0114-KDIP3-2.4011.110.2018.2.LS - Zwolnienie z PIT odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1, art. 14r. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku wspólnym z dnia 20 lutego 2018 r. (data wpływu 22 lutego 2018 r.) uzupełnionym pismem z dnia 13 marca 2018 r. (data wpływu 15 marca 2018 r.) na wezwanie Nr 0114-KDIP3-2.4011.110.2018.1.LS z dnia 5 marca 2018 r. (data nadania 6 marca 2018 r., data doręczenia 12 marca 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych powstałych z tytułu otrzymanego odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 22 lutego 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych powstałych z tytułu otrzymanego odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości.

We wniosku złożonym przez:

* Zainteresowaną będącą stroną postępowania: Panią Bogumiłę C.;

* Zainteresowaną niebędącą stroną postępowania: Panią Jadwigę C.,

Przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 27 października 2017 r. Sąd Rejonowy Wydział Cywilny na posiedzeniu wydał decyzję o wydaniu depozytu sądowego dla Wnioskodawczyń Bogumiły C. i Jadwigi G. Wyżej wymienione Wnioskodawczynie są spadkobiercami po rodzicach Łucji i Czesławie J. Wnioskodawczynie wskazały w sądzie, że od 4 listopada 1971 r. współwłaścicielami nieruchomości, o której mowa w decyzji Wojewody z dnia 22 września 2014 r. w udziale 1/7 byli na prawach współwłasności ustawowej małżeńskiej ich rodzice Łucja J. córka Adama i Stefanii i Czesław J. syn Piotra i Genowefy. Chodzi o nieruchomości o numerze ewidencyjnym działki 35/1 o pow. 1,5791 ha. Wnioskodawczynie udowodniły przed Sądem, że prawo własności ich rodziców do ww. nieruchomości zostało potwierdzone postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 8 maja 2017 r., a prawo do spadku po Łucji J. postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 10 marca 1993 r., po Czesławie J. postanowieniem Sądu Rejonowego z 23 kwietnia 2008 r. Powyższe postanowienie mówi o zapłacie odszkodowania za utratę prawa własności nieruchomości, która na podstawie decyzji Wojewody z dnia 22 września 2014 r. stała się z dniem 6 listopada 2014 r. własnością Województwa. Sąd w postanowieniu wskazał, że Wnioskodawczyniom przysługuje odszkodowanie w kwocie po 44533,43 zł z depozytu sądowego.

Pismem z dnia 5 marca 2018 r. Nr 0114-KDIP3-2.4011.110.2018.1.LS wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania poprzez:

1. Doprecyzowanie stanu faktycznego o następujące informacje:

* wskazanie daty śmierci spadkodawców,

* wskazanie na jakiej podstawie (w oparciu o jakie przepisy), Wnioskodawczyni utraciła prawo własności nieruchomości?

2. Uiszczenie opłaty w wysokości odpowiadającej ilości przedstawionych we wniosku stanów faktycznych na rachunek bankowy Krajowej Informacji Skarbowej Nr 25 1010 1212 0064 6422 3100 0000 oraz przesłanie kserokopii tej opłaty wymaganej na podstawie art. 14f § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa.

Pismem z dnia 13 marca 2018 r. (data wpływu 15 marca 2018 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek w wyznaczonym terminie. W nadesłanym uzupełnieniu Wnioskodawczyni przesłał kserokopię uiszczenia brakującej opłaty oraz wskazała, że:

* Wskazanie daty śmierci spadkobierców

Czesław J. 13 grudnia 2001 r.

Łucja J. 9 sierpnia 1990 r.

* wskazanie na jakiej podstawie (w oparciu o jakie przepisy), Wnioskodawczynie utraciły prawo własności nieruchomości.

Na podstawie art. 12 ust. 4a i ust. 5, art. 18, art. 22 ust. 1 i art. 23 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 687 z późn. zm.) oraz art. 113 ust. 6 art. 130, 132 i 133 art. 130, 132 i 134 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 782 z późn. zm.).

Ustalić odszkodowanie za prawo własności nieruchomości, oznaczonej jako działka nr 35/1 o pow. 1,5791 ha która z dniem 6 listopada 2014 r. stała się własnością Województwa na podstawie decyzji Wojewody z dnia 22 września 2014 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

Zgodnie z art. 12 ust. 4a ww. ustawy za przyjęte nieruchomości organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zobowiązany został do ustalenia odszkodowania. W myśl art. 12 ust. 5 tej ustawy do ustalenia wysokości i wypłacania odszkodowania stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy kwota 44533,43 zł z tytułu odszkodowania za utratę prawa własności do nieruchomości podlega opodatkowaniu?

Zdaniem Zainteresowanych, kwota z odszkodowania nie podlega opodatkowaniu zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o PIT. Zwolnione są z podatku przychody uzyskane z tytułu odszkodowania. Zostały one nabyte w drodze spadku po zmarłych rodzicach.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 200 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Oznacza to, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Z kolei, w myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednym ze źródeł przychodów są inne źródła.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności" wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Stosownie natomiast do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W świetle zacytowanych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyjaśnić należy, że odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu zacytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Warunkiem niezbędnym do skorzystania z uregulowanego w tym przepisie zwolnienia jest zatem otrzymanie m.in. odszkodowania, które przyznane zostało stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami.

Przy czym przedmiotowe zwolnienie nie będzie przysługiwało, jeżeli łącznie spełnione zostaną następujące warunki:

* nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego,

* cena jej nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania.

W przypadku, gdy spełniony zostanie tylko jeden ze wskazanych warunków albo nie zostanie spełniony żaden z nich, uzyskany przychód będzie korzystał ze zwolnienia.

Z analizowanego wniosku wynika, że w dniu 27 października 2017 r. Sąd Rejonowy Wydział Cywilny na posiedzeniu wydał decyzję o wydaniu depozytu sądowego dla Wnioskodawczyń Bogumiły C. i Jadwigi G. Wyżej wymienione Wnioskodawczynie są spadkobiercami po rodzicach Łucji i Czesławie J. (data śmierci spadkodawców Czesław J. 13 grudnia 2001 r., Łucja J. 9 sierpnia 1990 r.). Powyższe postanowienie mówi o zapłacie odszkodowania za utratę prawa własności nieruchomości, która na podstawie decyzji Wojewody z dnia 22 września 2014 r. stała się z dniem 6 listopada 2014 r. własnością Województwa. Sąd w postanowieniu wskazał, że Wnioskodawczyniom przysługuje odszkodowanie w kwocie po 44533,43 zł z depozytu sądowego. Wnioskodawczynie utraciły prawo własności nieruchomości na podstawie art. 12 ust. 4a i ust. 5, art. 18, art. 22 ust. 1 i art. 23 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 687 z późn. zm.) oraz art. 113 ust. 6 art. 130, 132 i 133 art. 130, 132 i 134 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 782 z późn. zm.).

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, Wnioskodawczyni nabyła nieruchomość w drodze spadku, co nie pozwala na ustalenie ceny jej nabycia. Wskazać zatem należy, że nie została spełniona co najmniej jedna z przesłanek wyłączających zastosowanie analizowanego zwolnienia.

Mając na względzie powyższe zauważyć należy, że wskazana przez Wnioskodawczynię ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1496) została wymieniona w art. 2 pkt 11 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2016 r. poz. 2147, z późn. zm.) jako ustawa w zakresie dotyczącym gospodarki nieruchomościami.

W myśl art. 12 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1496), nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych - z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Natomiast zgodnie z art. 12 ust. 4a ww. ustawy decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

Istotne znaczenie dla ustalenia skutków podatkowych otrzymania ww. odszkodowania ma treść art. 12 ust. 5 ww. ustawy, który stanowi, że do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18.

Zgodnie natomiast z art. 18 ust. 1 ww. ustawy, wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania.

Natomiast art. 22 ust. 1 mówi, że koszty nabycia nieruchomości pod drogi, w tym odszkodowania, finansowane są na podstawie przepisów o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego, przepisów o drogach publicznych oraz przepisów o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym.

W myśl postanowień art. 23 ww. ustawy - w sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale (tj. rozdziale 3 zawierającym ww. przepisy) stosuje się przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Zgodnie z art. 112 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2016 r. poz. 2147, z późn. zm.) - przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do nieruchomości położonych, z zastrzeżeniem art. 122a, art. 124 ust. 1b, art. 124b, art. 125 i art. 126, na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele publiczne albo do nieruchomości, dla których wydana została decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

W myśl art. 113 ust. 1 nieruchomość może być wywłaszczona tylko na rzecz Skarbu Państwa albo na rzecz jednostki samorządu terytorialnego. Natomiast zgodnie z ust. 6 przez nieruchomość o nieuregulowanym stanie prawnym rozumie się nieruchomość, dla której ze względu na brak księgi wieczystej, zbioru dokumentów albo innych dokumentów nie można ustalić osób, którym przysługują do niej prawa rzeczowe.

Z art. 128 ust. 1 ww. ustawy wynika, ze wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

W myśl art. 130 ust. 1 wysokość odszkodowania ustala się według stanu, przeznaczenia i wartości, wywłaszczonej nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu. W przypadku gdy starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, wydaje odrębną decyzję o odszkodowaniu, wysokość odszkodowania ustala się według stanu i przeznaczenia nieruchomości w dniu pozbawienia lub ograniczenia praw, a w przypadkach, o których mowa w art. 98 ust. 3 i art. 106 ust. 1, według stanu i przeznaczenia nieruchomości odpowiednio w dniu wydania decyzji o podziale lub podjęcia uchwały o przystąpieniu do scalenia i podziału oraz jej wartości w dniu wydania decyzji o odszkodowaniu. Przepis art. 134 stosuje się odpowiednio.

Natomiast zgodnie z art. 130 ust. 2 ww. ustawy - ustalenie wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającej wartość nieruchomości.

W sprawach, w których wydano odrębna decyzje o odszkodowaniu, zapłata odszkodowania następuje jednorazowo w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o odszkodowaniu stała się ostateczna (art. 132 ust. 1a ustawy o gospodarce nieruchomościami). Do zapłaty odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości zobowiązany jest organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli wywłaszczenie następuje na rzecz tej jednostki (art. 132 ust. 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami).

Stosownie do art. 134 ust. 1 ww. ustawy - podstawę ustalenia wysokości odszkodowania stanowi, z zastrzeżeniem art. 135, wartość rynkowa nieruchomości.

W świetle powyższego, przyjmując za Wnioskodawczynią, że odszkodowanie, które Wnioskodawczyni otrzymała za wywłaszczenie nieruchomości pod drogi publiczne, wypłacone zostało na postawie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 687 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 782 z późn. zm.)., stwierdzić należy, że stanowi ono przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże ww. przychód nie stanowi tytułu do opodatkowania z uwagi na ziszczenie się warunku uprawniającego do skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Biorąc pod uwagę powyższe stanowisko Wnioskodawczyni jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Zainteresowanemu będącemu stroną postępowania (art. 14r. § 2 Ordynacji podatkowej) przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.