0114-KDIP4-3.4012.223.2022.3.DM

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

31 marca 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 25 marca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości zastosowania zwolnienia od podatku VAT do świadczonych przez Pana usług. Uzupełnił go Pan w odpowiedzi na wezwanie 29 czerwca 2022 r. (wpływ 30 czerwca 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca ma nieograniczony obowiązek podatkowy w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 z późn. zm.) o podatku dochodowym od osób fizycznych - dalej PDOFU. Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą od 2 listopada 2018 r. pod nazwą (...). Wnioskodawca posiada status czynnego, zarejestrowanego podatnika podatku od towarów i usług (dalej: VAT) w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm., dalej: ustawa o podatku od towarów i usług, ustawa o VAT).

Wnioskodawca, w ramach prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej, nawiązał współpracę z innym podmiotem - spółką z ograniczoną odpowiedzialnością świadczącą usługi zarządzania alternatywną spółką inwestycyjną w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Przedmiotem świadczenia usług w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest: świadczenie usług inwestycyjnych w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych, usług zarządzania, usług wspierających zarządzanie funduszami inwestycyjnymi oraz usług o podobnym charakterze.

W WARIANCIE Nr 1 planowanego stanu przyszłego, działalność Wnioskodawcy przede wszystkim, a zarazem w sposób nierozerwalny, związana będzie z działalnością inwestycyjną - w zakresie, w jakim działalność ta prowadzona jest przez tzw. alternatywne spółki inwestycyjne stanowiące rodzaj alternatywnych funduszy inwestycyjnych (dalej: ASI).

Zgodnie z legalną definicją ASI zawartą w art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: ustawa o funduszach), alternatywna spółka inwestycyjna jest rodzajem alternatywnego funduszu inwestycyjnego innym niż specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty. Wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną (art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach). Powyższe jednoznacznie wskazuje, iż spółka ASI jest rodzajem alternatywnego funduszu inwestycyjnego.

Zgodnie z regulacjami ustawy o funduszach, ASI może prowadzić działalność w formie bądź spółki kapitałowej (w tym spółki europejskiej), bądź też w formie spółki komandytowej albo spółki komandytowo-akcyjnej, w których jedynym komplementariuszem jest spółka kapitałowa.

ASI zarządzana jest przez tzw. zarządzającego ASI, zdefiniowanego w przepisach ustawy o funduszach (dalej: ZASI). Zgodnie z art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach, ZASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem. Zgodnie z ustawą o funduszach, status ZASI posiadać może wyłącznie spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI, bądź też spółka kapitałowa (w analizowanym przypadku mowa o sp. z o.o.) będąca KOMPLEMENTARIUSZEM alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako ZEWNĘTRZNIE ZARZĄDZAJĄCY ASI (wpisany na listę ZASI KNF).

To spółka ZASI (która zarządza ASI, która to z kolei sama stanowi rodzaj alternatywnego funduszu inwestycyjnego) będzie podmiotem, na rzecz którego Wnioskodawca planuje świadczyć swoje usługi.

W ramach prowadzonej działalności, Wnioskodawca ma zamiar wchodzić w skład tzw. kluczowego personelu ZASI. Wnioskodawca będzie brał udział w:

1) Prowadzeniu działalności inwestycyjnej ZASI,

2) Zarządzaniu spółką ZASI oraz, w sposób pośredni, spółką ASI zarządzaną przez ZASI.

Zarówno usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI, a także usługi świadczone następnie przez ZASI na rzecz ASI z wykorzystaniem usług Wnioskodawcy stanowią usługi zarządzania ASI (rodzajem alternatywnego funduszu inwestycyjnego), jej portfelem inwestycyjnym oraz ryzykiem.

Usługi inwestycyjne, oraz usługi zarządzania portfelem inwestycyjnym, a także ryzykiem stanowią natomiast trzon działań ZASI dokonywanych następnie (z pełnym wykorzystaniem usług inwestycyjnych oraz usług zarządzania świadczonych przez Wnioskodawcę) na rzecz ASI. Świadczenie usługi przez ZASI na rzecz ASI nie byłoby możliwe bez wcześniejszego nabycia przez ZASI usług od Wnioskodawcy. Usługi te pozostają bowiem w nierozerwalnym związku z usługami świadczonymi następnie przez ZASI (w sposób nierozerwalny wchodzą w zakres usług świadczonych przez ZASI) na rzecz ASI.

Zgodnie z postanowieniami zawartej przez Wnioskodawcę ze spółką ZASI umowy (dalej Umowa), Wnioskodawca będzie świadczył - jako członek kluczowego personelu w ramach usługi inwestycyjnej oraz usługi zarządzania ZASI, a w związku z tym ASI - wymienione poniżej, kompleksowe usługi:

W zakresie działalności inwestycyjnej będą to usługi:

W zakresie działalności dot. specjalistycznego zarządzania będą to usługi, takie jak:

1) Reprezentowanie Podmiotu Zarządzającego i Spółki - dokonywanie w imieniu Podmiotu Zarządzającego i Spółki wszelkich czynności prawnych, zarówno sądowych, jak i pozasądowych;

2) Przygotowanie i wdrażanie z pozostałymi Członkami Kluczowego Personelu Polityki Inwestycyjnej Spółki;

3) Przygotowanie i wprowadzanie w życie wraz z pozostałymi Członkami Kluczowego Personelu strategii rozwoju Spółki, a także programów naprawczych i restrukturyzacyjnych, jeżeli zaistnieje taka potrzeba;

4) Przygotowywanie, uchwalanie i wdrażanie z pozostałymi Członkami Kluczowego Personelu aktów wewnętrznych Podmiotu Zarządzającego i Spółki, w tym polityki zarządzania konfliktem interesów, regulaminów, instrukcji;

5) Sporządzanie wraz z pozostałymi Członkami Kluczowego Personelu sprawozdań finansowych Podmiotu Zarządzającego i Spółki za dany rok obrotowy i przedstawianie go organom uprawnionym do ich oceny i zatwierdzania;

6) Bieżąca analiza działalności Podmiotu Zarządzającego i Spółki.

Tym samym, Wnioskodawca w ramach świadczonych usług będzie odpowiedzialny za procesy inwestycyjne jak i zarządzanie procesami realizowanymi przez fundusz (ASI) i związanymi z inwestycjami i zarządzaniem jego działalnością oraz portfelem inwestycyjnym, tj. za pozyskiwanie i ocenę projektów inwestycyjnych co stanowi kluczowy przedmiot działalności spółki ASI o charakterze inwestycyjnym.

Co istotne, bez świadczonych przez Wnioskodawcę usług świadczona przez ZASI na rzecz ASI usługa inwestycyjna i usługa zarządzania miałaby charakter niepełny i niekompletny, a przez to nieodpowiadający potrzebom ASI w tym zakresie. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę dotyczyć będą w całości procesu inwestycyjnego i zarządczego, nierozerwalnie związanego ze świadczoną przez ZASI usługą inwestycyjną i zarządzania ASI. Równocześnie przedstawione powyżej czynności mieszczą się w zakresie treściowym Załącznika 1 do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010, która stanowi jeden z najistotniejszych aktów prawnych stanowiących podstawę działalności ZASI oraz ASI jako rodzaju alternatywnego funduszu inwestycyjnego.

Wszystkie świadczone przez Wnioskodawcę usługi posiadają bezpośredni związek z prowadzeniem inwestycji i zarządzaniem ZASI oraz ASI (stanowią element konieczny prawidłowego przebiegu procesu zarządu oraz podejmowania decyzji przez ASI), stanowiąc przy tym odrębną, integralną całość. W omawianym wariancie nr 1 świadczone przez Wnioskodawcę usługi nie mają charakteru usług doradczych i są wprost związane z zarządzaniem procesem inwestycyjnym prowadzonym przez ASI/ZASI, nie zaś jedynie z doradztwem co do metod oraz zasad działania tych spółek czy też innym doradztwem związanym z działalnością tych podmiotów. Wnioskodawca w sposób bezpośredni zaangażowany jest w proces zarządczy ASI/ZASI.

Świadczone przez Wnioskodawcę Usługi Kluczowego Personelu stanowić będą przy tym odrębną całość specjalistycznych usług istotnych dla prawidłowego zarządzania ASI przez ZASI. Świadczone przez Wnioskodawcę usługi są niezbędne do zaistnienia płynnego procesu inwestycyjnego, za który odpowiada ZASI w ramach zarządzanego podmiotu ASI. Podkreślenia wymaga fakt, że sama ZASI (tak jak wskazano wcześniej, będąca w omawianym przypadku spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i jednocześnie komplementariuszem w spółce komandytowo-akcyjnej ASI) nie jest w stanie samodzielnie świadczyć usług w tym zakresie (bez ich nabycia od Wnioskodawcy). Idąc dalej, świadczone przez Wnioskodawcę kompleksowe Usługi Kluczowego Personelu dotyczące usługi inwestycyjnej i usługi zarządzania wchodzić będą następnie w zakres świadczonej przez ZASI na rzecz samego ASI kompleksowej usługi inwestycyjnej i zarządzania alternatywną spółką inwestycyjną. Bez świadczonych przez Wnioskodawcę usług, spółka ZASI nie mogłaby w sposób samodzielny świadczyć na rzecz ASI usług zarządzania.

W WARIANCIE Nr 2 stanu przyszłego, Wnioskodawca, oprócz usługi inwestycyjnej oraz usługi zarządzania opisanej szczegółowo powyżej, świadczyłby również dodatkowo

(w ramach tej samej Umowy) dla ZASI usługę doradztwa. Nie ma przy tym możliwości określenia usługi głównej, usługi byłyby świadczone równolegle, zgodnie z zakresem wskazanym we wniosku. Każda z tych usług charakteryzowałaby się odrębnymi obowiązkami po stronie Wnioskodawcy.

Usługi doradcze nie odnosiłyby się w tym przypadku do doradztwa kierowanego bezpośrednio do ZASI, a do doradztwa dla spółek portfelowych (czyli podmiotami, w które ASI inwestuje) - działania o takim charakterze wpisują się w zadania, jakie powinny być realizowane w celu zapewnienia optymalnego procesu zarządzania ASI. Usługa ta polegałaby na m.in.:

Działania takie nie są jedynie inicjatywą samej ZASI, ale wynikają przede wszystkim z realnych potrzeb i wymogów inwestorów oraz z konieczności pełnienia nadzoru nad przeznaczeniem przez Spółkę Portfelową środków z Inwestycji, w sposób zgodny z zasadami inwestycyjnymi i polityką inwestycyjną ASI oraz celami określonymi w biznesplanie inwestycji. Nie mamy tu bowiem do czynienia z inwestycjami pasywnymi w odniesieniu do których inwestorzy nie wykazują chęci działania ani inicjatywy, ale z inwestycjami typu venture capital (tj. ukierunkowanymi na projekty znajdujące się na wczesnym etapie rozwoju, najczęściej przed pierwszymi przychodami komercyjnymi), gdzie ZASI, poprzez zgromadzone w niej kompetencje, z reguły staje się partnerem biznesowym takich spółek portfelowych. Nie można sobie zatem wyobrazić pełnienia takiej funkcji bez doradztwa dla spółek portfelowych, doradztwa, które w tym zakresie stanowi standardowy element zarządzania ZASI. Co istotne, zakres tej usługi może się zmieniać, zależnie od potrzeb spółek portfelowych, jednak ich doradczy charakter pozostanie bez zmian.

Podkreślić przy tym należy, że usługa ta nie będzie świadczona odrębnie, na podstawie odrębnych warunków i odrębnej umowy, a w ramach Umowy właściwej między Wnioskodawcą a ZASI. Gdyby określić świadczenie bądź świadczenia główne (stosując w tym przypadku - zdawałoby się - co do zasady podział o charakterze sztucznym), to należałoby wskazać z jednej strony usługę zarządzania, a z drugiej specjalistyczną usługę inwestycyjną, dla której usługą uzupełniającą będzie usługa doradcza - całość będzie występowała jako kompleksowy zespół specyficznych dla funduszu świadczeń i wpisywać się będzie w zakres działań podejmowanych przez podmiot bezpośrednio zarządzający funduszami. Jak wspomniano usługi doradcze pełnią rolę uzupełniającą dla usług zarządzania i usług inwestycyjnych - podkreślając przy tym ich profesjonalny wymiar. Są one wysoce pożądane przez inwestorów oraz przez spółki portfelowe. Biorąc pod uwagę powyższe można uznać, że są one niezbędne. Inwestorzy wymagają, aby ZASI edukowała, kontrolowała i wspomagała spółki portfelowe, w które inwestują. Co do zasady Wnioskodawca nie mógłby przykładowo świadczyć na rzecz ZASI samych usług doradczych (adresowanych do spółek portfelowych). Przy braku usług inwestycyjnych i specjalistycznego zarządzania świadczenie usług wyłącznie doradczych byłoby bezcelowe i ekonomicznie nieuzasadnione.

Celem zarządzania portfelem jest ograniczenie ryzyka i maksymalizacja zysku dla inwestorów. Usługi doradcze pozwalają identyfikować oraz mierzyć ryzyko na początkowym stadium rozwoju jego czynników i minimalizować jego skutki lub je likwidować - na każdym etapie rozwoju spółki portfelowej. Szybszy rozwój spółek portfelowych oznacza większą szansę na wzrost wartości portfela, a to jest możliwe tylko poprzez eliminację błędów, których nie da się wychwycić poprzez wyłącznie techniczne zarządzanie portfelem (tj. zarządzanie oparte np. wyłącznie o ocenę wskaźników standingu finansowego spółki portfelowej).

Usługi świadczone przez Wnioskodawcę dotyczyć będą w całości procesu inwestycyjnego i zarządczego, nierozerwalnie związanego ze świadczoną przez ZASI usługą inwestycyjną i zarządzania ASI. Równocześnie przedstawione powyżej czynności mieszczą się w zakresie treściowym Załącznika 1 do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010, która stanowi jeden z najistotniejszych aktów prawnych stanowiących podstawę działalności ZASI oraz ASI jako rodzaju alternatywnego funduszu inwestycyjnego. Skutkiem każdej z omawianych usług jest spełnianie szczególnych i istotnych funkcji zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym.

Warto zwrócić uwagę również na to, że ZASI nie jest jedynie podmiotem dostarczającym kapitał inwestycyjny dla spółek portfelowych (w których ASI obejmuje udziały w celach inwestycyjnych), ale przede wszystkim pełni rolę, zgodnie z oczekiwaniami inwestorów, podmiotu dążącego do optymalizacji efektywności działania tych spółek, czego celem jest osiągnięcie możliwie wysokiej stopy zwrotu z poczynionych przez inwestora instytucjonalnego (ASI) inwestycji.

Ponadto Wnioskodawca, zostając stroną Umowy o świadczenie usługi inwestycyjnej i zarządzania ZASI, w trakcie wykonywania tej Umowy pozostanie jednocześnie członkiem zarządu ZASI - spółki z ograniczoną odpowiedzialnością od 15 grudnia 2020 r., która jest komplementariuszem w spółce komandytowej będącej alternatywną spółką inwestycyjną (ASI). Wnioskodawcę oraz ZASI nie łączy i nie będzie łączyć w przyszłości umowa o pracę. Zainteresowany nie jest także byłym pracownikiem ZASI, w związku z czym czynności wykonywane w ramach Umowy na rzecz ZASI nie będą odpowiadać czynnościom, które Wnioskodawca wykonywał lub wykonuje w trakcie roku podatkowego w ramach stosunku pracy z ZASI. Usługi pełnione przez Wnioskodawcę w ramach Umowy nie będą także wykonywane pod kierownictwem ani w miejscu i czasie wyznaczonym przez ZASI. Za świadczone w ramach Umowy usługi inwestycyjne i specjalistycznego zarządzania, Wnioskodawcy będzie przysługiwać określone w Umowie wynagrodzenie.

Wnioskodawca jest członkiem zarządu ZASI i pełni tę funkcję na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników Spółki w sprawie powołania do pełnienia funkcji członka zarządu. Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu ZASI. Umowa o świadczenie usługi inwestycyjnej i zarządzania z ZASI nie jest jeszcze zawarta, ale zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego przedstawionym powyżej, zakres usług objętych tą Umową będzie dotyczył czynności koncentrujących się wokół działalności inwestycyjnej ASI oraz specjalistycznego zarządzania ASI i będzie obejmować przede wszystkim zaangażowanie Wnioskodawcy na poziomie eksperckim w zakresie podejmowanych przez ASI inwestycji. W ocenie Wnioskodawcy nie będzie się przy tym w żadnym wymiarze pokrywał z obowiązkami pełnionymi przez Wnioskodawcę w ramach funkcji członka zarządu; dotyczy to również przedstawionego wariantu 2 stanu przyszłego, bowiem - jak już wyjaśniono - usługi doradcze nie odnoszą się w tym przypadku do doradztwa kierowanego bezpośrednio do ZASI, a do doradztwa dla spółek portfelowych - działania o takim charakterze wpisują się w zadania, jakie powinny być realizowane w celu zapewnienia optymalnego procesu zarządzania ASI. Trzeba przy tym zaznaczyć, że ZASI nie jest jedynie podmiotem dostarczającym kapitał inwestycyjny dla spółek portfelowych (w których ASI obejmuje udziały w celach inwestycyjnych), ale pełni również rolę podmiotu dążącego do optymalizacji efektywności działania tych spółek, czego celem jest osiągnięcie możliwie wysokiej stopy zwrotu z poczynionych inwestycji.

Wnioskodawca w ramach wykonywanej w przyszłości Umowy musi zapewnić sobie własny środek transportu. Co do zasady przy wykonywaniu Umowy korzystają z infrastruktury własnej (telefon, komputer), a ich praca będzie miała miejsce w dużej mierze online, lub podczas spotkań z osobami zarządzającymi spółkami portfelowymi, potencjalnymi inwestorami Spółek Portfelowych, czy koinwestorami, potencjalnymi spółkami portfelowymi. Spotkania takie mogą odbywać się m.in. w siedzibie Spółki (możliwość taka nie zostanie w żaden sposób wykluczona w umowie). Wnioskodawca nie będzie zatem w ramach wspomnianej Umowy korzystać z infrastruktury ZASI w sposób systematyczny, nie jest to jednak całkowicie wykluczone. Korzystanie z tej infrastruktury może ponadto wystąpić w przypadkach wynikających ze specyficznej działalności Spółki, gdzie istotne jest bezpieczeństwo i poufność informacji, dlatego ZASI udostępnia własną infrastrukturę współpracownikom celem kontroli i monitoringu w tym zakresie - przykładowo Wnioskodawca ma wgląd do umów inwestycyjnych ze spółkami portfelowymi w siedzibie Spółki. Podobnie w przypadku dostępu do wszelkiego rodzaju dokumentacji takiej jak biznesplany, harmonogramy działań, koncepcje rozwiązań biznesowych w spółkach portfelowych, czy innych poufnych dokumentach.

Specyficzny zakres dotyczący zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi różni się od usług właściwych dla kontraktów menedżerskich, czy usług standardowego zarządzania, które koncentrują się wokół usług polegających na szeroko pojętych usługach kierowania/nadzorowania procesów zachodzących w danym przedsiębiorstwie, zarządzaniu majątkiem przedsiębiorstwa oraz kapitałem ludzkim, a tym samym zbliżone są do zakresu kompetencji podmiotów powołanych do pełnienia funkcji członków zarządu. Taki zakres kompetencji i zadań odnosi się także do Wnioskodawcy, który w ZASI - będącej spółką kapitałową - pełni, na podstawie uchwały o powołaniu, funkcję członka zarządu.

Usługi zarządzania, które Wnioskodawca planuje świadczyć na rzecz ZASI na podstawie Umowy, koncentrują się wokół obszaru działalności inwestycyjnej ASI, angażując ekspercką i merytoryczną wiedzę Wnioskodawcy w zakresie, w jakim jest ona wymagana do prowadzenia, pozyskiwania i nadzoru nad projektami badawczo-rozwojowymi (B+R), opracowywania polityki inwestycyjnej uwzględniając dziedziny naukowe oraz inwestycyjnych o szczególnym potencjale dla ASI, a także czynnego udziału w spotkaniach komitetu inwestycyjnego działającego w ramach ZASI - organu podejmującego kluczowe decyzje w przedmiocie polityki inwestycyjnej. Wnioskodawca nie będzie w ramach wykonywanej Umowy korzystał z ww. infrastruktury, należącej do ZASI.

Wynagrodzenie Wnioskodawcy będzie złożone z następujących elementów:

Część stała nie będzie oparta o żadne systemy prowizyjne, zależne w jakikolwiek sposób od osiąganych przez ASI wyników finansowych. Za specjalistyczne usługi inwestycyjne (oraz doradcze w przypadku wariantu 2) wynagrodzenie będzie ustalone na podstawie zakresu pełnionych obowiązków. Podobnie w przypadku specjalistycznej usługi zarządzania. Wynagrodzenie będzie ustalone dla całości realizowanych czynności. Praca ma charakter zmienny i co do zasady nie da się wydzielić zarządzania, doradztwa oraz innych usług od siebie. Wszystkie czynności mogą być realizowane w jednym momencie.

Co istotne, kwota wynagrodzenia za ww. czynności łącznie nie może przekroczyć kwot wskazanych w załączniku do umowy ramowej inwestycyjnej (RUI), pomiędzy ZASI a Polskim Funduszem Rozwoju.

Co do kwoty wynagrodzenia dodatkowego, to poniżej zawarto fragment RUI (gdzie Pośrednik Finansowy rozumiany jest jako ASI):

Po dokonaniu na rzecz Akcjonariuszy wypłat z Pośrednika Finansowego w wysokości równej: (i) w przypadku wypłaty dokonywanej przed zakończeniem Okresu Kwalifikowalności - kwocie Deklarowanej Kapitalizacji Pośrednika Finansowego, zaś (ii) w przypadku wypłaty dokonywanej po Okresie Kwalifikowalności - kwocie Kapitalizacji Pośrednika Finansowego, Członkom Uprawnionym do Carried Interest wypłacane jest Wynagrodzenie Dodatkowe w wysokości:

a. W przypadku, gdy całkowita wartość wypłat dla Akcjonariuszy jest mniejsza niż dwukrotność Kapitalizacji Pośrednika Finansowego (lub Deklarowanej Kapitalizacji Pośrednika Finansowego): 20% Nadwyżki I Stopnia, zdefiniowanej jako różnica pomiędzy całkowitą wartością wypłat dla Akcjonariuszy a wartością Kapitalizacji Pośrednika Finansowego (lub Deklarowanej Kapitalizacji Pośrednika Finansowego);

b. W przypadku, gdy całkowita wartość wypłat dla Akcjonariuszy jest pomiędzy dwukrotnością a trzykrotnością Kapitalizacji Pośrednika Finansowego (lub Deklarowanej Kapitalizacji Pośrednika Finansowego):

i. 20% Nadwyżki I Stopnia, plus

ii. 5% Nadwyżki II Stopnia, zdefiniowanej jako różnica pomiędzy całkowitą wartością wypłat dla Akcjonariuszy a dwukrotnością Kapitalizacji Pośrednika Finansowego (lub Deklarowanej Kapitalizacji Pośrednika Finansowego);

a. W przypadku, gdy całkowita wartość wypłat dla Akcjonariuszy jest większa niż trzykrotność Kapitalizacji Pośrednika Finansowego (lub Deklarowanej Kapitalizacji Pośrednika Finansowego):

i. 20% Nadwyżki I Stopnia, plus

ii. 5% Nadwyżki II Stopnia, plus

iii. 5% nadwyżki całkowitej wartości wypłat dla Akcjonariuszy nad trzykrotnością Kapitalizacji Pośrednika Finansowego (lub Deklarowanej Kapitalizacji Pośrednika Finansowego).

Przykład wyliczenia Wynagrodzenia Dodatkowego przed końcem Okresu Kwalifikowalności:

Przykładowo, jeśli przed końcem Okresu Kwalifikowalności całkowita wartość wypłat dla Akcjonariuszy jest na poziomie 2,5 x Deklarowana Kapitalizacja Pośrednika Finansowego, to Wynagrodzenie Dodatkowe będzie wyliczane w następujący sposób: 20% x (całkowita wartość wypłat dla Akcjonariuszy - Deklarowana Kapitalizacja) + 5% x (całkowita wartość wypłat dla Akcjonariuszy - 2,0 x Deklarowana Kapitalizacja). Przykład liczbowy prezentuje się następująco: dla Pośrednika Finansowego o Deklarowanej Kapitalizacji 50 mln PLN i całkowitej wartości wypłat dla Akcjonariuszy wynoszącej 2,5 x Deklarowana Kapitalizacja Pośrednika Finansowego, tj. na poziomie 125 mln PLN, to Wynagrodzenie Dodatkowe wyniesie: 16,25 mln PLN (20% x 75 mln PLN + 5% x 25 mln PLN), po Okresie Kwalifikowalności.

Przykładowo, jeśli po Okresie Kwalifikowalności całkowita wartość środków z wypłat dla Akcjonariuszy jest na poziomie 2,5 x Kapitalizacji Pośrednika Finansowego, to Wynagrodzenie Dodatkowe będzie wyliczane w następujący sposób: 20% x (całkowita wartość wypłat dla Akcjonariuszy - Kapitalizacja Pośrednika Finansowego) + 5% x (całkowita wartość wypłat dla Akcjonariuszy - 2,0 x Kapitalizacja Pośrednika Finansowego). Przykład liczbowy prezentuje się następująco: dla Pośrednika Finansowego o Kapitalizacji 30 mln PLN i całkowitej wartości wypłat dla Akcjonariuszy wynoszącej 2,5 x Kapitalizacji Pośrednika Finansowego, tj. zwrot na poziomie 75 mln PLN, to Wynagrodzenie Dodatkowe wyniesie: 9,75 mln PLN (20% x 45 mln PLN + 5% x 15 mln PLN).

Wnioskodawca będzie ponosić w tym przypadku odpowiedzialność za specyficzne i istotne elementy wykonywanych w ramach umowy czynności. Wnioskodawca w związku ze świadczonymi usługami inwestycyjnymi i zarządzania ASI (oraz doradztwa - patrz wariant

nr 2), będzie objęty ubezpieczeniem obejmującym odpowiedzialność cywilną w zakresie świadczonych usług. Ubezpieczenie to będzie obejmować odpowiedzialność cywilną za spowodowane szkody w spółce oraz osobom trzecim w następstwie nierzetelności czy nienależytych działań w pełnieniu obowiązków. Mowa tu o wszystkich obowiązkach wynikających z umowy, a przedstawionych szczegółowo we wniosku w ramach opisu stanu przyszłego. Przykładowo w przypadku, gdyby Wnioskodawca dokonał cesji praw do wynagrodzenia dodatkowego lub innego przysługującego mu w ramach Umowy prawa, jest obciążony kwotą 50 tys. zł.

Zainteresowany w ramach świadczonych usług, będzie odpowiedzialny za procesy inwestycyjne, jak i zarządzanie procesami realizowanymi przez fundusz (ASI) i związanymi z inwestycjami i zarządzaniem jego działalnością oraz portfelem inwestycyjnym, tj. za pozyskiwanie i ocenę projektów inwestycyjnych co stanowi kluczowy przedmiot działalności spółki ASI o charakterze inwestycyjnym.

Co istotne, odpowiedzialność Wnioskodawcy odnosić się może tylko do czynności świadczonych przez niego w ramach wykonywanej Umowy (na warunkach i w zakresie w niej określonych). Odpowiedzialność ta nie rozszerza się np. na czynności Wnioskodawcy w kontekście pełnionej przez niego funkcji członka zarządu (która charakteryzuje się odmiennym zakresem obowiązków).

Z powyższego wynika, że Wnioskodawca nie ogranicza się wyłącznie do aspektów technicznych, a ich odpowiedzialność jest stosunkowo szeroka, co ma odzwierciedlenie w różnego rodzaju sankcjach przewidzianych w RUI za niedopełnienie określonych obowiązków. Przykładowo gdyby Spółka wydatkowała środki publicznie "niezgodnie z przeznaczeniem" Wnioskodawca jest zobowiązany "wyjść" z takiej inwestycji niezwłocznie. Jeśli w wyniku takich czynności kwota uzyskana z wyjścia będzie niższa od zainwestowanej, to Wnioskodawca jest zobowiązany do pokrycia różnicy z własnej kieszeni (odpowiada zatem swoim majątkiem prywatnym za powstałe szkody). Odpowiedzialność Wnioskodawcy jest realna i wynikać będzie z zawartych umów. Przykładowo Członek Kluczowego Personelu ponosi odpowiedzialność za Zobowiązania Podmiotu Zarządzającego oraz Pośrednika Finansowego z uwzględnieniem zasad opisanych w pkt 3.7.2.3. RUI. Ponadto Członek Kluczowego Personelu nie będzie odpowiedzialny wobec Nabywcy OPIO i Pośrednika Finansowego za Zobowiązania, gdy:

Co istotne, Członek Kluczowego Personelu ponosi solidarną odpowiedzialność z Podmiotem Zarządzającym za zwrot Inwestorowi Publicznemu Środków Wydatkowanych Nieprawidłowo na zasadach wskazanych w pkt 4.6 RUI.

Odpowiedzialność będzie w tym przypadku oznaczała dla Wnioskodawcy również konieczność ponoszenia ryzyk związanych z jego działalnością. Nie można bowiem rozdzielić w tym przypadku odpowiedzialności od ryzyka. Skoro w ramach wykonywania Umowy występować będą ryzyka, rozumiane (za słownikiem języka polskiego) jako możliwość, że coś się nie uda, tj. przedsięwzięcie, którego wynik jest niepewny, a także prawdopodobieństwo powstania szkody obciążające osobę poszkodowaną niezależnie od jej winy, jeśli umowa lub przepis prawny nie zobowiązały innej osoby do wyrównania szkody, to odpowiedzialność za wystąpienie tych ryzyk będzie występowała po stronie Wnioskodawcy. Przykładowo, w przypadku rażąco błędnej analizy rynkowej podmiotu będącego potencjalnie przedmiotem inwestycji Spółki zgodnie z zasadami Polityki Inwestycyjnej Spółki, Wnioskodawca będzie ponosić odpowiedzialność za te błędy. Od tej odpowiedzialności cywilnej Wnioskodawca będzie miał - jako profesjonalny podmiot gospodarczy - oprócz m.in. odpowiednich procedur dot. przeprowadzanych analiz, wykupione polisy ubezpieczeniowe obejmujące zakres ich działalności.

Wnioskodawca jako strona przyszłych umów z ZASI, zajmujący się w sposób profesjonalny zarządzaniem ASI, będzie dysponował niezależnością i samodzielnością w wykonywanych czynnościach. Samodzielność ta będzie przejawiać się w tym, że zgodnie z umową Wnioskodawca będzie miał obowiązek m.in. dokonywania analiz rynkowych podmiotów będących potencjalnie przedmiotem Inwestycji Spółki zgodnie z zasadami Polityki Inwestycyjnej Spółki, przygotowywania wniosków inwestycyjnych oraz przedstawiania wniosków inwestycyjnych odpowiednim organom Spółki, zgodnie z procedurami określonymi w RUI, przeprowadzania analiz ekonomicznych oraz zapewnianiu sporządzania wszelkich innych analiz dotyczących Inwestycji Spółki (tzw. analiz due diligence), czy negocjowania warunków i zawierania w imieniu Spółki, umów mających za przedmiot Inwestycje. Co istotne, Wnioskodawca nie będzie sprawdzany pod kątem merytorycznym w zakresie wykonanych obowiązków przez jakiekolwiek osoby zatrudnione w ZASI. Efekty ich pracy nie będą również miały wymiaru pomocniczego czy stricte doradczego - będą natomiast stanowiły istotę inwestycyjnej działalności ZASI i to od efektów ich pracy zależeć będą kluczowe decyzje podejmowane przez ZASI. Z kolei w zakresie specjalistycznego zarządzania ASI (które należy oddzielić od czynności standardowego zarządzania spółką) Wnioskodawca będzie m.in. reprezentować ZASI, tj. dokonywać w imieniu Podmiotu Zarządzającego i Spółki wszelkich czynności związanych z działalnością inwestycyjną, w tym m.in. czynności prawnych, zarówno sądowych, jak i pozasądowych, czy przygotowywać i wprowadzać w życie (wraz z pozostałymi Członkami Kluczowego Personelu) strategii rozwoju Spółki, a także programów naprawczych i restrukturyzacyjnych, jeżeli zaistnieje taka potrzeba. Od Wnioskodawcy nie oczekuje się (w ramach Umowy) dokonywania jedynie czynności pasywnych, a wręcz przeciwnie - aktywnych, mających kluczowy wpływ na działalności ZASI, a w konsekwencji ASI.

Pytanie

Czy w przypadku wariantu drugiego możliwe jest skorzystanie przez Wnioskodawcę ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o podatku od towarów i usług w odniesieniu do usług zarówno zarządzania, jak i doradczych (biorąc pod uwagę ich specyfikę opisaną w stanie przyszłym) świadczonych przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI?

Pana stanowisko w sprawie

W odniesieniu do wariantu nr 2 (pytanie nr 3 wniosku) stanu przyszłego przedstawionego w niniejszym wniosku stwierdzić należy, że usługa doradcza również (pod pewnymi warunkami, które w ocenie Wnioskodawcy są spełnione) może korzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT. Podkreślić przy tym należy, że usługa ta nie będzie świadczona odrębnie, na podstawie odrębnych warunków i odrębnej umowy, a w ramach Umowy właściwej między Wnioskodawcą a ZASI.

W wyroku z 17 listopada 2016 r., III SA/Wa 2344/15, LEX nr 2283404, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przyznał, że usługi doradcze związane z zarządzaniem funduszami również mogą podlegać zwolnieniu z VAT. W ocenie tego sądu polski ustawodawca, wprowadzając art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy o VAT, który wyłącza z zakresu zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT usługi doradztwa, wykroczył poza zakres Dyrektywy, a tym samym wprowadził do polskiego porządku prawnego przepis, który jest niezgodny z prawem unijnym. W ocenie więc WSA, nawet w sytuacji, w której w skład usługi świadczonej przez podmiot trzeci na rzecz podmiotu zarządzającego wchodzi element doradztwa - nie wyklucza to możliwości zastosowania zwolnienia z opodatkowania VAT przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT.

Powyższe wnioski dot. możliwości zastosowania zwolnienia do usług świadczonych na rzecz ZASI potwierdzają również interpretacje indywidualne. Przykładowo, w interpretacji sygn. 1462-IPPP1.4512.54.2017.1.BS z 19 kwietnia 2017 r. stwierdza: "Co do niektórych czynności, które będą wykonywane przez Usługodawcę można wskazać, że mają one charakter doradczy, jednak nie ma to wpływu na możliwość skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania dla całej usługi kompleksowej. Odwołując się ponownie do orzecznictwa TSUE, skoro czynności jako kompleksowy zespół specyficznych dla funduszu świadczeń wpisywać się będą w zakres działań podejmowanych przez podmiot bezpośrednio zarządzający funduszami, to usługa będzie korzystać ze zwolnienia (...)".

Z kolei interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 15 lutego 2016 r., sygn. IPPP1/4512-1326/15-2/k.c., w której Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdza: "Zainteresowany planuje świadczyć na podstawie umowy, pewien zespół świadczeń, których zakres, jak twierdzi, jest specyficzny dla usług zarządzania Funduszem. Zainteresowany podkreśla, że tego rodzaju usługi wykazują wymierną i znaczącą wartość rynkową jedynie dla podmiotów prowadzących działalność inwestycyjną, tj. w odpowiedni sposób lokujących aktywa przekazane im przez inwestorów w wybrane inwestycje. Zainteresowany świadczyć będzie te usługi całościowo, tj. zapewniając kompleksową obsługę we wskazanym zakresie, przez co jego Usługobiorca będzie mógł w istotny sposób ograniczyć własne środki kadrowe i administracyjne. (...) Należy stwierdzić: że świadczone przez Zainteresowanego usługi związane z działalnością Funduszu, dotyczące zarówno Strategii P. w ramach działalności Subfunduszu P. jak i Subfunduszu AR, specyficzne dla obsługi inwestycji w obszarze private equity i związane z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy i podlegają zwolnieniu z VAT, o którym mowa w tym przepisie".

Co istotne, stanowisko Wnioskodawcy znajduje swoje potwierdzenie również w wydawanych ostatnimi czasy interpretacjach organów podatkowych. Przykładowo w interpretacji

z 13 lutego 2019 r., znak 0114-KDIP4.4012.791.2018.1.AK wydający interpretację, analizując podobny do zaprezentowanego w niniejszym wniosku stan faktyczny wyraźnie stwierdził, iż "Mając na względzie powyższe uregulowania należy przyjąć, że czynności wykonywane przez Zainteresowanego wpisują się w zakres usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi zwolnionych od podatku pod towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o podatku od towarów i usług." Usługa kompleksowa świadczona przez Wnioskodawcę w ramach omawianej umowy obejmuje swoim zakresem także doradztwo przy przeprowadzaniu transakcji inwestycyjnych realizowanych przez ASI. Doradztwo przy zawieraniu umów typowych, właściwych dla funduszy inwestycyjnych wpisuje się również w specyficzny rodzaj tej działalności, a poprzez ścisły związek z realizacją polityki inwestycyjnej w proces zarządzania, ww. usługi jako świadczenie o charakterze kompleksowym tworzą odrębną całość, bez której należyte prowadzenie polityki inwestycyjnej nie byłoby możliwe, z uwagi na konieczność każdorazowego analizowania różnych aspektów poszczególnych transakcji oraz udział w bieżących czynnościach zarządczych związanych z inwestycjami funduszu. W świetle powyższego również usługa doradcza, jako element niezbędny przy zarządzaniu ASI, korzystać może z ww. zwolnienia. Zakres świadczonych przez Zainteresowanego usług jest bardzo zbliżony do tego, który jest określony powyżej, zatem wnioski płynące z przytoczonej interpretacji mogą zostać zastosowane również w niniejszej sprawie.

W ocenie Wnioskodawcy, do świadczonych przez niego na rzecz ZASI Usług Kluczowego Personelu w zakresie specjalistycznej usługi inwestycyjnej oraz usługi zarządzania (patrz pytanie nr 3), znajdzie zastosowanie przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o podatku od towarów i usług zwolnienie z opodatkowania - z uwagi na fakt, iż świadczone przez Wnioskodawcę kompleksowe Usługi w aspekcie materialnym odpowiadają w istocie usłudze zarządzania funduszem inwestycyjnym (alternatywną spółką inwestycyjną - tutaj ASI - stanowiącą rodzaj alternatywnego funduszu inwestycyjnego) i jako takie obie wchodzić będą w skład takiej usługi, świadczonej następnie przez ZASI na rzecz ASI. W wariancie nr 1 usługi Wnioskodawcy nie będą w żadnym przypadku kwalifikować się do wyłączeń (negatywnego katalogu) przewidzianych w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT - przede wszystkim, świadczone przez Wnioskodawcę usługi nie będą stanowić usług doradczych (nie będą usługami o charakterze doradczym).

Przechodząc do szczegółowego uzasadnienia stanowiska Wnioskodawcy w odniesieniu do pytania nr 3, wskazać należy, iż w myśl art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT (zwolnienie przedmiotowe) podlegają usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. W zakresie pojęcia usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi zauważyć należy, iż sama ustawa o VAT nie wprowadza autonomicznej, podatkowej definicji tego pojęcia - odsyłając w niezbędnym zakresie do regulacji ustawy o funduszach.

Zgodnie z powołanymi już przez Wnioskodawcę definicjami pojęć używanymi w ustawie o funduszach, na gruncie ustawy o funduszach status ASI zrównany został niejako ze statusem funduszu inwestycyjnego - ASI jest bowiem w świetle ustawy o funduszach rodzajem alternatywnego funduszu inwestycyjnego innym niż specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty. Na gruncie przepisów ustawy o VAT, ASI można więc zakwalifikować jako alternatywny fundusz inwestycyjny. Jako specjalistyczny rodzaj alternatywnego funduszu inwestycyjnego, ASI zarządzana jest przez zarządzającego ASI, który to zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem. Wskazana definicja - z uwagi na zawarte w ustawie o VAT odesłanie - powinna zostać uznana za wiążącą również dla zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT przewidzianego dla usług zarządzania funduszem inwestycyjnym (alternatywną spółką inwestycyjną).

Dodatkowo wskazać należy, iż na gruncie ustawy o VAT ustawodawca nie zdecydował się co prawda na zawarcie pozytywnej definicji usług zarządzania ASI - niemniej jednak, w treści art. 43 ust. 15 ustawy o VAT podjął próbę negatywnego zdefiniowania zakresu usług, wskazując na usługi, które przedmiotowemu zwolnieniu (w przypadku usług zarządzania funduszem) nie podlegają.

Zgodnie ze wskazaną regulacją, ze zwolnienia przewidzianego dla usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi nie korzystają:

Podnieść przy tym należy (w ramach wykładni historycznej), iż analiza historycznego brzmienia regulacji ustawy o VAT wskazuje, iż w przeszłości polski ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie definicji usług zarządzania.

Zgodnie z brzmieniem uchylonego w dniu 1 kwietnia 2013 r. art. 43 ust. 8 ustawy o VAT, przez zarządzanie funduszami rozumiało się:

Z uwagi na uchylenie przedmiotowej regulacji - zawarta w niej definicja ma walor wyłącznie historyczny i jako taki niewiążący dla obecnej wykładni zakresu pojęcia usług zarządzania funduszami zwolnionych z opodatkowania podatkiem VAT.

W tym miejscu należy stwierdzić, iż przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT zwolnienie z opodatkowania usług zarządzania funduszami stanowi implementację do polskiego porządku prawnego przepisów art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartość dodanej

(Dz.Urz.UE. L 2006 Nr 347 str. 1, dalej Dyrektywa), w myśl których to (przepisów) państwa członkowskie zwalniają z opodatkowania podatkiem od wartości dodanej transakcje mające za przedmiot zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi określonymi przez państwa członkowskie. Z literalnej treści wskazanego przepisu wynika, że Dyrektywa przewiduje uprawnienie dla państw członkowskich do zdefiniowania specjalnych funduszy, które będą mogły korzystać ze zwolnienia. Wskazuje się przy tym, iż uprawnienie to nie obejmuje jednak możliwości zdefiniowania pojęcia zarządzania, które stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego. Analogiczny pogląd wyraził TSUE w wyroku z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape lnvestment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), czy w wyroku z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise v. CSC Financial Services Ltd. Regulację Dyrektywy w ocenie TSUE należy interpretować w ten sposób, że pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi obejmuje przede wszystkim, ale nie wyłącznie usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią jeżeli tworzą one odrębną całość i - jeśli je oceniać globalnie - wypełniają funkcje specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami.

Wskazać przy tym należy, iż treść przedmiotowego zwolnienia z opodatkowania usług zarządzania funduszy stanowiła przedmiot licznych orzeczeń zarówno organów podatkowych, jak i sądów krajowych oraz wspólnotowych.

Niezwykle cenne wskazówki dotyczące zasad kwalifikacji usług świadczonych przez podatników na warunkach i zasadach zbliżonych do tych wskazanych w opisie zdarzenia przyszłego (tj. świadczenia usług zarządzania na rzecz podmiotu zarządzającego przez podmiot trzeci) zawarł TSUE w wyroku z 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation GmbH. W wyroku tym TSUE rozstrzygał możliwości zastosowania zwolnienia z VAT na podstawie Dyrektywy w stosunku do usług doradztwa inwestycyjnego świadczonych spółce inwestycyjnej przez podmiot trzeci będący spółką doradztwa giełdowego i inwestycyjnego. W wydanym w tej sprawie wyroku TSUE zauważył przede wszystkim, że "aby usługi zarządzania świadczone przez osobę trzecią można było zakwalifikować jako transakcje podlegające zwolnieniu w rozumieniu art. 13 część B lit. d

pkt 6 VI dyrektywy muszą one stanowić w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniać szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnym". TSUE wskazał przy tym, iż treść art. 13 część B lit. d pkt 6 VI dyrektywy nie wyklucza co do zasady, by na zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składały się różne odrębne usługi, które mogą wówczas być objęte zakresem pojęcia "zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi" w rozumieniu wskazanego przepisu oraz by korzystały one z przewidzianego w nim zwolnienia nawet wówczas, gdy świadczący te usługi jest podmiotem zarządzającym będącym osobą trzecią pod warunkiem że skutkiem każdej z omawianych usług jest spełnianie szczególnych i istotnych funkcji zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym".

Do powyższych wniosków dochodzą też sądy administracyjne. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 21 stycznia 2016 r. sygn. I FSK 1915/14, LEX nr 1994997 wyraźnie wskazał, że "usługi mogą zostać uznane za usługi zarządzania funduszem jeżeli tworzą odrębną całość i - jeśli je oceniać globalnie - są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Przez zarządzanie funduszem inwestycyjnym należy rozumieć również zarządzenie jego majątkiem, które jednak ogranicza się do czynności zbiorowego inwestowania w ten majątek. Zarządzanie takie nie obejmuje natomiast eksploatacji tego majątku."

Podobne wnioski powiela NSA w swoim wyroku z dnia 13 lutego 2018 r. sygn. I FSK 634/16, w którym stwierdza: "Aby usługi zarządzania świadczone przez osobę trzecią można było zakwalifikować jako transakcję podlegającą zwolnieniu od VAT, to muszą one stanowić w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniać szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania funduszami inwestycyjnymi."

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą",

opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

Z przepisu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą i posiada Pan status czynnego, zarejestrowanego podatnika podatku od towarów i usług. Przedmiotem świadczenia usług w ramach Pana działalności gospodarczej jest: świadczenie usług inwestycyjnych w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych, usług zarządzania, usług wspierających zarządzanie funduszami inwestycyjnymi oraz usług o podobnym charakterze.

Świadczy Pan usługi w dwóch wariantach. W wariancie nr 2 oprócz usługi inwestycyjnej oraz usługi zarządzania, świadczyłby Pan również dodatkowo (w ramach tej samej Umowy) dla ZASI usługę doradztwa. Nie ma przy tym możliwości określenia usługi głównej, usługi byłyby świadczone równolegle. Każda z tych usług charakteryzowałaby się odrębnymi obowiązkami po Pana stronie. Usługi doradcze nie odnosiłyby się w tym przypadku do doradztwa kierowanego bezpośrednio do ZASI, a do doradztwa dla spółek portfelowych (czyli podmiotów, w które ASI inwestuje). Usługa ta polegałaby na m.in.:

Działania takie nie są jedynie inicjatywą samej ZASI, ale wynikają przede wszystkim z realnych potrzeb i wymogów inwestorów oraz z konieczności pełnienia nadzoru nad przeznaczeniem przez Spółkę Portfelową środków z Inwestycji, w sposób zgodny z zasadami inwestycyjnymi i polityką inwestycyjną ASI oraz celami określonymi w biznesplanie inwestycji.

Usługa ta nie będzie świadczona odrębnie, na podstawie odrębnych warunków i odrębnej umowy, a w ramach Umowy właściwej między Panem a ZASI. Usługi doradcze pełnią rolę uzupełniającą dla usług zarządzania i usług inwestycyjnych - podkreślając przy tym ich profesjonalny wymiar. Są one wysoce pożądane przez inwestorów oraz przez spółki portfelowe. Biorąc pod uwagę powyższe można uznać, że są one niezbędne. Inwestorzy wymagają, aby ZASI edukowała, kontrolowała i wspomagała spółki portfelowe, w które inwestują. Co do zasady nie mógłby Pan przykładowo świadczyć na rzecz ZASI samych usług doradczych. Przy braku usług inwestycyjnych i specjalistycznego zarządzania świadczenie usług wyłącznie doradczych byłoby bezcelowe i ekonomicznie nieuzasadnione.

Celem zarządzania portfelem jest ograniczenie ryzyka i maksymalizacja zysku dla inwestorów. Usługi doradcze pozwalają identyfikować oraz mierzyć ryzyko na początkowym stadium rozwoju jego czynników i minimalizować jego skutki lub je likwidować - na każdym etapie rozwoju spółki portfelowej. Szybszy rozwój spółek portfelowych oznacza większą szansę na wzrost wartości portfela, a to jest możliwe tylko poprzez eliminację błędów, których nie da się wychwycić poprzez wyłącznie techniczne zarządzanie portfelem.

Usługi świadczone przez Wnioskodawcę dotyczyć będą w całości procesu inwestycyjnego i zarządczego, nierozerwalnie związanego ze świadczoną przez ZASI usługą inwestycyjną i zarządzania ASI. Równocześnie przedstawione powyżej czynności mieszczą się w zakresie treściowym Załącznika 1 do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE.

ZASI nie jest jedynie podmiotem dostarczającym kapitał inwestycyjny dla spółek portfelowych, ale przede wszystkim pełni rolę, zgodnie z oczekiwaniami inwestorów, podmiotu dążącego do optymalizacji efektywności działania tych spółek, czego celem jest osiągnięcie możliwie wysokiej stopy zwrotu z poczynionych przez inwestora instytucjonalnego (ASI) inwestycji.

Umowa o świadczenie usługi inwestycyjnej i zarządzania z ZASI nie jest jeszcze zawarta, ale zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego przedstawionym powyżej, zakres usług objętych tą Umową będzie dotyczył czynności koncentrujących się wokół działalności inwestycyjnej ASI oraz specjalistycznego zarządzania ASI i będzie obejmować przede wszystkim zaangażowanie Wnioskodawcy na poziomie eksperckim w zakresie podejmowanych przez ASI inwestycji. Pana zdaniem usługi doradcze nie odnoszą się w tym przypadku do doradztwa kierowanego bezpośrednio do ZASI, a do doradztwa dla spółek portfelowych - działania o takim charakterze wpisują się w zadania, jakie powinny być realizowane w celu zapewnienia optymalnego procesu zarządzania ASI. Trzeba przy tym zaznaczyć, że ZASI nie jest jedynie podmiotem dostarczającym kapitał inwestycyjny dla spółek portfelowych (w których ASI obejmuje udziały w celach inwestycyjnych), ale pełni również rolę podmiotu dążącego do optymalizacji efektywności działania tych spółek, czego celem jest osiągnięcie możliwie wysokiej stopy zwrotu z poczynionych inwestycji.

Usługi zarządzania, które planuje Pan świadczyć na rzecz ZASI na podstawie Umowy, koncentrują się wokół obszaru działalności inwestycyjnej ASI, angażując ekspercką i merytoryczną wiedzę Wnioskodawcy w zakresie, w jakim jest ona wymagana do prowadzenia, pozyskiwania i nadzoru nad projektami badawczo-rozwojowymi (B+R), opracowywania polityki inwestycyjnej uwzględniając dziedziny naukowe oraz inwestycyjnych o szczególnym potencjale dla ASI, a także czynnego udziału w spotkaniach komitetu inwestycyjnego działającego w ramach ZASI - organu podejmującego kluczowe decyzje w przedmiocie polityki inwestycyjnej. Wnioskodawca nie będzie w ramach wykonywanej Umowy korzystał z ww. infrastruktury, należącej do ZASI.

Pan jako strona przyszłych umów z ZASI, zajmujący się w sposób profesjonalny zarządzaniem ASI, będzie dysponował niezależnością i samodzielnością w wykonywanych czynnościach. Samodzielność ta będzie przejawiać się w tym, że zgodnie z umową Wnioskodawca będzie miał obowiązek m.in. dokonywania analiz rynkowych podmiotów będących potencjalnie przedmiotem Inwestycji Spółki zgodnie z zasadami Polityki Inwestycyjnej Spółki, przygotowywania wniosków inwestycyjnych oraz przedstawiania wniosków inwestycyjnych odpowiednim organom Spółki, zgodnie z procedurami określonymi w RUI, przeprowadzania analiz ekonomicznych oraz zapewnianiu sporządzania wszelkich innych analiz dotyczących Inwestycji Spółki (tzw. analiz due diligence), czy negocjowania warunków i zawierania w imieniu Spółki, umów mających za przedmiot Inwestycje. Z kolei w zakresie specjalistycznego zarządzania ASI (które należy oddzielić od czynności standardowego zarządzania spółką) będzie Pan m.in. reprezentować ZASI, tj. dokonywać w imieniu Podmiotu Zarządzającego i Spółki wszelkich czynności związanych z działalnością inwestycyjną, w tym m.in. czynności prawnych, zarówno sądowych, jak i pozasądowych, czy przygotowywać i wprowadzać w życie (wraz z pozostałymi Członkami Kluczowego Personelu) strategii rozwoju Spółki, a także programów naprawczych i restrukturyzacyjnych, jeżeli zaistnieje taka potrzeba. Od Wnioskodawcy nie oczekuje się (w ramach Umowy) dokonywania jedynie czynności pasywnych, a wręcz przeciwnie - aktywnych, mających kluczowy wpływ na działalności ZASI, a w konsekwencji ASI.

W odniesieniu do przedstawionej sytuacji, Pana wątpliwości dotyczą kwestii, czy zarówno usługi zarządzania, jak i usługi doradcze świadczone przez Pana na rzecz ZASI, w ramach wariantu nr 2 korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT.

Aby udzielić odpowiedzi na Pana wątpliwości, w pierwszej kolejności należy przeanalizować kwestię kompleksowości świadczonych przez Pana usług.

Odnosząc się do kompleksowości przedmiotowych usług, należy wskazać, że co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy kilka świadczeń obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową obejmującą kilka świadczeń pomocniczych.

Kwestia kompleksowości usług była rozstrzygana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przywołać można chociażby wyrok z 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07,

w którym stwierdzono, że: "każde świadczenie powinno być zwykle uznawane za odrębne i niezależne" (również wyrok z 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06). Wyrok ten sformułował kryteria przesądzające o tym, kiedy występuje świadczenie złożone. Ma ono zatem miejsce w sytuacji, gdy (i) świadczenie pomocnicze nie stanowi celu samego w sobie, lecz stanowi środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z usługi podstawowej, (ii) poszczególne czynności są ze sobą tak ściśle związane, że ich rozdzielenie miałoby charakter sztuczny, (iii) kiedy nie istnieje możliwość nabywania danego świadczenia od podmiotów zewnętrznych, (iv) kiedy nie istnieje możliwość odrębnego fakturowania za daną czynność.

Usługa kompleksowa zawiera zatem kilka czynności (usług) opodatkowanych różnymi stawkami podatku VAT, z tym, że jedna z nich jest usługą główną, przeważającą, nadającą danej usłudze jej główny charakter, przy czym wszystkie zmierzają do bezpośredniego zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego wskazanej w umowie. Usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać bez usługi pomocniczej usługi głównej.

Z opisu sprawy wynika, że zamierza Pan świadczyć usługi doradcze, które nie odnosiłyby się do doradztwa bezpośrednio na rzecz ASI, a do doradztwa dla spółek portfelowych (czyli podmiotów, w które ASI inwestuje). Ustawodawca w art. 43 ust. 1 pkt 12 wprost wskazał, że ze zwolnienia od podatku VAT mogą korzystać usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych oraz portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych. Zatem usługi doradztwa nie są objęte ww. przepisem, tym samym nie podlegają przedmiotowemu zwolnieniu. Usługi doradztwa świadczone na rzecz spółek portfelowych - mimo, że efekty tego doradztwa przekładają się pośrednio na inwestycje tego funduszu - same w sobie nie stanowią usług zarządzania funduszem. Sam fakt, że czynności zarzadzania i czynności doradcze świadczone są w ramach jednej umowy nie może przesądzać o tym, że stanowią one jedną usługę kompleksową.

Trudno zatem uznać usługi doradztwa za element świadczenia kompleksowego na rzecz ZASI, gdyż wykonywane są na rzecz innego podmiotu, czyli na rzecz podmiotu, w który ASI inwestuje. Natomiast stronami transakcji jest Pan oraz ZASI. Jak wynika z powołanych przepisów i orzecznictwa w tym zakresie, usługa kompleksowa stanowi nierozerwalne świadczenie wykonywane na rzecz jednego podmiotu, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny. Tym samym, nie można się z Panem zgodzić, że świadczone przez Pana w ramach wariantu nr 2 usługi w aspekcie materialnym odpowiadają w istocie usłudze zarządzania funduszem inwestycyjnym i jako takie obie wchodzić będą w skład takiej usługi, świadczonej następnie przez ZASI na rzecz ASI. Ponadto podkreślić należy, że usługi doradcze mogłyby być świadczone przez inny, niezależny podmiot, co również wskazuje, ze przedmiotowe usługi doradcze stanowią usługę niezależną od usługi zarządzania.

Tym samym, nie można uznać, że świadczone przez Pana usługi zarządzania oraz usługi doradcze, stanowią jedną usługę kompleksową. Należy, zatem stwierdzić, że w przedmiotowym przypadku mamy do czynienia z dwoma odrębnymi świadczeniami, pomimo tego, że - jak Pan wskazał - usługa ta nie będzie świadczona odrębnie, na podstawie odrębnych warunków i odrębnej umowy, a w ramach Umowy właściwej między Panem a ZASI.

Sam fakt, że usługa nie będzie świadczona odrębnie, nie przesądza o tym, że w przedmiotowej sprawie świadczy Pan kompleksowe usługi zarządzania obejmujące swoim zakresem również usługi doradcze na rzecz spółek portfelowych.

W tym miejscu wskazać należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o VAT.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b) ustawy o VAT

zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy o VAT

zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na obowiązujący od 1 stycznia 2022 r. przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym,

podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu, również obowiązującego od 1 stycznia 2022 r.,

podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.

Powyższe zmiany przepisów umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku - w tym m.in. właśnie usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

W odniesieniu do kwestii objętej zakresem pytania, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

- przedmiotowego - świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz

- podmiotowego - ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej lub ich części.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L z 2006 r. nr 347/1 z późn. zm.), zgodnie z którym,

zwolnieniu od podatku VAT podlega zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

W kwestii wyjaśnienia pojęcia "zarządzania funduszem" można wskazać, że z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d pkt 6 Szóstej Dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce "Administracja", które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE,

działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

- zarządzanie inwestycjami,

- administracja:

- wprowadzanie do obrotu.

Należy ponadto wskazać, że ww. definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce "Administracja". Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia "zarządzania" specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 Szóstej Dyrektywy.

Z uwagi na powyższe przepisy oraz przedstawiony opis sprawy, należy stwierdzić, że opisane we wniosku czynności, które zamierza Pan wykonywać w ramach usług zarządzania na rzecz ZASI, mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Opisane usługi zawierają się w załączniku II do dyrektywy 2009/65/WE. W konsekwencji, spełniony zostanie warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 dla ww. usług.

Usługi te będą podlegały zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie również kryterium podmiotowe. Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej lub ich częścią.

Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 605 z późn. zm.) - dalej jako u.f.i., a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.

Zgodnie z art. 1 u.f.i.:

Ustawa określa zasady tworzenia i działania funduszy inwestycyjnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasady prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności przez fundusze zagraniczne i spółki zarządzające.

W myśl art. 38 ust. 1 u.f.i.:

Towarzystwem funduszy inwestycyjnych może być wyłącznie spółka akcyjna z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 45 ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez towarzystwo).

Jak stanowi art. 39 ust. 1 u.f.i.:

Siedziba zarządu towarzystwa powinna znajdować się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Natomiast art. 5 u.f.i. stanowi, że:

Siedzibą i adresem funduszu inwestycyjnego jest siedziba i adres towarzystwa będącego jego organem.

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 9 u.f.i.:

Przez "fundusz zagraniczny" rozumie się fundusz inwestycyjny otwarty lub spółkę inwestycyjną, które uzyskały zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Zgodnie natomiast z art. 2 pkt 7 u.f.i.:

Pod pojęciem "państwa członkowskiego" należy rozumieć państwo inne niż Rzeczpospolita Polska, które jest członkiem Unii Europejskiej.

U.f.i. wyraźnie rozróżnia zatem pojęcie "funduszu inwestycyjnego" oraz "funduszu zagranicznego".

Zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w u.f.i. pod pojęciem "unijnego AFI", zgodnie z którym należy przez to rozumieć alternatywny fundusz inwestycyjny, który został zarejestrowany jako alternatywny fundusz inwestycyjny przez właściwy organ w państwie członkowskim lub uzyskał zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności jako alternatywny fundusz inwestycyjny, a w przypadku braku wymogu uzyskania zezwolenia lub rejestracji - prowadząc taką działalność, ma siedzibę na terytorium państwa członkowskiego (art. 2 pkt 10b u.f.i.).

Natomiast na potrzeby u.f.i. za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu "specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty" oraz "fundusz inwestycyjny zamknięty" (art. 3 ust. 4 pkt 2 u.f.i.) oraz alternatywną spółkę inwestycyjną (art. 8a ust. 1 u.f.i.).

Mając powyższe na uwadze, fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym "fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (...) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi", o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT.

Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b) ustawy o VAT mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę zagranicą.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ww. ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a u.f.i.,

ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym - rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

W myśl art. 3 ust. 1 u.f.i.,

fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Jak stanowi art. 3 ust. 3 u.f.i.:

fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.

Zgodnie z art. 3 ust. 4 u.f.i.,

fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

Według art. 8a ust. 1 u.f.i:

Alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 u.f.i:

Wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Na podstawie art. 8b ust. 1 u.f.i.:

Zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

W myśl art. 8b ust. 2 u.f.i., wyłącznie:

Zarządzającym ASI może być wyłącznie:

Zgodnie z art. 70a ust. 1 u.f.i.:

Zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI).

Stosownie do art. 70a ust. 2 u.f.i.:

Na warunkach określonych w rozdziale 3, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia Komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI.

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 u.f.i.:

Przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym AFI, w tym wprowadzanie tych AFI do obrotu.

Zarządzanie unijnym AFI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.

Stosownie do art. 70g ust. 1 u.f.i.:

Zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.

Ze względu na wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów oraz orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że wykonywane przez Pana czynności w zakresie usług zarządzania mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy.

W analizowanej sprawie wymienione usługi zarządzania będą bezpośrednio dotyczyły czynności zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym. Świadczone przez Pana usługi obejmują poszczególne zadania o charakterze zarządczym, realizowane przez ZASI jako zewnętrznie bądź wewnętrznie zarządzających i mają istotne znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania ASI. Biorąc pod uwagę specyfikę ww. czynności, należy uznać, że mają one znaczenie wyłącznie z punktu widzenia podmiotu prowadzącego działalność inwestycyjną. Spełniony został zatem warunek podmiotowy warunkujący zastosowanie zwolnienia od podatku.

Odnosząc się natomiast do świadczonych przez Pana usług doradczych, nie można uznać, że usługa ta mieści się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy, gdyż jest na podstawie art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy z powyższego zwolniona wyłączona.

Świadczone przez Pana usługi doradcze, obejmują m.in.: organizowanie spotkań i warsztatów (w tym online) z osobami zarządzającymi spółkami portfelowymi ASI, współtworzenie strategii rozwoju biznesu tych spółek - krótko i długoterminowych, współtworzenie strategii pozyskania kapitału zewnętrznego, wsparcie doradczym w trakcie negocjacji warunków inwestycyjnych z nowymi inwestorami, tworzenie korekt ww. strategii w kontekście faktycznie osiąganych wyników, pomoc przy wdrażaniu planów naprawczych, uczestniczenie w spotkaniach zarządów spółek portfelowych w formie czynnego doradztwa, jak i w formie słuchacza, omawianie (podczas spotkań, spotkań online, telekonferencji, czy drogą mailową - zależnie od ustaleń pomiędzy stronami) bieżących wyników spółek portfelowych, rentowności sprzedaży, kapitałów własnych, czy wykonania zakładanego budżetu, doradztwo kadrze kierowniczej spółek portfelowych w zakresie budowania wartości ekonomicznej zarządzanych przez nią podmiotów, wsparcie doradczym w rozwoju kanałów sprzedaży oraz inne pokrewne, są to zatem usługi o charakterze typowo doradczym, które nie stanowią zarzadzania. Jak wynika z art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy o VAT zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 12, nie mają zastosowania do: usług doradztwa, tym samym świadczone przez Pana usługi doradztwa nie podlegają zwolnieniu z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy.

Mając zatem na uwadze okoliczności sprawy oraz powołane powyżej przepisy i orzecznictwo, należy stwierdzić, że świadczone przez Pana usługi na rzecz ZASI, tzn. usługi zarządzania będą mieścić się w zakresie czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy i w związku z tym będą zwolnione od podatku na podstawie ww. artykułu.

Z kolei świadczone czynności w ramach usługi doradczej nie stanowią wraz z usługami zarzadzania świadczenia kompleksowego, które wraz z usługami zarządzania mogą korzystać ze zwolnienia przedmiotowego. Zatem usługi doradcze nie będą zwolnione od podatku na podstawie 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy. Świadczone przez Pana czynności w ramach usługi doradczej są świadczeniami o charakterze typowo doradczym, które zgodnie z ustawą nie korzystają ze zwolnienia od podatku.

W związku z powyższym Pana stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług dotyczące pytania oznaczonego we wniosku nr 3 jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dniu wydania interpretacji indywidualnej.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga tylko w zakresie podatku od towarów i usług.

W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Odnośnie natomiast powołanych przez Pana interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego, co oznacza, że należy je traktować indywidualnie. Zatem powołane interpretacje oraz wyroki nie mogą stanowić podstawy do rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).