0115-KDIT3.4011.160.2023.1.KP - Ustalenie skutków podatkowych odpłatnego zbycia lokalu mieszkalnego

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 lutego 2023 r. wpłynął do tutejszego organu Pani wniosek z 21 lutego 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia lokalu mieszkalnego. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

A. G. jest żoną B. G., będąc kawalerem, dnia 10 stycznia 2017 r. kupił spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr 1 w budynku nr 2 przy ulicy (...) w Z.

Następnie dnia 23 kwietnia 2018 r. złożone zostało oświadczenie o ustanowieniu odrębnej własności powyższego lokalu i zawarta została umowa przeniesienia własności lokalu w trybie art. 17 ⁽¹⁴⁾ ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, na podstawie której B. G. (będąc kawalerem) nabył własność lokalu mieszkalnego nr 1 w budynku nr 2 przy ulicy (...) w Z. wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej. Kolejno dnia 19 czerwca 2021 r.

B. G. zawarł związek małżeński oraz B. i A. małżonkowie G. zawarli dnia 29 lipca 2021 r. umowę majątkową małżeńską, na mocy której rozszerzyli swój ustrój majątkowy małżeński na wszelkie przedmioty nabyte przed zawarciem związku małżeńskiego jak i w trakcie trwania ich związku małżeńskiego, z wyłączeniem tych przedmiotów, na które zgodnie z art. 49 k.r.o. wspólności rozszerzyć nie można.

W wyniku zawarcia powyższej umowy majątkowej małżeńskiej lokal mieszkalny nr 1 w budynku nr 2 przy ulicy (...) w Z. wszedł w skład majątku wspólnego A. i B. małżonków G. Obecnie A. G. i B. G. planują dokonać w 2023 r. sprzedaży nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr 1 w budynku nr 2 przy ulicy (...) w Z. Sprzedaż nie będzie dokonywana w wykonywaniu działalności gospodarczej.

Pytanie

Czy w przypadku sprzedaży w 2023 r. przez A. G. i B. G. lokalu mieszkalnego nr 1 w budynku nr 2 przy ulicy (...) w Z. wystąpi obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, w przypadku sprzedaży w 2023 r. lokalu mieszkalnego nr 1 w budynku nr 2 przy ulicy (...) w Z. nie wystąpi obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Po pierwsze zgodnie z utrwalonym przez organy podatkowe poglądem (ostatnie interpretacje 0113-KDIPT2-2.4011.53.2022.1.k.k. oraz 0113-KDIPT2-2.4011.154.2022.1.EC) ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego oraz przeniesienie prawa własności, w trybie art. 17 ⁽¹⁴⁾ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, nie jest zdarzeniem prawnopodatkowym, które należy utożsamiać z nabyciem, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego jest tylko inną formą własności, a nie nowym nabyciem. Tym samym, przekształcenie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w odrębną własność jest jedynie zmianą formy prawnej dysponowania lokalem mieszkalnym.

W związku z powyższym na gruncie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku sprzedaży lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość, wraz ze związanym z tym lokalem udziałem w gruncie, które zbywca nabył na podstawie art. 17 ⁽¹⁴⁾ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, datę nabycia lokalu mieszkalnego należy utożsamiać z chwilą pierwotnego nabycia prawa do tego lokalu, tj. z datą nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

W przedmiotowej sprawie jest to data 10 stycznia 2017 r. Tym samym, pięcioletni termin określony w przywołanym przepisie należy liczyć od końca roku kalendarzowego, w którym doszło do nabycia ww. prawa, co w omawianej sprawie nastąpiło w 2017 r.

Po drugie, w zakresie zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej - wykształcona już w powyższej kwestii jednolita linia orzecznicza sądów administracyjnych prezentuje stanowisko wskazujące, że rozszerzenie wspólności majątkowej małżeńskiej poprzez włączenie do majątku wspólnego nieruchomości wchodzącej uprzednio w skład majątku osobistego jednego z małżonków, nie stanowi nabycia tej nieruchomości przez drugiego z małżonków w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem datą nabycia nieruchomości przez każdego z małżonków jest data nabycia przez tego małżonka, który nieruchomość włączył do majątku wspólnego. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 maja 2016 r., sygn. II FSK 1110/14. stwierdził, że małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa rozszerzająca wspólność majątkową małżeńską uregulowana została w art. 47 § 1 k.r.o. Jest to umowa, której celem jest ustanowienie ustroju majątkowego między małżonkami w sposób odmienny od przewidzianego w przepisach o wspólności ustawowej. Umowy o rozszerzenie wspólności ustawowej w zakresie, w jakim ustanawiają zasadę kształtującą ustrój majątkowy, są stricte umowami majątkowymi małżeńskimi, działają na przyszłość i mają charakter organizacyjny (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 7 sierpnia 2015 r. syg. akt I CA 185/15). Tak więc skoro z chwilą objęcia nieruchomości wspólnością majątkową nie następuje jakiekolwiek wydzielenie części nieruchomości, a żadnemu z małżonków (współwłaścicieli) nie przysługuje własność fizycznie wydzielonej części rzeczy, to nie można przyjąć, że z chwilą rozszerzenia wspólności majątkowej (wspólności ustawowej) strona takiej umowy wyzbyła się prawa do tej rzeczy. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 22 marca 2017 r., sygn. II FSK 456/15, wskazał, że włączenie do majątku wspólnego, na mocy umowy rozszerzającej ustawową wspólność małżeńską, nieruchomości należącej do majątku osobistego jednego z małżonków, nie stanowi nabycia tej nieruchomości przez drugiego z małżonków w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. oraz za datę nabycia takiej nieruchomości należy uznać datę jej nabycia do majątku osobistego pierwszego z małżonków. Podobnej oceny dokonał także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 2 kwietnia 2019 r. sygn. akt II FSK 822/17, zgodnie z którym rozszerzenie wspólności małżeńskiej majątkowej ma charakter organizacyjny i nie stanowi nabycia w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Małżeńskiej umowy majątkowej nie można utożsamiać ze zbyciem ani z nabyciem poszczególnych składników majątku, ani z nabyciem udziałów w tym majątku. Wydane zostały również interpretacje podatkowe potwierdzające powyższe stanowisko, przykładowo 0114-KDIP3-1.4011.531.2022.2.AC.

Z uwagi na powyższe, stwierdza Pani, iż w sytuacji sprzedaży w 2023 r. opisanego lokalu mieszkalnego podatek dochodowy od osób fizycznych nie wystąpi i nie będzie zobowiązana do zapłacenia podatku z tego tytułu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.):

opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

c) prawa wieczystego użytkowania gruntów, - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przytoczony przepis formułuje generalną zasadę, zgodnie z którą nienastępujące w wykonaniu działalności gospodarczej odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw nastąpi po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Zatem, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ww. ustawy, decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment i sposób ich nabycia.

Z przedstawionych we wniosku okoliczności wynika, że Pani mąż będąc kawalerem, 10 stycznia 2017 r. kupił spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Następnie 23 kwietnia 2018 r. złożone zostało oświadczenie o ustanowieniu odrębnej własności powyższego lokalu i zawarta została umowa przeniesienia własności lokalu w trybie art. 17 ⁽¹⁴⁾ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, na podstawie której Pani mąż (będąc kawalerem) nabył własność ww. lokalu mieszkalnego wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej. 19 czerwca 2021 r. zawarli Państwo związek małżeński, a 29 lipca 2021 r. umowę majątkową małżeńską, na mocy której rozszerzyli swój ustrój majątkowy małżeński. W wyniku zawarcia powyższej umowy majątkowej małżeńskiej ww. lokal mieszkalny wszedł w skład Państwa majątku wspólnego. Obecnie planują Państwo dokonać jego sprzedaży.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego jest ograniczonym prawem rzeczowym. Jest to prawo zbywalne, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Umożliwia ono korzystanie z lokalu oraz rozporządzanie tym prawem, z pewnymi ograniczeniami, na zasadach zbliżonych do prawa własności.

W myśl art. 17¹⁴ ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 438):

Na pisemne żądanie członka lub osoby niebędącej członkiem spółdzielni, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, spółdzielnia mieszkaniowa jest obowiązana zawrzeć umowę przeniesienia własności lokalu po dokonaniu przez niego:

Zgodnie z art. 17¹⁷ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych,

Jeżeli spółdzielnia, na mocy jednostronnej czynności prawnej, ustanowiła dla siebie odrębną własność lokalu, przeniesienie własności lokalu może nastąpić wyłącznie na rzecz członka, któremu przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do tego lokalu, albo osoby niebędącej członkiem spółdzielni, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do tego lokalu.

Ustanowienie prawa odrębnej własności lokalu powoduje, że osoba, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo, uzyskuje pełnię uprawnień właścicielskich do lokalu mieszkalnego oraz prawo do udziału w związanej z tym lokalem nieruchomości wspólnej. Przekształcenie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w prawo odrębnej własności, oznacza zatem tylko zmianę formy prawnej zbywalnego prawa do tego lokalu i nie stanowi nabycia w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dla rozstrzygnięcia omawianej sprawy istotne jest również ustalenie, czy włączenie wskazanej nieruchomości, stanowiącej majątek osobisty Pani męża, do majątku wspólnego małżonków stanowi jej nabycie przez Panią w rozumieniu ww. przepisu.

W związku z powyższym wskazać należy, że stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 ww. Kodeksu:

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa rozszerzająca wspólność majątkową małżeńską uregulowana została w art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jest to umowa, której celem jest ustanowienie ustroju majątkowego między małżonkami w sposób odmienny od przewidzianego w przepisach o wspólności ustawowej.

Na podstawie powyższego przepisu stwierdzić należy, że małżonkowie poprzez zawarcie stosownej umowy (np. rozszerzającej lub ograniczającej wspólność ustawową bądź ustanawiającej rozdzielność majątkową) mogą ustanawiać ustrój majątkowy w sposób odmienny od przewidzianego w przepisach o wspólności ustawowej. Umowy takie w zakresie, w jakim ustanawiają zasadę kształtującą ustrój majątkowy, działają na przyszłość i mają charakter organizacyjny.

W tym miejscu należy wskazać na jednolicie ukształtowaną linią orzeczniczą, zgodnie z którą, włączenie do majątku małżonków w drodze umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową nieruchomości lub praw majątkowych stanowiących majątek odrębny jednego małżonka na zasadach i w sposób określony przez ustawę Kodeks rodzinny i opiekuńczy, nie jest nabyciem tej nieruchomości lub prawa majątkowego przez drugiego małżonka, w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zarówno darowizna do majątku wspólnego małżonków, jak i umowa rozszerzająca wspólność małżeńską majątkową wywołują takie same skutki na gruncie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Włączenie do majątku wspólnego np. w drodze umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową nieruchomości wchodzącej uprzednio w skład majątku osobistego małżonka nie stanowi nabycia tej nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Datą nabycia nieruchomości przez każdego z małżonków jest data nabycia przez tego małżonka, który tę nieruchomość lub prawo włączył do majątku wspólnego.

Powyższe oznacza, że za datę nabycia przez Panią lokalu mieszkalnego, włączonego do majątku wspólnego małżonków w drodze umowy rozszerzającej ustawową wspólność małżeńską, która należała wcześniej do majątku odrębnego Pani męża, należy przyjąć dzień nabycia nieruchomości przez Pani męża, tj. 10 stycznia 2017 r.

Zatem, odpłatne zbycie ww. nieruchomości w 2023 r. nastąpi po upływie terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie tej nieruchomości. W konsekwencji, ww. odpłatne zbycie nie będzie stanowić dla Pani źródła przychodu, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a tym samym nie będzie ciążył na Pani obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Należy również wyjaśnić, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, został złożony przez jednego ze współwłaścicieli nieruchomości, zaznacza się więc, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla Pani męża, będącego współwłaścicielem nieruchomości.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) i zastosuje się Pani do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

* Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.".

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 z późn. zm.).