0115-KDIT2-1.4011.207.2019.1.DW - Określenie skutków podatkowych podziału majątku wspólnego małżonków.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 20 maja 2019 r. (data wpływu 28 maja 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych podziału majątku wspólnego małżonków - jest prawidłowe.

W dniu 28 maja 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych podziału majątku wspólnego małżonków.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 8 lipca 1999 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem P.K. nabyli w drodze umowy spisanej w formie aktu notarialnego (Rep. A nr...) w ramach trwania wspólności małżeńskiej majątkowej lokal użytkowy nr... o pow.... położony na parterze budynku przy ul. G. w B.

Lokal ten został włączony w poczet środków trwałych działalności gospodarczej P.K. (P.K., NIP:..).

W dniu 12 lipca 2012 r. Sąd Okręgowy w S. Wydział I Cywilny rozwiązał związek małżeński Wnioskodawczyni z P.K. zawarty w dniu 30 grudnia 1995 r. w G. Pomiędzy Wnioskodawczynią a jej byłym małżonkiem ustała tym samym ustawowa wspólność małżeńska.

W następstwie powyższego wyroku w dniu 5 marca 2013 r. została zawarta w formie aktu notarialnego (Rep. A nr...) umowa o podział majątku wspólnego oraz umowa o przeniesieniu własności nieruchomości. Podział majątku był ekwiwalentny. Wartość otrzymanych przez Wnioskodawczynię rzeczy w wyniku podziału majątku wspólnego mieści się w udziale, jaki przysługiwał jej w majątku dorobkowym małżeńskim.

Po ustaniu związku małżeńskiego P.K. wyłączył przedmiotowy lokal ze środków trwałych swojej działalności gospodarczej i kolejno w następstwie powyższych czynności prawnych Wnioskodawczyni otrzymała lokal użytkowy nr... położony na parterze budynku o powierzchni... m² położony przy ul. G. nr... w B.

Wnioskodawczyni zamierza sprzedać przedmiotowy lokal użytkowy nr... położony na parterze budynku o powierzchni... m² przy ul. G. nr... w B.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy sprzedając opisaną w stanie faktycznym nieruchomość Wnioskodawczyni osiągnie przychód, o którym mowa w postanowieniach art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 z późn. zm.), a w konsekwencji czy będzie ciążył na Wnioskodawczyni obowiązek złożenia zeznania PIT-39 o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie osiągnie przychodu z tytułu odpłatnego zbycia opisanych w stanie faktycznym nieruchomości, albowiem zbycie następuje po upływie po upływie pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie.

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 z późn. zm.) źródłem przychodu jest odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W analizowanej sytuacji Wnioskodawczyni nabyła w ramach ustawowej wspólności małżeńskiej nieruchomość, tj. lokal użytkowy nr... położony na parterze budynku o pow.... m² przy ul. G. nr... w B. A zatem upłynęło już 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie przedmiotowej nieruchomości.

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż w momencie rozwiązania wspólności małżeńskiej nie następuje ponowne nabycie nieruchomości, albowiem wspólność małżeńska ma charakter bezudziałowy.

Na podstawie przepisów art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 682 z późn. zm.) z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).

Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną. Cechą charakterystyczną tego typu współwłasności jest to, iż niemożliwe jest ustalenie wielkości udziału małżonków we współwłasności (współwłasność bezudziałowa) oraz żaden z małżonków w czasie jej trwania nie może rozporządzać swymi prawami do majątku wspólnego.

Dopiero z chwilą ustania małżeństwa wspólność ta ulega przekształceniu. Z chwilą ustania wspólności ustawowej małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym stanowiącym ich dorobek (art. 501 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), cyt.: "W razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej. Przepis ten nie wyłącza zastosowania art. 43 § 2 i 3."

Następnie małżonkowie mogą zdecydować o sposobie podziału majątku wspólnego (postanowienia interpretacji indywidualnej Ministra Finansów, w imieniu którego z upoważnienia działał Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 30 maja 2011 r., znak IPPB2/41S-298/11-3/MS; interpretacji indywidualnej Ministra Finansów, w imieniu którego z upoważnienia działał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 11 lutego 2011 r., znak IBPBII/2/415-1227/10/MW - źródło: http://www.mofnet.gov.pl).

Należy przy tym wyraźnie podkreślić, że istotą współwłasności (zarówno wspólności łącznej jak i współwłasności ułamkowej) jest fakt, iż każdy ze współwłaścicieli ma prawo wykonywania prawa własności, posiadania i użytkowania całej (kompletnej) rzeczy lub prawa stanowiącej/stanowiącego przedmiot współwłasności, tj. jego dominium rozciąga się ujmując rzecz przenośnie, na każdą molekułę rzeczy lub na każdy składnik prawa objętego współwłasnością.

Zniesienie współwłasności w drodze przyznania danemu współwłaścicielowi wyłącznej własności danej rzeczy lub danego prawa jest zatem formą uzyskania wyłącznego władztwa nad daną rzeczą lub prawem, już wcześniej stanowiącym przedmiot własności (współwłasności) dotychczasowego współwłaściciela.

Jest to w istocie rzeczy wyłącznie zmiana formy posiadania (własności), natomiast sam moment początkowy wejścia w stan posiadania (nabycie własności) pozostaje niezmienny.

Fakt, iż nabycie przez jednego z byłych małżonków na wyłączną własność przedmiotu dotychczasowej współwłasności owych byłych małżonków, nie stanowi "nabycia", o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a - c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), co potwierdził w sposób jednoznaczny w interpretacji indywidualnej z dnia 11 lutego 2011 r., znak IBP0II/2/415-1227/10/MW Minister Finansów, w imieniu którego z upoważnienia działał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach wskazując, iż "przyznanie byłemu małżonkowi całości praw do nieruchomości z obowiązkiem spłaty na rzecz wnioskodawczyni nie mieści się zatem w pojęciu odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) - c) ww. ustawy."

W konsekwencji, taki podział przedmiotu współwłasności nie będąc "zbyciem" przez współwłaściciela wyzbywającego się udziału we współwłasności nie jest też "nabyciem" przez dotychczasowego współwłaściciela, który zamiast dotychczasowego udziału we współwłasności, wskutek zniesienia współwłasności uzyskuje własność wyłączną.

Ponadto podkreślić należy, w ślad za wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 grudnia 2011 r., sygn. akt II FSK1101/10, iż "wadliwy jest pogląd, zgodnie z którym, przy ustaniu wspólności małżeńskiej małżonek nabywa po pierwszym małżonku po raz drugi udział w tej samej nieruchomości, ponieważ z uwagi na istotę wspólności majątkowej małżeńskiej nie było możliwe wyodrębnienie przypadającego każdemu z małżonków udziału w nieruchomości już podczas pierwotnego, wspólnego jej nabycia."

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił w powoływanym powyżej wyroku, iż wspólność małżeńska jest szczególnym rodzajem współwłasności i spotyka się poglądy, że trafniejsze jest używanie dla jej określenia terminu zamiast "współwłasność łączna" - "wspólność małżeńska". Jest to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Wspólność ta jest wspólnością masy majątkowej, to znaczy obejmuje cały zbiór praw majątkowych, takich jak własność i inne prawa rzeczowe czy wierzytelności.

Powyższe wyklucza możliwość ponownego nabycia udziału w nieruchomości po drugim małżonku po zniesieniu współwłasności łącznej, albowiem byłoby to sprzeczne z zasadami prawa cywilnego. Nie można przecież nabyć dwa razy tej samej rzeczy, w sytuacji gdy się jest już jej właścicielem.

Nie stanowi "nabycia" w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabycie w drodze zniesienia współwłasności nieruchomości, zakupionej w ramach ustawowej wspólności małżeńskiej do majątku wspólnego nieruchomości.

Powyższe potwierdziły również w jednolitej linii orzeczniczej sądy administracyjne. Wskazać w tym miejscu należy chociażby:

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku w wyroku z dnia 9 września 2014 r., sygn. akt I SA/Gd 716/14,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 17 grudnia 2014 r., sygn. akt I SA/Gd 1222/14,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 28 stycznia 2015 r., sygn. akt I SA/Gd 1514/14,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 24 września 2014 r., sygn. akt I SA/Gd 696/14,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 7 maja 2014 r., sygn. akt I SA/Go 136/14,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 10 września 2013 r. sygn. akt I SA/Gd 760/13,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 15 lutego 2012 r., sygn. akt I SA/Gd 1115/11,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 listopada 2013 r., sygn. akt III SA/Wa 1177/13,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 czerwca 2013 r., sygn. akt III SA/Wa 3464/12 utrzymany w mocy wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 maja 2015 r., sygn. akt II FSK 3089/13,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 kwietnia 2013 r., sygn. akt. III SA/Wa 2999/12,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 7 listopada 2012 r., sygn. akt I SA/Kr 1378/12 utrzymany w mocy wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 kwietnia 2015 r., sygn. akt II FSK 777/13,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 26 stycznia 2012 r., sygn. akt I SA/Wr 1474/11 utrzymany w mocy wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 marca 2015 r., sygn. akt II FSK 3811/14,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 22 września 2015 r., sygn. akt I SA/Bd 625/15,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 16 grudnia 2015 r., sygn. akt I SA/Sz 1206/15,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 22 sierpnia 2013 r., sygn. akt I SA/Ke 396/13,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 24 marca 2015 r., sygn. akt I SA/Bd 55/15,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 6 maja 2015 r., sygn. akt I SA/Bd 228/15,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 28 stycznia 2016 r., sygn. akt I SA/Łd 1148/15,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 5 sierpnia 2014 r., sygn. akt I SA/Gd 447/14,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 9 stycznia 2014 r., sygn. akt I SA/Gd 1422/13.

We wszystkich tych wyrokach Sądy w pełni podzieliły i zaaprobowały pogląd, iż za wadliwe uznać należy stanowisko, zgodnie z którym w wyniku ustania małżeńskiej wspólności majątkowej (współwłasność bezudziałowa), np. w wyniku rozwodu lub śmierci jednego z małżonków drugi małżonek nabywa po pierwszym małżonku udział w tej samej nieruchomości, albowiem z uwagi na istotę wspólności majątkowej małżeńskiej nie było możliwe wyodrębnienie przypadającego każdemu z małżonków udziału w nieruchomości już podczas pierwotnego wspólnego jej nabycia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

d. innych rzeczy, * jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Zgodnie z art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku odpłatnego zbycia po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, nabytych do majątku wspólnego małżonków lub wybudowanych w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości lub nabytych do majątku wspólnego małżonków praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c), okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie do majątku wspólnego małżonków lub ich wybudowanie w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej.

Mając powyższe na uwadze w przedmiotowej sprawie za datę nabycia nieruchomości przez Wnioskodawczynię należy uznać datę jej nabycia do ustawowej wspólności majątkowej, tj. rok 1999.

W konsekwencji, planowane odpłatne zbycie przez Wnioskodawczynię przedmiotowej nieruchomości nie będzie stanowić źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc uzyskany z tej sprzedaży przychód nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego z ww. tytułu.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2018 r. poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.