0115-KDIT2.4011.303.2022.1.MM - Ustalenie skutków podatkowych wypłaty przez spółdzielnię mieszkaniową wkładu mieszkaniowego po zmarłym

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 kwietnia 2022 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty przez spółdzielnię mieszkaniową wkładu mieszkaniowego po zmarłym.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Przez wiele lat Wnioskodawczyni pozostawała w związku konkubenckim. Konkubent zmarł 23 lipca 2018 r. i przed śmiercią pozostawił testament, na mocy którego cały swój majątek - spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego zapisał Wnioskodawczyni. W przedmiotowej sprawie przeprowadzono sądowe postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku. Postanowieniem Sądu Rejonowego w A. z dnia 17 lipca 2020 r. stwierdzono nabycie przez Wnioskodawczynię - w całości z dobrodziejstwem inwentarza - spadku po konkubencie. Orzeczenie Sądu stało się prawomocne, w związku z tym w terminie ustawowym Wnioskodawczyni zapłaciła w kasie Urzędu Skarbowego podatek od spadku w kwocie 33.986 zł.

Ponieważ Wnioskodawczyni nie zgodziła się na wstąpienie w prawa zmarłego spółdzielnia mieszkaniowa w drodze przetargu sprzedała przedmiotowy lokal, a na konto Wnioskodawczyni została przelana kwota 211.036 zł 20 gr stanowiąca równowartość wkładu mieszkaniowego na dzień sprzedaży tego lokalu (wartość rynkowa mieszkania).

Od spółdzielni mieszkaniowej - po przeprowadzeniu transakcji - Wnioskodawczyni nie otrzymała żadnej informacji, ani PIT-u celem ewentualnego uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych.

Pytanie:

Czy w opisanym stanie faktycznym Wnioskodawczyni ma obowiązek uiszczenia podatku dochodowego, w sytuacji zapłacenia ogromnego - jak na jej możliwości finansowe - podatku od spadku?

Pani stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawczyni nie ma obowiązku zapłacenia podatku, bowiem zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn, a zgodnie z tą ustawą podatkowi temu podlegają rzeczy i prawa majątkowe, do których nabycia doszło m.in. drogą dziedziczenia. W związku z tym kwestii kwot wypłaconych spadkobiercom z tytułu dziedziczenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu nie obejmuje podatek dochodowy, tylko podatek od spadków, który już Wnioskodawczyni zapłaciła, w olbrzymiej - jak dla osoby bliskiej zmarłemu - kwocie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.):

Przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Jak wynika z opisu stanu faktycznego konkubent Wnioskodawczyni zmarł 23 lipca 2018 r. i przed śmiercią pozostawił testament, na mocy którego cały swój majątek - spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego zapisał Wnioskodawczyni. W przedmiotowej sprawie przeprowadzono sądowe postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku. Postanowieniem Sądu Rejonowego w A. z dnia 17 lipca 2020 r. stwierdzono nabycie przez Wnioskodawczynię - w całości z dobrodziejstwem inwentarza - spadku po konkubencie. Orzeczenie Sądu stało się prawomocne, w związku z tym w terminie ustawowym Wnioskodawczyni zapłaciła w kasie Urzędu Skarbowego podatek od spadku w kwocie 33.986 zł.

Ponieważ Wnioskodawczyni nie zgodziła się na wstąpienie w prawa zmarłego spółdzielnia mieszkaniowa w drodze przetargu sprzedała przedmiotowy lokal, a na konto Wnioskodawczyni została przelana kwota 211.036 zł 20 gr stanowiąca równowartość wkładu mieszkaniowego na dzień sprzedaży (wartość rynkowa mieszkania).

Kwestię warunków zwrotu wniesionego wkładu reguluje ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1208 z późn. zm.).

W myśl art. 9 ust. 3 tej ustawy:

Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego jest niezbywalne, nie przechodzi na spadkobierców i nie podlega egzekucji.

Ze spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu związany jest wkład mieszkaniowy, który członkowie spółdzielni są obowiązani wnieść w celu uczestniczenia w pokryciu kosztów budowy lokalu. Wykluczenie możliwości dziedziczenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego nie narusza jednak uprawnień spadkobierców do dziedziczenia wkładu mieszkaniowego związanego z takim prawem, którego wartość odpowiada wartości rynkowej lokalu po stosownych pomniejszeniach wynikających z art. 11 ust. 2¹ i ust. 2² ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 tej ustawy:

Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego wygasa z chwilą ustania członkostwa oraz w innych wypadkach określonych w niniejszym rozdziale.

Stosownie do art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych:

W przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia, z zastrzeżeniem art. 15 i art. 16¹, ogłasza nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu, zgodnie z postanowieniami statutu, przetarg na ustanowienie odrębnej własności tego lokalu, zawiadamiając o przetargu w sposób określony w statucie oraz przez publikację ogłoszenia w prasie lokalnej. Warunkiem przeniesienia odrębnej własności lokalu jest wpłata wartości rynkowej lokalu.

Natomiast w myśl art. 11 ust. 2¹ ww. ustawy:

W wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową tego lokalu. Przysługująca osobie uprawnionej wartość rynkowa nie może być wyższa od kwoty, jaką spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię zgodnie z postanowieniami statutu.

Na mocy art. 11 ust. 2² ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych:

Z wartości rynkowej lokalu potrąca się przypadającą na dany lokal część zobowiązań spółdzielni związanych z budową, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, w tym w szczególności niewniesiony wkład mieszkaniowy. Jeżeli spółdzielnia skorzystała z pomocy uzyskanej ze środków publicznych lub z innych środków, potrąca się również nominalną kwotę umorzenia kredytu lub dotacji, w części przypadającej na ten lokal oraz kwoty zaległych opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1, a także koszty określenia wartości rynkowej lokalu.

Z art. 922 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360) wynika, że:

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Z cytowanego przepisu wynika zasada dziedziczności praw majątkowych.

Z chwilą śmierci członka spółdzielni następuje swoiste przekształcenie przysługującego mu wkładu mieszkaniowego w prawo majątkowe, którego wartość odpowiada wartości rynkowej lokalu po stosownych pomniejszeniach wynikających z art. 11 ust. 2¹ i ust. 2² ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Wierzytelność ta wchodzi w skład masy spadkowej.

Stosownie natomiast do art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 z późn. zm.):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego.

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy:

Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Jeżeli zatem wkład mieszkaniowy - którego wartość odpowiada wartości rynkowej lokalu mieszkalnego (po zastosowaniu stosownych pomniejszeń) - wchodzi w skład masy spadkowej i podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn, to - zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - nie podlega przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że skoro kwota wypłacona Wnioskodawczyni przez spółdzielnię mieszkaniową w związku z nabyciem spadku po zmarłym konkubencie i wygaśnięciem jego prawa do lokalu mieszkalnego podlegała opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, to nie stosuje się do tej kwoty przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z powyższym Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do wykazania przedmiotowej kwoty w rozliczeniu rocznym, ani odprowadzenia z tego tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).