0114-KDIP3-1.4011.382.2020.2.MZ - Określenie skutków podatkowych otrzymania spłaty z tytułu podziału majątku wspólnego małżonków.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 15 maja 2020 r. (data wpływu 20 maja 2020 r.) uzupełnione pismem z dnia 12 sierpnia 2020 r. (data nadania 12 sierpnia 2020 r., data wpływu 14 sierpnia 2020 r.) na wezwanie z dnia 31 lipca 2020 r. Nr 0114-KDIP3-1.4011.382.2020.1.MZ (data nadania 31 lipca 2020 r., data doręczenia 5 sierpnia 2020 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty z tytułu podziału majątku wspólnego małżonków - jest prawidłowe.

W dniu 20 maja 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty z tytułu podziału majątku wspólnego małżonków.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą pod firmą A. W prowadzeniu działalności gospodarczej do tej pory pomagał jej mąż. W związku z trwałym i całkowitym rozkładem pożycia małżeńskiego między Wnioskodawczynią a jej mężem planowany jest rozwód, którego poprzedzać ma zawarcie umowy ustanawiającej rozdzielność majątkową w formie aktu notarialnego.

Zgodnie z ustaleniami stron w zamian za kwotę w wysokości 1 000 000,00 zł (słownie: jeden milion złotych) na rzecz Wnioskodawczyni, mąż przejmie całe przedsiębiorstwo prowadzone aktualnie pod firmą A. w rozumieniu art. 55¹ k.c. wraz z dotychczasową firmą (z wyłączeniem nazwiska Wnioskodawczyni). Pierwsza część spłaty w kwocie 50 000,00 zł ma zostać uiszczona na rzecz Wnioskodawczyni jeszcze przed ustanowieniem rozdzielności majątkowej (czyli z majątku wspólnego Wnioskodawczyni i jej męża), z kolei pozostała kwota w wysokości 950 000,00 zł ma zostać wpłacona na rzecz Wnioskodawczyni w formie 23 rat już po ustanowieniu rozdzielności majątkowej, czyli bezpośrednio z majątku odrębnego męża Wnioskodawczyni tytułem spłaty wynikającej z podziału majątku wspólnego. Jako nowy właściciel przedsiębiorstwa zgodnie z art. 55⁴ k.c., mąż Wnioskodawczyni zobowiąże się do spłaty wszelkich zobowiązań ciążących do tej pory (lub powstałych po podziale majątku) na Wnioskodawczyni w związku z prowadzoną działalnością gospodarcza.

Pismem z dnia 31 lipca 2020 r. Nr 0114-KDIP3-1.4011.382.2020.1.MZ wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia niniejszego wezwania.

Wniosek należało uzupełnić poprzez:

I. Doprecyzowanie przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego poprzez wskazanie:

1. Czy od początku zawarcia małżeństwa (proszę podać rok) obowiązywał pomiędzy małżonkami ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej?

2. Od kiedy Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą?, tj. czy w czasie trwania wspólności majątkowej i ze środków pochodzących z majątku wspólnego małżonków?

3. Czy wszystkie składniki majątkowe związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa pochodzą z majątku wspólnego małżonków?

II. Przeformułowanie pytania nr 1 na pytanie dotyczące przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przedstawienie własnego stanowiska adekwatnego do przeformułowanego pytania nr 1 i przedstawionego zdarzenia przyszłego.

III. Wskazanie adresu elektronicznego w systemie e-PUAP, bowiem w załączonym formularzu PPS-1 w poz. 44 adres elektroniczny - nie podano adresu ePUAP pełnomocnika.

Wnioskodawczyni pismem z dnia 12 sierpnia 2020 r. (data wpływu 14 sierpnia 2020 r.) uzupełniła wniosek w wyznaczonym terminie. W nadesłanym uzupełnieniu Wnioskodawczyni wskazała, że:

I. Wnioskodawczyni i jej mąż zawarli związek małżeński 27 września 2003 r. i od początku jego zawarcia do dnia 23 lipca 2020 r. obowiązywał małżonków ustrój wspólności majątkowej, w załączeniu Wnioskodawczyni przedkłada odpis skrócony aktu małżeństwa oraz umowę ustanawiającą rozdzielność majątkową z dnia 23 lipca 2020 r., Repertorium A nr..../2020. Kolejno Wnioskodawczyni z mężem dokonali podziału majątku wspólnego (Repertorium A nr..../2020) zgodnie z którym:

Mąż Wnioskodawczyni nabył na własność:

Wnioskodawczyni nabyła na własność:

Niniejszy podział został dokonany z jednoczesnym obowiązkiem spłaty na rzecz Wnioskodawczyni przez jej męża kwoty w wysokości 1 000 000,00 zł w 24 ratach. Wnioskodawczyni wskazuje, że przy otwieraniu przedsiębiorstwa i jego prowadzeniu wykorzystywała jedynie środki z majątku wspólnego. Wnioskodawczyni rozpoczęta prowadzenie działalności gospodarczej w dniu 1 lutego 2014 r., w czasie trwania ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej.

II. W oparciu o przedstawiony we wniosku stan faktyczny, dodatkowo uzupełniony oraz uaktualniony o informacje wskazane wyżej, Wnioskodawczyni przeformułowała pytanie oraz przedstawiła własne stanowisko w sprawie.

III. Jednocześnie wskazano, że pełnomocnik Wnioskodawcy nie posiada adresu elektronicznego w systemie e-PUAP, w związku z czym wnosi o kierowanie wszelkiej korespondencji na adres pocztowy pełnomocnika wskazany we wniosku za pomocą operatora pocztowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy opisany sposób podziału majątku wspólnego Wnioskodawczyni oraz jej męża, zgodnie z którym mąż m.in. przejmuje na własność przedsiębiorstwo dotychczas prowadzone i zarejestrowane na Wnioskodawczynię z jednoczesnym zobowiązaniem do spłaty na rzecz Wnioskodawczyni kwoty 1 000 000,00 zł w 24 ratach miesięcznych, ratach po dokonanym podziale majątku wspólnego będzie opodatkowane podatkiem dochodowym na podstawie art. 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy będzie zwolniony z tego świadczenia na podstawie art. 2 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymana kwota w wysokości 1 000 000,00 zł w związku z dokonanym podziałem nie będzie opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych z uwagi na wyłączenia wskazane w art. 2 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Poniżej Wnioskodawczyni przedstawia szczegółowe uzasadnienie niniejszego stanowiska.

Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ww. ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Tym samym, co do zasady wszelkie korzyści majątkowe uzyskane przez osobę fizyczną, w tym korzyści wynikające ze sprzedaży przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ k.c., podlegają opodatkowaniu na gruncie przedmiotowej ustawy.

Jednakże art. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadza wyłączenia, co do których przepisów niniejszej ustawy nie stosuje się. Zgodnie z pkt 5 ust. 1 ww. artykułu, przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się do "przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich".

Konkludując, należy uznać, że kwota uzyskana w związku z przekazaniem przedsiębiorstwa mężowi, w ramach umowy o podział majątku wspólnego stanowi przychód Wnioskodawczyni, który na podstawie art. 2 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zwolniony od opodatkowania podatkiem dochodowym.

Analogiczne stanowisko zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 21 marca 2018 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.2017.2.MZ, zgodnie z którą: "(...) sam podział majątku wspólnego nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na wyłączenie, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych".

Z kolei w interpretacji z dnia 5 marca 2018 r., nr 0111-KDIB2-2.4011.418.2017.3.HS, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że "otrzymanie przez Wnioskodawczynię składników majątku w wyniku podziału majątku wspólnego w sytuacji, gdy Wnioskodawczyni otrzymała więcej niż jej małżonek i niezależnie od tego czy pomiędzy małżonkami wystąpiły dopłaty lub spłaty z tego tytułu - nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na mocy zacytowanego przepisu art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem bez znaczenia dla skutków podatkowych jest to, czy podział majątku wspólnego małżonków był ekwiwalentny czy nieekwiwalentny. (...)"

Niniejsze znajduje również potwierdzenie w interpretacji z dnia 21 lutego 2018 r. wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o sygn. 0115-KDIT3.4022.430.2017.2.WM zgodnie z którym: "zgodnie z treścią wskazanego przez Wnioskodawcę art. 2 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich. Przepis ten ma zastosowanie w sytuacji podziału majątku wspólnego małżonków. Przychody otrzymane w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków nie są opodatkowane. Wskazuje na to jednoznacznie treść przepisu, z którego wynika, że nie podlega opodatkowaniu "przychód z podziału wspólnego majątku (...)". Natomiast przepis ten nie ma już zastosowania do zbycia składników majątku nabytego w wyniku podziału majątku dorobkowego małżonków."

Dokonany przez strony podział majątku wspólnego jest zdarzeniem analogicznym jak orzeczenie sądowe dokonujące podziału z jednoczesnym zobowiązaniem jednego ze współmałżonków do dokonania spłaty na rzecz drugiego współmałżonka.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przychodami stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, są z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jednakże, zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt 5 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Z przywołanego przepisu wynika zatem, że wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają przychody z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania małżeńskiej wspólności majątkowej. Przychodem z podziału majątku wspólnego jest wartość otrzymanego przez każdego z małżonków majątku, a także wartość spłat (dopłat) otrzymywanych przez jednego z małżonków z tytułu podziału majątku. Wartość majątku oraz wartość spłat uzyskanych z tego tytułu przez małżonków nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni i jej mąż planują się rozwieść. W dniu 23 lipca 2020 r. (Rep A Nr.../2020) została ustanowiona pomiędzy małżonkami rozdzielność majątkowa. Kolejno Wnioskodawczyni i jej mąż dokonali podziału majątku wspólnego (Repertorium A nr..../2020). Małżonkowie uzgodnili, że podział został dokonany z jednoczesnym obowiązkiem spłaty na rzecz Wnioskodawczyni kwoty w wysokości 1 000 000, 00 zł w 24 ratach.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że stosunki między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017 r. poz. 682, z późn. zm.). Zgodnie z art. 31 § 1 ww. ustawy, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Cechą charakterystyczną tego typu współwłasności jest to, iż niemożliwe jest ustalenie wielkości udziału małżonków we współwłasności (współwłasność bezudziałowa). Ponadto żaden z małżonków w czasie jej trwania nie może rozporządzać swymi prawami do majątku wspólnego.

Opisany ustrój majątkowy trwa do ustania lub unieważnienia małżeństwa albo orzeczenia separacji, chyba, że w czasie trwania związku małżeńskiego:

W myśl art. 35 Kodeksu - w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami może ulec zniesieniu lub ograniczeniu na skutek zawartej między nimi umowy (art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), na skutek orzeczenia sądu (art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) albo z mocy prawa np. ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (art. 53 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Co do zasady, z chwilą ustania wspólności ustawowej, wspólność dotychczas bezudziałowa zostaje zastąpiona przez współwłasność w częściach ułamkowych. Od tej chwili małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, niezależnie od tego, w jakim stopniu każdy z nich przyczynił się do jego powstania. W myśl art. 501 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.

Z reguły jest to stan przejściowy, który prowadzi do podziału majątku, choć - jak wynika z dyspozycji przepisu art. 211 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145, z późn. zm.) - podział ten nie jest obowiązkowy. Zgodnie bowiem z tym przepisem, każdy ze współwłaścicieli może żądać, żeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Zgodnie z art. 1037 Kodeksu cywilnego w związku z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego - podział majątku wspólnego może nastąpić bądź na mocy umowy między małżonkami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z małżonków.

Biorąc pod uwagę powołane uregulowania prawne oraz przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego wskazać należy, że stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają przychody z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania małżeńskiej wspólności majątkowej. Tym samym, mając na uwadze regulację zawartą w ww. art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, otrzymana przez Wnioskodawcę kwota tytułem spłaty wynikająca z podziału majątku wspólnego nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawczynię interpretacji indywidualnych, wskazać należy, że rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...) w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.