0114-KDIP3-1.4011.406.2022.3.MZ - Ustalenie skutków podatkowych zawarcia umowy pożyczki

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 kwietnia 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 8 kwietnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy pożyczki. Uzupełnił go Pan - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 30 czerwca 2022 r. (data wpływu 30 czerwca 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Ma Pan zamiar zawrzeć umowę pożyczki w charakterze pożyczkodawcy. Pożyczka będzie na większą kwotę, przykładowo 1 000 000 euro (słownie: jeden milion euro). Pożyczka nie będzie oprocentowana. Spłata pożyczki przewidziana jest w terminie do 15 lat od daty zawarcia umowy pożyczki. Istnieje pewne ryzyko braku spłaty kwoty pożyczki. Niemniej jednak pożyczka będzie zabezpieczona wekslem podpisanym przez pożyczkobiorcę. Pożyczkobiorcą będzie znajomy (osoba fizyczna) niespokrewniony z Panem, tj. niezaliczający się do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, którą pożyczkodawca darzy dużym szacunkiem z uwagi na kwestie osobiste.

Pożyczkodawca prowadzi działalność gospodarczą indywidualnie oraz w formie spółki cywilnej. Jest czynnym podatnikiem VAT. Pożyczkodawca prowadzi tylko działalność gospodarczą - nie pracuje na umowę o pracę/zlecenia/dzieło itp. Pożyczka będzie udzielona z zysku wypracowanego w ramach działalności gospodarczej Pożyczkodawcy. Pożyczkodawca udzielał i będzie udzielać pożyczek na finansowanie działalności w spółkach, w których jest udziałowcem. Nie są to pożyczki "sporadyczne", potrafi ich być po kilka w roku. Pożyczki są również udzielane poza Polską np. na Cyprze, lub innym bliskim osobom fizycznym (spoza rodziny Pożyczkodawcy).

Przedmiotem działalności gospodarczej Pożyczkodawcy wpisanym w CEIDG nie jest pośrednictwo finansowe i udzielanie kredytów (pożyczek). Pożyczkodawca ma małżonka, z którym łączy go ustawowa wspólność majątkowa. Małżonek Pożyczkodawcy również jest rezydentem podatkowym w Polsce.

Pożyczkobiorca jest rezydentem podatkowym w Polsce. Posiada obywatelstwo Republiki Macedonii. Pożyczka nie ma związku z żadną działalnością gospodarczą Pożyczkobiorcy. Pożyczkobiorca przeznaczy środki uzyskane tytułem pożyczki na cele osobiste celem zaspokojenia własnych potrzeb.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego.

Pan jako pożyczkodawca nie otrzyma od pożyczkobiorcy jakiegokolwiek wynagrodzenia z tytułu udzielenia pożyczki.

Pytania:

1. Czy nieoprocentowania pożyczka, którą zamierza udzielić Pan, będący podatnikiem VAT czynnym, pożyczkobiorcy będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług albo podatkiem od czynności cywilnoprawnych po Pana stronie jako pożyczkodawcy ?

2. Czy nieoprocentowana pożyczka, którą zamierza Pan udzielić pożyczkobiorcy, spowoduje u Pana powstanie przychodu w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych?

3. Jeśli po Pana stronie powstanie przychód w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, to w ramach jakiego źródła przychodów i w jakiej wysokości?

Niniejsza interpretacja dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. W zakresie podatku od towarów i usług oraz podatku od czynności cywilnoprawnych zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Pana stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Umowa pożyczki uregulowana została w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.

W myśl art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Mając na uwadze cytowany przepis należy stwierdzić, że na gruncie Kodeksu cywilnego umowa pożyczki jest umową nieodpłatną. Niemniej jednak umowa ta może mieć charakter odpłatny.

Odpłatność można ustalić w różny sposób, np. w postaci oprocentowania wyrażonego w pieniądzu, przeniesienia własności rzeczy oznaczonych co do tożsamości, zezwolenia na korzystanie z rzeczy, udziału w zysku osiągniętym przez pożyczkobiorcę. Należy podkreślić, że jeżeli strony w umowie pożyczki zastrzegły brak odpłatności w postaci odsetek, to fakt ten nie rodzi skutków podatkowych w postaci uzyskania przez pożyczkodawcę jakiegokolwiek przychodu. W konsekwencji, na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, udzielenie nieoprocentowanej pożyczki jest obojętne podatkowo. Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że jeżeli strony umowy pożyczki ustalą, że pożyczka zostanie udzielona bez jakiegokolwiek wynagrodzenia dla pożyczkodawcy za udostępnienie pożyczkobiorcy kapitału, to oznacza, że udzielona pożyczka ma charakter nieodpłatny.

Skoro tak, to nieoprocentowana pożyczka, którą Pan planuje udzielić pożyczkobiorcy nie spowoduje powstania po Pana stronie przychodu, czy to w ramach źródła kapitałów pieniężnych i praw majątkowych czy z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przepis art. 11 ust. 2 ww. ustawy, wskazuje,

że wartość pieniężną świadczeń w naturze, z zastrzeżeniem ust. 2c oraz art. 12 ust. 2-2c, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.

Natomiast art. 11 ust. 2a ww. ustawy, stanowi, że wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia nieodpłatnego świadczenia. Dokonując zatem wykładni gramatycznej, za nieodpłatne świadczenie uznać należy świadczenia nie wymagające opłaty, takie, za które się nie płaci, bezpłatne (Nowy Słownik Języka Polskiego, PWN 2003 r.). Zatem, należy przyjąć, że nieodpłatnym świadczeniem jest takie zdarzenie, którego skutkiem (następstwem) jest nieodpłatne przysporzenie majątku jednej osobie kosztem majątku innej osoby, innego podmiotu. Nieodpłatne świadczenie w znaczeniu prawa podatkowego obejmuje nie tylko świadczenie w rozumieniu prawa cywilnego (działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne oraz gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku mające konkretny wymiar finansowy.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że ma Pan zamiar zawrzeć umowę pożyczki w charakterze pożyczkodawcy. Pożyczka będzie na większą kwotę, przykładowo 1 000 000 euro. Pożyczka nie będzie oprocentowana. Spłata pożyczki przewidziana jest w terminie do 15 lat od daty zawarcia umowy pożyczki. Istnieje pewne ryzyko braku spłaty kwoty pożyczki. Pożyczkobiorcą będzie znajomy (osoba fizyczna) niespokrewniony z Panem, tj. niezaliczający się do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, którą pożyczkodawca darzy dużym szacunkiem z uwagi na kwestie osobiste. Pożyczkodawca prowadzi działalność gospodarczą indywidualnie oraz w formie spółki cywilnej. Pożyczka będzie udzielona z zysku wypracowanego w ramach działalności gospodarczej pożyczkodawcy. Przedmiotem działalności gospodarczej pożyczkodawcy wpisanym w CEIDG nie jest pośrednictwo finansowe i udzielanie kredytów (pożyczek). Pożyczka nie ma związku z żadną działalnością gospodarczą Pożyczkobiorcy. Pożyczkobiorca przeznaczy środki uzyskane tytułem pożyczki na cele osobiste celem zaspokojenia własnych potrzeb. Pan jako pożyczkodawca nie otrzyma od pożyczkobiorcy jakiegokolwiek wynagrodzenia z tytułu udzielenia pożyczki.

Umowa pożyczki uregulowana została w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.).

W myśl art. 720 § 1 ustawy - Kodeks cywilny:

przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że na gruncie ustawy - Kodeks cywilny umowa pożyczki jest umową nieodpłatną. Niemniej jednak umowa ta może mieć charakter odpłatny. Odpłatność można ustalić w różny sposób, np. w postaci oprocentowania wyrażonego w pieniądzu, przeniesienia własności rzeczy oznaczonych co do tożsamości, zezwolenia na korzystanie z rzeczy, udziału w zysku osiągniętym przez pożyczkobiorcę.

Należy podkreślić, że jeżeli strony w umowie pożyczki zastrzegły brak odpłatności za udzielenie pożyczki, to fakt ten nie rodzi skutków podatkowych w postaci uzyskania przez pożyczkodawcę jakiegokolwiek przychodu. W konsekwencji, na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, udzielenie nieoprocentowanej pożyczki jest obojętne podatkowo.

Wobec powyższego, biorąc pod uwagę przedstawiony opis zdarzenia przyszłego oraz powołane wyżej przepisy prawa, należy stwierdzić, że jeżeli strony umowy pożyczki ustaliły, że pożyczka zostanie udzielona bez jakiegokolwiek wynagrodzenia dla pożyczkodawcy za udostępnienie pożyczkobiorcy kapitału, oznacza to, że udzielona pożyczka ma charakter nieodpłatny. Skoro tak, to nieoprocentowana pożyczka, którą Pan planuje udzielić pożyczkobiorcy nie spowoduje powstania po Pana stronie przychodu.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowe nie jest bowiem ustalenie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. W ramach postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego organ nie przeprowadza postępowania dowodowego, lecz opiera się jedynie na stanie faktycznym przedstawionym we wniosku. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy - Ordynacja podatkowa. Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i musi się Pani zastosować do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).