0115-KDIT1.4011.697.2022.1.MR - Podatek od dochodów z niezrealizowanych zysków

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

2 listopada 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 22 lipca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania podatkiem od dochodów z niezrealizowanych zysków. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

M. D. ("Wnioskodawca" lub "Podatnik") jest wspólnikiem szeregu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, komandytowych oraz akcyjnych. Wartość posiadanych akcji, udziałów i ogółów praw i obowiązków (dalej łącznie jako "Papiery wartościowe") przekracza łącznie kwotę 4 mln zł.

Wnioskodawca w trakcie najbliższego roku planuje przeprowadzkę do Włoch ("Nowe Miejsce Zamieszkania").

Wnioskodawca coraz mniej pozostaje zaangażowany w aktywne prowadzenie działalności gospodarczej za pośrednictwem ww. podmiotów, jako że zatrudnia do tego celu wyspecjalizowaną kadrę. Wnioskodawca w związku z karierą sportową swoich dzieci rozważa przeprowadzkę do miejsca gdzie ta kariera mogłaby się lepiej rozwijać, a takim miejscem są właśnie Włochy. Co więcej Włochy pozostają wśród krajów najbardziej związanych z działalnością spółek Wnioskodawcy, które działają w branży modowej. Jest to więc naturalny kierunek przeprowadzki zarówno z punktu widzenia życia prywatnego, jak i biznesowego.

Ponieważ Wnioskodawca planuje przeniesienie się tam wraz z partnerką oraz dziećmi oraz na stałe, będzie na stałe mieszkał w tym kraju w wybranej przez siebie nieruchomości, Wnioskodawca docelowo zapewne zmieni tym samym rezydencję podatkową na rezydencję ww. kraju. Nie jest to plan Wnioskodawcy lecz raczej naturalna konsekwencja opisanego powyżej stanu rzeczy.

Wnioskodawca w przewidywalnym okresie czasu nie planuje sprzedaży posiadanych Papierów Wartościowych.

Pytanie

Czy w razie przeniesienia miejsca zamieszkania z Polski do kraju Nowego Miejsca Zamieszkania oraz skutkującej tym zmianą rezydencji podatkowej Wnioskodawca będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego w Polsce?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w razie przeniesienia miejsca zamieszkania z Polski do kraju Nowego Miejsca Zamieszkania oraz skutkującej tym zmianą rezydencji podatkowej Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego w Polsce.

W ocenie Wnioskodawcy wprowadzone przez Polskę regulacje dotyczące podatku od niezrealizowanych zysków (art. "Exit Tax") w zakresie przewidzianym w odniesieniu do osób fizycznych - w tym w szczególności sytuacji Wnioskodawcy - pozostają w sprzeczności z przepisami unijnymi.

W pierwszej kolejności zaznaczyć trzeba, że już pobieżna analiza przepisów Dyrektywy Rady (UE) 2016/1164 z dnia 12 lipca 2016 r. ("Dyrektywa ATAD") wskazuje, że Dyrektywa ATAD dotyczy wyłącznie osób prawnych i żadną miarą nie odnosi się do osób fizycznych. Wynika to z jej art. 1 określającego zakres podmiotowy gdzie wskazano, że:

1. Niniejszą dyrektywę stosuje się do wszystkich podatników, którzy podlegają opodatkowaniu podatkiem od osób prawnych w co najmniej jednym państwie członkowskim, w tym do znajdujących się w co najmniej jednym państwie członkowskim stałych zakładów podmiotów będących rezydentami do celów podatkowych w państwie trzecim.

2. Przepisy art. 9a mają też zastosowanie do wszystkich podmiotów, które są traktowane przez państwa członkowskie jako przejrzyste do celów podatkowych.

Co więcej przewidujący opodatkowanie podatkiem od niezrealizowanych zysków art. 5 również referuje wyłącznie do podatnika we wskazanym wyżej rozumieniu.

Jak wskazał NSA w jedynym do tej pory wyroku w zakresie przepisów Exit Tax (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 stycznia 2022 r. II FSK 12/21):

Nie można jednak zgodzić się ze stanowiskiem, że przepisy art. 30da do art. 30dh u.p.d.o.f. stanowią implementację, czy też według terminologii organu interpretacyjnego transpozycję, do polskiego porządku prawnego Dyrektywy ATAD. Zgodnie bowiem z zapisami wynikającymi z art. 1 ust. 1 tej Dyrektywy dotyczy ona opodatkowania osób prawnych. Także zapis o minimalnym poziomie przewidzianej w niej ochrony z mocy art. 3 Dyrektywy ATAD dotyczy wyłącznie opodatkowania osób prawnych. Obciążenie wobec tego osób fizycznych tym podatkiem nie jest harmonizowane na poziomie Unii Europejskiej i unormowania takiego rodzaju należą do wyłącznej kompetencji krajów członkowskich.

"Ponadto opodatkowanie miałoby dotyczyć mienia niezwiązanego z wykonywaniem działalności gospodarczej, a jak wskazano regulacje unijne w tym zakresie co do zasady skierowane są do podmiotów korporacyjnych, które nie posiadają żadnego "majątku osobistego". Stąd próba odwoływania się do celu wprowadzenia unormowań nie pozwala na odpowiednie stosowanie przepisów dotyczących opodatkowania podatkiem od dochodów z niezrealizowanych zysków składników majątku związanych z działalnością gospodarczą do majątku osobistego podatników (...)".

Analogicznego zdania jest A.Mariański, który wskazuje, że:

Tym samym postanowienia dyrektywy ATA, a w szczególności przepisy regulujące kwestię podatku od wyjścia, powinny być stosowane wyłącznie do podmiotów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. Przepisy te powinny mieć zatem zastosowanie wyłącznie do spółek kapitałowych, podmiotów posiadających osobowość prawną oraz jednostek, które na mocy przepisów krajowych są traktowane jak podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych (np. w Polsce spółek komandytowo-akcyjnych). (...) Innymi słowy, unijny prawodawca w przytoczonym przepisie wprost dopuścił możliwość wprowadzenia do krajowego porządku prawnego bardziej restrykcyjnych norm, zawężając jednocześnie zakres podmiotowy ich stosowania do kręgu osób prawnych. Odmienna wykładnia przepisu art. 3 dyrektywy ATA prowadziłaby do nieuprawnionego wniosku, iż prawodawca pozwala na stosowanie bardziej restrykcyjnych zasad również do osób fizycznych, co pośrednio prowadziłoby do objęcia ich postanowieniami omawianej dyrektywy.

(Mariański Adam, Podatek od wyjścia - przykład nieprzemyślanej legislacji podatkowej, Przegląd Podatkowy 2019/8/21-30).

Identycznie wskazuje też Nowak-Piechota Aneta, Podatek od wyjścia - analiza i ocena regulacji Przegląd Podatkowy 2019/1/34-40 gdzie wskazano, że:

Warto zaznaczyć, że cała konstrukcja opodatkowania podatkiem od wyjścia osób fizycznych może budzić kontrowersje. Przede wszystkim dyrektywa ATA nie obejmuje swoim zakresem opodatkowania tej kategorii podatników. W związku z tym chybiony jest argument, iż wprowadzenie podatku od wyjścia od osób fizycznych jest związane z implementacją przepisów UE (co nie oznacza, że należy a priori odrzucić możliwość opodatkowania tej kategorii podatników).

Należy przy tym również wskazać że wszystkie motywy preambuły Dyrektywy ATAD odnoszą się wyłącznie do działań uszczelniających w zakresie podatku od dochodów osób prawnych, w ogóle nie rozważając konieczności ich wdrożenia w zakresie osób fizycznych. Dla przykładu cytując motyw 3:

Konieczne jest ustanowienie przepisów, aby podnieść przeciętny poziom ochrony przed agresywnym planowaniem podatkowym na rynku wewnętrznym. Ponieważ przepisy te będą musiały pasować do 28 odrębnych systemów podatku od osób prawnych, powinny one ograniczać się do przepisów ogólnych i pozostawiać kwestie ich wdrożenia w gestii państw członkowskich, które są w stanie lepiej określić szczegółowe elementy tych przepisów w sposób optymalnie odpowiadający ich systemowi podatku od osób prawnych. Ten cel można osiągnąć poprzez ustanowienie minimalnego poziomu ochrony krajowych systemów podatku od osób prawnych w celu przeciwdziałania praktykom unikania opodatkowania w całej Unii. Konieczne jest zatem skoordynowanie działań państw członkowskich w zakresie wdrożenia wyników prac dotyczących 15 działań OECD służących zwalczaniu erozji bazy podatkowej i przenoszenia zysków, tak aby rynek wewnętrzny jako całość był w stanie skuteczniej przeciwdziałać praktykom unikania opodatkowania (...).

Z powyższego nie ulega więc wątpliwości, że wprowadzone przez Polskę przepisy dot. Exit tax nie stanowią realizacji Dyrektywy ATAD ani jej celów, jako że nie przewiduje ona w ogóle opodatkowana tym rodzajem podatku osób fizycznych.

Co więcej, w kontekście celów Dyrektywy ATAD można przyjąć, iż polskie przepisy Exit tax pozostają w sprzeczności ze wskazanymi celami i Dyrektywą.

Dodatkowo należy przyjąć, że taki zabieg ustawodawcy unijnego - ograniczającego zakres projektowanych przepisów wyłącznie do osób prawnych - był działaniem celowym w kontekście możliwego naruszenia przez taki podatek swobód przemieszczania, osiedlania się czy prowadzenia działalności gospodarczej.

Zagadnienia związane z podatkiem exit tax - nawet przed wprowadzeniem Dyrektywy ATAD, którą jak wskazano wyżej można uznać za co najmniej nieistotną jeśli nie w ogóle zabraniającą wprowadzania takich regulacji jak polskie przepisy - były już przedmiotem analizy przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w kontekście wskazanych wyżej swobód.

W pierwszym dotyczącym tych kwestii wyroku z 11 marca 2004 r., w sprawie o numerze C-9/02, Hughes de Lasteyrie du Saillant przeciwko Ministčre de I'Économie, des Finances et de I'Industrie, dotyczącej przepisów analogicznych jak polskie przewidujących natychmiastowe opodatkowanie faktu wyprowadzki, wskazano, że:

Zasadę swobody przedsiębiorczości / przepływu osób przewidzianą w art. 52 Traktatu (obecnie art. 49 TFUE - przyp. aut.) należy interpretować w ten sposób, że wyklucza ona możliwość wprowadzenia przez państwo członkowskie - w celu wyeliminowania ryzyka unikania opodatkowania - mechanizmu opodatkowania niezrealizowanego przyrostu wartości (...) w sytuacji przeniesienia rezydencji podatkowej podatnika poza terytorium tego państwa.

Analogiczne tezy zostały przedstawione w wyroku z 12 lipca 2012 r., C-269/09, Komisja Europejska przeciwko Królestwu Hiszpanii gdzie wskazano, że:

przeniesienie miejsca zamieszkania poza terytorium Hiszpanii w ramach wykonywania praw ustanowionych w art. 39 WE i 43 WE powoduje powstanie po stronie podatnika obowiązku zapłaty podatku wcześniej niż są to zobowiązani zrobić podatnicy nadal zamieszkujący w Hiszpanii. Taka różnica w traktowaniu stawia w gorszym położeniu z finansowego punktu widzenia osoby, które przenoszą miejsce zamieszkania za granicę.

Tożsame stwierdzenia znajdują się też w wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 26 lutego 2019 r. C-581/17, gdzie wskazano, że:

Postanowienia umowy między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Konfederacją Szwajcarską, z drugiej strony, w sprawie swobodnego przepływu osób, podpisanej w Luksemburgu 21 czerwca 1999 r. - dalej Umowa w sprawie swobodnego przepływu osób - należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one obowiązywaniu systemu opodatkowania państwa członkowskiego, który w sytuacji, gdy obywatel państwa członkowskiego, prowadzący działalność gospodarczą na terytorium Szwajcarii, przenosi swoje miejsce zamieszkania z państwa członkowskiego do Konfederacji Szwajcarskiej, przewiduje pobranie w chwili tego przeniesienia podatku należnego od niezrealizowanych zysków związanych z udziałami w spółce posiadanymi przez tego obywatela, podczas gdy w przypadku zachowania miejsca zamieszkania w tym samym państwie członkowskim pobór podatku następuje dopiero w chwili zrealizowania zysków kapitałowych, czyli przy zbyciu danych udziałów.

Orzecznictwo to jest znane i akceptowane także przez NSA. Jak wskazano w cytowanym już wyroku NSA (Wyrok NSA z dnia 14 stycznia 2022 r. II FSK 12/21). Pamiętać wobec tego należy, że konstrukcja tego podatku oparta jest na fikcji prawnej, zgodnie z którą podatnik zbywa swój majątek w momencie opuszczenia kraju zamieszkania, w związku z czym uzyskuje określony dochód. Od tego hipotetycznego dochodu podatnik jest zobowiązany do zapłaty podatku. Istota tego podatku sprowadza się do opodatkowania jeszcze nieuzyskanego (niezrealizowanego) zysku ze zbycia majątku w przypadku zmiany rezydencji podatkowej. Wyjątkiem jest zatem w jego ramach opodatkowanie transferu pojedynczych składników majątku poza terytorium danego kraju bez zmiany przez podatnika rezydencji podatkowej (por. A. Mariański, Podatek od wyjścia - przykład nieprzemyślanej legislacji podatkowej, Przegląd Podatkowy z 2020 r. nr 4 str. 32-40). W orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: "TSUE") dopuszcza się możliwość wprowadzenia przez kraje członkowskie UE opodatkowania niezrealizowanych zysków kapitałowych osiąganych przez osoby fizyczne zarówno prowadzące działalność gospodarczą, jak i nieprowadzące działalności gospodarczej, w przypadku przeniesienia składników majątku lub zmiany rezydencji podatkowej z jednego państwa członkowskiego do innego. W literaturze wskazano, że "z punktu widzenia prawa Unii Europejskiej opodatkowanie podatkiem od wyjścia ogranicza fundamentalne swobody. Ograniczenie swobód traktatowych w związku z nałożeniem podatków od wyjścia może być uzasadnione, jednakże przepisy państw członkowskich w tym zakresie muszą spełniać wymóg proporcjonalności" (por. A. Nowak-Piechota, Podatek od wyjścia - analiza i ocena regulacji, publ. Przegląd Podatkowy 2019, nr 1, str. 34). Prócz tego należy zwrócić także uwagę na motyw (4) preambuły do Dyrektywy ATAD, w którym przewidziano, że nie jest wskazane rozszerzanie zakresu zastosowania tej Dyrektywy na podmioty niepodlegające podatkowi od osób prawnych w państwie członkowskim. Ponadto w orzecznictwie TSUE wielokrotnie wskazywano, że tego rodzaju obciążenia fiskalne należy stosować z dużą ostrożnością, gdyż mogą naruszać swobody traktatowe, w tym swobodę przedsiębiorczości oraz przepływu osób i kapitałów. Potrzeba zapewnienia spójności systemu podatkowego w danym kraju członkowskim nie może być wobec tego postrzegana jako wartość nadrzędna. W wyroku Trybunału Sprawiedliwości (obecnie TSUE) z 11 marca 2004 r., w sprawie C-9/02 (publ. ECR 2004/3A/I-2409) stwierdzono, że zasadę swobody przedsiębiorczości (obecnie przewidzianą w art. 49 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej - Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864)2 z późn. zm.), należy interpretować w ten sposób, że państwo członkowskie nie może ustanawiać w celu zapobiegania ryzyku unikania opodatkowania mechanizmu polegającego na opodatkowaniu niezrealizowanego wzrostu wartości akcji spółek w sytuacji, w której podatnik przenosi swoje miejsce zamieszkania lub siedzibę dla celów podatkowych poza terytorium tego państwa członkowskiego. W wyroku Trybunału Sprawiedliwości (obecnie TSUE) z 12 lipca 2012 r., w sprawie C-269/09 (publ. ZOTSiS 2012/7/I-439) stwierdzono, że ustanawiając przepis zobowiązujący podatników, którzy przenoszą miejsce zamieszkania do innego państwa członkowskiego, do wliczenia wszelkich dotychczas nieprzypisanych dochodów do podstawy opodatkowania za ostatni rok podatkowy, w którym byli uznawani za rezydentów podatkowych, państwo członkowskie uchybia zobowiązaniom, jakie ciążą na nim na mocy m.in. prawa do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich i zasady swobody przedsiębiorczości. Wskazano także, że w odniesieniu do uregulowań państwa członkowskiego mających na celu opodatkowanie uzyskanych dochodów sytuacja osoby przenoszącej miejsce zamieszkania do innego państwa członkowskiego jest podobna do sytuacji osoby pozostającej w pierwszym z tych państw członkowskich. Z kolei w wyroku Trybunału Sprawiedliwości (obecnie TSUE) z 7 września 2006 r., w sprawie C-470/04 (publ. ZOTSiS 2006/8-9A/I-7409), zauważono, że co do zasady opodatkowanie bezpośrednie na obecnym etapie rozwoju prawa wspólnotowego należy do kompetencji państw członkowskich. Podkreślono równocześnie jednak, że powinny one wykonywać te kompetencje z poszanowaniem prawa wspólnotowego. W rezultacie TSUE stwierdził, że zakaz dotyczący ograniczenia swobody przedsiębiorczości (wynikający obecnie z art. 49 TFUE), należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie wprowadzeniu przez państwo członkowskie systemu opodatkowania zysków kapitałowych z tytułu uczestnictwa w spółkach w przypadku przeniesienia przez podatnika miejsca zamieszkania poza to państwo członkowskie, który uzależnia udzielenie odroczenia terminu płatności tego podatku od ustanowienia zabezpieczeń i który nie uwzględnia w pełni utraty wartości, jaka może wystąpić po zmianie miejsca zamieszkania przez zainteresowanego, nieuwzględnionej przez przyjmujące państwo członkowskie. W wyroku TSUE z 26 lutego 2019 r. w sprawie C-581/17 stwierdzono natomiast, że swoboda przedsiębiorczości i przepływu osób sprzeciwiają się obowiązywaniu systemu opodatkowania państwa członkowskiego, który w przypadku przeniesienia miejsca zamieszkania przewiduje pobranie podatku od niezrealizowanych zysków związanych z udziałami w spółce w chwili przeniesienia, podczas gdy w przypadku zachowania miejsca zamieszkania w tym samym państwie członkowskim pobór podatku następuje dopiero w chwili zrealizowania zysków kapitałowych, czyli przy zbyciu danych udziałów.

Należy przy tym podkreślić, że NSA ostatecznie wobec wszystkich wskazywanych wątpliwości utrzymał w mocy wyrok WSA w Bydgoszczy uchylający interpretację indywidualną nakazującą zapłatę podatku exit tax wnioskującemu o nią podatnikowi.

Jak wskazuje więc A. Mariański w cytowanym artykule:

Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim nieprawidłowo implementuje dyrektywę ATA, narusza nie tylko cele tej dyrektywy, ale również podstawowe swobody (tj. swobodę przedsiębiorczości, swobodę przepływu osób i kapitału), na których jest oparte funkcjonowanie Unii Europejskiej, tj.:

Na wady polskiego Exit Tax wskazuje też Nowak-Piechota Aneta, Podatek od wyjścia - analiza i ocena regulacji Przegląd Podatkowy 2019/1/34-40 podsumowując, iż:

Największe wątpliwości dotyczące ustawy wprowadzającej tzw. podatek od wyjścia budzi konstrukcja opodatkowania osób fizycznych. Przede wszystkim dyrektywa ATA nie obejmuje swoim zakresem opodatkowania tej kategorii podatników. Ponadto komentowane przepisy przewidują każdorazowo opodatkowanie, niezależnie od tego czy emigracja ma na celu nadużycie prawa podatkowego, czy też jest podyktowana innymi względami. Zaproponowany model odroczenia pośredniego podatku (w postaci rozłożenia na raty) może okazać się niezgodny z prawem UE. Bardziej akceptowalnym rozwiązaniem, w świetle prawa UE i Konstytucji, byłoby wprowadzenie odroczenia bezpośredniego podatku. Poza tym komentowane przepisy nie przewidują możliwości uwzględnienia przez podatnika straty, jaka ewentualnie powstałaby w przypadku późniejszego zbycia składników majątku.

W kontekście wszystkich powyższych argumentów i działań jakie planuje Wnioskodawca uważa, że polskie przepisy Exit Tax nie mogą znajdować do Wnioskodawcy zastosowania, jako sprzeczne ze wskazanymi przepisami traktów o funkcjonowaniu UE, jako że:

a. Nie stanowią implementacji Dyrektywy ATAD naruszając jej cele,

b. Nie przewidują mechanizmu opodatkowania transakcji zbycia majątku po wyprowadzce, a jedynie natychmiastowe opodatkowanie wartości rynkowej tego majątku na skutek przeprowadzki, co stanowi naruszenie swobody przemieszczania się i osiedlania wewnątrz UE, a także swobody działalności gospodarczej i było już w kontekście przepisów innych krajów potwierdzane jako naruszające wspomniane swobody traktatowe, a w konsekwencji niemożliwe do zastosowania w stosunku do Wnioskodawcy,

c. Poprzez brak uwzględnienia potencjalnego spadku wartości rynkowej posiadanych aktywów, a także opodatkowania ich późniejszej sprzedaży w kraju przeprowadzki, stanowią sankcję nieopodatkowującą realnego przyrostu majątku, a jedynie kompletnie fikcyjną jego wartość na moment przeprowadzki, w tym w szczególności bez odniesienia do celu wyprowadzki przez podatnika czy późniejszego zbycia przez niego majątku, co stanowi naruszenie swobody przemieszczania się i osiedlania wewnątrz UE, a także swobody działalności gospodarczej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2647):

Źródłami przychodów są niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da.

Zgodnie z art. 30da ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Podatek od dochodów z niezrealizowanych zysków wynosi:

Jak stanowi art. 30da ust. 2 ww. ustawy:

Opodatkowaniu podatkiem od dochodów z niezrealizowanych zysków podlega:

Przepis art. 30da ust. 3 ww. ustawy stanowi, że:

W przypadku składnika majątku niezwiązanego z działalnością gospodarczą opodatkowaniu podatkiem od dochodów z niezrealizowanych zysków w przypadku, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, podlegają tylko składniki majątku stanowiące: ogół praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną, udziały w spółce, akcje i inne papiery wartościowe, pochodne instrumenty finansowe oraz tytuły uczestnictwa w funduszach kapitałowych, zwane dalej "majątkiem osobistym", jeżeli podatnik ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez łącznie co najmniej pięć lat w dziesięcioletnim okresie poprzedzającym dzień zmiany rezydencji podatkowej.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 5a pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pod pojęciem spółki należy rozumieć:

W związku z powyższą definicją "spółki", ilekroć w ustawie jest mowa o:

- udziale (akcji) - oznacza to również ogół praw i obowiązków wspólnika w spółce, o której mowa w pkt 28 lit. c)˗ e) (art. 5a pkt 29 wskazanej ustawy);

- kapitale zakładowym - oznacza to również kapitał podstawowy spółki, o której mowa w pkt 28 lit. c˗ e) (art. 5a pkt 30 wskazanej ustawy);

- udziale w zyskach osób prawnych - oznacza to również udział w zyskach spółek, o których mowa w pkt 28 lit. c˗ e) (art. 5a pkt 31 wskazanej ustawy).

W myśl art. 30da ust. 5 ww. ustawy:

Opodatkowanie podatkiem od dochodów z niezrealizowanych zysków w wyniku zmiany rezydencji podatkowej, o której mowa w ust. 2 pkt 2, nie dotyczy składników majątku, które po zmianie rezydencji podatkowej pozostają związane z położonym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagranicznym zakładem podatnika, który zmienił rezydencję podatkową.

Zgodnie z art. 30da ust. 7 ww. ustawy:

Dochód z niezrealizowanych zysków stanowi nadwyżka wartości rynkowej składnika majątku ustalanej na dzień jego przeniesienia albo na dzień poprzedzający dzień zmiany rezydencji podatkowej ponad jego wartość podatkową.

Przepisów art. 30da nie stosuje się, jeżeli łączna wartość rynkowa przenoszonych składników majątku nie przekracza kwoty 4 000 000 zł (art. 30db ust. 1 powyższej ustawy).

Omawiane przepisy - dotyczące dochodów z niezrealizowanych zysków - zostały wprowadzone mocą ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2193). Wprowadzenie opodatkowania dochodów z niezrealizowanych zysków (tzw. exit tax) było elementem uszczelnienia systemu podatków dochodowych. Celem projektowanej nowelizacji było również dostosowanie polskich przepisów podatkowych do wprowadzonych w 2016 r. zmian w prawie Unii Europejskiej (Sejm VIII kadencji. Druk Sejmowy nr 2860). Jak wskazano w uzasadnieniu projektu ustawy zmieniającej:

(...) Istotą przepisów o exit tax jest opodatkowanie nierealizowanych jeszcze zysków kapitałowych, w związku z przeniesieniem przez podatnika, do innego państwa aktywów, w tym wchodzących w skład zagranicznego zakładu lub ze zmianą rezydencji podatkowej. Chodzi zatem o przypadki utraty przez dotychczasowe państwo siedziby podatnika bądź miejsca prowadzenia działalności (Polskę) prawa do opodatkowania dochodów, które zostały faktycznie wypracowane w okresie, w którym dany podatnik (składnik aktywów) podlegał jurysdykcji podatkowej tego państwa. Podatek od niezrealizowanych zysków ze swej istoty nie dotyczy zatem każdego przeniesienia aktywów, a jedynie takiego, z którym wiąże się utrata przez dane państwo prawa do opodatkowania dochodu efektywnie wygenerowanego przed przeniesieniem.

Niniejszy projekt zawiera regulacje odpowiadające przepisom przewidzianym w Dyrektywie Rady (UE) 2036/1164 z dnia 12 lipca 2016 r. ustanawiającej przepisy mające na celu przeciwdziałanie praktykom unikania opodatkowania, które mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego (Dz. U.UE.L 193 z 19.7.2016 str. 1) - tzw. dyrektywy ATAD, w zakresie art. 5 regulującego opodatkowanie niezrealizowanych zysków kapitałowych w przypadku przeniesienia aktywów, rezydencji podatkowej lub stałego zakładu. (...) Dyrektywa ATAD znajduje zastosowanie do wszystkich podatników podlegających podatkowi od osób prawnych w państwie członkowskim (...). Przepisy dyrektywy ATAD mają charakter regulacji de minimis. Wyznaczają one zatem jedynie ogólny, minimalny poziom ochrony przed agresywnym planowaniem podatkowym na rynku wewnętrznym. (...) Obecnie państwa członkowskie będą obowiązane do dostosowania swoich regulacji w zakresie opodatkowania exit tax, stosowanej w odniesieniu do osób prawnych, do zakresu przewidzianego dyrektywną ATAD. Systematyka przepisów prawa dotyczących zasad opodatkowania podatkiem dochodowym, wynikająca z konstytucyjnej równości podmiotów w prawie nakazuje stosowanie analogicznych rozwiązań dotyczących osób prawnych oraz fizycznych, z uwzględnieniem jednak specyfiki wynikającej z odrębności podmiotowej osób fizycznych i osób prawnych oraz faktu, że w zakresie osób fizycznych państwo może wprowadzić inne regulacje, niż przewiduje Dyrektywa ATAD. Uwzględniając powyższe, również w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono zmiany, które umożliwia także opodatkowanie niezrealizowanych zysków kapitałowych osiąganych przez osoby fizyczne zarówno prowadzące działalność gospodarczą, jak i nieprowadzące działalności gospodarczej, przypadku przeniesienia poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składników majątku lub zmiany rezydencji podatkowej. Jednakże w przypadku osób fizycznych przewiduje się wprowadzenie progu kwotowego w wysokości 4 mln zł dla wartości aktywów objętych podatkiem od niezrealizowanych zysków.

(...) Jak wskazano w motywie 10 preambuły do dyrektywy, podatki od niezrealizowanych zysków kapitałowych mają na celu zapewnienie, aby w przypadku przeniesienia przez podatnika aktywów lub rezydencji podatkowej poza jurysdykcję podatkową danego państwa, państwo to mogło opodatkować wartość ekonomiczną ewentualnych zysków kapitałowych osiągniętych na jego terytorium, chociaż zyski te nie zostały jeszcze zrealizowane w chwili dokonania zmiany jurysdykcji podatkowej.

Orzecznictwo TSUE uzasadnia dopuszczalność opodatkowania niezrealizowanych zysków w związku ze zmianą rezydencji podatkowej względami dotyczącymi zapewnienia zrównoważonego rozdziału kompetencji podatkowych między państwami członkowskimi, zgodnie z zasadą terytorialności podatkowej obejmującą czynnik czasowy, tj. rezydencję podatkową podatnika na terytorium kraju w ciągu okresu, w którym pojawiły się zyski (wyrok ws. National Grid Indus BV, C-371/10).

A zatem, zarówno z literalnego brzmienia przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i z uzasadnienia do ustawy wprowadzającej regulacje podatkowe w zakresie exit tax wynika, że już na moment zmiany rezydencji podatkowej powstaje - co do zasady - obowiązek zapłaty tego podatku. Przy tym omawiane regulacje nie są sprzeczne z prawem unijnym.

Ocena skutków podatkowych Pana sytuacji

W analizowanym zdarzeniu przyszłym zamierza Pan zmienić miejsce zamieszkania (rezydencję podatkową) i przenieść się do Włoch. Wartość Papierów wartościowych, tj. składników majątku wymienionych w art. 30da ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które Pan posiada przekroczy kwotę 4 mln zł.

Natomiast w celu stwierdzenia, czy w odniesieniu do składników majątku wskazanych we wniosku nastąpi sytuacja, w wyniku której Polska utraci prawo do opodatkowania dochodów z ich zbycia, należy dokonać oceny z uwzględnieniem konkretnych postanowień dotyczących zysków z przeniesienia majątku wynikających z postanowień Umowy z dnia 21 czerwca 1985 r. między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Włoskiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania (Dz. U. z 1989 r. Nr 62, poz. 374).

Artykuł 13 tej Umowy stanowi:

1. Zyski osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, z przeniesienia tytułu własności majątku nieruchomego wymienionego w artykule 6, a położonego w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

2. Zyski z przeniesienia tytułu własności majątku ruchomego stanowiącego część majątku zakładu, który przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa posiada w drugim Umawiającym się Państwie, lub z przeniesienia tytułu własności majątku ruchomego, należącego do stałej placówki, którą osoba zamieszkała w Umawiającym się Państwie dysponuje w drugim Umawiającym się Państwie dla wykonywania wolnego zawodu, łącznie z zyskami, które zostaną osiągnięte przez przeniesienie własności takiego zakładu (odrębnie albo razem z całym przedsiębiorstwem) lub takiej stałej placówki, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

3. Zyski osiągnięte z przeniesienia tytułu własności statków lub samolotów eksploatowanych w komunikacji międzynarodowej oraz majątku ruchomego związanego z eksploatacją takich statków lub samolotów podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym mieści się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.

4. Zyski z przeniesienia tytułu własności majątku nie wymienionego w ustępach 1, 2 i 3 niniejszego artykułu podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym przenoszący tytuł własności ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.

Ponieważ ewentualne zbycie Papierów wartościowych będzie podlegało opodatkowaniu w miejscu zamieszkania przenoszącego własność zgodnie z ust. 4 art. 13 Umowy (we Włoszech) to opisana sytuacja mieści się w zakresie zastosowania omawianego art. 30da ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, wbrew Pana stanowisku, zaistnienie opisanego zdarzenia przyszłego będzie skutkować powstaniem po Pana stronie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od dochodów z niezrealizowanych zysków.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dniu wniesienia wniosku.

Orzeczenia powołane przez Pana dotyczą indywidualnych spraw odrębnych podmiotów. Niemniej jednak w toku rozważań nad sposobem rozstrzygnięcia wniosku organ miał na względzie także prezentowane w nich stanowiska i argumenty.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2651). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.".

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2651).