0115-KDIT1.4011.616.2022.2.MK - 50% koszty uzyskania przychodu w przypadku programistów

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 października 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 29 września 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, uzupełniony 6 grudnia 2022 r., który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w sektorze informatycznym i zajmuje się działalnością związaną z oprogramowaniem. W ramach wykonywanej działalności wnioskodawca zatrudnia osoby na podstawie umowy o pracę, w związku z czym jest płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych w rozumieniu art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W ramach wykonywania obowiązków wynikających ze stosunku pracy pracownicy (w oparciu o swoją indywidualną i twórczą pracę) wykonują między innymi czynności objęte ochroną prawa autorskiego, czyli czynności, których rezultatem są utwory (dzieła) wykorzystywane w działalności prowadzonej przez wnioskodawcę. Utworami tymi są w szczególności różnego rodzaju programy komputerowe. Mają one zindywidualizowany charakter i są dostosowane do potrzeb konkretnego projektu i wymagań klienta. Wraz ze stworzonymi programami komputerowymi sporządzana jest związana dokumentacja techniczna, specyfikacje, plany, analizy, opinie oraz rekomendacje, czy też prezentacje.

Jeden z pracowników wnioskodawcy zatrudniony na podstawie umowy o pracę w ramach obowiązków pracowniczych analizuje indywidualną sytuację klienta, bada jego potrzeby oraz prezentuje założenia do programów komputerowych spełniających wymagania klienta (dobieranie do potrzeb klienta możliwych rozwiązań technicznych). Po stworzeniu przez innych pracownikóww.spółpracowników Wnioskodawcy programów komputerowych (kodów źródłowych) pracownik ten wykonuje m.in. opisową dokumentację techniczną i projektową wraz z procedurą/instrukcją użytkowania, analizą i rekomendacją (w szczególności prowadzi dokumentację oprogramowania systemów informatycznych). Wykonywana dokumentacja jest dopełnieniem całego dzieła zamawianego przez klienta, którego inną część tworzą programiści, piszący kod źródłowy programu komputerowego. Innymi słowy, dzieła tworzone przez wskazanego pracownika oraz osoby tworzące kod źródłowy programu komputerowego tworzą całość.

Oprócz czynności prowadzących do stworzenia utworów w rozumieniu art. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w ramach swoich obowiązków pracowniczych pracownik wykonuje także inne zadania, niemające charakteru twórczego.

Z tytułu świadczenia pracy wnioskodawca będzie płacił pracownikowi wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatkowe wynagrodzenie za rozporządzanie autorskimi prawami majątkowymi powstałymi w wyniku działalności twórczej w zakresie wskazanym w art. 22 ust. 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tworzonych przez pracownika w ramach wykonywania obowiązków ze stosunku pracy z pracodawcą.

Dodatkowe wynagrodzenie będzie przysługiwało pracownikowi jedynie, gdy w danym miesiącu stworzy on utwór/utwory w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w zakresie wskazanym w art. 22 ust. 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pracownik będzie wypełniał na bieżąco udostępnioną mu ewidencję czasu pracy, zawierającą m.in. wykaz stworzonych utworów wraz z ich krótkim opisem, prowadzoną na każdy dzień tygodnia, a w ostatnim dniu roboczym danego miesiąca Pracownik jest zobowiązany do przekazania Pracodawcy tej ewidencji.

Uzupełnienie wniosku

Pracownik w ramach wykonywanej pracy na rzecz Wnioskodawcy wykonuje utwory obejmujące: opisową dokumentację projektową, opisową dokumentację techniczną, procedury i instrukcje dla użytkowników oprogramowania, jak również analizę, propozycje rozwiązań i rekomendację dla użytkowników.

Utwory stworzone przez pracownika odznaczają się oryginalnym, indywidualnym charakterem i są efektem wykreowania przez pracownika nowej, nieistniejącej wcześniej wartości niematerialnej. Do ich tworzenia pracownik wykorzystuje własną inwencję twórczą, bazując na konkretnych umiejętnościach technicznych i logistycznych. Nie są efektem pracy, której rezultat da się z góry określić i przewidzieć jako mającej charakter powtarzalny, a mają charakter unikalny. Element twórczy jest nieodłączną częścią procesu wytwarzania utworów.

Pracownik jest twórcą i przenosi na Wnioskodawcę majątkowe prawa autorskie do utworów, które stworzy. Utwory będące efektem pracy pracownika składają się na powstanie programu komputerowego. Pracownik jest współtwórcą programu komputerowego, który jest tworzony wraz z innymi współpracownikami.

Pytanie

Czy w przedstawionym zdarzeniu rozporządzanie prawami autorskimi do utworów tworzonych w ramach działalności twórczej w zakresie programów komputerowych, w rozumieniu art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o PIT, można odnosić do utworów innych niż programy komputerowe, które powstają w związku z ogółem działań podejmowanych w celu tworzenia programów komputerowych w sytuacji, gdy pracownik nie tworzy kodu źródłowego programu komputerowego, a inne utwory z nim związane takie jak dokumentacja, procedury czy instrukcje?

Państwa stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy, w rozumieniu art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o PIT "działalność twórczą w zakresie programów komputerowych" należy rozumieć jako korzystanie i rozporządzanie prawami autorskimi do wszelkich utworów, które powstają w związku z ogółem działań podejmowanych w celu tworzenia programów komputerowych. W tym znaczeniu, obok kodów źródłowych (programów komputerowych), kategoria ta obejmowałaby w szczególności także opisy koncepcji, analizy, specyfikacje, dokumentację techniczną, instrukcje, propozycje rozwiązań architektonicznych, systemowych, niebędące składnikami programu komputerowego, ale powstające w związku z tworzeniem takiego programu, a także utwory połączone z programem komputerowym, podręczniki użytkownika czy też interfejsy użytkownika.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Przedmiotem ochrony prawa autorskiego nie jest więc sam program komputerowy (kod źródłowy), ale również wszystkie jego elementy funkcjonalne składające się na dany program, w tym dokumentacja techniczna, instrukcja oraz wszystkie części programu umożliwiające wzajemne połączenia i oddziaływanie między elementami oprogramowania i sprzętu komputerowego. Każdy etap tworzenia utworu uzewnętrzniający ideę twórcy, utrwalony w jakiejkolwiek postaci korzysta z ochrony prawnoautorskiej.

Niewątpliwie stworzenie programu komputerowego wraz z dokumentacją na podstawie potrzeb i wymagań klienta jest przejawem działalności twórczej o indywidualnym charakterze. Niezależnie więc od ilości twórców biorących udział przy powstaniu danego utworu działalność każdego z nich jest chroniona w równym stopniu.

Utwory powstające w efekcie prac pracownika objętego tym wnioskiem odznaczają się twórczym charakterem i stanowią nieistniejącą dotychczas wartość niematerialną. Ostateczna forma i charakterystyka utworu jest uzależniona od podejścia twórcy, dlatego wykonane utwory mają charakter unikalny. Pracownik do wytworzenia utworu wykorzystuje własną inwencję twórczą, bazując na konkretnych umiejętnościach technicznych i logistycznych. Z tego też względu wykonywane przez niego czynności nie mają charakteru powtarzalnego, a mają charakter unikalny. W konsekwencji utwory stworzone przez pracownika w ramach wykonywanych obowiązków pracowniczych stanowią przedmiot ochrony prawnoautorskiej i wchodzą w zakres działalności twórczej w zakresie programów komputerowych.

Dodatkowo, dokonując wykładni systemowej i celowościowej należy stwierdzić, że art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o PIT definiuje pojęcie programu komputerowego w sposób szerszy i obejmuje nie tylko kod źródłowy, ale również inne utwory funkcjonalnie z nim związane. Ograniczenie rozumienia przepisu do programu komputerowego (kodu źródłowego) stanowiłoby nieuzasadnione zawężenie znaczenia przepisu. Byłoby też postępowaniem zmierzającym do ograniczenia stosowania art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT jedynie do arbitralnie wybranej grupy osób, tworzących szczególny rodzaj utworów w złożonym procesie twórczym rozwoju nowych i innowacyjnych rozwiązań IT. Nie sposób bowiem znaleźć żadnej mniej czy bardziej racjonalnej przesłanki, aby spośród wielu osób (inżynierów, architektów oprogramowania, grafików komputerowych itd.), wspólnie zaangażowanych w proces tworzenia nowoczesnych rozwiązań i produktów IT, z ulgi skorzystać miałaby wyłącznie określona część inżynierów (tj. programiści) tworząca specyficzny rodzaj utworu (kod źródłowy programu komputerowego). Tym bardziej, że w wielu przypadkach sam kod źródłowy programu komputerowego nie stanowi jeszcze ani o kompletności danego rozwiązania IT, ani o jego innowacyjności.

Biorąc pod uwagę powyższe, nawet w sytuacji gdy twórca nie bierze bezpośrednio udziału w tworzeniu kodu źródłowego (programu komputerowego), ale tworzy zamysł programu, dopasowuje go do potrzeb klienta, a następnie po wykonaniu samego programu komputerowego przez innego pracownika Wnioskodawcy tworzy niezbędną dokumentację techniczną w sposób opisowy posiadającą indywidualny charakter, wciąż jego działalność będzie uznawana będzie za działalność mającą charakter twórczy o indywidualnym charakterze.

W konsekwencji opisowa dokumentacja techniczna i projektowa wraz procedurą/instrukcją użytkowania, analizą lub rekomendacją (w szczególności dokumentacja oprogramowania systemów informatycznych) utworzona do programu komputerowego, nawet jeśli nie została stworzona przez tę samą osobę, która była twórcą/współtwórcą programu komputerowego, będzie w świetle art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o PIT stanowić "działalność twórczą w zakresie programów komputerowych".

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z tego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w tej ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy źródłem przychodów jest m.in.:

stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Według art. 12 ust. 1 tej ustawy:

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W myśl art. 31 ww. ustawy:

Osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej "zakładami pracy", są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Koszty uzyskania przychodów zostały natomiast uregulowane w przepisach rozdziału 4 omawianej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak wynika z art. 22 ust. 1 tej ustawy:

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Natomiast z art. 22 ust. 9 pkt 3 ww. ustawy wynika, że:

Z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami - w wysokości 50% uzyskanego przychodu, z zastrzeżeniem ust. 9a i 9b, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.

Przy czym, w myśl art. 22 ust. 9a ww. ustawy:

W roku podatkowym łączne koszty uzyskania przychodów, o których mowa w ust. 9 pkt 1-3, nie mogą przekroczyć kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Stosownie do art. 22 ust. 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przepis ust. 9 pkt 3 stosuje się do przychodów uzyskiwanych z tytułu:

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęć użytych w art. 22 ust. 9 pkt 3 takich, jak "twórca", "korzystanie przez twórców z praw autorskich" lub pojęć z nimi związanych, jak np. "utwór", natomiast ustawodawca odsyła w tym względzie do odrębnych przepisów, przez które należy rozumieć ustawę z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Według art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

W świetle natomiast art. 1 ust. 2 tej ustawy:

Przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

W rozumieniu prawa autorskiego jako twórczy traktowany jest taki rezultat działalności, który na tyle związany jest z osobą twórcy, by było mało prawdopodobne, aby inna osoba podejmująca identycznie skierowany wysiłek twórczy uzyskała analogiczny lub zasadniczo zbliżony rezultat.

W myśl art. 74 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:

Programy komputerowe podlegają ochronie jak utwory literackie, o ile przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej.

Zgodnie z art. 74 ust. 2 ww. ustawy:

Ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, nie podlegają ochronie.

Jak stanowi art. 74 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:

Prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej.

Stosownie do treści art. 74 ust. 4 ww. ustawy:

Autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego, z zastrzeżeniem przepisów art. 75 ust. 2 i 3, obejmują prawo do:

Przedmiotem prawa autorskiego są wszelkie przejawy działalności twórczej o indywidualnym charakterze bez względu na to, czy są to dzieła artystyczne, utwory naukowe lub literackie. Praca, która polega na tworzeniu (projektowaniu) programów komputerowych jest pracą twórczą w rozumieniu prawa autorskiego, a programy komputerowe stanowią utwory.

Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego PWN, działalność oznacza:

natomiast twórczy oznacza:

Proces tworzenia programów komputerowych składa się z szeregu czynności koniecznych do stworzenia utworu. Na poszczególnych etapach tego procesu efekty pracy, które powstają, z reguły posiadają cechę nowości. Jednak cecha ta nie jest warunkiem wystarczającym do uznania danej działalności za twórczą i zastosowania z tego tytułu 50% kosztów uzyskania przychodów. Działalność twórcza musi obok cechy nowości posiadać również indywidualny charakter. Tylko rezultaty takiej działalności mogą być uznane za utwór.

Zatem użyty w art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot "działalność twórcza w zakresie programów komputerowych" odnosi się do ogółu działań, które posiadają cechę nowości i są podejmowane w celu tworzenia programów komputerowych. W związku z powyższym, wskazaną w art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych "działalność twórczą w zakresie programów komputerowych" należy rozumieć jako korzystanie i rozporządzanie prawami autorskimi do wszelkich utworów, które powstają w związku z ogółem działań podejmowanych w celu tworzenia programów komputerowych.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis okoliczności sprawy - w związku z rozumieniem zawartego w art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych sformułowania "działalność twórcza w zakresie programów komputerowych" jako korzystanie i rozporządzanie prawami autorskimi do wszelkich utworów, które powstają w związku z działaniami podejmowanymi w celu stworzenia programów komputerowych - przesłanki wynikające z art. 22 ust. 9b pkt 1 omawianej ustawy wypełniają nie tylko kody źródłowe programów komputerowych, lecz także utwory powstałe w procesie tworzenia programu komputerowego.

Za "działalność twórczą w zakresie programów komputerowych" należy uznać takie czynności, które:

- mają charakter twórczy,

- są podejmowane w celu stworzenia programów komputerowych,

- w ich efekcie powstają utwory, do których prawa są przenoszone.

Wobec powyższego, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym wynagrodzenie wypłacane pracownikom w części dotyczącej przenoszenia przez nich na Państwa autorskich praw majątkowych do utworów składających się na powstanie programu komputerowego będzie stanowić przychód z działalności twórczej w zakresie programów komputerowych, o której mowa w art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.".

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).