0115-KDIT2.4011.172.2023.2.KC - Ustalenie możliwości rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko za 2022 r.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 marca 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 21 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko za 2022 r. Uzupełniła go Pani - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 7 maja 2023 r. (data wpływu). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Zwraca się Pani z prośbą o wydanie indywidualnej interpretacji, dotyczącej swojej osoby w kwestii możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy o podatku o podatku dochodowym od osób fizycznych, spełnia Pani przesłanki umożliwiające skorzystanie z ulgi dla samotnie wychowujących dziecko - jest Pani rozwódką i samotnie wychowuje małoletnie dziecko.

(...) 2018 r. Sąd Okręgowy w (...) rozwiązał przez rozwód Pani związek małżeński, zawarty z ojcem Pani małoletniej córki. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad córką powierzono Państwu - obojgu, przy czym miejsce zamieszkania córki ustalono przy Pani i nie orzeczono o kontaktach ojca z córką. Na rzecz córki były mąż płaci alimenty. Na skutek wypracowanego z byłym mężem porozumienia, córka spotyka się z nim w każdy wtorek i czwartek (w godzinach od 15.00 do 20.00), a także w dwa weekendy w miesiącu (były mąż zabiera córkę do siebie w sobotę o godzinie 9.00 i odwozi ją w niedzielę o godzinie 17.00), pozostały czas córka jest pod Pani opieką.

W Pani odczuciu jest Pani osobą samotnie wychowującą dziecko, ponieważ cały ciężar opieki nad wychowaniem i codziennym funkcjonowaniem córki spoczywa na Pani. Wszystkie czynności związane ze sprawowaniem pieczy nad córką i jej wychowaniem wykonuje Pani sama, bez współudziału drugiego rodzica. Poza tym, w Pani opinii, zaangażowanie jakie wkłada Pani w proces wychowawczy córki jest o wiele większe niż byłego męża, a obowiązki rodzicielskie nie są realizowane w takim samym stopniu. Gdy córka jest chora, to Pani udaje się z nią do lekarza i bierze zwolnienie z pracy. Gdy byłemu mężowi nie pasuje spotkanie z córką w ustalonym terminie, zostaje ona z Panią. W czasie przerw od nauki szkolnej - w ferie i wakacje, to Pani jest odpowiedzialna za zorganizowanie dla córki opieki. W wakacje, w roku szkolnym 2021/2022, kontakty byłego męża z córką ograniczyły się do kilku dni. A podczas ferii zimowych, w trwającym aktualnie roku szkolnym 2022/2023, spędzili ze sobą tylko jeden weekend. Oprócz tego Pani aktywnie uczestniczy w życiu szkoły, do której uczęszcza córka - bierze udział w zebraniach, uroczystościach szkolnych, wchodzi w skład Rady Rodziców. W przypadku byłego męża taka aktywność nie ma miejsca.

W ubiegłych latach rozliczała się Pani z Urzędem Skarbowym indywidualnie, odliczając ulgę na dziecko w wymiarze 12 miesięcy kalendarzowych. Były mąż ze względu na wysokość dochodów nie korzystał z ulgi. Jednakże, w ostatnim czasie zmieniła mu się sytuacja rodzinna (urodziło mu się kolejne dziecko) i wysokość dochodów nie ma już w jego przypadku znaczenia przy korzystaniu z ulgi prorodzinnej i w tym roku zamierza odliczyć kwotę za 6 miesięcy kalendarzowych. Pani dochody za rok 2022 wyniosły 59 295,12 zł.

Chciałaby się Pani rozliczyć na preferencyjnych zasadach jako samotny rodzic.

Uzupełnienie stanu faktycznego

W okresie, którego dotyczy wniosek tj. 2022 r. podlegała Pani na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Uzyskiwała Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej.

Orzeczenie sądu o rozwodzie uprawomocniło się 6 czerwca 2018 r.

Pani stan cywilny po orzeczeniu rozwodu nie uległ zmianie.

Córka, F.K., urodziła się (...) 2014 r.

W 2022 r. samotnie wychowywała i sprawowała Pani opiekę nad swoją córką, a także posiadała Pani i wykonywała władzę rodzicielską względem niej.

Ojciec - w wyżej wymienionym okresie - posiadał, ale nie wykonywał władzy rodzicielskiej względem córki. Nie można mówić o faktycznym wykonywaniu władzy rodzicielskiej, gdy czas spędzany z dzieckiem ogranicza się do kilku godzin tygodniowo i dwóch weekendów w miesiącu.

Sąd nie orzekł o opiece naprzemiennej, miejsce zamieszkania córki jest przy Pani, w związku z czym w całości zostało Pani przyznane świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci.

Córka nie została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych. Córka przebywa pod Pani stałą i codzienną opieką.

Ojciec córki wywiązuje się z obowiązku alimentacyjnego i zajmuje się nią doraźnie.

Posiada Pani jedno dziecko, o którym mowa we wniosku.

Pomiędzy Panią, a ojcem dziecka nie doszło do porozumienia, co do sposobu podziału ulgi prorodzinnej za 2022 r.

W okresie, którego dotyczy wniosek w stosunku do Pani oraz Pani dziecka nie miały zastosowania przepisy art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Nie miały też zastosowania przepisy z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Pytanie

Czy za rok 2022 ma Pani prawo rozliczyć się na zasadach przewidzianych dla osoby samotnie wychowującej dziecko, zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, ma Pani prawo rozliczyć się na zasadach przewidzianych dla osoby samotnie wychowującej dziecko, zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jest Pani osobą rozwiedzioną, samotnie wychowującą małoletnią córkę.

Zgodnie z orzeczeniem sądu, miejsce zamieszkania córki jest przy Pani, nie została ustalona opieka naprzemienna, w całości Pani pobiera świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Stosownie do art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.):

Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

3) pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie - podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Stosownie do art. 6 ust. 4d ww. ustawy:

W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Artykuł 6 ust. 4f ww. ustawy stanowi:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2019 r. poz. 2407 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981 i 2270).

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń; 2) podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Brzmienie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych precyzuje pojęcie "osoby samotnie wychowującej dzieci" w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, iż prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, (o których mowa w tym przepisie), a wyłącznie jednemu z rodziców/opiekunów prawnych, tj. temu, który samotnie wychowuje dziecko/dzieci. Do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym. Równie istotne jest samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka.

Z istoty pojęcia "osoby samotnie wychowującej dziecko" wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym, sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta w roku podatkowym musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia "wychowywać", należy odwołać się do jego definicji słownikowych.

"Wychowywać" w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do "jego utrzymania" czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Użycie określenia "osoba samotnie wychowująca dzieci" oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnemu z rodziców sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej, a jednocześnie ojciec (matka) dziecka zajmuje się nim doraźnie i wypełnia postanowienia wyroku sądowego w zakresie świadczeń alimentacyjnych.

Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. W sytuacji, gdy dziecko pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego rodzica, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (np. według uzgodnienia stron), status samotnego rodzica ma ten, który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Rodzic, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia przez niego alimentów.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny i powołane przepisy prawa wskazać należy, że skoro w 2022 r. córka pozostawała pod Pani stałą i codzienną opieką, a jej ojciec jedynie płacił alimenty i zajmował się nią doraźnie, to przysługuje Pani prawo do rozliczenia się z podatku za 2022 r. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako "p.p.s.a.".

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 z późn. zm.).