0115-KDIT1.4011.448.2020.1 - Skutki podatkowe odpłatnego zbycia nieruchomości.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 6 maja 2020 r. (data wpływu 11 maja 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 11 maja 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni wraz z mężem Z. K. otrzymali w ramach aktu darowizny od cioci Wnioskodawczyni działkę wraz z budynkiem mieszkalnym. Był to ich dom rodzinny, w którym Wnioskodawczyni mieszkała od urodzenia z dziadkami, rodzicami i ciocią. Po wyjściu za mąż dalej zamieszkiwali wspólnie i zaczęli wspólnie z mężem remontować dom. Ciocia była osobą samotną (panną), dlatego zapisała w darowiźnie Wnioskodawczyni i jej mężowi dom z działką. W dniu 20 grudnia 1989 r. nastąpił akt darowizny. Wnioskodawczyni wraz z mężem zostali właścicielami działki wraz z budynkiem mieszkalnym (wspólność małżeńska). W dniu 20 lipca 2012 r. nagle zmarł mąż Wnioskodawczyni. W dniu 5 marca 2013 r. sąd wydał postanowienie (uprawomocniło się w dniu 26 marca 2013 r.), że spadek po mężu przypadł Wnioskodawczyni i 3 dzieci. Wnioskodawczyni otrzymała 5/8 udziału w nieruchomości. W dniu 23 stycznia 2014 r. sąd wydał postanowienie (uprawomocniło się w dniu 13 lutego 2014 r.) o dokonaniu działu spadku i zniesieniu współwłasności w ten sposób, że całość została przyznana na rzecz Wnioskodawczyni, dzieci zrzekły się swoich udziałów nieodpłatnie. W dniu 7 marca 2019 r. Wnioskodawczyni dokonała sprzedaży części nieruchomości (jednej działki rolnej objętej planem zagospodarowania przestrzennego - wg planu zabudowa pod budownictwo jednorodzinne), tj. część spadku, za kwotę 167 500 zł.

Dział spadku nastąpił w celu uporządkowania sytuacji majątkowej. Jeden syn mieszka w innej miejscowości i otrzymał od Wnioskodawczyni darowiznę po sprzedaży działki. Wnioskodawczyni obiecała synowi tę działkę i spełniła obietnicę po otrzymaniu środków pieniężnych z jej sprzedaży. Pozostała dwójka dzieci mieszka w tym domu z Wnioskodawczynią i otrzymają darowiznę po połowie.

Wnioskodawczyni ma 72 lata i jest osobą starszą, więc chciałaby dokonać tego podziału. Ponadto dział spadku jest czynnością wtórną, a nabycie nieruchomości przez spadkobierców nastąpiło wcześniej (w dniu 26 marca 2013 r.), czyli było już 5 lat po śmierci męża w chwili sprzedaży (w dniu 7 marca 2019 r.).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w związku z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Wnioskodawczyni nie ma obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych po sprzedaży części nieruchomości, tj. jednej działki oraz czy jest zobowiązana do sporządzenia zeznania PIT-39?

Zdaniem Wnioskodawczyni, w sytuacji obejmującej wszystkie opisane okoliczności odnośnie nabycia spadku aż do sprzedaży części nieruchomości, tj. jednej działki, Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego ze zbycia części nieruchomości i rozliczenia się w zeznaniu PIT-39, ponieważ zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku ze zmianą od dnia 1 stycznia 2019 r., 5 letni termin po upływie którego sprzedaż oddziedziczonej nieruchomości liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości przez spadkodawcę. Nie ma znaczenia data nabycia spadku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) wyżej wskazanej ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie:

c. prawa wieczystego użytkowania gruntów, * jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, jeżeli sprzedaż nieruchomości nastąpi po upływie wskazanego okresu (pięciu lat liczonych od końca roku kalendarzowego, w którym doszło do nabycia), wówczas nie jest źródłem przychodu w rozumieniu wskazanego wyżej artykułu (art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), a co za tym idzie, kwota uzyskana z takiego zbycia nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Zatem, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma moment i sposób jej nabycia.

Stosownie do treści art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku odpłatnego zbycia po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, nabytych do majątku wspólnego małżonków lub wybudowanych w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości lub nabytych do majątku wspólnego małżonków praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie do majątku wspólnego małżonków lub ich wybudowanie w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej.

Natomiast w myśl art. 10 ust. 7 wskazanej ustawy, nie stanowi nabycia albo odpłatnego zbycia, o których mowa w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, odpowiednio nabycie albo odpłatne zbycie, w drodze działu spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, do wysokości przysługującego podatnikowi udziału w spadku.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. W myśl art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei akt poświadczenia dziedziczenia potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia (art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego).

Stosownie do art. 1037 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego, dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Dział spadku odbywa się według tych samych zasad co zniesienie współwłasności w częściach ułamkowych (art. 210˗ 212 w związku z art. 1035 Kodeksu cywilnego).

Zważywszy na fakt, że w niniejszej sprawie nieruchomość została nabyta przez Wnioskodawczynię i jej męża do majątku wspólnego małżeńskiego, należy odnieść się także do przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2019 r. poz. 2086, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 cytowanej ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Przedmiotami majątkowymi w rozumieniu tego przepisu są wszelkie prawa majątkowe, zarówno bezwzględne (prawo własności rzeczy oraz inne prawa rzeczowe), jak i względne (np. przysługujące małżonkom wierzytelności). Wspólność ustawowa obejmuje wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Ze wskazanego przepisu wynika, że wspólność małżeńska została ukształtowana jako wspólność łączna. Charakteryzuje się ona tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą więc rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością ustawową. Obojgu małżonkom przysługuje pełne prawo do całości majątku wspólnego. Zważywszy na tak ukształtowaną sytuację prawną małżonków objętych wspólnością ustawową, definitywne nabycie w czasie jej trwania nieruchomości/praw majątkowych oznacza nabycie przez każdego z małżonków tych praw w całości, a nie w określonym ułamkowo udziale.

Kwestia określenia momentu nabycia nieruchomości i praw majątkowych była ponadto przedmiotem uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 maja 2017 r., sygn. akt II FPS 2/17.

Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wskazanej uchwały stwierdził, że: "w przypadku nabycia nieruchomości przez małżonków pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej przewidzianej w art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie ma możliwości określenia tego, w jakich częściach nastąpiło nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest możliwe nabycie nieruchomości w określonym udziale przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej i działających jednocześnie, co wynika z istoty wspólności małżeńskiej. Wspólność małżeńska (łączna) to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Nie mogą także rozporządzać udziałem w jakimkolwiek przedmiocie należącym do tego majątku".

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego: "skoro, z uwagi na wspólność majątkową, nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadali w chwili nabycia nieruchomości w małżeństwie, to nie można też przyjąć, że pięcioletni termin biegnie od daty nabycia nieruchomości w drodze spadku. Dla oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości kluczowy jest moment poniesienia wydatku na nabycie tego składnika do majątku wspólnego i to, że tego wydatku - w momencie jego poniesienia - nie można przypisać jednemu bądź drugiemu małżonkowi w udziałach o określonej wielkości".

Argumenty zawarte w uzasadnieniu tej uchwały należy uznać za aktualne także w odniesieniu do nabycia udziału w nieruchomości lub prawie majątkowym uzyskanym w drodze działu spadku przez pozostałego przy życiu małżonka ponad przysługujący mu udział spadkowy. W takim przypadku datą nabycia jest dzień nabycia nieruchomości lub praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków.

Skoro bowiem, z uwagi na wspólność majątkową, nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadali w chwili nabycia nieruchomości lub praw w małżeństwie, to nie można też przyjąć, że po śmierci małżonka drugi z małżonków ponownie nabył udział w nieruchomości lub w prawie majątkowym w drodze dziedziczenia, jak też w drodze działu spadku, skoro nieruchomość lub przedmiotowe prawa wchodziły wcześniej do wspólnego majątku małżeńskiego.

Powyższe stanowisko podziela orzecznictwo sądów administracyjnych, dla przykładu: wyrok Wojewódzkiego Sąd Administracyjnego w Opolu, sygn. akt I SA/Op 173/17, w którym wskazano, że: "z uwagi na wspólność majątkową, istniejącą za życia męża skarżącej, nie można było wyodrębnić udziałów, które skarżąca oraz - odrębnie - jej mąż posiadali w chwili nabycia nieruchomości w małżeństwie. Skarżąca nie mogła więc ponownie nabyć udziału w przedmiotowej nieruchomości w drodze dziedziczenia po zmarłym mężu, jak też w drodze działu spadku, skoro nieruchomość ta wchodziła wcześniej do wspólnego majątku małżeńskiego, a skarżącej z tego tytułu przysługiwało już prawo własności całej nieruchomości".

Mając powyższe na uwadze należy zatem stwierdzić, że z uwagi na panujący w małżeństwie Wnioskodawczyni ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej nie można wyodrębnić udziałów, które Wnioskodawczyni oraz jej mąż posiadali w chwili nabycia działki wraz z budynkiem mieszkalnym. Z tego względu Wnioskodawczyni nie mogła ponownie nabyć udziału w przedmiotowym prawie ani w drodze dziedziczenia, ani w drodze działu spadku (nieruchomość otrzymana w darowiźnie weszła w skład majątku wspólnego małżonków).

Z tej przyczyny odpłatne zbycie w dniu 7 marca 2019 r. działki nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych z uwagi na upływ pięcioletniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a˗ c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do złożenia zeznania podatkowego PIT-39.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.