0115-KDIT2-2.4011.218.2019.1.BK - Określenie skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości po dokonaniu podziału majątku wspólnego małżonków.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 30 maja 2019 r. (data wpływu 4 czerwca 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości po dokonaniu podziału majątku wspólnego małżonków - jest prawidłowe.

W dniu 4 czerwca 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości po dokonaniu podziału majątku wspólnego małżonków.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest właścicielką mieszkania przy ul. W. w X. Nabyła je w następujący sposób:

W 1993 r. Wnioskodawczyni wraz z małżonkiem nabyła spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego na podstawie przydziału spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego z dnia 10 marca 1993 r. przy obowiązującej ich wówczas wspólności ustawowej. Członkiem spółdzielni została Wnioskodawczyni. Związek małżeński zawarli 17 czerwca 1989 r. i od tej daty obowiązywała ich wspólność ustawowa. Następnie dnia 3 grudnia 2007 r. na podstawie aktu notarialnego doszło do ustanowienia odrębnej własności przedmiotowego lokalu mieszkalnego oraz przeniesienia jego własności wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz Wnioskodawczyni i wówczas Jej męża.

W dniu 28 listopada 2014 r. małżonkowie zawarli w formie aktu notarialnego umowę, mocą której ustanowili rozdzielność majątkową.

Następnie wyrokiem sądowym z dnia 23 listopada 2015 r. małżeństwo Wnioskodawczyni zostało rozwiązane przez rozwód. W dniu 17 lutego 2016 r. mocą aktu notarialnego zawarta została umowa o podział majątku wspólnego. W skład majątku objętego wspólnością ustawową wchodził lokal mieszkalny przy ul. W. w X. wraz z przynależnym do niego udziałem w nieruchomości wspólnej o wartości 100.000 zł oraz samochód osobowy o wartości 14.000 zł. Podział majątku nastąpił w ten sposób, że lokal mieszkalny i samochód na wyłączną własność nabyła Wnioskodawczyni i z tytułu dokonania takiego podziału dokonała spłaty na rzecz swojego męża w kwocie 50.000 zł.

W chwili obecnej Wnioskodawczyni zawarła nowy związek małżeński i planuje w 2019 r. sprzedać mieszkanie przy ul. W. w X. i przeprowadzić się do mieszkania męża.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy sprzedaż w 2019 r. mieszkania przy ul. W. w X. rodzi dla Wnioskodawczyni jakiekolwiek obowiązki podatkowe polegające na składaniu deklaracji lub zapłacie podatku z tytułu uzyskania przychodu ze sprzedaży w świetle art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, sprzedaż mieszkania w 2019 r. i uzyskanie przychodu z tej sprzedaży nie spowoduje dla Niej żadnych obowiązków podatkowych, w szczególności polegających na zapłacie podatku od przychodu (dochodu), bowiem datą nabycia mieszkania w przypadku Wnioskodawczyni jest 3 grudnia 2007 r., co oznacza że upłynął już pięcioletni termin o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie: nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, (...) - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Powyższy zapis ustawy formułuje generalną zasadę, że sprzedaż nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nie stanowi źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w konsekwencji przychód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Zatem dla określenia skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości i ww. praw majątkowych istotne jest ustalenie daty nabycia.

Wnioskodawczyni uważa, że tą datą nabycia mieszkania jest rok 2007. Pozostawała wówczas w związku małżeńskim we wspólności małżeńskiej.

Stanowisko to - w ocenie Wnioskodawczyni - jest zgodne z orzecznictwem sądów (np. wyrok NSA z 3 listopada 2009 r., sygn. akt II FSK 1489/08) a zwłaszcza znajduje odzwierciedlenie w podjętej przez NSA uchwale w składzie 7 sędziów z dnia 15 maja 2017 r., sygn. akt II FPS 2/17, w której sąd stwierdził, że dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych nabytych przez współmałżonka w wyniku dziedziczenia, datą ich nabycia lub wybudowania w rozumieniu tego przepisu jest dzień nabycia (wybudowania) tych nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków. W uzasadnieniu uchwały Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że w przypadku nabycia nieruchomości przez małżonków pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej przewidzianej w art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie ma możliwości określenia tego, w jakich częściach nastąpiło nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest możliwe nabycie nieruchomości w określonym udziale przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej i działających jednocześnie, co wynika z istoty wspólności małżeńskiej. Wspólność małżeńska (łączna) to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Nie mogą także rozporządzać udziałem w jakimkolwiek przedmiocie należącym do tego majątku. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego skoro, z uwagi na wspólność majątkową, nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadali w chwili nabycia nieruchomości w małżeństwie, to nie można też przyjąć, że pięcioletni termin biegnie od daty nabycia nieruchomości w drodze spadku. Dla oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości kluczowy jest moment poniesienia wydatku na nabycie tego składnika do majątku wspólnego i to, że tego wydatku - w momencie jego poniesienia - nie można przypisać jednemu bądź drugiemu małżonkowi w udziałach o określonej wielkości. Argumenty zawarte w uchwale II FPS 2/17 są aktualne także w sytuacji, gdy do nabycia udziału w lokalu dojdzie po ustaniu małżeńskiej wspólności ustawowej w wyniku ustania małżeństwa przez rozwód i wydania przez sąd powszechny postanowienia o podziale majątku wspólnego. Zarówno w wyniku podziału majątku dorobkowego jak i w wyniku ustania wspólności ustawowej wobec śmierci jednego z małżonków następuje nabycie nieruchomości lub prawa majątkowego do ustawowej wspólności małżeńskiej i za datę nabycia w świetle uchwały należy uznać tą datę. Późniejsze/następcze zdarzenia prawne (sposób ustania ustawowej wspólności małżeńskiej) nie mają zatem, w tym aspekcie, prawnopodatkowego znaczenia dla ustalenia daty nabycia nieruchomości lub prawa majątkowego.

Analiza uchwały NSA potwierdza, że przy sprzedaży liczy się data nabycia mieszkania do majątku wspólnego. Pośrednio potwierdza to również interpretacja ogólna Ministra Finansów z dnia 8 lutego 2018 r. nr DD2.8201.3.2017.KBF. Również interpretacje indywidualne Dyrektora KIS potwierdzają słuszność stanowiska Wnioskodawczyni w sprawie, np. z dnia 7 maja 2019 r., znak 0115-KDIT2-3.4011.115.2019.1.JS; z 25 kwietnia 2019 r.,. znak 0113-KDIPT2-2.4011.146.2019.2.SA.

Mając na uwadze wyżej powołane przepisy prawa oraz uchwałę NSA Wnioskodawczyni uważa, że za datę nabycia lokalu mieszkalnego, nabytego w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej, należy uznać 2007 r., kiedy to odrębna własność lokalu mieszkalnego została nabyta do majątku wspólnego małżonków.

Zatem sprzedaż lokalu mieszkalnego nie będzie stanowiła dla Wnioskodawczyni źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż zbycie to nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca 2007 r., w którym nastąpiło nabycie. Nie ma zatem - w ocenie Wnioskodawczyni również zastosowania art. 30e ww. ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

d. innych rzeczy, * jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonaniu działalności gospodarczej, stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie natomiast do art. 10 ust. 6 ww. ustawy, w przypadku odpłatnego zbycia po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, nabytych do majątku wspólnego małżonków lub wybudowanych w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości lub nabytych do majątku wspólnego małżonków praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c), okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie do majątku wspólnego małżonków lub ich wybudowanie w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej.

Przepis ten dodany został przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2159). Powyższa zmiana weszła w życie z dniem 1 stycznia 2019 r. i ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od tego dnia.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni jest właścicielką mieszkania przy ul. W. w X. Nabyła je w następujący sposób:

W 1993 r. Wnioskodawczyni wraz z małżonkiem nabyła spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego na podstawie przydziału spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego z dnia 10 marca 1993 r. przy obowiązującej ich wówczas wspólności ustawowej. Członkiem spółdzielni została Wnioskodawczyni. Związek małżeński zawarli 17 czerwca 1989 r. i od tej daty obowiązywała ich wspólność ustawowa. Następnie dnia 3 grudnia 2007 r. na podstawie aktu notarialnego doszło do ustanowienia odrębnej własności przedmiotowego lokalu mieszkalnego oraz przeniesienia jego własności wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz Wnioskodawczyni i wówczas Jej męża.

W dniu 28 listopada 2014 r. małżonkowie zawarli w formie aktu notarialnego umowę, mocą której ustanowili rozdzielność majątkową.

Następnie wyrokiem sądowym z dnia 23 listopada 2015 r. małżeństwo Wnioskodawczyni zostało rozwiązane przez rozwód. W dniu 17 lutego 2016 r. mocą aktu notarialnego zawarta została umowa o podział majątku wspólnego. W skład majątku objętego wspólnością ustawową wchodził lokal mieszkalny przy ul. W. w X. wraz z przynależnym do niego udziałem w nieruchomości wspólnej o wartości 100.000 zł oraz samochód osobowy o wartości 14.000 zł. Podział majątku nastąpił w ten sposób, że lokal mieszkalny i samochód na wyłączną własność nabyła Wnioskodawczyni i z tytułu dokonania takiego podziału dokonała spłaty na rzecz swojego męża w kwocie 50.000 zł.

W chwili obecnej Wnioskodawczyni zawarła nowy związek małżeński i planuje w 2019 r. sprzedać mieszkanie przy ul. W. w X. i przeprowadzić się do mieszkania męża.

Wskazać należy, że stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017 r. poz. 682, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 ww. ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

W myśl art. 35 ww. ustawy, w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

Na podstawie art. 46 Kodeksu w sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku.

Stosownie natomiast do art. 47 § 1 zd. 1 Kodeksu, małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa), przy czym do ustanowionej umową wspólności majątkowej stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej, z zachowaniem przepisów art. 49-501 (art. 48 Kodeksu).

Przedmiotami majątkowymi w rozumieniu powyższych przepisów są wszelkie prawa majątkowe - zarówno bezwzględne (prawo własności rzeczy oraz inne prawa rzeczowe), jak i względne (np. przysługujące małżonkom wierzytelności). Wspólność ustawowa obejmuje wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Ponadto, wspólność małżeńska została ukształtowana jako wspólność łączna. Charakteryzuje się ona tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą więc rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością ustawową. Obojgu małżonkom przysługuje pełne prawo do całości majątku wspólnego. Zważywszy na tak ukształtowaną sytuację prawną małżonków objętych wspólnością ustawową, definitywne nabycie w czasie jej trwania nieruchomości oznacza nabycie przez każdego z małżonków tego prawa w całości, a nie w określonym ułamkowo udziale.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że skoro nabycie opisanego we wniosku lokalu mieszkalnego nastąpiło przez Wnioskodawczynię i Jej małżonka do majątku wspólnego, to pięcioletni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c należy liczyć od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano ustanowienia odrębnej własności lokalu oraz przeniesienia na rzecz małżonków jego własności na zasadach małżeńskiej wspólności majątkowej na podstawie umowy z dnia 3 grudnia 2007 r.

W konsekwencji, planowane przez Wnioskodawczynię odpłatne zbycie przedmiotowego lokalu nie będzie stanowić dla Wnioskodawczyni źródła przychodu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż zostanie dokonane po upływie pięciu lat, licząc od końca roku, w którym nastąpiło ww. nabycie.

W związku z tym, na Wnioskodawczyni nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak również z tytułu tej sprzedaży nie będzie zobowiązana do składania deklaracji PIT-39.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu zaś do przywołanych przez Wnioskodawczynię wyroków sądów administracyjnych wskazać należy, że jakkolwiek wyroki sądów kształtują pewną linię wykładni obowiązującego prawa, jednak dotyczą wyłącznie konkretnych spraw, w danym stanie faktycznym. Należy stwierdzić, że rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i w świetle art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i tym samym nie mogą być wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Odnosząc się natomiast do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych należy stwierdzić, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2018 r. poz. 1302, z późn. zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.