nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu przychodu ma moment jej nabycia.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni w dniu 5 sierpnia 1999 r. wraz z mężem nabyła na podstawie umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i sprzedaży lokal mieszkalny nr XX położony w B. objęty księgą wieczystą KW Nr XXX. Mąż Wnioskodawczyni zmarł dnia 30 lipca 2012 r. i zgodnie z aktem poświadczenia dziedziczenia z dnia 7 września 2012 r. zarejestrowanym pod numerem XXX Wnioskodawczyni nabyła w całości spadek po zmarłym. Wnioskodawczyni w dniu 23 września 2016 r. na podstawie umowy zarejestrowanej pod numerem REP. XXX podarowała swojemu synowi nabyty w drodze spadku po mężu udział wynoszący połowę we własności wyżej opisanego lokalu. Obecnie w związku z koniecznością uzyskania potrzebnych środków finansowych Wnioskodawczyni zamierza sprzedać pozostały udział we własności lokalu z zaznaczeniem, że udział ten nabyła na podstawie powołanej wyżej umowy sprzedaży z dnia 5 sierpnia 1999 r. oraz ustania wspólności majątkowej po śmierci męża.

Mając na uwadze powyższe, wskazać należy, że zgodnie z art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r. poz. 2082 z późn. zm.) z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).

Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną. Cechą tego typu współwłasności jest to, iż niemożliwe jest ustalenie wielkości udziału małżonków we współwłasności (współwłasność bezudziałowa). Jej charakter prawny określa art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku. Z przepisu tego wyraźnie wynika, iż w momencie ustania wspólności majątkowej każdemu małżonkowi przypadnie udział w tym majątku lub w poszczególnych przedmiotach do niego należących (np. w nieruchomości). Zatem nawet jeżeli ten udział nie jest oznaczony podczas trwania małżeństwa, to w momencie ustania wspólności majątkowej małżeńskiej, np. przez rozwód czy śmierć jednego z małżonków, wyodrębnienie udziałów w majątku wspólnym staje się oczywiste. Zgodnie z art. 501 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej. Przepis ten nie wyłącza zastosowania art. 43 § 2 i 3.

Należy zauważyć, że z chwilą śmierci jednego z małżonków majątek objęty wspólnością ustawową przekształca się we współwłasność w częściach ułamkowych (po 1/2 części). Wszystkie wcześniej objęte wspólnością ustawową przedmioty majątkowe stanowią współwłasność w częściach ułamkowych. W przypadku śmierci małżonka następuje zarówno ustanie istniejącej wspólności ustawowej, jak i otwarcie spadku po zmarłym. W takiej sytuacji, co do zasady połowa majątku wspólnego przypada małżonkowi pozostałemu przy życiu, natomiast druga połowa wchodzi w skład spadku po zmarłym małżonku.

Prawo spadkowe jednoznacznie reguluje moment nabycia rzeczy wchodzących w skład masy spadkowej. Zgodnie z art. 922 Kodeksu cywilnego spadek to prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na spadkobierców. Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej.

Z powyższego wynika, że spadkobraniu podlega udział zmarłego małżonka w majątku wspólnym, a prawo do spadkobrania tego udziału przysługuje nie tylko jego małżonkowi, ale także np. jego zstępnym, którzy następnie także mogą dokonywać rozporządzeń (np. na podstawie umowy sprzedaży, darowizny, zniesienia współwłasności czy działu spadku) nabytymi przez siebie w spadku udziałami w poszczególnych składnikach majątkowych. Stąd nie można twierdzić, iż w momencie nabycia nieruchomości do majątku wspólnego małżonków podczas trwania małżeństwa, każdy z małżonków nabywa całą nieruchomość.

W związku z powyższym, w przedmiotowej sprawie decydujące znaczenie ma właściwe ustalenie daty, od której należy liczyć bieg pięcioletniego terminu, zgodnie z cytowanym wyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z treści wniosku wynika, że nabycie przez Wnioskodawczynię przedmiotowej nieruchomości nastąpiło w dwóch datach:

Z chwilą kiedy został nabyty spadek po mężu, Wnioskodawczyni stała się właścicielką całej nieruchomości. W konsekwencji, zbycie jakiegokolwiek udziału w tej nieruchomości będzie oznaczać zbycie udziału w "każdej części" i tak też należy liczyć bieg pięcioletniego terminu. Wnioskodawczyni dokonując sprzedaży nieruchomości nabytej na skutek dziedziczenia po zmarłym nie może decydować, którą część i nabytą w jakim okresie zamierza sprzedać. W świetle powyższego nie możliwe jest uznanie, że Wnioskodawczyni dokona odpłatnego zbycia udziału wynoszącego 1/2 części, który nabyła w 1999 r. Dokonując odpłatnego zbycia przysługującego Jej udziału w nieruchomości będzie zbywać bowiem również udział, nabyty w drodze spadku po mężu w 2012 r. W konsekwencji Wnioskodawczyni dokonując odpłatnego zbycia udziału 1/2 części w nieruchomości będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych, jeżeli nie upłynie termin 5 lat od końca roku kalendarzowego w którym nastąpiło nabycie tj. od 31 grudnia 2012 r.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.