0115-KDIT1-3.4012.67.2017.1.BJ

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) oraz 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1948, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 27 stycznia 2017 r. (data wpływu), uzupełnionym w dniu 14 marca 2017 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia dla czynności wywłaszczenia nieruchomości w zamian za odszkodowanie oraz braku opodatkowania dla czynności wywłaszczenia nieruchomości bez odszkodowania - jest prawidłowe.

W dniu 27 stycznia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek, uzupełniony w dniu 14 marca 2017 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia dla czynności wywłaszczenia nieruchomości w zamian za odszkodowanie oraz braku opodatkowania dla czynności wywłaszczenia nieruchomości bez odszkodowania.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Gmina jest stroną prowadzonego przez Wojewodę postępowania w zakresie ustalenia odszkodowania za nieruchomość przejętą na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1211, z późn. zm). Na mocy decyzji Wojewody z dnia 20 listopada 2013 r. Nr XX/XXX/XXX r. znak: XX.XX.XXX.XX.XXX o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn. "X", nieruchomość położona w X, obręb XX, oznaczoną w ewidencji gruntów jako działki nr 698/7 i nr 698/9 - nabyte na własność Skarbu Państwa oraz działki nr 698/5 i nr 698/8 nabyte na własność, Województwa X.

Przedmiotowa nieruchomość objęta była miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego dla drogi głównej i - "trasy średnicowej", na odcinku od ul. X do ul. X w X oraz części terenów przyległych, zatwierdzonym Uchwałą Rady Miasta XX Nr XXX/XX z dnia 13 lipca 2006 r. i znajdowała się w granicach jednostki planistycznej oznaczonej symbolem XX-XX (XX)X, dla której ustalono przeznaczenie podstawowe "komunikacja - droga publiczna - odcinek ulicy głównej ruchu przyspieszonego".

Mając na uwadze, iż przedmiotowa nieruchomość objęta była miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego stanowi ona tereny budowalne w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Prawo własności nieruchomości położonej w XXX, oznaczonej jako działki nr 698/5, nr 698/7, nr 698/8 i nr 698/9, zgodnie z wpisem w dziale II księgi wieczystej Kw nr XX nabyte zostało przez Gminę na podstawie decyzji Wojewody X z dnia 10 kwietnia 1992 r. znak XX.

Zgodnie z protokołem z wizji lokalnej, przeprowadzonej w dniu 28 listopada 2012 r., działki nr 698/7 i nr 698/9 zabudowane były budynkiem użytkowym oraz częścią budynków użytkowych. Przed obiektem było utwardzenie z płyt betonowych - 48 sztuk. Natomiast działki nr 698/5 i nr 698/8 zabudowane były częścią budynku. Działki te były w części utwardzone - płyty betonowe w ilości 40 sztuk oraz na " powierzchni 30 m² nawierzchnia bitumiczna oraz znajdowało się na nich ogrodzenie z siatki stalowej na słupkach stalowych osadzonych w gruncie.

Przedmiotowa nieruchomość, zgodnie z zapisem w środkach trwałych, pozostawała w zarządzie Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej w X od dnia 3 czerwca 1971 r. W dniu 4 lutego 2010 r. została ona przekazana, na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego, zarządcy drogi.

Lokal użytkowy należący do ww. nieruchomości wynajmowany był zgodnie z umową najmu w okresie od 22 grudnia 1995 r. do 31 lipca 2008 r.

Z tytułu nieodpłatnego przyjęcia powyższej nieruchomości nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, jak również w okresie administrowania nie były wykonywane nakłady inwestycyjne na przedmiotowej nieruchomości.

Gmina nie zaakceptowała kwoty odszkodowania określonej w decyzji Wojewody X i wniosła odwołanie do Ministra Infrastruktury i Rozwoju (obecnie Minister Infrastruktury i Budownictwa).

W związku z wprowadzoną ustawą z dnia 27 października 2015 r. weszła w życie ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz niektórych innych ustaw, na mocy której dodano do art. 12 ust. 7, zgodnie z którym, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub gospodarczy, Skarb Państwa albo jednostka samorządu terytorialnego mogą zrzec się w całości lub w części odszkodowania za nieruchomości przejęte na cele realizacji inwestycji drogowych. Zrzeczenie, o którym mowa wyżej, nastąpić musi w formie pisemnej pod rygorem nieważności i składane jest organowi prowadzącemu postępowanie. Zgodnie z wprowadzoną nowelizacją, w przypadku zrzeczenia się odszkodowania za nieruchomość w trakcie postępowania ustalającego wysokość odszkodowania - postępowanie umarza się.

Gmina skłonna jest wystąpić z wnioskiem o zrzeczenie się odszkodowania za nieruchomość, o której mowa wyżej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy przekazanie przedmiotowej nieruchomości w związku z wywłaszczeniem za odszkodowaniem stanowić będzie czynność objętą podatkiem VAT?

2. Czy przekazanie przedmiotowej nieruchomości w związku z wywłaszczeniem bez odszkodowania (zrzeczenie) stanowić będzie czynność objętą podatkiem VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, odnośnie pytania nr 1, przeniesienie prawa własności przedmiotowej nieruchomości pod budowę drogi publicznej za odszkodowaniem nie będzie opodatkowane podatkiem od towarów i usług, gdyż korzystać będzie ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 10a ustawy.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. Mając zatem na uwadze treść cytowanego przepisu uznać należy, że w przedmiotowej sprawie ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, które pełni tu funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, a więc odpłatną dostawę, opodatkowaną podatkiem od towarów i usług.

Z uwagi na fakt, iż Gminie nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu przedmiotowej nieruchomości oraz nie ponosiła ona wydatków na ulepszenie znajdujących się na niej budowli czynność ta korzystać będzie ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

W ocenie Wnioskodawcy, odnośnie pytania nr 2, skoro przy nabyciu przedmiotowej działki nie przysługiwało Gminie prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nieodpłatne przekazanie przedmiotowej nieruchomości nie będzie stanowić dostawy towarów i w konsekwencji nie będzie podlegać podatkowi od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W świetle art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Należy podkreślić, że co do zasady dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest "odpłatność" za daną czynność, co wynika wprost z powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym "wynagrodzenie" to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie - na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy - podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy przy tym zaznaczyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Zgodnie z art. 112 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2016 r. poz. 2147, z późn. zm.), wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.

W myśl art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jak wynika z powyższych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Stosownie do treści art. 41 ust. 1 ww. ustawy, stawka podatku wynosi 22% z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r. stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług, jak i przepisów wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Według art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

Przez tereny budowlane - na podstawie art. 2 pkt 33 ustawy - rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Z art. 43 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy wynika, że zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

W art. 2 pkt 14 ustawy ustawodawca określił co należy rozumieć pod pojęciem pierwszego zasiedlenia. Zgodnie z tym przepisem, przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

Należy zauważyć, że w kwestii rozumienia definicji pierwszego zasiedlenia wypowiedział się NSA w wyroku z dnia 14 maja 2015 r. o sygn. I FSK 382/14. Sąd w wyroku tym stwierdził, że "Wykładnia językowa, systematyczna i celowości owa Dyrektywy 112 wskazuje wyraźnie, że ww. pojęcie należy rozumieć szeroko jako "pierwsze zajęcie budynku, używanie". Zatem w taki sposób powinna być odczytywana definicja przewidziana w treści art. 2 pkt 14 ustawy o VAT".

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10 pod warunkiem, że:

Zgodnie z art. 29a ust. 8 ustawy, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Z powyższej regulacji jednoznacznie wynika, że co do zasady grunt będący przedmiotem sprzedaży podlega opodatkowaniu według takiej stawki podatku od towarów i usług, jaką opodatkowane są budynki lub budowle na nim posadowione. Oznacza to, że w sytuacji, gdy budynki, budowle lub ich części korzystają ze zwolnienia od podatku, również sprzedaż gruntu będzie korzystała ze zwolnienia od podatku.

W świetle art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2016 r. poz. 290, z późn. zm), przez budowlę należy rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Przez obiekt liniowy należy rozumieć obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego (art. 3 pkt 3a cyt. ustawy).

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenia przyszłe oraz powołane regulacje prawne stwierdzić należy, że w sytuacji, gdy nastąpi przekazanie opisanych we wniosku nieruchomości gruntowych, w związku z wywłaszczeniem w zamian za odszkodowanie, czynność tę uznać należy - na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy - za podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jednakże czynność ta z uwagi na fakt, że Gminie nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu tych nieruchomości oraz nie ponosiła wydatków na ulepszenie budowli, korzystać będzie ze zwolnienia od podatku na podstawie powołanego art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy.

Natomiast w sytuacji, gdy Gmina dokona zrzeczenia się odszkodowania w związku z wywłaszczeniem ww. nieruchomości, z uwagi na fakt, że nie przysługiwało jej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, czynność ta nie będzie stanowić odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Zatem nieodpłatne przekazanie przedmiotowych działek, w myśl art. 7 ust. 2 ustawy, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ponadto wskazać należy, że grunty podlegają opodatkowaniu według stawki właściwej dla obiektów budowlanych, które się na nich znajdują. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku jak przy dostawie budynków lub budowli trwale z nim związanych. Zatem do opodatkowania podatkiem od towarów i usług sprzedaży gruntu zastosowanie powinny znaleźć odpowiednio te same zasady opodatkowania, jak do naniesień budowlanych będących przedmiotem zbycia, w myśl powołanego art. 29a ust. 8 ustawy.

Informuje się, że interpretacja została wydana na podstawie przedstawionych we wniosku zdarzeń przyszłych, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.