0114-KDIP3-2.4014.68.2017.1.LS - PCC w zakresie cash-poolingu.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 30 maja 2017 r. (data wpływu 29 czerwca 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie cash-poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 29 czerwca 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie cash-poolingu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Sp. z o.o. należy do międzynarodowej Grupy Kapitałowej, Jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT na terenie Polski. Prowadzi opodatkowaną podatkiem VAT działalność gospodarczą w zakresie: reklamy, badania rynku i opinii publicznej, pozostałej produkcji wyrobów, działalności wydawniczej, działalności związanej z produkcją filmów, nagrań wideo, programów telewizyjnych, nagrań dźwiękowych i muzycznych, produkcji papieru i wyrobów z papieru, poligrafii i reprodukcji zapisanych nośników informacji, działalności związanej z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz działalności powiązanej, doradztwa związanego z zarządzaniem, pozostałej działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej, edukacji, działalności usługowej w zakresie informacji, wynajmu i dzierżawy, działalności związanej z administracyjna obsługą biura i pozostałej działalności wspomagającej prowadzenie działalności gospodarczej. Wnioskodawca planuje przystąpienie do oferowanych przez Banki mające siedzibę na terytorium Francji tzw. usług cash poolingu rzeczywistego, czyli kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową zwaną również systemem zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków (dalej: "Usługa" lub "cash pooling"). Wnioskodawca przystąpi do struktury cash poolingu jako tzw. uczestnik (dalej: "Uczestnik"). Uczestnikami umowy będą polscy jak i zagraniczni rezydenci podatkowi.

Usługa cash poolingu polega na zarządzaniu przez Bank fizycznymi transferami środków finansowych pomiędzy rachunkami bieżącymi Uczestników. Jest usługą należącą do zakresu usług bankowych, polegających na umożliwieniu przez bank grupie kapitałowej, do której należy Spółka, bardziej efektywnego, codziennego zarządzania środkami pieniężnymi i limitami zadłużenia oraz korzystania przez poszczególnych Uczestników ze wspólnej płynności finansowej. Usługa będzie realizowana przez Bank w oparciu o umowę, która zostanie zawarta pomiędzy konkretnym Bankiem a Uczestnikami, określające istotne jej postanowienia (dalej: "Umowa"). Zgodnie z treścią Umowy, jeden z Uczestników zostanie wybrany na tzw. agenta, czy też jak nazywany jest w przypadku innej umowy, na tzw. koordynującego (dalej: "Agent" lub "Koordynujący").

Podstawę funkcjonowania cash poolingu stanowić będą rachunki bankowe, otwarte i prowadzone w walutach obcych jak i w PLN. Wnioskodawca, jak i pozostali Uczestnicy zawrą z Bankiem umowy bieżących rachunków bankowych (dalej: "Rachunek").

W celu wykonania usługi rzeczywistego cash poolingu Bank udzieli Uczestnikom, na warunkach określonych w Umowie, limitów tj. kwot do których dyspozycje Uczestników dotyczące Rachunków będą mogły być realizowane przez Bank. Ponadto,; Bank będzie mógł udzielić Agentowi, na warunkach określonych w odrębnej umowie, kredytu w rachunku bieżącym. Jednakże, w żadnym wypadku suma łącznego zadłużenia Uczestników wobec Banku nie będzie mogła przekroczyć tzw. globalnego limitu płynności, tj. sumy sald na Rachunkach Uczestników uwzględniającej środki dostępne z tytułu przyznanego, na podstawie odrębnej umowy, kredytu w Rachunku Agenta.

Struktura cash poolingu oparta jest o mechanizmy prawne, zdefiniowane w prawie cywilnym jako subrogacja oraz przejęcie długu. Subrogacja jest instytucją prawną uregulowaną w art. 518 § 1 Kodeksu Cywilnego i polega na tym, że osoba trzecia, która w sytuacjach opisanych w dalszej części wniosku spłaca wierzyciela, nabywa z mocy prawa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty, tj. wstępuje w prawa zaspokajanego wierzyciela. Przejęcie długu jest z kolei uregulowane w art. 519 § 1 Kodeksu Cywilnego, zgodnie z którym osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony. Właściwa usługa cash poolingu rzeczywistego będzie polegać na bilansowaniu środków zgromadzonych na Rachunkach Uczestników. W efekcie powyższych operacji salda na Rachunkach Uczestników niebędących Agentem będą równe zeru. Zobowiązania Uczestników będą rozliczane w terminach ustalonych z każdym z Banków. Odsetki będą naliczane na bazie wartości i daty transakcji.

Płatność odsetek przez / do poszczególnych Uczestników (w tym do Agenta) będzie dokonywana jw uzgodnionych okresach rozliczeniowych. Wysokość odsetek należnych poszczególnym Uczestnikom kalkulowana będzie przez Bank.

Bank będzie pobierał od Uczestników opłatę za świadczenie usługi cash poolingu rzeczywistego w ustalonej między stronami (tj. pomiędzy Uczestnikami a Bankiem) wysokości.

Wnioskodawca nie będzie płacić wynagrodzenia Koordynującemu z tytułu pełnienia jego roli w systemie. Sprawowanie funkcji Agenta ma charakter czysto techniczny i sprowadza się do tego, że na Rachunek Agenta Bank dokonuje transferów środków pieniężnych z Rachunków pozostałych uczestników oraz z tego Rachunku trafiają środki na Rachunki Uczestników. Pełnienie funkcji Agenta (Koordynującego) wiąże się także z reprezentowaniem pozostałych Uczestników wobec Banku w zakresie kwestii związanych z Umową.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca z tytułu uczestnictwa w strukturze cash-poolingu będzie zobowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, usługa cash poolingu nie będzie przedmiotem opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Usługa cash pooling oferowana przez banki, nie została uregulowana prawnie przez polskiego ustawodawcę, dlatego jej zasady tworzone są w oparciu o zasadę swobody kontraktowania.

Umowa cash-poolingu pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Usługa polegająca na zarządzaniu płynnością finansową świadczona w oparciu o Umowę, nie znajdzie odpowiednika w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny i naszym zdaniem nie jest to nazwana w k.c. umowa pożyczki. Zgodnie bowiem z art. 720 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Transakcje dokonywane w ramach systemu zarządzania płynnością finansową (cash-pooling) nie spełniają definicji umowy pożyczki, pozostając umową nienazwaną. Umowa ta stanowi umowę o świadczenie usług bankowych i obejmuje szereg powiązanych ze sobą działań, a w szczególności: otwarcie i prowadzenie rachunków, ustalanie sald na każdym z rachunków, obliczanie odsetek oraz przygotowywanie i dostarczanie Uczestnikom zestawień wykonywanych operacji. Umowa o takich cechach nie jest wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu, zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (podkreśl. red.).

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie podlegają czynności podejmowane przez bank i uczestników umowy w ramach systemu cash-pooling.

W konsekwencji, w tych przypadkach nie powstanie obowiązek podatkowy w zakresie tego podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1150) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Należy stwierdzić, że umowa cash pooling pozostaje umową nienazwaną. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459) - w księdze trzeciej zobowiązania - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swoją konstrukcją do umowy pożyczki wymienionej w katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu, określonym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednakże nie stanowi ona umowy pożyczki, bowiem w myśl art. 720 § 1 ustawy - Kodeks cywilny, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków podmiotów należących do danej grupy nadwyżkami innych podmiotów należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tak samo uczestnik, który posiada niedobory nie wie, środkami którego podmiotu zostaną one zniwelowane. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest - co do zasady - rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników (sposobu zarządzania płynnością finansową) niewątpliwie zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że wyczerpuje ona wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki.

Czynności tego typu nie można wobec tego uznać jako umowy pożyczki.

W treści wniosku wskazano, że struktura cash poolingu oparta będzie o mechanizmy prawne zdefiniowane w prawie cywilnym jako subrogacja oraz przejęcie długu (a zatem instytucje uregulowane odpowiednio w art. 518 § 1 i art. 519 § 1 Kodeksu cywilnego). Wskazane instytucje nie zostały wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zatem, jeżeli nie przyjmą one charakteru żadnej z czynności w nim wymienionych - czynności oparte na subrogacji oraz przejęciu długu dokonywane w ramach cash poolingu nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnej.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że skoro zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych a czynności tego typu nie można zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki czy też innej czynności tym katalogiem objętej, to tym samym - z powyższych przyczyn - czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące zarządzania wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie mieszczą się bowiem w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zatem umowa cash poolingu rzeczywistego, czyli kompleksowa usługa zarządzania płynnością finansową, do której przystąpi Wnioskodawca oraz świadczone w jej ramach czynności nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2017 r. poz. 1369) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.