0115-KDIT3.4011.308.2021.1.JG - Ustalenie skutków podatkowych przeniesienia udziału w nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 15 marca 2021 r. (data wpływu 16 marca 2021 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia udziału w nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu - jest nieprawidłowe.

W dniu 16 marca 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia udziału w nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu.

We wniosku przedstawiono następujące okoliczności zdarzenia przyszłego.

W dniu (...) r. Wnioskodawczyni wraz ze swoim ówczesnym partnerem, z którym pozostawała w tamtym czasie w związku nieformalnym (prowadzili wspólne gospodarstwo domowe), nabyli nieruchomość z rynku wtórnego, tj. lokal mieszkalny o łącznej powierzchni użytkowej X m² wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej (udział w gruncie).

Zgodnie z umową sprzedaży zawartą w formie aktu notarialnego Wnioskodawczyni wraz z byłym partnerem nabyła niniejszą nieruchomość za cenę X zł. W celu sfinansowania zakupu mieszkania Wnioskodawczyni wraz z byłym partnerem podpisali z bankiem umowę kredytu hipotecznego z okresem kredytowania wynoszącym (...) lat jednocześnie wnosząc (...)% wkładu własnego w wysokości X zł z jednoczesnym zobowiązaniem do solidarnej spłaty zaciągniętego kredytu. Wartość kredytu wynosiła X zł. Udział w kredycie oraz nieruchomości partnerzy ustalili po 1/2 dla każdego z partnerów.

Zakupione mieszkanie zostało obciążanie hipoteką zwykłą umowną w wysokości X - na rzecz banku tytułem zabezpieczenia udzielonego kredytu. Rzeczoznawca wskazany przez bank na moment zawarcia ww. umowy sprzedaży wycenił mieszkanie na kwotę X-zł, w chwili obecnej wartość mieszkania w opinii Wnioskodawczyni wynosi w granicach X tysięcy złotych.

Z uwagi na rozstanie z byłym partnerem Wnioskodawczyni rozważa przeniesienie swojego prawa do części nieruchomości na rzecz byłego partnera w zamian za zwolnienie Jej z długu (części kredytu hipotecznego). Czynność ta zostanie dokonana bez spłat lub dopłat oraz za zgodą banku, który przeniesie kredyt hipoteczny na rzecz byłego partnera Wnioskodawczyni.

Po dopełnieniu wszelkich formalności jedynym właścicielem nieruchomości oraz jedynym kredytobiorcą będzie były partner Wnioskodawczyni. Wskazać należy również, iż wszystkie formalności zostaną dokonane przed upływem 5 lat licząc od końca roku, w którym Wnioskodawczyni wraz ze swoim byłym partnerem nabyli lokal mieszkalny.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy przeniesienie prawa własności części nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu hipotecznego obciążającego nieruchomość, stanowi odpłatne zbycie nieruchomości w rozumieniu artykułu 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: u.p.d.o.f.) i skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na zasadach określonych w artykule 30e ust. 1 u.p.d.o.f.?

W ocenie Wnioskodawczyni przeniesienie prawa własności części nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu hipotecznego obciążającego nieruchomość, nie stanowi odpłatnego zbycie nieruchomości w rozumieniu artykułu 10 ust. 1 pkt 8 lit. a u.p.d.o.f. i nie skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na zasadach określonych w artykule 30e ust. 1 u.p.d.o.f.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a - c u.p.d.o.f. źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie:

* nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

* spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

* prawa wieczystego użytkowania gruntów,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości lub jej części oraz udziału w nieruchomości, a także praw wymienionych w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Zatem w przypadku zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a c) ustawy, decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment ich nabycia.

Zgodnie z ww. opisem zdarzenia przyszłego Wnioskodawczyni przeniesie współwłasność lokalu mieszkalnego na rzecz byłego partnera w zamian za zwolnienie Jej z długu (kredytu hipotecznego), a czynność ta odbędzie się bez jakichkolwiek spłat lub dopłat, co oznacza, iż niniejsza transakcja odbędzie się w sposób całkowicie bezgotówkowy. Wskazać należy również, iż w momencie dokonania ww. czynności nie upłynie okres 5 - letni (wskazany w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a u.p.d.o.f.) licząc od daty zakupu przedmiotowej nieruchomości. Ważnym aspektem jest również, iż przeniesienie własności części nieruchomości należącej do Wnioskodawczyni wraz z ciążącym na Niej długiem zostanie dokonane zgodnie z procedurami wskazanymi przez bank oraz po uzyskaniu pozytywnej oceny kredytowej byłego partnera Wnioskodawczyni.

Jak wskazują powyższe przepisy opodatkowaniu podlega odpłatne zbycie nieruchomości, jeżeli jej zbycie nastąpiło przed upływem 5 letniego terminu licząc o od końca roku od daty nabycia danej nieruchomości. Wskazać należy, iż aby dokonać odpłatnego zbycia nieruchomości zbywca musi uzyskać wymierną korzyść z tytułu jej zbycia. W niniejszym przypadku Wnioskodawczyni nie uzyska, żadnej korzyści materialnej. Ekwiwalentem za przeniesienie prawa własności części lokalu mieszkalnego jest przejęcie długu Wnioskodawczyni przez jej byłego partnera. W związku z powyższym nie możemy tu przesądzić o jakiejkolwiek korzyści majątkowej z tytułu przeniesienia własności (zbycia) nieruchomości na rzecz Jej byłego partnera.

W opisanym zdarzeniu przyszłym należy doszukiwać się jedynie zmiany struktury aktywów Wnioskodawczyni. Wskazać tu należy również, iż wkład na powyższą nieruchomość współkredytobiorcy wnieśli w stosunku po 1/2 (na co wskazuje umowa kredytowa zawarta pomiędzy bankiem a partnerami) co oznacza, iż w analizowanym przypadku można doszukiwać się poniesionej straty materialnej z tytułu przeniesienia prawa, a nie korzyści majątkowej, ponieważ aktywa Wnioskodawczyni zostaną ewidentnie pomniejszone o część wniesionego wkładu. Co oznacza, iż nie powstanie żadne przysporzenie majątkowe mogące zostać opodatkowane na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a u.p.d.o.f. Podtrzymując powyższą tezę należy wskazać na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 lipca 2020 r. sygn. akt II FSK 1196/18 w którym wskazano, iż dokonanie czynności zniesienia współwłasności bez spłat bądź dopłat za zwolnienie z długu nie powoduje wymiernego przysporzenia majątkowego (przychodu) lecz wyłącznie zmienia strukturę aktywów zbywcy. Cytując treść wyroku wskazać należy fragment potwierdzający ww. tezę tj.: przeniesienie prawa własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu nie ma odpłatnego charakteru, gdyż przenoszący to prawo nie uzyskuje przysporzenia majątkowego - nie powiększają się jego aktywa majątkowe, a jedynie zmienia się ich struktura.

W związku z powyższym dokonanie czynności przeniesienia własności przez Wnioskodawczynię na rzecz swojego byłego partnera bez dopłat lub spłat za zwolnienie Wnioskodawczyni z długu nie będzie stanowiło przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości wynikającego z art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f.

W ślad za Naczelnym Sądem Administracyjnym Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (w interpretacji indywidualnej z dnia 13 listopada 2020 r. o sygn. 0112-KDIL3-2.4011.171.2017.14.DJ.) rozpatrując zdarzenie przyszłe dotyczące skutków podatkowych przeniesienia prawa własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu gdzie wskazał że skoro Wnioskodawczyni przeniosła prawo własności zabudowanej nieruchomości na rzecz banku w zamian za zwolnienie z długu obciążającego ww. nieruchomość w ramach czynności świadczenia w miejsce wykonania (datio in solutum), to czynność ta nie stanowi odpłatnego zbycia nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, po stronie Wnioskodawczyni nie powstało przysporzenie majątkowe z tego tytułu, a tym samym nie powstał obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z rzeczonej transakcji.

W związku z powyższym w ocenie Wnioskodawczyni przeniesienie prawa własności części nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu hipotecznego obciążającego nieruchomość, nie stanowi odpłatnego zbycie nieruchomości w rozumieniu artykułu 10 ust. 1 pkt 8 lit. a u.p.d.o.f. i nie skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na zasadach określonych w artykule 30e ust. 1 u.p.d.o.f.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego w zakresie skutków podatkowych przeniesienia udziału w nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu - jest nieprawidłowe.

Zgodnie z ogólną zasadą sformułowaną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Rozważając wystąpienie obowiązku podatkowego w opisanym zdarzeniu przyszłym należy dokonać analizy, czy planowana przez Wnioskodawczynię czynność polegająca na zbyciu udziału w nieruchomości nabytej na współwłasność w 2020 r. będzie stanowiła źródło przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) tej ustawy, źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie:

c. prawa wieczystego użytkowania gruntów, * jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, zgodnie z którą odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości i praw wymienionych w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, powoduje powstanie obowiązku podatkowego w podatku dochodowym.

Zatem w przypadku zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy, decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment ich nabycia.

Ponadto zauważyć należy, że użyty w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy termin "odpłatne zbycie" oznacza każde przeniesienie prawa własności lub praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin ten obejmuje zatem szeroki zakres umów. "Płatność" bowiem nie musi mieć charakteru pieniężnego w postaci konkretnego przepływu gotówkowego, może oznaczać także uzyskanie świadczenia wzajemnego w postaci zapłaty w naturze (otrzymanie w zamian innych rzeczy lub praw), działania, zaniechania lub znoszenia. Innymi słowy, pod pojęciem płatności nie należy rozumieć wyłącznie zapłaty w pieniądzu, płatnością może także być zwolnienie z długu, czy potrącenie wzajemnych, wymagalnych wierzytelności (zmniejszenie pasywów zbywcy).

Podkreślenia wymaga zatem, że przeniesienie na rzecz jednego ze współwłaścicieli udziału w nieruchomości w zamian za przejęcie całkowitej spłaty kredytu (cyt.: przeniesienie prawa własności części nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu) wskazuje bezsprzecznie, że czynność taka ma charakter odpłatny.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że w sytuacji gdy Wnioskodawczyni w zamian za przeniesienie na rzecz byłego partnera udziału w ww. nieruchomości otrzyma świadczenie wzajemne polegające na przejęciu przez tę osobę całości zobowiązań kredytowych ciążących na Wnioskodawczyni (co będzie skutkowało brakiem obowiązku spłaty kredytu a więc zmniejszeniem zobowiązań finansowych). Innymi słowy, dokona zbycia udziału w przedmiotowej nieruchomości w zamian za przejęcie przez byłego partnera kredytu (zwolnienie z długu), w wyniku czego Wnioskodawczyni przestanie być zobowiązana wobec swojego wierzyciela do zapłaty określonej kwoty pieniężnej. Nie sposób uznać, iż na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych stanowić będzie to czynność nieodpłatną.

Podsumowując stwierdzić należy, że przeniesienie udziału w nieruchomości z jednoczesnym przejęciem obciążeń kredytowych stanowi formę odpłatnego zbycia, i w sytuacji gdy zostanie dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości będzie wyczerpywało dyspozycję art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a uzyskany dochód będzie podlegał opodatkowaniu 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym zgodnie z art. 30e ust. 1 ustawy.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Ponadto należy wskazać, że powołane przez Wnioskodawcę interpretacja indywidualna jak i orzeczenie sądu administracyjnego są rozstrzygnięciami wydanym w konkretnej sprawie, osadzonej w określonym stanie faktycznym i tylko do niego się odnoszą, w związku z tym nie mają waloru wykładni powszechnie obowiązującej. Jednocześnie podkreślić należy, że słuszność stanowiska prezentowanego przez tutejszy organ potwierdza m.in. wyrok I SA/Gl 697/11.

Konieczne jest przy tym podkreślenie, że przedmiotem interpretacji indywidualnych wydawanych na podstawie art. 14b Ordynacji podatkowej jest - co do zasady - sam przepis prawa podatkowego. Dlatego też, wydając przedmiotową interpretację indywidualną tutejszy organ interpretacyjny dokonał wyłącznie wykładni przepisów materialnego prawa podatkowego znajdujących zastosowanie w sprawie.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.