0115-KDIT2.4011.117.2021.2.HD - Odszkodowanie na podstawie umowy pomiędzy pracodawcą a pracownikiem jako nieobjęte zwolnieniem z PIT.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 lutego 2021 r. (data wpływu), uzupełnionym w dniu 4 maja 2021 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika związanych z wypłatą odszkodowania na podstawie zawartej ugody sądowej - jest prawidłowe.

W dniu 10 lutego 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek, uzupełniony w dniu 4 maja 2021 r., o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika związanych z wypłatą odszkodowania na podstawie zawartej ugody sądowej.

We wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca (pracodawca) zatrudniał Panią X - pracownika, na stanowisku głównej księgowej, na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, zawartej w dniu 28 lutego 2017 r. (termin rozpoczęcia pracy 1 marca 2017 r.).

W związku z nierzetelnym wykonywaniem obowiązków, dnia 13 lutego 2020 r., Wnioskodawca nałożył na pracownika karę upomnienia, która nie odniosła zamierzonego skutku.

Następnie, oświadczeniem z dnia 27 lutego 2020 r. - na podstawie art. 30 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy - Wnioskodawca rozwiązał z pracownikiem umowę o pracę z zachowaniem ustawowego okresu wypowiedzenia, wskazując powody wypowiedzenia umowy. Ze względu na czas trwania umowy, okres wypowiedzenia wyniósł trzy miesiące (art. 36 § 1 pkt 3 Kodeksu pracy) i upłynął z dniem 31 maja 2020 r.

Pracownik złożył pozew do Sądu Rejonowego o uchylenie kary porządkowej upomnienia oraz o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę zawartej przez strony na czas nieokreślony w dniu 28 lutego 2017 r., wręczone Wnioskodawcy w dniu 27 lutego 2020 r., ewentualnie w przypadku upływu okresu wypowiedzenia umowy, pracownik wniósł o zasądzenie od Wnioskodawcy na jego rzecz kwoty 22.080 zł tytułem odszkodowania za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 czerwca 2020 r. do dnia zapłaty.

W trakcie postępowania sądowego, dnia 21 stycznia 2021 r. doszło do zawarcia ugody sądowej - przed wydaniem orzeczenia sądowego, o następującej treści:

1. Pozwany (Wnioskodawca) oświadcza, iż uchyla nałożoną w dniu 13 lutego 2020 r. na powódkę (Panią X) karę porządkową, a powódka wyraża na powyższe zgodę.

2. Pozwany zobowiązuje się do zapłaty na rzecz powódki kwoty 7.360 (siedem tysięcy trzysta sześćdziesiąt) złotych brutto tytułem odszkodowania w terminie tygodnia od dnia uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania w sprawie, płatne przelewem na rachunek bankowy powódki, ujawniony w aktach osobowych. W przypadku niespełnienia świadczenia w terminie, pozwany zobowiązuje się do zapłaty ustawowych odsetek od powyższej kwoty.

3. Powódka oświadcza, iż zrzeka się roszczenia o sprostowanie, uzupełnienie, względnie zmianę wydanego świadectwa pracy z dnia 1 czerwca 2020 r.

4. Powódka oświadcza, iż zrzeka się wszelkich innych roszczeń w związku z wytoczonym powództwem w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym.

5. Strony oświadczają, iż koszty zastępstwa procesowego stron znoszą się wzajemnie.

W dniu 4 lutego 2021 r. Wnioskodawca, na podstawie ugody z dnia 21 stycznia 2021 r., przekazał na konto bankowe pracownika, tytułem odszkodowania, kwotę 6.109 zł (sześć tysięcy sto dziewięć zł). Były pracodawca, jako płatnik, potrącił z uzgodnionej w ugodzie kwoty brutto podatek dochodowy od osób fizycznych w kwocie 1.251 zł (jeden tysiąc dwieście pięćdziesiąt jeden zł).

Były pracownik zakwestionował fakt pobrania podatku od kwoty 7.360 zł brutto określonej w ww. ugodzie, gdyż uznał, iż odszkodowanie zostało wypłacone na podstawie art. 45 i 47 Kodeksu pracy.

W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca wskazał, że w ugodzie sądowej nie wskazano, że wypowiedzenie umowy o pracę zostało dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy. Wypowiedzenie umowy o pracę z pracownikiem zostało dokonane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa pracy dotyczącymi rozwiązywania umów o pracę.

Kwotę wypłaconego świadczenia ustalono w toku prowadzonych negocjacji. Wysokość świadczenia wynikała wyłącznie z zawartej między stronami ugody, a nie z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy.

Świadczenie wskazane we wniosku nie dotyczyło szkody rzeczywistej. Pracownik, zarówno w pozwie jak i w trakcie negocjacji ugodowych, nie wskazywał, że poniósł jakąkolwiek stratę.

Kwota odszkodowania wynikająca z ustaleń zawartych między stronami ugody miała rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w wyżej opisanym stanie faktycznym Wnioskodawca słusznie pobrał zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych od odszkodowania wypłaconego byłemu pracownikowi na podstawie ugody sądowej z dnia 21 stycznia 2021 r.?

Zdaniem Wnioskodawcy, kwota odszkodowania nie korzysta ze zwolnienia, ponieważ w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ze zwolnienia korzystają tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych, wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

Kwota wynikająca z ugody nie została ustalona na podstawie Kodeksu pracy, a jedynie na podstawie umowy pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. Wysokość uzgodnionego odszkodowania (7.360 zł brutto) została określona przez strony i jest niższa niż ustawowe minimum (3 miesięczne wynagrodzenie pracownika), czyli 22.080 zł, jakie by pracownikowi przysługiwało, gdyby doszło do wydania pozytywnego dla pracownika wyroku przez sąd.

Ugoda zawarta między stronami stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 917 ww. ustawy strony zawierające ugodę, czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie, albo uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Wobec powyższego uznać należy, że zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymaga łącznego spełnienia następujących warunków:

Zgodnie z art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej "zakładami pracy", są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Mając powyższe na uwadze Wnioskodawca stoi na stanowisku, że słusznie pobrał zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych od odszkodowania wypłaconego byłemu pracownikowi na podstawie ugody sądowej z dnia 21 stycznia 2021 r., gdyż określone w tej ugodzie świadczenie w kwocie 7.360 zł jest odszkodowaniem, które nie podlega zwolnieniu na podstawie przepisów art. 21 ust. 1 pkt 3 oraz art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w związku z tym Wnioskodawca, jako płatnik, zobowiązany był na podstawie art. 9 ust. 1, art. 10 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 31 w związku z art. 21 ust. 1 pkt 3 i art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do naliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 z późn. zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powyższego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w ww. ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zawiera art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ww. ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Należy zauważyć, że użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot "w szczególności" oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Ponadto treść tego przepisu wskazuje, że do przychodów pracownika zaliczyć należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy. Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa m.in. do odszkodowania wypłaconego pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tę osobę z pracodawcą stosunek pracy, a zatem odszkodowania takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony od podatku.

W myśl art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

Natomiast na podstawie art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej "zakładami pracy", są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Płatnicy, o których mowa w art. 31 i art. 33-35, przekazują, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, kwoty pobranych zaliczek na podatek w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika wykonuje swoje zadania, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby. Jeżeli między kwotą potrąconego podatku a kwotą wpłaconego podatku występuje różnica, należy ją wyjaśnić w deklaracji, o której mowa w ust. 1a (art. 38 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca, jako pracodawca, zatrudniał Panią X - pracownika, na stanowisku głównej księgowej, na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, zawartej w dniu 28 lutego 2017 r. (termin rozpoczęcia pracy 1 marca 2017 r.). W związku z nierzetelnym wykonywaniem obowiązków, dnia 13 lutego 2020 r., Wnioskodawca nałożył na pracownika karę upomnienia, która nie odniosła zamierzonego skutku. Następnie, oświadczeniem z dnia 27 lutego 2020 r. - na podstawie art. 30 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy - Wnioskodawca rozwiązał z pracownikiem umowę o pracę z zachowaniem ustawowego okresu wypowiedzenia, wskazując powody wypowiedzenia umowy. Ze względu na czas trwania umowy, okres wypowiedzenia wyniósł trzy miesiące (art. 36 § 1 pkt 3 Kodeksu pracy) i upłynął z dniem 31 maja 2020 r. Pracownik złożył pozew do Sądu Rejonowego o uchylenie kary porządkowej upomnienia oraz o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę zawartej przez strony na czas nieokreślony w dniu 28 lutego 2017 r., wręczone Wnioskodawcy w dniu 27 lutego 2020 r., ewentualnie w przypadku upływu okresu wypowiedzenia umowy, pracownik wniósł o zasądzenie od Wnioskodawcy na jego rzecz kwoty 22.080 zł tytułem odszkodowania za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 czerwca 2020 r. do dnia zapłaty. W trakcie postępowania sądowego, dnia 21 stycznia 2021 r. doszło do zawarcia ugody sądowej - przed wydaniem orzeczenia sądowego, o następującej treści: Pozwany (Wnioskodawca) oświadcza, iż uchyla nałożoną w dniu 13 lutego 2020 r. na powódkę (Panią X) karę porządkową, a powódka wyraża na powyższe zgodę; Pozwany zobowiązuje się do zapłaty na rzecz powódki kwoty 7.360 zł brutto tytułem odszkodowania w terminie tygodnia od dnia uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania w sprawie, płatne przelewem na rachunek bankowy powódki, ujawniony w aktach osobowych. W przypadku niespełnienia świadczenia w terminie, pozwany zobowiązuje się do zapłaty ustawowych odsetek od powyższej kwoty; Powódka oświadcza, iż zrzeka się roszczenia o sprostowanie, uzupełnienie, względnie zmianę wydanego świadectwa pracy z dnia 1 czerwca 2020 r.; Powódka oświadcza, iż zrzeka się wszelkich innych roszczeń w związku z wytoczonym powództwem w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym; Strony oświadczają, iż koszty zastępstwa procesowego stron znoszą się wzajemnie. W dniu 4 lutego 2021 r. Wnioskodawca, na podstawie ugody z dnia 21 stycznia 2021 r., przekazał na konto bankowe pracownika, tytułem odszkodowania, kwotę 6.109 zł. Były pracodawca, jako płatnik, potrącił z uzgodnionej w ugodzie kwoty brutto podatek dochodowy od osób fizycznych w kwocie 1.251 zł. Były pracownik zakwestionował fakt pobrania podatku od kwoty 7.360 zł brutto określonej w ww. ugodzie, gdyż uznał, iż odszkodowanie zostało wypłacone na podstawie art. 45 i 47 Kodeksu pracy. W ugodzie sądowej nie wskazano, że wypowiedzenie umowy o pracę zostało dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy. Wypowiedzenie umowy o pracę z pracownikiem zostało dokonane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa pracy dotyczącymi rozwiązywania umów o pracę. Kwotę wypłaconego świadczenia ustalono w toku prowadzonych negocjacji. Wysokość świadczenia wynikała wyłącznie z zawartej między stronami ugody, a nie z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy. Świadczenie wskazane we wniosku nie dotyczyło szkody rzeczywistej. Pracownik, zarówno w pozwie jak i w trakcie negocjacji ugodowych, nie wskazywał, że poniósł jakąkolwiek stratę. Kwota odszkodowania wynikająca z ustaleń zawartych między stronami ugody miała rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.

Przystępując do określenia obowiązków płatnika związanych z wypłatą odszkodowania na podstawie zawartej ugody sądowej w pierwszej kolejności należy zauważyć, że każde odszkodowanie ma za zadanie wyrównanie szkody w majątku, utraconych korzyści lub szkody poczynionej na osobie (zadośćuczynienie). Odszkodowanie stanowi zawsze przychód, gdyż otrzymujący je powiększa w ten sposób swój majątek. Odszkodowanie w żadnym wypadku nie ma charakteru restytucyjnego, bowiem niczego nie przywraca, a jedynie wynagradza stratę lub krzywdę. Warunkiem otrzymania każdego odszkodowania jest zdarzenie, w wyniku którego dana osoba doznała określonego uszczerbku. Nikt nie otrzyma odszkodowania, jeśli wcześniej nie zaszła przesłanka powodująca możliwość ubiegania się o nie.

Zatem każde odszkodowanie stanowi przysporzenie majątkowe, przychód podatkowy. Jednakże ustawodawca ze względów celowościowych wprowadził w zakresie niektórych odszkodowań zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, które wynikają m.in. z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040, 1043 i 1495), z wyjątkiem:

Natomiast w przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie (zadośćuczynienie) takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań (zadośćuczynień) wymienionych w lit. a i b przytoczonego przepisu.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Należy również podkreślić, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej - powszechności i równości opodatkowania, a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej, tzn. muszą być interpretowane ściśle. W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze także przepis art. 84 Konstytucji RP dotyczący zasady powszechności opodatkowania, stąd każdy wyjątek od tej zasady, w tym także ulga podatkowa, nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.

Z racji tego, że odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej mogą korzystać ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, zaś zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy ma "pierwszeństwo" przed zastosowaniem zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, możliwość skorzystania przedmiotowego odszkodowania ze zwolnienia należy rozpatrywać we wskazanej wyżej kolejności.

Aby wypłacona kwota korzystała ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

Odnosząc się do pierwszego warunku należy podkreślić, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia, tym nie mniej rozumienie tych pojęć nie może odbiegać od ich znaczenia przyjętego w systemie prawa cywilnego. Wiele pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych nie zostało zdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych - nie może to jednak oznaczać dowolności w ich rozumieniu i stosowania wykładni rozszerzającej, przy czym oczywistym jest, że aby uniknąć takiej dowolności, kryteria rozumienia tych pojęć, niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że zasady odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym opierają się na zasadzie winy lub ryzyka. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740, z późn. zm.) przewiduje dwa zasadnicze rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy (art. 471 Kodeksu cywilnego i nast.) oraz deliktową - wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 Kodeksu cywilnego i nast.). W konsekwencji na tle Kodeksu cywilnego świadczenie odszkodowawcze jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania. O tym, co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują generalnie przepisy art. 361 i 363 Kodeksu cywilnego. W świetle powyżej wskazanych uregulowań wypłata odszkodowania jest więc konsekwencją wystąpienia szkody. Zadośćuczynienie natomiast to forma rekompensaty pieniężnej z tytułu szkody niemajątkowej w związku z doznaną krzywdą.

Odszkodowanie - według przepisów prawa cywilnego - jest świadczeniem, które ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Z pojęciem szkody mamy do czynienia na gruncie zobowiązań umownych, gdzie dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań (art. 471 Kodeksu cywilnego). Przy czym szkodą jest zarówno uszczerbek w istniejącym mieniu, jak i utrata przyszłych korzyści. Zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie, jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia "zadośćuczynienia" z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zwolnieniem określonym w przytoczonym powyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a-g tego artykułu. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalone zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 z późn. zm.).

Przepis art. 30 § 1 pkt 2 ustawy - Kodeks pracy stanowi, że umowa o pracę rozwiązuje się przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem).

Stosownie do art. 42 § 1 ww. Kodeksu, przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy.

W myśl art. 45 § 1 ww. Kodeksu, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Na podstawie art. 45 § 2 ww. Kodeksu, sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.

Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 ww. Kodeksu, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 471 Kodeksu pracy).

Na mocy art. 47 Kodeksu pracy pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące - nie więcej niż za 1 miesiąc. Jeżeli umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem, o którym mowa w art. 39, albo z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy; dotyczy to także przypadku, gdy rozwiązano umowę o pracę z pracownikiem - ojcem wychowującym dziecko lub pracownikiem - innym członkiem najbliższej rodziny, o którym mowa w art. 1751 pkt 3, w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego, albo gdy rozwiązanie umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego.

Z informacji zawartych we wniosku wynika, że wypowiedzenie umowy o pracę z pracownikiem zostało dokonane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa pracy dotyczącymi rozwiązywania umów o pracę. W trakcie postępowania sądowego, dnia 21 stycznia 2021 r. doszło do zawarcia ugody sądowej, w której nie wskazano, że wypowiedzenie umowy o pracę zostało dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy. Kwotę wypłaconego świadczenia ustalono w toku prowadzonych negocjacji. Wysokość świadczenia wynikała wyłącznie z zawartej między stronami ugody, a nie z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy. W związku z tym należy uznać, że określone w ugodzie świadczenie otrzymane przez pracownika (Panią X) nie jest odszkodowaniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, przedmiotowe świadczenie nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie tego artykułu.

Analizując dalej, w przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a i b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, jeżeli otrzymane odszkodowanie mieści się w pojęciu jednego z ww. wyjątków stanowi wystarczający argument do braku skorzystania ze zwolnienia od podatku i powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podstawową przesłanką zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie ww. przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Wyżej wymieniony przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania, które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono - wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jako wyłączone ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlega odszkodowanie otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to podlegałyby one opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W myśl art. 917 ustawy - Kodeks cywilny przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić zatem należy, że do wypłaconego przez Wnioskodawcę odszkodowania nie ma również zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak wynika z wniosku kwota odszkodowania wynikająca z ustaleń zawartych między stronami ugody miała rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę. Świadczenie to - pomimo, iż zostało wypłacone na podstawie ugody sądowej - nie stanowi odszkodowania lub zadośćuczynienia, o którym mowa w tym przepisie. Nie dotyczy ono bowiem szkody rzeczywistej.

Wobec powyższego otrzymane przez byłego pracownika odszkodowanie stanowi dla niego przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu tym podatkiem, ponieważ wypłata świadczenia miała swe źródło w uprzednio łączącym pracownika z Wnioskodawcą stosunku pracy. Wskazać bowiem należy, że gdyby tego stosunku nie było, pracownik nie miałaby podstaw występować z roszczeniem przeciwko Wnioskodawcy o zasądzenie odszkodowania w związku z wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy o pracę. Odszkodowanie otrzymane przez pracownika na mocy zawartej ugody - na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten nie podlega zwolnieniu z opodatkowania ani na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3, ani pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż nie spełnia przesłanek, o których mowa w tych przepisach, warunkujących zastosowanie zwolnienia.

Odpowiadając zatem wprost na zadane we wniosku pytanie zgodzić należy się z Wnioskodawcą, że w wyżej opisanym stanie faktycznym słusznie pobrał zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych od odszkodowania wypłaconego byłemu pracownikowi na podstawie ugody sądowej z dnia 21 stycznia 2021 r.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.