0114-KDIP4-3.4012.128.2022.2.MP - Uczestnictwo w konsolidacji rachunków bankowych na podstawie umowy zawartej z bankiem jako nieobjęte VAT-em

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

8 marca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy nieuznania Wnioskodawców za podmioty działające w charakterze podatników podatku VAT z tytułu uczestnictwa w mechanizmie konsolidacji rachunków bankowych na podstawie umowy zawartej z Bankiem. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 19 kwietnia 2022 r. (wpływ 20 kwietnia 2022 r.).

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1) Zainteresowany będący stroną postępowania:

* A. Spółka z o.o.

2) Zainteresowani niebędący stroną postępowania:

* B. Spółka z o.o.

* C. Spółka z o.o.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

A. sp. z o.o., B. sp. z o.o. oraz C. sp. z o.o. (dalej łącznie jako: Wnioskodawcy, Spółki lub Grupa A) tworzą grupę podmiotów powiązanych osobowo.

Spółki prowadzą działalność z zakresu projektowania, montażu oraz serwisu instalacji odnawialnych źródeł energii takich jak kolektory słoneczne, instalacje fotowoltaiczne, turbiny wiatrowe, pompy ciepła. Spółki wykonują instalacje w domach jednorodzinnych, obiektach użyteczności publicznej oraz wielu innych.

W toku bieżącej działalności, Spółki osiągają różne wyniki finansowe oraz posiadają odmienne zapotrzebowanie na środki pieniężne konieczne dla realizacji zawartych kontraktów. Zdarza się, że dochodzi do sytuacji, w których okresowo jedna ze Spółek jest nadpłynna finansowo - posiada nadwyżkę środków pieniężnych w relacji do potrzeb, natomiast inna ze Spółek w tym samym czasie notuje niedobór środków pieniężnych w relacji do zapotrzebowania na środki finansowe niezbędne do realizacji bieżących projektów.

Celem pokrycia niedoborów środków pieniężnych danego podmiotu oraz odpowiednim wyposażeniem go w środki pieniężne potrzebne do prowadzenia bieżącej działalności, Spółki poszukiwały odpowiedniego rozwiązania, na podstawie którego nadwyżki środków pieniężnych wypracowanych przez jeden podmiot mogłyby zostać wykorzystane przez inny podmiot z grupy.

Wnioskodawcy działając wspólnie zawarli więc z Bankiem umowę rachunku skonsolidowanego. Bank jest podmiotem organizującym operacje konsolidacji środków pieniężnych Spółek za wynagrodzeniem.

W ramach umowy rachunku skonsolidowanego Bank zobowiązuje się do prowadzenia rachunku skonsolidowanego na rzecz Posiadacza rachunku oraz rachunków współpracujących na rzecz Podmiotów powiązanych. W ramach umowy podmiotem występującym jako Posiadacz rachunku skonsolidowanego jest spółka A. Pozostałe spółki posiadają rachunki współpracujące.

Każdego dnia roboczego, o określonej godzinie, automatycznie zostają ustalone salda rachunków Spółek (rachunków powiązanych) biorących udział w procesie konsolidacji, uwzględniające transakcje przeprowadzone w tym dniu, a następnie, w przypadku sald dodatnich, dokonane zostanie przeksięgowanie środków z rachunków powiązanych/współpracujących na rachunek podstawowy (główny), w wysokości i na warunkach ustalonych w umowie rachunku skonsolidowanego.

Zarządzanie przepływami odbywa się na podstawie zdefiniowania następujących parametrów:

* udostępnienia finansowania na rachunku do kwoty wyznaczonego limitu realizowanego w ciężar innego rachunku;

* udostępnienia finansowania grupie rachunków do kwoty wskazanego limitu w ciężar innego rachunku;

* udostępnienia finansowania grupie rachunków gdzie kwotę limitu wyznacza suma sald rachunków, którym limit został przyznany.

W przypadku wystąpienia niedopuszczalnego salda ujemnego na którymkolwiek z rachunków współpracujących w procesie konsolidacji, Bank automatycznie przeksięgowuje środki z rachunku głównego na rachunki o saldzie ujemnym.

Na podstawie danych z systemu bankowego, system księgowy stosowany przez Spółki nalicza ewentualne ustalone między Spółkami oprocentowanie za odpowiednie okresy w zakresie środków pieniężnych przekazywanych pomiędzy rachunkiem głównym (skonsolidowanym) a rachunkami współpracującymi.

Wdrożenie rachunku skonsolidowanego w Spółkach pozwala na redukcję kosztów finansowania zewnętrznego (bankowego), przy jednoczesnej minimalizacji kosztów administracji (np. brak konieczności zawierania umów pożyczek pomiędzy podmiotami z grupy).

Uzupełnienie i doprecyzowanie stanu faktycznego

A. nie wykonuje w ramach umowy rachunku skonsolidowanego żadnych czynności (usług) na rzecz Banku i/lub spółek posiadających rachunki współpracujące i tym samym nie pobiera z tego tytułu wynagrodzenia. Pełni on jedynie rolę posiadacza rachunku skonsolidowanego, który stanowi rachunek główny w funkcjonującym systemie (rachunek skonsolidowany).

Jedynym podmiotem wykonującym świadczenia i pobierającym z tego tytułu wynagrodzenie jest Bank, który przeprowadza zgodnie z umową proces konsolidacji i redystrybucji. Pozostałe podmioty uczestniczące w umowie rachunku skonsolidowanego nie wykonują względem siebie żadnych świadczeń w ramach umowy rachunku skonsolidowanego i tym samym nie pobierają z tego tytułu wynagrodzenia. Jedyne wynagrodzenie jakie może powstać po stronie poszczególnych podmiotów z tytułu uczestniczenia w umowie rachunku skonsolidowanego to naliczenie ewentualnego oprocentowania z tytułu udostępnienia środków finansowych w procesie konsolidacji i redystrybucji.

Pytanie

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawców, zgodnie z którym, uczestnictwo w mechanizmie konsolidacji rachunków bankowych na podstawie umowy rachunku skonsolidowanego zawartej z Bankiem nie prowadzi do świadczenia przez Wnioskodawców usług podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a tym samym Wnioskodawcy nie działają w charakterze podatnika podatku od towarów i usług?

Państwa stanowisko w sprawie

W ocenie Zainteresowanych korzystanie z rachunku skonsolidowanego nie prowadzi do wykonywania przez Wnioskodawców czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a tym samym, Wnioskodawcy nie działają w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

W ocenie Wnioskodawców analizę stanu faktycznego należy rozpocząć od wskazania, że zdaniem Wnioskodawców mechanizm uwzględniony w ramach umowy rachunku skonsolidowanego odpowiada tzw. umowie cash poolingu, która została szeroko przeanalizowana w ramach praktyki interpretacyjnej organów podatkowych.

W odniesieniu do powyższego należy wskazać, że cash pooling jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące zazwyczaj do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy, poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlegają w szczególności odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Jednocześnie, na mocy art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się co do zasady każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Ze świadczeniem usług na gruncie ustawy o VAT mamy do czynienia wówczas, gdy istnieje stosunek prawny między podmiotem świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonane usługi będzie wypłacone wynagrodzenie. Powyższe powoduje, że ze stosunku prawnego łączącego strony musi wynikać korzyść zarówno dla świadczącego, jak i otrzymującego usługę.

Jednocześnie w myśl przepisu art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. W konsekwencji nieodpłatne świadczenie usług, które wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej podatnika i nie jest świadczeniem na rzecz osób wskazanych w powyższym przepisie, nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu VAT jako odpłatne świadczenie usług.

Zdaniem Wnioskodawców, uczestnicy systemów cash poolingu czy też wskazanego w stanie faktycznym rachunku skonsolidowanego nie świadczą jakiejkolwiek usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT na rzecz pozostałych uczestników stosowanego systemu.

Uczestnictwo podmiotów w tego typu systemie co do zasady sprowadza się bowiem jedynie do udostępnienia własnego rachunku bankowego i zgromadzonych na nim środków na potrzeby dokonywania konsolidacji sald, którymi zarządza bank. Tym samym to bank jest jedynym usługodawcą w ramach tego modelu.

W przedmiotowym stanie faktycznym to Bank jako podmiot profesjonalny, działający w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, działa jako podmiot organizujący operacje konsolidacji środków pieniężnych uczestników umowy rachunku skonsolidowanego za wynagrodzeniem. Zdaniem Wnioskodawców to Bank może zostać uznany za podatnika VAT, który świadczy na rzecz uczestników usługi w rozumieniu przepisów art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Czynności podejmowane przez uczestnika w ramach realizacji umowy rachunku skonsolidowanego takie jak udostępnienie środków na rachunku bankowym w celu przeprowadzania transakcji zerowania sald, będą wykonywane wyłącznie w celu umożliwienia Bankowi wykonania usług wynikających z umowy rachunku skonsolidowanego. Ewentualne czynności Wnioskodawców jako uczestników umowy rachunku skonsolidowanego mają zatem charakter pomocniczy (techniczny) w stosunku do usług realizowanych przez Bank.

W ocenie Wnioskodawców czynności Banku są wykonywane w ramach świadczenia usługi mającej służyć zarządzaniu płynnością finansową uczestników umowy rachunku skonsolidowanego, która mieści się w katalogu usług wymienionych w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy VAT, tj. usług w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Stanowisko Wnioskodawców znajduje odzwierciedlenie w praktyce organów interpretacyjnych, w ramach której dokonano szczegółowej analizy umów typu cash pooling, w tym m.in. w:

* Interpretacja Dyrektora KIS z 2 marca 2020 r., sygn. 0114-KDIP1.2.4012.676.2019.3.RD,

* interpretacja Dyrektora KIS z 14 lutego 2020 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.67.2019.4.MK,

* interpretacja Dyrektora KIS z 22 października 2018 r., sygn. 0114-KDIP1-2.4012.454.2018.2.IG,

* interpretacja Dyrektora KIS z 31 sierpnia 2018 r., sygn. 0114- KDIP4.4012.424.2018.2.AKO,

* interpretacja Dyrektora KIS z 17 sierpnia 2018 r., sygn. 0112-KDIL1- 3.4012.364.2018.2.AP,

* interpretacja Dyrektora KIS z 3 kwietnia 2017 r., sygn. 3063-ILPP1-3.4512.61.2017.1.PR.

Konsekwentnie uznając, że w ramach umowy rachunku skonsolidowanego jedynym podmiotem świadczącym usługę jest Bank, należy wskazać, że ewentualne odsetki otrzymywane przez Wnioskodawców w związku z uczestnictwem w stosowanym systemie, związane są jedynie z posiadaniem nadwyżek środków finansowych na rachunkach bankowych i nie powinny być łączone z jakimikolwiek usługami świadczonymi wzajemnie przez uczestników systemu.

Odpowiednio również odsetki, które dany uczestnik umowy płaci w przypadku pojawienia się przejściowych niedoborów, nie stanowią wynagrodzenia za jakiekolwiek usługi świadczone na jego rzecz przez pozostałych uczestników systemu. Ewentualną usługę świadczy bowiem Bank dokonując konsolidacji, a nie poszczególni uczestnicy systemu.

Jak wskazano w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 22 października 2018 r. (0114-KDIP1-2.4012.454.2018.2.IG), w ramach której podjęto tematykę cash poolingu:

"Z uwagi na cechy charakterystyczne systemu cash poolingu należy zauważyć, że w niniejszej sprawie, w roli usługodawcy występuje jedynie Bank, który będzie obsługiwał umowę cash poolingu. Odsetki otrzymywane przez Zainteresowanych od nadwyżek naliczane w konsekwencji zarządzania przez Bank środkami na rachunkach, nie będą stanowiły wynagrodzenia za świadczenie skonkretyzowanych usług dla konkretnego usługobiorcy.

Usługa cash poolingu jest usługą wykonywaną przez Bank. Natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym świadczeniem. Należy pamiętać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.

Zainteresowani uczestnicząc w systemie cash poolingu organizowanym przez Bank, nie będą świadczyć usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, lecz będą jedynie wykonywać elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez Bank usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową. Z wniosku nie wynika bowiem, aby Spółka (Wnioskodawca) pełniąca funkcję pool leadera otrzymywała od innych uczestników jakiekolwiek wynagrodzenie (np. w postaci prowizji lub opłaty manipulacyjnej) za wykonywane przez nią w ramach cash poolingu czynności".

Z uwagi na fakt, że wskazana w stanie faktycznym umowa rachunku skonsolidowanego odpowiada w swoich założeniach umowie cash poolingu, w ocenie Wnioskodawców, wnioski płynące z powyższej interpretacji mają również zastosowanie na tle przedstawionego stanu faktycznego.

Tym samym, ewentualne odsetki otrzymywane przez Wnioskodawców jako uczestników umowy rachunku skonsolidowanego z tytułu wykorzystania ich nadwyżek finansowych nie są wynagrodzeniem za świadczone przez Wnioskodawców usługi, lecz konsekwencją usług zarządzania płynnością finansową (usług konsolidacji) świadczonych przez Bank.

Wnioskodawcy nie wykonują względem siebie żadnych świadczeń w ramach uczestnictwa w umowie rachunku skonsolidowanego i tym samym, nie otrzymują z tego tytułu wynagrodzenia.

Mając powyższe na uwadze, zdaniem Wnioskodawców, w świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, stosowanie umowy rachunku skonsolidowanego nie prowadzi do wykonywania przez Wnioskodawców świadczeń podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w związku z czym, Wnioskodawcy nie będą działali w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą.

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 i w art. 8 ww. ustawy.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy,

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy,

przez towary należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy,

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy). Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

* istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

* wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

* istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

* odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

* istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług.

W myśl art. 8 ust. 2 ustawy,

za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy,

podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy,

działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z opisu sprawy wynika, że Zainteresowani tworzą grupę podmiotów powiązanych osobowo. Spółki prowadzą działalność z zakresu projektowania, montażu oraz serwisu instalacji odnawialnych źródeł energii takich jak kolektory słoneczne, instalacje fotowoltaiczne, turbiny wiatrowe, pompy ciepła. Spółki wykonują instalacje w domach jednorodzinnych, obiektach użyteczności publicznej oraz wielu innych.

W toku bieżącej działalności, Spółki osiągają różne wyniki finansowe oraz posiadają odmienne zapotrzebowanie na środki pieniężne konieczne dla realizacji zawartych kontraktów. Zdarza się, że dochodzi do sytuacji, w których okresowo jedna ze Spółek jest nadpłynna finansowo - posiada nadwyżkę środków pieniężnych w relacji do potrzeb, natomiast inna ze Spółek w tym samym czasie notuje niedobór środków pieniężnych w relacji do zapotrzebowania na środki finansowe niezbędne do realizacji bieżących projektów.

Celem pokrycia niedoborów środków pieniężnych danego podmiotu oraz odpowiednim wyposażeniem go w środki pieniężne potrzebne do prowadzenia bieżącej działalności, Spółki działając wspólnie zawarły z Bankiem umowę rachunku skonsolidowanego. W ramach umowy rachunku skonsolidowanego Bank zobowiązuje się do prowadzenia rachunku skonsolidowanego na rzecz Posiadacza rachunku oraz rachunków współpracujących na rzecz Podmiotów powiązanych. W ramach umowy podmiotem występującym jako Posiadacz rachunku skonsolidowanego jest spółka A. Pozostałe spółki posiadają rachunki współpracujące.

Każdego dnia roboczego, o określonej godzinie, automatycznie zostają ustalone salda rachunków Spółek (rachunków powiązanych) biorących udział w procesie konsolidacji, uwzględniające transakcje przeprowadzone w tym dniu, a następnie, w przypadku sald dodatnich, dokonane zostanie przeksięgowanie środków z rachunków powiązanych/współpracujących na rachunek podstawowy (główny), w wysokości i na warunkach ustalonych w umowie rachunku skonsolidowanego. W przypadku wystąpienia niedopuszczalnego salda ujemnego na którymkolwiek z rachunków współpracujących w procesie konsolidacji, Bank automatycznie przeksięgowuje środki z rachunku głównego na rachunki o saldzie ujemnym. Wdrożenie rachunku skonsolidowanego w Spółkach pozwala na redukcję kosztów finansowania zewnętrznego (bankowego), przy jednoczesnej minimalizacji kosztów administracji (np. brak konieczności zawierania umów pożyczek pomiędzy podmiotami z grupy).

W związku z tak przedstawionym opisem sprawy wątpliwości Zainteresowanych dotyczą uznania, czy Zainteresowani, uczestnicząc w mechanizmie konsolidacji rachunków bankowych na podstawie umowy zawartej z Bankiem wykonują czynności, które nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT, a zatem pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem na podstawie art. 5 ustawy o VAT.

Przedstawiony w opisie sprawy mechanizm rachunku skonsolidowanego odpowiada tzw. umowie cash poolingu, która jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące zazwyczaj do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie. Należy zauważyć, że polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash poolingu. Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana - umowa cash poolingu porównywana jest często z umową pożyczki. Chociaż umowa ta do pewnego stopnia przypomina w swym charakterze uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednak nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Umowa "cash-poolingu" jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash-poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Usługa cash poolingu jest zatem usługą zazwyczaj wykonywaną przez bank. Natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym świadczeniem. Należy pamiętać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi bowiem być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.

Jako uczestnicy umowy rachunku skonsolidowanego nie będą Państwo świadczyć usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. W analizowanej sprawie, jedynym podmiotem wykonującym świadczenia i pobierającym z tego tytułu wynagrodzenie jest Bank, który przeprowadza zgodnie z umową proces konsolidacji i redystrybucji. A. (posiadacz rachunku skonsolidowanego) nie wykonuje w ramach umowy rachunku skonsolidowanego żadnych czynności (usług) na rzecz Banku i/lub spółek posiadających rachunki współpracujące i tym samym nie pobiera z tego tytułu wynagrodzenia. Pełni on jedynie rolę posiadacza rachunku skonsolidowanego, który stanowi rachunek główny w funkcjonującym systemie. Pozostałe podmioty uczestniczące w umowie rachunku skonsolidowanego również nie wykonują względem siebie żadnych świadczeń w ramach umowy rachunku skonsolidowanego i tym samym nie pobierają z tego tytułu wynagrodzenia. Jedyne wynagrodzenie jakie może powstać po stronie poszczególnych podmiotów z tytułu uczestniczenia w umowie rachunku skonsolidowanego to naliczenie ewentualnego oprocentowania z tytułu udostępnienia środków finansowych w procesie konsolidacji i redystrybucji.

Zatem należy stwierdzić, że w świetle art. 5 ust. 1 ustawy, z perspektywy Zainteresowanych jako Uczestników umowy rachunku skonsolidowanego, czynności wykonywane przez nich w ramach tej umowy, pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Podejmowane przez Uczestników czynności w ramach opisanej umowy nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z opłatnym świadczeniem usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż działalność gospodarcza Uczestników.

W związku z powyższym, działalność Zainteresowanych jako Uczestników w ramach umowy rachunku skonsolidowanego, nie będzie stanowiła świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, zatem nie będą Państwo podatnikami VAT z tego tytułu. W związku z przystąpieniem do opisanej umowy i udostępnieniem swoich rachunków na potrzeby rozliczeń, dokonywanych w ramach umowy oraz pełnieniem roli Uczestników, nie będą Państwo wykonywać czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Państwa stanowisko w ww. zakresie jest zatem prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

A. sp. z o.o. (Zainteresowany będący stroną postępowania - art. 14r. § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 i art. 14r. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).