0114-KDIP4.4012.316.2017.2.IGO - Zwolnienie z VAT usług pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku, który wpłynął do tut. Organu dnia 12 lipca 2017 r., uzupełnionym pismem z dnia 22 sierpnia 2017 r. (data wpływu 28 sierpnia 2017 r.) na wezwanie tut. Organu z dnia 2 sierpnia 2017 r. (data doręczenia zastępczego 16 sierpnia 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku VAT usług pośrednictwa ubezpieczeniowego - jest prawidłowe.

W dniu 12 lipca 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku VAT usług pośrednictwa ubezpieczeniowego. Wniosek uzupełniony został pismem z dnia 22 sierpnia 2017 r., złożonym w dniu 22 sierpnia 2017 r. (data wpływu 28 sierpnia 2017 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie Organu z dnia 2 sierpnia 2017 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest spółką prawa polskiego, która zamierza zarejestrować się i prowadzić na terytorium Polski działalność jako broker ubezpieczeniowy. Powyższa działalność będzie prowadzona przez Wnioskodawcę na podstawie zezwolenia na wykonywanie działalności brokerskiej wydanego przez Komisję Nadzoru Finansowego ("KNF") oraz wpisu do rejestru brokerów ubezpieczeniowych prowadzonego przez KNF.

W zakresie działalności Wnioskodawcy będzie pośrednictwo przy dystrybucji polis ubezpieczeniowych.

Polisy ubezpieczeniowe będą oferowane na rynku polskim Klientom poszukującym ochrony ubezpieczeniowej.

Wnioskodawca będzie podejmował wszelkie niezbędne działania mające na celu doprowadzenie do zawarcia przez Klientów Polis ubezpieczeniowych, takie jak:

Wnioskodawca będzie zawierał z Klientami umowy brokerskie.

Działania Wnioskodawcy podejmowane realizowane będą w zgodzie z wymogami prawa dotyczącymi prowadzenia w Polsce działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego przez brokerów ubezpieczeniowych, wynikającymi z ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 2077 z późn. zm.) - "Ustawa o pośrednictwie" a w szczególności, że wszelkie czynności brokerskie będą wykonywane przez Wnioskodawcę dopiero po uzyskaniu zezwolenia na prowadzenie działalności brokerskiej.

Wnioskodawca zawrze ponadto z jednym, lub kilkoma, zakładami ubezpieczeń umowy, o których mowa w art. 24 ust. 2 pkt 1 in fine Ustawy o pośrednictwie - tj. umowy dotyczące wzajemnego rozliczania się z tytułu wykonywania czynności brokerskich. Na podstawie umowy zawartej z zakładem ubezpieczeń, zakład ubezpieczeń będzie wypłacał na rzecz Wnioskodawcy prowizję należną z tytułu świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego. Warunkiem wypłaty prowizji przez zakład ubezpieczeń będzie doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczenia z Klientem w zakresie Polis ubezpieczeniowych.

W piśmie uzupełniającym Strona podaje, że podejmowane przez Wnioskodawcę na rzecz klientów poszukujących ochrony ubezpieczeniowej, "prowadzenie prac przygotowawczych zmierzających do zawarcia Polis ubezpieczeniowych" będzie polegało na:

* rozpoznaniu potrzeb ubezpieczeniowych Klienta,

* informowaniu Klienta o produktach ubezpieczeniowych,

* przekazywaniu Klientowi materiałów reklamujących oraz informujących o produktach ubezpieczeniowych,

* wydania dokumentów niezbędnych do złożenia wniosku ubezpieczeniowego,

* należytej identyfikacji Klienta,

* dokonaniu wstępnej weryfikacji wniosków ubezpieczeniowych pod względem formalnym,

* przyjmowaniu i poświadczaniu podpisu Klienta na wniosku ubezpieczeniowym,

* rzetelnym informowaniu o warunkach ubezpieczenia,

* niezwłocznym przesłaniu wniosku o ubezpieczenie po jego podpisaniu przez Klienta do ubezpieczyciela,

* wydawaniu ogólnych warunków umowy.

Wnioskodawca będzie pozyskiwał "Klientów poszukujących ochrony ubezpieczeniowej" poprzez działania zarządu i pracowników oraz współpracowników poprzez upowszechnianie informacji o prowadzonej działalności (m.in. ulotki, foldery informacyjne).

Wnioskodawca będzie gromadził dane potencjalnych klientów oraz będzie dokonywał ich analizy dla celów własnych związanych z prowadzoną działalnością.

Wnioskodawca będzie uczestniczył w załatwianiu formalności potrzebnych do zawarcia ubezpieczenia w zakresie Polis ubezpieczeniowych.

Ponadto w piśmie uzupełniającym z dnia 22 sierpnia 2017 r. Wnioskodawca modyfikuje treść wniosku w ten sposób, że czynności zarządzania i administrowania Polisami ubezpieczeniowymi jako czynności nie zmierzające bezpośrednio do zawarcia umowy ubezpieczenia nie będą wchodziły w zakres usługi pośrednictwa.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w okolicznościach zdarzenia przyszłego opisanego w niniejszym wniosku, czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczone przez Wnioskodawcę jako brokera ubezpieczeniowego, na rzecz Klientów, będą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, w okolicznościach zdarzenia przyszłego opisanego w niniejszym wniosku, usługi wykonywane przez Wnioskodawcę będą korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy o VAT, jako usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych. Istotą tych usług będzie bowiem doprowadzenie do zawarcia umów ubezpieczenia (Polis ubezpieczeniowych) pomiędzy Klientami i zakładem ubezpieczeń. W konsekwencji, otrzymana przez Wnioskodawcę prowizja z tytułu czynności pośredniczenia, stanowiąca wynagrodzenie Wnioskodawcy, będzie objęta zwolnieniem z podatku VAT, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy o VAT.

W odniesieniu do przedstawionego w ramach opisu zdarzenia przyszłego sposobu organizacji współpracy pomiędzy zakładem ubezpieczeń, Klientem i Wnioskodawcą, Wnioskodawca wskazuje, że w świetle art. 24 ust. 1 Ustawy o pośrednictwie, broker ubezpieczeniowy nie może, w szczególności, pozostawać w żadnym stałym stosunku umownym z zakładem ubezpieczeń. Jednakże, na podstawie ust. 2 tego artykułu, wspomniane ograniczenie nie dotyczy:

Celem regulacji art. 24 ust. 1 Ustawy o pośrednictwie jest zachowanie rzeczywistej niezależności brokera od zakładu ubezpieczeń - ustawa wprowadza zatem szczególny "zakaz konkurencji", który polega na izolacji brokera od zakładu ubezpieczeń, co wyraża się zakazem pozostawania tych podmiotów w jakichkolwiek stosunkach prawnych, wynikających przede wszystkim z czynności prawnych. Zakaz ten dotyczy wszystkich podmiotów mających związek z wykonywaniem działalności brokerskiej. Jednak w świetle pkt 1 powyżej, zakaz ten nie obejmuje:

* umowy ubezpieczenia, na podstawie której broker ubezpieczeniowy jest ubezpieczonym lub ubezpieczającym - w tym wypadku uznaje się, że interes konsumentów nie jest zagrożony,

* umowy zawartej przez brokera ubezpieczeniowego z zakładem ubezpieczeń, dotyczącej sposobu wzajemnego rozliczania się z tytułu wykonywania czynności brokerskich (tzw. porozumień brokerskich); porozumienia tego rodzaju są dopuszczalne pod warunkiem, że nie uzależniają brokera od danego zakładu ubezpieczeń, w szczególności nie stanowią podstawy do wykonywania tzw. maklerstwa nominalnego, które polega na działaniu opartym na podwójnym upoważnieniu obu stron umowy ubezpieczenia, przy której zawarciu broker pośredniczy.

W konsekwencji, Ustawa o pośrednictwie zezwala na zawarcie przez brokera ubezpieczeniowego z zakładem ubezpieczeń umowy dotyczącej sposobu wzajemnego rozliczania się z tytułu wykonywania czynności brokerskich. Powyższa możliwość zostanie wykorzystana przez Wnioskodawcę w odniesieniu do sposobu rozliczania wynagrodzenia z tytułu realizowania czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego na rzecz Klientów: Wnioskodawca uzyska z tego tytułu wynagrodzenie (prowizję) bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Zgodnie zaś z art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, świadczeniem usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Podstawowa stawka podatku od towarów i usług wynosi 23%.

Ustawa o VAT przewiduje opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub ich zwolnienie z opodatkowania. W świetle przedstawionego w niniejszym wniosku opisu zdarzenia przyszłego, zasadnicze znaczenie ma regulacja art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy o VAT, zwalniająca od podatku: "usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji".

Zwolnienie od podatku VAT określone w art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy o VAT jest konsekwencją art. 135 ust. 1 pkt a) Dyrektywy 2006/112/WE. Zgodnie z ww. przepisem, zwolnieniu od podatku podlegają "transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych". Zatem ww. zwolnienie z podatku dotyczy dwóch kategorii usług:

* transakcji ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, oraz

* usług pokrewnych świadczonych przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych. Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ("TSUE", wcześniej "ETS") potwierdza, że zakres korzystających ze zwolnienia od podatku VAT usług pokrewnych do transakcji ubezpieczeniowych ograniczony jest do usług: (i) mających charakter usług pokrewnych usługom ubezpieczeniowym i reasekuracyjnym, (ii) świadczonych przez brokerów lub agentów ubezpieczeniowych, (iii) świadczonych na rzecz zakładów ubezpieczeń lub podmiotów poszukujących ochrony ubezpieczeniowej ("klientów").

W obliczu powołanych przepisów oraz mając na względzie przedstawiony w niniejszym wniosku opis zdarzenia przyszłego, należy ustalić zakres czynności objętych zwolnieniem z opodatkowania przewidzianym przez ustawodawcę w art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy o VAT dla "usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych".

Ani Ustawa o VAT, ani też Dyrektywa 2006/112/WE, nie zawierają definicji czynności brokera i agenta ubezpieczeniowego, jak również nie wskazują, co należy rozumieć pod pojęciem "usług pokrewnych". W tej sytuacji wskazane jest sięgnięcie do dorobku orzeczniczego TSUE.

Zgodnie z wypracowanym przez TSUE stanowiskiem, czynności agenta ubezpieczeniowego polegają na pozyskiwaniu klientów oraz zawieraniu w imieniu i na rzecz ubezpieczyciela umów ubezpieczeń, a także uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń. Natomiast w odniesieniu do usług pokrewnych do usług ubezpieczeniowych wskazuje się (tak wyrok TSUE z dnia 3 marca 2005 r. w sprawie C- 472/03 Staatssecretaris van Financien przeciwko Arthur Andersen Co. Accountants c.s.), że należy przez to rozumieć wszystkie usługi, które są powiązane z usługami ubezpieczeniowymi, a zatem mogą być uznane za usługi pokrewne tym czynnościom. W ww. orzeczeniu podkreślono, że dla kwalifikacji czynności jako usług pośrednictwa ubezpieczeniowego kluczowy jest status usługodawcy jako brokera lub agenta ubezpieczeniowego. "Pojęcie usług pokrewnych" jest wystarczająco szerokie, aby mogło ono teoretycznie obejmować swym zakresem wszystkie usługi, które są powiązane z usługami ubezpieczeniowymi, a zatem które mogą być uznane za usługi pokrewne tym czynnościom. Jednakże prawodawca wspólnotowy wyraźnie ograniczył zakres zwolnienia wyłącznie do tej części usług, które są świadczone przez brokerów lub pośredników ubezpieczeniowych. Zakwalifikowanie osoby, która domaga się zwolnienia, jako brokera lub pośrednika ubezpieczeniowego jest zatem elementem kluczowym, pozwalającym na ustalenie istnienia działalności pokrewnej czynnościom ubezpieczeniowym, która na mocy art. 13 część B lit. A) podlega zwolnieniu z opodatkowania. Orzecznictwo TSUE wskazuje, że do istoty pośrednictwa ubezpieczeniowego należy przede wszystkim wyszukiwanie klientów ubezpieczeniowych i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem (por. ww. wyrok w sprawie C-472/03). Działalność pośrednika ubezpieczeniowego polega na czynnym poszukiwaniu i nawiązywaniu kontaktów między klientami a ubezpieczycielem oraz na rozpowszechnianiu produktów ubezpieczeniowych. Powinna to być usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona przez nią jako odrębna działalność pośrednictwa. Pośrednictwo wyraża się zatem w dokonywaniu wszelkich niezbędnych czynności, które umożliwiłyby zawarcie przez obie strony umowy, przy czym pośrednik nie realizuje w stosunku do treści umowy żadnego własnego interesu.

Także w wyroku z 20 listopada 2011 r. (sprawa C-8/01, Assurander-Societetet działający na rzecz Taksatorringen przeciwko Skatteministeriet) Trybunał potwierdził, że pojęcie usług pokrewnych, świadczonych przez brokerów i pośredników ubezpieczeniowych w rozumieniu Dyrektywy 2006/112/WE dotyczy wyłącznie świadczeń dokonanych przez profesjonalistów, którzy utrzymują stosunki jednocześnie z ubezpieczycielem i ubezpieczonym, przy założeniu, że broker / agent ubezpieczeniowy jest wyłącznie pośrednikiem.

Pojęcie to kładzie nacisk na działanie zewnętrzne pośrednika ubezpieczeniowego, czyli pozycję pośrednika między ubezpieczającym a zakładem ubezpieczeniowym. Jednocześnie w wyroku z 3 kwietnia 2008 r. (w sprawie C-124/07, J.C.M. Beheer BV przeciwko Staatssecretaris van Financien) TSUE podkreślił, że okoliczność, że broker lub agent ubezpieczeniowy nie pozostaje w bezpośrednim stosunku ze stronami umowy ubezpieczenia lub reasekuracji do zawarcia której się przyczynia, lecz pozostaje z nimi jedynie w pośrednim stosunku, za pośrednictwem innego podatnika (który sam pozostaje w bezpośrednim stosunku z jedną ze stron tej umowy i z którym broker lub pośrednik ubezpieczeniowy jest związany umownie), nie wyklucza, by świadczone przez niego usługi były zwolnione od podatku.

Wskazane tezy i uzasadnienia orzeczeń prowadzą do wniosku, że zakres usług pośrednictwa ubezpieczeniowego jest interpretowany przez TSUE stosunkowo szeroko i oznacza wszelkie czynności profesjonalnego pośrednika (brokera lub agenta), które zmierzają do doprowadzenia do zawarcia umowy pomiędzy zakładem ubezpieczeń a podmiotem ubezpieczającym. Kluczowe cechy usług pośrednictwa identyfikowane w ramach orzecznictwa TSUE to:

* rozpowszechnianie produktów ubezpieczeniowych,

* wyszukiwanie klientów ubezpieczeniowych i nawiązywanie kontaktów między klientami a ubezpieczycielem,

* dokonywanie wszelkich niezbędnych czynności, które umożliwiłyby zawarcie przez obie strony umowy, ze wskazaniem, że pośrednik nie realizuje w stosunku do treści umowy żadnego własnego interesu,

* pozyskiwanie klientów oraz zawieranie umów ubezpieczeń w imieniu i na rzecz strony umowy, a także uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia,

* realizacja przedmiotowej usługi na rzecz strony umowy, w sposób bezpośredni lub pośredni (tj. za pośrednictwem innego pośrednika),

* status usługodawcy, który powinien działać jako pośrednik (broker lub agent) ubezpieczeniowy,

* opłacenie ww. usługi jako odrębnej działalności pośrednictwa.

Podsumowując, Wnioskodawca podkreśla, że usługi brokerskie przez niego świadczone będą spełniały wszystkie przesłanki kwalifikujące je jako usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy o VAT. W szczególności:

a. Będą to usługi realizowane na rzecz Klientów, w ramach czynności podejmowanych przez Wnioskodawcę jako licencjonowanego brokera ubezpieczeniowego, działającego na podstawie zezwolenia KNF.

b. Istotą przedmiotowych usług będzie wyszukiwanie i proponowanie Klientom ofert najlepiej spełniających ich oczekiwania, rozpowszechnianie produktów ubezpieczeniowych, nawiązywanie kontaktów pomiędzy Klientami a ubezpieczycielem oraz dystrybuowanie Polis ubezpieczeniowych.

c. Usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego będą świadczone na rzecz strony umowy (Klienta), przy czym Wnioskodawca nie będzie realizował w stosunku do treści umowy żadnego własnego interesu - będzie jedynie reprezentował interes Klienta.

d. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę będą miały charakter odpłatny; usługi te zostaną opłacone z prowizji wypłacanej przez zakład ubezpieczeń w formie wynagrodzenia za odrębną działalność pośrednictwa, przy czym wypłata prowizji przez zakład ubezpieczeń zostanie uwarunkowana doprowadzeniem do zawarcia z Klientem Polisy ubezpieczeniowej.

Kluczowym wymogiem dla świadczenia przez Wnioskodawcę usług pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz otrzymywania wynagrodzenia za te usługi będzie działanie Wnioskodawcy w zgodzie z wymogami prawa dotyczącymi prowadzenia w Polsce działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego przez brokerów ubezpieczeniowych, wynikającymi z Ustawy o pośrednictwie.

W świetle powyższego Wnioskodawca stoi na stanowisku, że świadczone przez niego usługi pośrednictwa będą stanowiły czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego podlegające zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywiste zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego zdarzenia przyszłego, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2017 r. poz. 1369) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.