0114-KDIP4-2.4012.128.2020.2.MMA - Przedpłaty a VAT.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 3 marca 2020 r. (data wpływu 10 marca 2020 r.) uzupełnionym w dniu 9 czerwca 2020 r. (data wpływu 16 czerwca 2020 r.) na wezwanie Organu z dnia 27 maja 2020 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 10 marca 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Spółka jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 2174).

Spółka prowadzi działalność gospodarczą, której głównym przedmiotem są usługi gastronomiczne prowadzone w restauracji. Ze względu na różnorodny charakter świadczonych usług (np. fakt posiadania przez Spółkę koncesji na alkohol) może ona sprzedawać towary oraz świadczyć usługi opodatkowane różnymi stawkami VAT (w szczególności 8% i 23%).

Spółka w ramach prowadzonej działalności zajmuje się także organizacją imprez okolicznościowych, m.in.: wesela, komunie, chrzciny, urodziny, czy też imprezy firmowe.

Spółka pobiera od podmiotów chcących nabyć określone usługi, w szczególności rezerwujących sale, opłatę, która nie odnosi się do żadnej konkretnej dostawy towaru lub świadczenia usługi, stanowi ona jedynie zabezpieczenie realizacji świadczeń oraz uprawnia do nabywania od Spółki różnych towarów i usług w określonym dniu.

Klient w momencie składania zamówienia nie jest w stanie określić wszystkich towarów i usług jakie będzie nabywał w przyszłości. Dlatego też, na moment otrzymania powyższej wpłaty, dostawa towarów ani świadczenie usług nie podlega ostatecznej konkretyzacji co do ilości, rodzaju, stawki podatkowej a nawet niekiedy co do ceny ze względu na stosowane rabaty.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy wnoszona opłata stanowi zaliczkę/przedpłatę/zadatek w rozumieniu art. 19 ust. 8 ustawy o VAT?

2. Czy Spółka ma obowiązek udokumentowania otrzymania wpłaty fakturą VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy (doprecyzowanym w piśmie z dnia 8 czerwca 2020 r.):

1. Spółka jest zdania, że aby wpłata spowodowała powstanie obowiązku podatkowego, niezbędne jest to, by w chwili dokonywania płatności strony znały wszystkie istotne dane dotyczące przyszłej transakcji, w szczególności to, jakich towarów i usług przedpłata dotyczy. Wpłaty dokonane na poczet przyszłych dostaw towarów lub świadczenia usług, ale niesprecyzowane co do ilości, rodzaju, stawki VAT itp., nie wypełniają znamion zaliczki/przedpłaty/zadatku, o których mowa w art. 19a ust. 8 Ustawy o VAT. Takie też stanowisko prezentują Organy podatkowe w wydanych interpretacjach indywidualnych (np. interpretacja z dnia 29 grudnia 2017 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.597.2017.1.AKO).

2. Spółka jest zdania, że wniesiona opłata przez podmioty chcące nabyć określone usługi, dotyczące przyszłych dostaw towarów lub świadczenia usług ale niesprecyzowane co do ilości, rodzaju, stawki podatku VAT nie wypełnia znamion zaliczki nie powinna być dokumentowana fakturą VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r. poz. 106, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 oraz w art. 8 powołanej ustawy.

I tak, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Przy czym towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6).

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 powołanej ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Jednocześnie przez sprzedaż należy rozumieć odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów - art. 2 pkt 22 cyt. ustawy.

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług należy rozumieć prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie, w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść.

Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego.

Na podstawie art. 19a ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

W myśl ust. 8 powołanego artykułu, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z zastrzeżeniem ust. 5 pkt 4.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego. Przepis art. 19a ust. 1 formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres. Jednakże w sytuacji, gdy przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi podatnik otrzyma całość lub część zapłaty, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Należy zauważyć, że ustawodawca nie zamieścił w treści ustawy o VAT definicji zaliczki, zadatku ani przedpłaty.

Zgodnie więc ze Słownikiem Języka Polskiego PWN (wydanie internetowe: https://sjp.pwn.pl), zaliczka to część należności wpłacana lub wypłacana z góry na poczet tej należności, zadatkiem jest część należności wpłacana z góry jako gwarancja dotrzymania umowy, natomiast przedpłata to określona suma pieniędzy, stanowiąca część ceny towaru, wpłacana z góry w celu uzyskania gwarancji jego zakupu w określonym terminie. Zatem zaliczkę wpłaca się na poczet przyszłej dostawy towarów lub przyszłego wykonania usługi przed faktyczną dostawą lub faktycznym wykonaniem usługi. Natomiast przez przedpłatę należy rozumieć określoną sumę pieniędzy, stanowiącą część ceny towaru lub usługi, wpłacaną z góry w celu uzyskania gwarancji zakupu lub wykonania usługi w określonym terminie. W celu uzyskania gwarancji dotrzymania umowy wpłacany jest też zadatek. Stosownie do powyższego, zaliczka jak również zadatek i przedpłata, jako zapłata na poczet przyszłej należności musi być powiązana z konkretną transakcją.

Podkreślić jednak należy, że aby uznać wpłacaną kwotę za zaliczkę/zadatek/przedpłatę na poczet przyszłych dostaw towarów lub świadczenia usług, istotne jest aby przyszłe świadczenie było jasno określone w sposób umożliwiający jego identyfikację, a strony świadczenia, w momencie tej wpłaty, nie miały woli dokonywania jego zmian w przyszłości.

Obowiązek podatkowy nie powstanie w sytuacji, gdy strony nie dokonały ostatecznego skonkretyzowania przyszłych dostaw, na poczet których dokonano wcześniej wpłaty.

W niniejszej sprawie warto przywołać orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 21 lutego 2006 r. w sprawie C-419/02 BUPA Hospitals Ltd i Goldsborough Developments Ltd przeciwko Commissioners of Customs & Excise, w którym TSUE wskazał, że " (...) art. 10 ust. 2 akapit trzeci szóstej dyrektywy umożliwia Państwom Członkowskim wprowadzenie zasady, że obowiązek podatkowy w podatku VAT powstanie w czasie późniejszym od zaistnienia zdarzenia podatkowego w trzech przypadkach:

* nie później niż w chwili wystawienia faktury lub dokumentu uznawanego za fakturę,

* nie później niż w momencie pobrania ceny, bądź

* w przypadku, kiedy faktura lub dokument uznawany za fakturę nie jest wystawiony lub jest wystawiony z opóźnieniem, w określonym terminie od daty zdarzenia podatkowego.

Ustęp 2 akapit drugi odchodzi od tego porządku chronologicznego, przewidując, że w przypadku dokonania płatności zaliczkowej obowiązek podatkowy w podatku VAT powstaje zanim dostawa towarów lub świadczenie usług zostaną wykonane. Aby obowiązek podatkowy powstał w takiej sytuacji, wszelkie okoliczności mające znaczenie dla zaistnienia zdarzenia podatkowego, tzn. przyszła dostawa lub świadczenie usług muszą już być znane, a zatem w szczególności, w momencie dokonania takiej zapłaty, towary i usługi powinny być szczegółowo określone".

Ponadto TSUE przypomniał, że "opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają dostawy towarów i świadczenie usług, a nie płatności dokonane z tytułu tych transakcji". W konsekwencji Trybunał uznał, że "W zakresie art. 10 ust. 2 akapit drugi szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, zmienionej dyrektywą Rady 95/7/WE z dnia 10 kwietnia 1995 r., nie mieści się przedpłata, taka jak będąca przedmiotem postępowania przed sądem krajowym, dokonana w kwocie ryczałtowej na towary wskazane w sposób ogólny w wykazie, który może zostać w każdej chwili zmieniony za porozumieniem nabywcy i sprzedawcy, z którego nabywca może ewentualnie wybrać towary, na podstawie umowy, którą może on w każdej chwili rozwiązać, odzyskując w całości niewykorzystaną przedpłatę".

W rezultacie należy wskazać, że jeśli warunki dotyczące rodzaju i ilości sprzedawanych towarów, nie są znane w chwili wpłaty pieniędzy, nie powinno się traktować przedmiotowych wpłat jako przedpłaty, zaliczki ani zadatku, o których mowa w powołanym art. 19a ust. 8 ustawy o VAT.

Zatem opodatkowanie wpłat otrzymanych przed dostawą towarów następuje w przypadku, gdy dostawca będzie w stanie powiązać (przyporządkować) dokonaną wpłatę z konkretnym zamówieniem, czyli skonkretyzowanym towarem. Warunku tego nie będzie spełniała wpłacona kwota w momencie, gdy nie zostało złożone konkretne zamówienie.

Podobnie wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 28 lipca 2009 r. sygn. akt I FSK 932/08. W orzeczeniu tym NSA uznał, że: "Dla uznania wpłaconej kwoty jako zaliczki na poczet wykonanych usług, w rozumieniu art. 19 ust. 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), istotnym jest, aby przyszłe świadczenie było określone w sposób jednoznaczny co do rodzaju towaru bądź usługi, tzn. w sposób umożliwiający ich identyfikację, a dodatkowo strony tego świadczenia, w momencie wpłaty zaliczki, nie mają woli dokonywania jego zmian w przyszłości".

W oparciu o powyższe można wysnuć wniosek, że aby zapłatę na poczet przyszłych należności uznać za zaliczkę/zadatek/przedpłatę, muszą zostać spełnione następujące przesłanki:

* zapłata musi zostać dokonana na poczet konkretnej transakcji, tj. przyszłe świadczenie powinno być określone co do rodzaju w sposób jednoznaczny (określone powinny być cechy identyfikujące rodzaj towaru bądź usługi),

* konkretyzacja przyszłego świadczenia powinna być wystarczająco dokładna dla określenia zasad opodatkowania świadczenia, tj. w szczególności należy móc określić miejsce świadczenia i stawkę opodatkowania,

* w momencie dokonania zaliczki strony nie mają intencji zmiany świadczenia w przyszłości.

Z opisu sprawy przedstawionego w złożonym wniosku wynika, że Spółka jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Spółka prowadzi działalność gospodarczą, której głównym przedmiotem są usługi gastronomiczne prowadzone w restauracji. Ze względu na różnorodny charakter świadczonych usług (np. fakt posiadania przez Spółkę koncesji na alkohol) może ona sprzedawać towary oraz świadczyć usługi opodatkowane różnymi stawkami VAT (w szczególności 8% i 23%). Spółka w ramach prowadzonej działalności zajmuje się także organizacją imprez okolicznościowych, m.in.: wesela, komunie, chrzciny, urodziny, czy też imprezy firmowe. Spółka pobiera od podmiotów chcących nabyć określone usługi, w szczególności rezerwujących sale, opłatę, która nie odnosi się do żadnej konkretnej dostawy towaru lub świadczenia usługi, stanowi ona jedynie zabezpieczenie realizacji świadczeń oraz uprawnia do nabywania od Spółki różnych towarów i usług w określonym dniu. Klient w momencie składania zamówienia nie jest w stanie określić wszystkich towarów i usług jakie będzie nabywał w przyszłości. Dlatego też, na moment otrzymania powyższej wpłaty, dostawa towarów ani świadczenie usług nie podlega ostatecznej konkretyzacji co do ilości, rodzaju, stawki podatkowej a nawet niekiedy co do ceny ze względu na stosowane rabaty.

W odniesieniu do przedstawionego opisu wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą określenia, czy wnoszona opłata stanowi zaliczkę/przedpłatę/zadatek w rozumieniu art. 19 ust. 8 ustawy o VAT a także, czy Wnioskodawca ma obowiązek udokumentowania otrzymania wpłaty fakturą VAT.

Biorąc pod uwagę treść złożonego wniosku stwierdzić należy, że pobieraną przez Wnioskodawcę Opłatę rezerwacyjną uznać należy za zaliczkę w rozumieniu art. 19a ust. 8 ustawy, gdyż związana jest ona z konkretnym świadczeniem realizowanym przez Wnioskodawcę.

Podkreślić należy, że sam Wnioskodawca przedstawiając opis sprawy wskazał, że głównym przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy są usługi gastronomiczne prowadzone w restauracji. Spółka w ramach prowadzonej działalności zajmuje się także organizacją imprez okolicznościowych. Dodatkowo Wnioskodawca wskazał we wniosku, że pobiera opłatę od podmiotów chcących nabyć określone usługi, w szczególności rezerwujących sale, która stanowi zabezpieczenie realizacji świadczeń oraz uprawnia do nabywania od Spółki różnych towarów i usług w określonym dniu.

Oznacza to tym samym, że pobierana przez Wnioskodawcę Opłata rezerwacyjna związana jest z konkretną usługą gastronomiczną realizowaną w ramach organizacji imprezy okolicznościowej, którą Wnioskodawca świadczy na rzecz konkretnego klienta.

Stwierdzić zatem należy, że w przedmiotowej sprawie otrzymywana przez Wnioskodawcę Opłata rezerwacyjna jest zaliczką w rozumieniu art. 19a ust. 8 ustawy, dokonywana jest bowiem na poczet konkretnej transakcji - usługi gastronomicznej realizowanej w ramach organizacji imprezy okolicznościowej. Tym samym należy uznać, że Wnioskodawca w sposób jednoznaczny jest w stanie określić rodzaj usługi oraz miejsce jej świadczenia. A zatem należy uznać, że wpłacona przez klienta zaliczka jest otrzymywana na poczet sprecyzowanego świadczenia, które jest znane stronom w momencie wpłaty zaliczki.

Należy w tym miejscu podkreślić, że Spółka pobierając od klienta opłatę rezerwacyjną jest w stanie powiązać ją z konkretnym zamówieniem. Tym samym nie można zgodzić się ze Spółką, że wpłaty dokonywane przez klientów rezerwujących salę nie wypełniają znamion zaliczki/przedpłaty/zadatku w i konsekwencji w momencie jej uiszczenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

W konsekwencji otrzymanie przez Wnioskodawcę Opłaty rezerwacyjnej powinno być, zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy, udokumentowane fakturą.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1 i pytania nr 2 uznać należy za nieprawidłowe.

W odniesieniu do powołanej przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnej należy stwierdzić, że została ona wydana w indywidualnej sprawie i nie jest wiążąca dla Organu wydającego przedmiotową interpretację. Powołana interpretacja nie stanowi źródła prawa, wiąże Stronę w konkretnej indywidualnej sprawie, więc zawartego w niej stanowisku organu podatkowego nie można wprost przenosić na grunt innej sprawy. Każdą sprawę tut. Organ jest zobowiązany rozpatrywać indywidualnie (por. prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 27 marca 2015 r. sygn. akt III SA/Łd 109/15).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...) za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP. Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.