0114-KDIP2-2.4011.470.2022.1.RK - Rozliczanie PIT w związku z dobrowolnym umorzeniem udziałów w spółce

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 czerwca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 27 maja 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych po stronie wspólników pozostających w spółce z tytułu umorzenia dobrowolnego udziałów innych wspólników.

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1) Zainteresowany będący stroną postępowania:

- Pan X.

1) Zainteresowana niebędąca stroną postępowania: - Pani Y.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Zainteresowani są osobami fizycznymi, polskimi rezydentami podatkowymi, którzy są wspólnikami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, podlegającej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, podatnika podatku dochodowego od osób prawnych (dalej: Spółka). Głównym przedmiotem działalności Spółki jest sprzedaż, konserwacja i naprawa pojazdów samochodowych.

Poza Zainteresowanym, aktualnie udziałowcami Spółki są jeszcze dwie inne osoby fizyczne (również będące polskimi rezydentami podatkowymi). Pomiędzy wszystkimi udziałowcami zachodzą powiązania rodzinne - tj. udziałowcy, którzy nie są Zainteresowanymi (dalej: A i B) są małżeństwem, którego córką jest Zainteresowana, niebędąca stroną postępowania (dalej: C). Czwarty udziałowiec (Zainteresowany będący stroną postępowania - dalej: D) jest mężem Zainteresowanej niebędącej stroną postępowania.

Udziałowiec A posiada 142 udziały w Spółce, udziałowiec B - 91 udziałów, udziałowiec C (Zainteresowana) - 25 udziałów, zaś udziałowiec D (Zainteresowany) - 26 udziałów.

Planowane jest przeprowadzenie umorzenie wszystkich udziałów, przysługujących udziałowcom A (142 udziały) oraz B (91 udziałów) - umorzenie zostanie przeprowadzone w trybie przepisów art. 199 k.s.h., jako umorzenie dobrowolne (za zgodą udziałowców A i B), w drodze nabycia udziałów własnych przez spółkę w celu umorzenia, bez wynagrodzenia i bez obniżania kapitału zakładowego Spółki.

Na skutek umorzenia udziałów jedynymi wspólnikami Spółki pozostaną Zainteresowani, tj. udziałowiec C - 25 udziałów oraz udziałowiec D - 26 udziałów.

Pytanie

Czy w związku z planowanym dobrowolnym umorzeniem udziałów udziałowców A i B, dokonanym w drodze nabycia udziałów własnych przez spółkę w celu umorzenia, bez obniżania kapitału zakładowego Spółki i bez wynagrodzenia, po stronie Zainteresowanych powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

W ocenie Zainteresowanych, w związku z planowanym dobrowolnym umorzeniem udziałów udziałowców A i B, dokonanym w drodze nabycia udziałów własnych przez spółkę w celu umorzenia, bez obniżania kapitału zakładowego Spółki i bez wynagrodzenia, po stronie Zainteresowanych nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Umorzenie udziałów pozostałych wspólników Spółki, będzie z punktu widzenia Zainteresowanych czynnością neutralną podatkowo.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że umorzenie udziałów wspólników A i B, przeprowadzone w oparciu o przepisu Kodeksu spółek handlowych, doprowadzi do unicestwienia udziałów, a w konsekwencji wygaśnięcia przysługujących im w Spółce praw korporacyjnych i majątkowych. Procedura umorzenia udziałów, wynikająca z Kodeksu spółek handlowych dopuszcza dokonanie umorzenia udziałów bez wynagrodzenia, o ile zgodę na to wyrazi wspólnik, którego udziały są umarzane.

Jak wynika z art. 9 ust. 1, 1a i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (u.p.d.o.f.), opodatkowaniu podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem zwolnionych, oraz takich, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, opodatkowana w danym roku jest suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów.

Dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. przychodami są m.in. otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z kolei z art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. wynika, że za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym również:

Ponadto za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni oraz papierów wartościowych (art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) u.p.d.o.p.).

W myśl przepisu art. 24 ust. 5 pkt 1 u.p.d.o.f., dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także m.in. dochód z umorzenia udziałów (akcji) - przy czym przedmiotowa regulacja dotyczy dochodu z przymusowego lub automatycznego umorzenia udziałów (akcji).

Zdaniem zainteresowanych opisane powyżej przychody mogą powstać wyłącznie po stronie tych wspólników, którzy są właścicielami udziałów, i którym przysługują wynikające z tych udziałów uprawnienia korporacyjne i majątkowe. W szczególności dotyczy to przychodów z umorzenia lub odpłatnego zbycia udziałów - przychód z tego tytułu powstaje u wspólnika, którego udziały są umarzane lub który dokonuje odpłatnego zbycia udziałów. Jednocześnie żaden z przepisów u.p.d.o.f. nie daje podstaw do przyjęcia, że w związku z umorzeniem części lub wszystkich udziałów wspólnika (w tym dobrowolnym umorzeniem udziałów bez wynagrodzenia, w drodze nabycia udziałów własnych przez spółkę w celu umorzenia), po stronie wspólników, których udziały nie podlegają umorzeniu, powstaje jakikolwiek przychód.

Podkreślić należy, że w związku z umorzeniem wszystkich udziałów wspólników A i B, które zostanie dokonane bez wynagrodzenia, Zainteresowani nie otrzymają pieniędzy, jak też wartości pieniężnych, nie nabywają żadnych nowych praw, jak również nie otrzymują świadczeń w naturze, czy innych nieodpłatnych świadczeń. W szczególności umorzenie udziałów przysługujących wspólnikom A i B nie oznacza otrzymania tych udziałów przez Zainteresowanych. Udziały te zostaną unicestwione, a Zainteresowani (udziałowcy C i D) będą posiadali tyle samo udziałów, ile posiadali przed umorzeniem (tj. odpowiednio 25 i 26 udziałów). Zainteresowani, w związku z umorzeniem udziałów wspólników A i B nie nabędą nowych praw udziałowych.

W tym miejscu Zainteresowani wskazują, że potencjalny wzrost wartości rynkowej ich udziałów, w przyszłości zostałby opodatkowany w momencie ich ewentualnej sprzedaży - w takim wypadku po ich stronie powstałby bowiem przychód do opodatkowania w wysokości różnicy pomiędzy ich wartością (ceną sprzedaży), a kosztami ich nabycia (objęcia). Natomiast na skutek umorzenia udziałów wspólników A i B, które zostanie dokonane bez wynagrodzenia, w drodze nabycia udziałów własnych przez Spółkę w celu umorzenia (umorzenie dobrowolne) po stronie Zainteresowanych nie powstanie jakikolwiek przychód podatkowy.

Stanowisko Zainteresowanych jest zbieżne ze stanowiskami prezentowanymi w podobnych sprawach przez organy podatkowe - tytułem przykładu warto wskazać np. na interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 23 stycznia 2020 r., znak 0113-KDIPT2-3.4011.745.2019.1.ST, czy interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 29 sierpnia 2018 r. znak 0113-KDIPT2-3.4011.428.2018.1.DS.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Umorzenie udziałów polega na ich prawnym unicestwieniu, tj. wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym wynikających z udziałów.

Tryb umarzania udziałów reguluje art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1526, z późn. zm., dalej: k.s.h.):

§ 1 Udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.

§ 2 Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie.

§ 3 Za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia.

Zgodnie z powyższymi przepisami k.s.h. wyróżnić można trzy sposoby umarzania udziałów:

Umarzanie udziałów, co do zasady odbywa się za wynagrodzeniem. Jednak w ramach umorzenia dobrowolnego dopuszcza się także umorzenie nieodpłatne. W takiej sytuacji dochodzi najpierw do zbycia tych udziałów przez udziałowca i nabycie ich przez spółkę, a dopiero w drugiej kolejności do ich umorzenia przez spółkę w przyszłości. Zatem, w przypadku umorzenia dobrowolnego dochodzi do nabycia udziałów przez spółkę i odrębnie ich umorzenia - w dwóch etapach działań.

Przechodząc na grunt przepisów prawa podatkowego, zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm., dalej także "ustawa o PIT"),

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

Pełen katalog przychodów należących do kapitałów pieniężnych wymieniony został w art. 17 ww. ustawy.

Zatem, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT:

Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym również:

Natomiast w myśl art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT:

Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z:

Stosownie do art. 24 ust. 5 pkt 1 ustawy o PIT:

Dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także przychody z umorzenia udziałów (akcji) lub ze zmniejszenia ich wartości.

Regulacja tego przepisu obejmuje swą dyspozycją umorzenie przymusowe (lub automatyczne) udziałów. Wykładnia literalna tego przepisu prowadzi do wniosku, że przychodem z udziału w zyskach osób prawnych jest m.in. przychód z umorzenia udziałów lub akcji udziałowca lub akcjonariusza, którego udziały lub akcje zostały umorzone. Trzeba zaznaczyć, że fakt umorzenia przez jednego z udziałowców udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie jest jednak tożsamy z dokonaniem umorzenia udziałów przez pozostałych udziałowców, którzy takiego umorzenia nie dokonują.

Żadna z sytuacji wymienionych w art. 24 ust. 5 pkt 1-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest związana z umorzeniem udziałów innych wspólników, bowiem w pkt 1 określono, że dochodem jest kwota otrzymana przez daną osobę w związku z umorzeniem jej udziałów (akcji), z czym nie mamy w opisanym zdarzeniu do czynienia.

Treść wskazanych wyżej przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że ustawodawca enumeratywnie określił przypadki i zdarzenia, w wyniku których powstaje przychód. W tych przypadkach jest mowa o odpłatnym zbyciu, umorzeniu, realizacji praw, objęciu w zamian. Wśród sytuacji skutkujących powstaniem przychodu nie wymieniono przypadku, w którym po stronie wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością pozostającego w spółce powstaje przychód, w związku z umorzeniem udziałów innego wspólnika. Bez znaczenia w omawianej sprawie pozostaje fakt czy umorzenie to nastąpi za wynagrodzeniem czy bez wynagrodzenia.

Biorąc zatem pod uwagę przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz wskazane regulacje prawne, stwierdzić należy, że po Państwa stronie, jako wspólników pozostających w Spółce, nie powstanie przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych w związku z umorzeniem udziałów innych wspólników, gdyż nie osiągną Państwo żadnych korzyści majątkowych, w tym żadnego wynagrodzenia z tego tytułu. Nie osiągną Państwo zatem faktycznego przychodu (dochodu), który mógłby podlegać opodatkowaniu w momencie umorzenia udziałów innych udziałowców. W związku z umorzeniem udziałów udziałowców A i B Zainteresowani nie otrzymują pieniędzy ani wartości pieniężnych (jak również świadczenia te nie są postawione do ich dyspozycji). Brak jest również podstaw do uznania, że w związku z tym zdarzeniem otrzymują Państwo świadczenia w naturze lub inne nieodpłatne świadczenia. W szczególności umorzenie udziałów należących do innych udziałowców nie oznacza otrzymania udziałów przez pozostałych wspólników.

W związku z planowanym dobrowolnym umorzeniem udziałów udziałowców A i B, dokonanym w drodze nabycia udziałów własnych przez Spółkę w celu umorzenia, bez obniżania kapitału zakładowego Spółki i bez wynagrodzenia, po Państwa stronie nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, Państwa stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Pan X (Zainteresowany będący stroną postępowania - art. 14r. § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).