0114-KDIP2-2.4010.168.2024.1.SP - Wliczanie do limitu kosztów finansowania dłużnego kosztów EURIBOR wynikających z zaciągniętego kredytu bankowego

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

4 kwietnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 4 kwietnia 2024 r., o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, dotyczący ustalenia, czy koszty EURIBOR wynikające z zaciągniętego kredytu bankowego powinny być wliczane do limitu kosztów finansowania dłużnego.

Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem wspólnym

1. Zainteresowany będący stroną postępowania

A. Sp. z o.o.

2. Zainteresowany niebędący stroną postępowania

B. Sp. z o.o.

Opis stanu faktycznego

A. Sp. z o.o. z siedzibą w (...) ("A.") jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych i podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. A. należy do międzynarodowej grupy kapitałowej, która realizuje projekty w branży nieruchomościowej ("Grupa"). A. również prowadzi działalność w branży nieruchomościowej - spółka wynajmuje lokale we własnych nieruchomościach, (...).

B. sp. z o.o. z siedzibą w (...) ("B.") jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych i podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. B. prowadzi działalność w branży nieruchomościowej - dzierżawi nieruchomość parkingową na rzecz A.

B. i A. są podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 Ustawy CIT.

Polskie i zagraniczne banki ("Kredytodawcy") na podstawie facility agreement, będącej umową finansowania ("Umowa"), udzieliły A. i B. (łącznie jako: "Kredytobiorcy") kredytu na kwotę denominowaną w euro. Kredytobiorcy nie są podmiotami powiązanymi z Kredytodawcami w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 Ustawy CIT. Umowa została zawarta w (...) r. na czas określony. W ramach renegocjacji warunków Umowy, strony dokonują zmian Umowy, m.in. zmianie ulegają daty i kwoty zapadalności poszczególnych transz spłaty kredytu.

Korzystanie z Kredytu na podstawie Umowy oznacza, że Kredytobiorcy są obowiązani uiszczać na rzecz Kredytodawców odsetki, w oparciu o określoną stopę procentową dla każdego okresu odsetkowego, która jest stopą procentową w stosunku rocznym i stanowi sumę:

Umowa definiuje stopę EURIBOR jako Benchmark "Euro Interbank Offered Rate", którego Administratorem jest Europejski Instytut Rynków Walutowych (EMMI) lub inny podmiot, który będzie pełnił tę funkcję w przyszłości, publikowany od lub około godziny 11:00 CET w dniu notowania dla Euro. Wskaźnik przy nazwie stawki oznacza okres, którego ona dotyczy, np.: 1M - jeden miesiąc, 3M - trzy miesiące, 6M - sześć miesięcy, 1Y - jeden.

Umowa, pomimo regularnego jej aneksowania, nie zmieniła sposobu obliczania odsetek, tj. Kredytobiorcy mają obowiązek uiszczania na rzecz Kredytodawców odsetki obliczone ww. sposób.

Kredytobiorcy nie mają wpływu na wysokość EURIBOR. Wskaźnik ten ulega zmianom w czasie, niezależnie od woli i działań Kredytobiorców.

Aktualnie Kredytobiorcy uiszczają na rzecz Kredytodawców kwoty równe sumie Marży w wysokości 2,80% i stawki EURIBOR 3M.

Odsetki (zarówno w części odpowiadającej Marży, jak i EURIBOR) ponoszone przez każdego z Kredytobiorców spełniają warunki z art. 15 ust. 1 Ustawy CIT i są zaliczane przez każdego z Kredytobiorców do kosztów uzyskania przychodów. Odsetki są ponoszone w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów oraz nie stanowią kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 Ustawy CIT.

Wartość kosztów finansowania dłużnego zarówno po stronie A., jak i B. w danym roku podatkowym może przekraczać wartość 3.000.000 PLN.

Pytanie

Czy poniesione przez Kredytobiorców koszty kalkulowane w oparciu o stopę EURIBOR ("Koszty EURIBOR"), powinny być kalkulowane do kwot kosztów finansowania dłużnego ("KFD"), o których mowa w art. 15c ust. 12 Ustawy CIT, które podlegają limitowaniu w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15c ust. 1 Ustawy CIT?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Kredytobiorców, Koszty EURIBOR nie powinny być kalkulowane do kwot KFD, o których mowa w art. 15c ust. 12 Ustawy CIT i nie powinny podlegać limitowaniu w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów w myśl art. 15c ust. 1 Ustawy CIT.

Zgodnie z art. 15c ust. 1 pkt 2 Ustawy CIT, podatnicy są obowiązani wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów KFD w części, w jakiej nadwyżka KFD przewyższa 30% kwoty odpowiadającej nadwyżce sumy przychodów ze wszystkich źródeł przychodów pomniejszonej o przychody o charakterze odsetkowym nad sumą kosztów uzyskania przychodów pomniejszonych o wartość zaliczonych w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16a-16 m Ustawy CIT oraz KFD nieuwzględnionych w wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.

Przez nadwyżkę KFD rozumie się kwotę, o jaką poniesione przez podatnika KFD, podlegające zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów w roku podatkowym, przewyższają uzyskane przez podatnika w tym roku podatkowym podlegające opodatkowaniu przychody o charakterze odsetkowym (art. 15c ust. 3 Ustawy CIT).

Zgodnie z art. 15c ust. 12 Ustawy CIT przez KFD rozumie się wszelkiego rodzaju koszty związane z uzyskaniami od innych podmiotów, w tym od podmiotów niepowiązanych, środków finansowych i z korzystaniem z tych środków, w szczególności odsetki, w tym skapitalizowane lub ujęte w wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, opłaty i prowizje, premie, część odsetkową raty leasingowej, kary i opłaty za opóźnienie w zapłacie zobowiązań oraz koszty zabezpieczenia zobowiązań, w tym koszty pochodnych instrumentów finansowych, niezależnie na rzecz kogo zostały one poniesione.

Limit KFD jest wyjątkiem od reguły, zgodnie z którym wydatki ponoszone przez podatnika w związku ze źródłem przychodów są kosztem uzyskania przychodów bez limitu. W konsekwencji, definicja KFD powinna podlegać ścisłej wykładni (w szczególności nie może być interpretowana rozszerzająco). Ponieważ aktualna definicja nie wymienia wprost Kosztów EURIBOR, koszty te nie powinny stanowić KFD, podlegającym limitom w zaliczaniu wydatków do kosztów uzyskania przychodów.

Również konstrukcja i charakter EURIBOR nie pozwala na traktowanie Kosztów EURIBOR jak kosztów w postaci standardowych odsetek lub innych środków finansowych, zawartych w katalogu z art. 15c ust. 12 Ustawy CIT. W katalogu wymienione są środki takie jak:

* opłaty i prowizje będące jednostronnym świadczeniem pieniężnym, które jest pewnego rodzaju formą wynagrodzenia podmiotu z tytułu dokonanej czynności prawnej;

* premie, które są gratyfikacją finansową udzieloną innemu podmiotowi;

* kary i opłaty za opóźnienie w zapłacie zobowiązań, będące konsekwencją zwłoki przy wykonywaniu zobowiązań oraz

* koszty zabezpieczenia zobowiązań, które są kosztami związanymi z zabezpieczającymi realne odzyskanie należności.

Wysokość wyżej wymienionych środków finansowych jest każdorazowo (w sposób jednoznaczny i precyzyjny) określana w umowie i da się przewidzieć. Z kolei, Koszt EURIBOR, ze względu na jego ekonomiczny charakter, cechuje nieprzewidywalność, ponieważ żadna ze stron nie może przewidzieć jego wysokości w czasie trwania Umowy.

EURIBOR stanowi bowiem referencyjną wysokość oprocentowania depozytów i kredytów w walucie EURO na rynku międzybankowym. Stawki EURIBOR obliczane są aktualnie dla pięciu terminów zapadalności: jednego tygodnia, jednego, trzech, sześciu i dwunastu miesięcy. Stawki EURIBOR obliczane są na podstawie wkładu panelu instytucji kredytowych, do którego należą tzw. banki panelowe, będące bankami aktywnie uczestniczącymi na rynku pieniężnym EURO. Aktualnie do panelu należy 19 europejskich banków (takich jak m.in.: (...)).

Stawka EURIBOR, a w konsekwencji Koszt EURIBOR ponoszony przez Kredytobiorców jest więc niezależny od Kredytobiorców, ich sytuacji finansowej, możliwości ponoszenia ciężaru finansowania, a zależny jedynie od decyzji banków panelowych. Zasadniczo, to wysokość wskaźnika EURIBOR jest ustalana na podstawie tego, za jaką cenę (za jakie oprocentowanie) banki panelowe byłyby skłonne udzielić kredytu innym instytucjom na rynku międzybankowym. Wysokość Kosztu EURIBOR nie jest więc stała, lecz ulega zmianom w czasie, w zależności od tego, jaki poziom EURIBOR aktualnie został wyznaczony przez banki panelowe w danym okresie odsetkowym. Co więcej, Koszt EURIBOR nie zależy od wysokości EURIBOR na dzień udzielenia/wypłaty kapitału kredytu. Ostateczna wysokość Kosztu EURIBOR, jaki zostanie poniesiony przez Kredytobiorców, nie był więc znany w momencie zawierania Umowy.

W konsekwencji, nie jest zasadne, aby Koszt EURIBOR był traktowany jako KFD. W szczególności, w KFD nie powinien być uwzględniony Koszt EURIBOR, jeżeli korzystający z finansowania nie ma wpływu na jego wysokość, możliwości ograniczenia, czy chociażby przewidzenia jego wysokości. Ten realny brak wpływu na wysokość Kosztu EURIBOR powoduje, że znacząco odbiega on swoim charakterem od innych składowych definicji KFD i nie może być w niej uwzględniony.

Cel ograniczenia odliczalności KFD

Wykładnia celowościowa art. 15c ust. 12 Ustawy CIT również przemawia za tym, że do KFD nie powinno się wliczać Kosztu EURIBOR. Ograniczenia odliczalności KFD są wynikiem implementacji do polskiego porządku prawnego Dyrektywy Rady (UE) 2016/1164 z dnia 12 lipca 2016 r. ("ATAD").

Celem ATAD było przeciwdziałanie erozji bazy podatkowej i przenoszenia zysków, a w konsekwencji doprowadzenie do sytuacji, w której podatki są płacone w miejscu, gdzie są generowane zyski i wytwarzana jest wartość. ATAD wskazuje, że przyczyną tej erozji jest to, że: "grupy przedsiębiorstw coraz częściej przyczyniają się do erozji bazy podatkowej i przenoszenia zysków w drodze nadmiernych płatności z tytułu odsetek. Ograniczenie możliwości odliczania odsetek jest niezbędne, aby zniechęcić do takich praktyk poprzez ograniczenie prawa podatników do odliczenia nadwyżki kosztów finansowania zewnętrznego".

Definicja KFD znajduje się w art. 2 pkt 1 ATAD i nie zawiera wprost odniesienia do Kosztu EURIBOR. Wprawdzie w definicji tej znajdują się odsetki ("od wszystkich form zadłużenia, inne koszty ekonomicznie równoważne odsetkom i wydatki poniesione w związku z pozyskiwaniem finansowania, zgodnie z definicją w prawie krajowym"), jednak Koszt EURIBOR nie stanowi stałego (o stałej stopie) oprocentowania kredytu. Nie był określony w momencie zawierania Umowy, a jego wysokość jest niezależna od Kredytobiorcy. Skoro zatem Kredytobiorca nie ma wpływu i kontroli nad Kosztem EURIBOR, koszt ten nie powinien stanowić KFD.

Co więcej, ponieważ Kredytobiorcy zawarli Umowę z Kredytodawcami, będącymi podmiotami niepowiązanymi z Kredytobiorcami oraz będącymi polskimi i zagranicznymi bankami, nie dochodzi do wewnątrzgrupowego przenoszenia zysków do innych jurysdykcji, w której Grupa uzyskiwałaby niższe opodatkowanie lub była z opodatkowania zwolniona. Ponoszenie Kosztu EURIBOR (oraz pozostałych opłat z Umowy) nie wynika z chęci zadłużenia podatnika celem uniknięcia/ograniczenia poziomu opodatkowania. Jednocześnie Koszt EURIBOR będzie przychodem Kredytodawców, opodatkowanym na zasadach właściwych dla jurysdykcji Kredytodawców (w Europie).

W efekcie, wyłączenie z KFD Kosztu EURIBOR jest zasadne, gdyż nie wiąże się z nadużyciem podatkowym, przemawiającym za rozszerzającą definicją KFD.

Przyjęcie odmiennej interpretacji wypaczyłoby cel ATAD i doprowadziło do nierównego traktowania kredytobiorców, zmuszonych do zaciągania zewnętrznego finansowania na warunkach narzuconych przez banki/podmioty niepowiązane. Otóż:

* jeśli podatnik nie ma dostępnego finansowania wewnątrzgrupowego, przewidywalnego, opartego o stałą stopę procentową, musi sięgnąć do finansowania zewnętrznego. Finansowanie zewnętrzne, w większości przypadków (zwłaszcza na moment zawarcia Umowy), były dostępne jedynie w wariancie przewidującym koszty oparte o zmienne, zewnętrzne wskaźniki ekonomiczne (tu: EURIBOR). Podatnik nie ma możliwości wpływania na wysokość tych wskaźników i kontrolowania poziomu ponoszonych kosztów finansowania (tu: Kosztów EURIBOR);

* w sytuacji nagłego wzrostu tych wskaźników, uznając, że koszty generowane przez te wskaźniki stanowią KFD, sytuacja podatnika ulega znacznemu pogorszeniu. Podatnik musi bowiem ponosić wysokie koszty finansowania (tu: Kosztu EURIBOR), nie ma prawa do pełnego zaliczenia tych kosztów do kosztów uzyskania przychodów tego kosztu, a jego obciążenia podatkowe nieproporcjonalnie wzrastają;

* jednocześnie, sama zdolność kredytowa podatnika spada, przez co nie ma on możliwości (lub jest to bardzo utrudnione) uzyskania na rynku refinansowania, opartego o stałe, przewidywalne koszty (nad którymi podatnik miałby kontrolę), celem obniżenia należności z tytułu korzystania z finansowania;

* brak możliwości kontrolowania wysokości obciążeń około kredytowych, przy jednoczesnym wzroście obciążeń podatkowych sprawia, że sytuacja finansowa podatnika się pogarsza, a rozwój jego działalności gospodarczej zostaje ograniczony;

* jednocześnie, art. 15c ust. 14 Ustawy CIT wyłącza limity KFD dla przedsiębiorstw finansowych wymienionych w art. 15c ust. 16 Ustawy CIT (w tym banków). Przedsiębiorstwa finansowe mogą więc realizować wysokie zyski przy wzrostach EURIBOR (i innych zmiennych wskaźników), jak również korzystać z pełnej odliczalności KFD i dzięki temu transferować zyski poza jurysdykcję, gdzie są wytwarzane. Cel ATAD jest więc realizowany w sposób nieproporcjonalnie różnicujący w nieuzasadniony sposób zasady opodatkowania dla przedsiębiorstw finansowych i "zwykłych" podatników.

W konsekwencji, Koszty EURIBOR powinny być wyłączone z KFD.

Aspekt konstytucyjny

Konstytucyjna zasada ochrony zaufania jednostki do państwa i stanowionego przez nie prawa wywodzona z art. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. ("Konstytucja") implikuje również obowiązek poszanowania praw nabytych oraz interesów w toku. Zasada ochrony praw nabytych zakazuje arbitralnego znoszenia lub ograniczania praw podmiotowych przysługujących jednostce i znajduje ona zastosowanie nie tylko w przypadku osób fizycznych, ale również do osób prawnych.

Ograniczenie lub zniesienie praw nabytych jest dopuszczalne pod warunkiem, że takie działanie jest konieczne dla realizacji innych wartości konstytucyjnych, które w danej sytuacji mają pierwszeństwo przed wartościami znajdującymi się u podstaw zasady ochrony praw nabytych. Prawodawca powinien jednak ograniczyć do niezbędnego minimum negatywne skutki dla jednostki i wprowadzić rozwiązania, które ułatwiają dostosowanie się do nowej sytuacji.

W przypadku zmian rozszerzających definicję i limity w odliczalności KFD o transakcje z podmiotami niepowiązanymi, zamiany te zostały wprowadzone ustawą z 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne ("Ustawa Nowelizująca"). Przy jej wprowadzaniu, ustawodawca nie wprowadził odpowiednich środków mitygujących negatywne skutki dla podatników. Ograniczenie z art. 15c Ustawy CIT często dotyczy pożyczek lub kredytów inwestycyjnych, opiewających na wysokie kwoty, generujących wysokie koszty finansowania i spłacanych przez długi czas. Trudno więc uznać, że intertemporalne zasady wprowadzone w art. 2 pkt 16 Ustawy Nowelizującej, umożliwiające podatnikowi na rozliczanie KFD na zasadach sprzed wejścia w życie Ustawy Nowelizującej, jednak nie dłużej niż do końca 2018 r., wypełniało przesłanki odpowiedniego środka ochrony praw w toku podatnika. W istocie bowiem, jedynymi podmiotami, które w ciągu jednego, dodatkowego roku podatkowego miały możliwość zareagowania na zmianę przepisów i ewentualną restrukturyzację finansowania były podmioty, które dysponowały kapitałem wystarczającym do realizacji inwestycji, lecz zaciągnęły pożyczki zewnętrzne z uwagi na chęć obniżenia wysokości podstawy opodatkowania. W konsekwencji podmioty, które wykorzystywały nadmierne finansowanie dłużne w celu uzyskania korzyści podatkowych, otrzymały prezent od prawodawcy w postaci dodatkowego czasu na spłatę pożyczek, których faktycznie nie potrzebowały. Tymczasem podmioty, które były zmuszone do wykorzystania finansowania zewnętrznego celem rozwoju swojej działalności, mogły nie mieć lub nie miały (jak Kredytobiorcy) wystarczających środków na całkowitą spłatę kredytów.

Artykuł 4 ATAD przewiduje możliwość wprowadzenia ochrony interesów w toku podatników i możliwość stosowania nowych zasad opodatkowania (ograniczeń) do nowych umów finansowania, przy rezygnacji z obejmowania ograniczeniami umów kredytów/pożyczek zawartych przed wejściem w życie ATAD. Jednak polski prawodawca nie zdecydował się na to rozwiązanie i nie uzasadnił braku skorzystania z takiej możliwości: "W ocenie projektodawcy należy dopuścić stosowanie drugiego z ww. wyjątków" (uzasadnienie do projektu Ustawy Nowelizującej).

Takie działanie prawodawcy, jest sprzeczne z konstytucyjną zasadą ochrony praw nabytych. Tym bardziej, że wpływa negatywnie na płynność finansową przedsiębiorstw będących podatnikami CIT, efektywnie zmuszając ich do zapłaty wyższego podatku. O ile sama zmiana prawa podatkowego, w tym podwyższenie opodatkowania mieści się w gestii prawodawcy, to takie zmiany muszą być dokonywane w sposób przemyślany, proporcjonalny i zapewniając podatnikom możliwość dostosowania się do nowej rzeczywistości gospodarczej.

Wprowadzenie zmian, ograniczających lub odbierających prawa nabyte jest niezgodne z Konstytucją. Potwierdzają to wyroki Trybunału Konstytucyjnego ("TK"):

* wyrok z 10 lutego 2015 r., sygn. P 10/11, który dotyczył możliwości amortyzacji wartości niematerialnych i prawnych, takich jak użytkowanie na udziale w nieruchomości zabudowanej na gruncie Ustawy CIT. W wyroku tym TK podkreślał, że "Bezpieczeństwo prawne jednostki związane z pewnością prawa umożliwia więc przewidywalność działań organów państwa a także prognozowanie działań własnych". W związku z tym, do naruszenia wartości, które znajdują się u podstaw zasady ochrony zaufania jednostki do państwa i stanowionego przez nie prawa, dochodzi w sytuacji, gdy rozstrzygnięcie ustawodawcy "jest dla jednostki zaskoczeniem, bo w danych okolicznościach nie mogła (...) go przewidzieć, szczególnie zaś wtedy, gdy przy jego podejmowaniu prawodawca mógł przypuszczać, że gdyby jednostka przewidywała zmianę prawa, byłaby inaczej zdecydowała o swoich prawach". W sprawie będącej przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału, ustawodawca powinien uwzględnić za pomocą powszechnie przyjętych technik przepisów intertemporalnych ochronę interesów będących w toku. Stąd w ocenie Trybunału naruszenie interesów w toku jest oczywiste."

* wyroki z 25 listopada 1997, sygn. K 26/97 oraz z 5 stycznia 1999 r., sygn. K 27/98 które dotyczyły ulgi mieszkaniowej oraz ulgi na odpłatne kształcenie w szkołach wyższych. W wyroku tym TK podkreślał, że "Zasada ochrony interesów w toku nakazuje chronić zaufanie obywatela, który - zakładając stabilność wcześniejszych przepisów - zaplanował pewne posunięcia ekonomiczne i przystąpił do ich realizacji. Zmiana przepisów prawa określających warunki realizacji zaplanowanych posunięć ekonomicznych nie może naruszać interesów w toku osób, które podjęły pewne działania na gruncie wcześniejszych przepisów. Nie można oczywiście przypisywać ochronie interesów w toku charakteru absolutnego, gdyż zmienność prawa jest elementem, z którym muszą się liczyć obywatele. Niemniej jednak wówczas, gdy przepisy prawa wyznaczały pewien horyzont czasowy dla zaplanowania i przeprowadzenia określonego przedsięwzięcia finansowego czy gospodarczego, ustawodawca nie może zmienić "reguł gry" przed końcem terminu, który sam wyznaczył."

Dodatkowo, poza naruszeniem prawa podatnika do ochrony interesów w toku, prawodawca uprzywilejował przedsiębiorstwa finansowe wyłączając je spod dyspozycji art. 15c ust. 1 Ustawy CIT. Kształtowanie prawa w sposób, który powoduje, że niektóre podmioty (w tym przypadku przedsiębiorstwa finansowe), nie podlegają ograniczeniom dot. KFD jest przejawem naruszenia art. 32 Konstytucji i zasady równości wobec prawa. Uzasadnienie do Ustawy Nowelizującej wskazuje jedynie, że: "dyrektywa umożliwia państwom członkowskim wprowadzenie wyłączenia o charakterze podmiotowym dotyczącym przedsiębiorstw finansowych". Różnicowanie sytuacji podatników CIT bez istotnego, ważnego uzasadnienia, jest niedopuszczalne. Wszelkie odstępstwa od nakazu równego traktowania podmiotów podobnych muszą zawsze znajdować podstawę w odpowiednio przekonywujących kryteriach. Kryteria te muszą:

* mieć charakter relewantny, a więc pozostawać w bezpośrednim związku z celem i zasadniczą treścią przepisów, w których zawarta jest kontrolowana norma oraz służyć realizacji tego celu i treści, czyli wprowadzane zróżnicowania muszą mieć charakter racjonalnie uzasadniony. Nie wolno ich dokonywać według dowolnie ustalonego kryterium,

* mieć charakter proporcjonalny, a więc waga interesu, któremu ma służyć różnicowanie sytuacji adresatów normy, musi pozostawać w odpowiedniej proporcji do wagi interesów, które zostaną naruszone w wyniku nierównego potraktowania podmiotów podobnych, oraz

* pozostawać w jakimś związku z innymi wartościami, zasadami czy normami konstytucyjnymi, uzasadniającymi odmienne traktowanie podmiotów podobnych.

Powyższe potwierdzają:

* wyrok TK z 18 października 2023 r., sygn. SK 23/19, który dotyczył stawek podatku od nieruchomości - "Zgodnie z zasadą równości (art. 32 ust. 1 Konstytucji) wszystkie podmioty prawa (adresaci norm prawnych), charakteryzujące się daną cechą istotną (relewantną) w równym stopniu, mają być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez różnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. Stanowi ona również o dopuszczalności zróżnicowania sytuacji prawnej podmiotów różnych. Dopiero jeżeli kontrolowana norma traktuje odmiennie adresatów, którzy odznaczają się określoną cechą wspólną, to mamy do czynienia z odstępstwem od zasady równości, co należy ocenić przez pryzmat przyjętego przez ustawodawcę kryterium zróżnicowania",

* wyrok TK z 18 listopada 2014 r., sygn. K 23/12, który dotyczył momentu powstania obowiązku podatkowego i podstawy opodatkowania w podatku od kopalin - "Dodatkowo ustawodawca oddziela przedmiot opodatkowania od podstawy opodatkowania, co prowadzi do wniosku, że - wbrew literalnemu brzmieniu ustawy o podatku od kopalin - przedmiotem opodatkowania jest wyprodukowanie koncentratu z wydobytego urobku. Wnioskodawca zauważył również, że ustawa o podatku od kopalin przewiduje alternatywne możliwości opodatkowania:

1) gdy podmiot dokonujący wydobycia urobku jest równocześnie producentem koncentratu (jak (...));

2) gdy podatnik nie jest producentem koncentratu (te dwa przypadki różni moment powstania obowiązku podatkowego i podstawa opodatkowania).

Wprowadzenie alternatywnych sposobów opodatkowania skutkuje zaś nieuzasadnionym różnicowaniem sytuacji podatników oraz naruszeniem zasady zaufania do prawa, zasady równości i zasady swobody działalności gospodarczej (z powodu różnego sposobu opodatkowania podatników podatnik, który posiada zakład wzbogacania urobku rudy miedzi, nie będzie go zbywał, a podatnik, który takiego zakładu nie posiada, będzie dyskryminowany z powodu wcześniej powstającego obowiązku podatkowego - por. art. 5 ustawy o podatku od kopalin)" oraz

* wyrok TK z 18 lipca 2012 r., sygn. K 14/12 - "Z przepisu art. 32 ust. 1 Konstytucji wynika zasada równości wobec prawa i równego traktowania przez władze publiczne. Treść normatywna art. 32 ust. 1 Konstytucji została utrwalona w orzecznictwie Trybunału; powyższy przepis konstytucyjny jest jednym z tych, które są najczęściej wskazywane jako wzorce kontroli konstytucyjnej. Wynikająca z art. 32 ust. 1 Konstytucji zasada oznacza nakaz jednakowego traktowania podmiotów i sytuacji podobnych. Wszystkie podmioty prawa (sytuacje) charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą istotną (relewantną) powinny być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących jak i faworyzujących".

Podsumowując, sposób ukształtowania wyłączenia spod art. 15c Ustawy CIT przedsiębiorstw finansowych powoduje nierówność wobec prawa podmiotów gospodarczych, tylko z uwagi na sektor w jakim funkcjonują.

Dodatkowo, to właśnie przedsiębiorstwa finansowe (banki) mają wpływ na wartość wskaźnika EURIBOR. W efekcie, przedsiębiorstwa finansowe decydujące o wysokości wskaźnika kształtującego wysokość oprocentowania, są wyłączone z negatywnych skutków jego wzrostu w CIT, a uiszczający na ich rzecz Koszty EURIBOR podatnicy, mimo że wysokość tych kosztów jest poza ich gestią, muszą limitować zaliczenie Kosztów EURIBOR do kosztów uzyskania przychodu.

Końcowo należy pamiętać, że "istota prawa lub wolności zostanie naruszona, gdy regulacje prawne - nie znosząc danego prawa (lub wolności) - w praktyce uniemożliwia korzystanie z niego (np. prywatne środki produkcji zostaną obłożone tak wysokim podatkiem, że ich posiadanie stanie się nieopłacalne)" (B. Banaszak., Prawo człowieka i obywatela w nowej Konstytucji RP, Przegląd Sejmowy 1997, nr 5, s. 57). W obecnym brzmieniu przepis art. 15c Ustawy CIT co najmniej częściowo powoduje de facto brak opłacalności korzystania z finansowania dłużnego przy realizowaniu większych inwestycji.

Biorąc pod uwagę wszystkie przedstawione powyżej argumenty, Koszty EURIBOR nie stanowią KFD.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku wspólnym jest nieprawidłowe,

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Na wstępie należy zaznaczyć, że zadane we wniosku pytanie wyznacza zakres przedmiotowy tego wniosku. W związku z powyższym, wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem zapytania. Inne kwestie wynikające z opisu sprawy lub własnego stanowiska, nieobjęte pytaniem, nie podlegały rozpatrzeniu w niniejszej interpretacji.

Zgodnie z treścią art. 15c ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 z późn. zm., dalej: "u.p.d.o.p." lub "ustawa o CIT"),

Podatnicy, o których mowa w art. 3 ust. 1, są obowiązani wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów koszty finansowania dłużnego w części, w jakiej nadwyżka kosztów finansowania dłużnego przekracza wyższą ze wskazanych kwot:

w którym poszczególne symbole oznaczają:

P - zsumowaną wartość przychodów ze wszystkich źródeł przychodów, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym,

Po - przychody o charakterze odsetkowym,

K - sumę kosztów uzyskania przychodów bez pomniejszeń wynikających z niniejszego ustępu,

Am - odpisy amortyzacyjne, o których mowa w art. 16a-16m, zaliczone w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów,

Kfd - zaliczone w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów koszty finansowania dłużnego nieuwzględnione w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, przed dokonaniem pomniejszeń wynikających z niniejszego ustępu.

W myśl art. 15c ust. 3 u.p.d.o.p.,

Przez nadwyżkę kosztów finansowania dłużnego rozumie się kwotę, o jaką poniesione przez podatnika koszty finansowania dłużnego, podlegające zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów w roku podatkowym, przewyższają uzyskane przez podatnika w tym roku podatkowym podlegające opodatkowaniu przychody o charakterze odsetkowym.

Na podstawie art. 15c ust. 12 u.p.d.o.p.,

Przez koszty finansowania dłużnego rozumie się wszelkiego rodzaju koszty związane z uzyskaniem od innych podmiotów, w tym od podmiotów niepowiązanych, środków finansowych i z korzystaniem z tych środków, w szczególności odsetki, w tym skapitalizowane lub ujęte w wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, opłaty, prowizje, premie, część odsetkową raty leasingowej, kary i opłaty za opóźnienie w zapłacie zobowiązań oraz koszty zabezpieczenia zobowiązań, w tym koszty pochodnych instrumentów finansowych, niezależnie na rzecz kogo zostały one poniesione.

Przytoczony powyżej przepis - poprzez użyte sformułowanie "w szczególności" - nie zawiera katalogu zamkniętego wydatków uznawanych za koszty finansowania dłużnego. Należy jednak zauważyć, że odsetki zostały w nim wprost wskazane, jako koszt, który stanowi koszt finansowania dłużnego podlegający limitowaniu.

Jak wskazano w treści wniosku, Zainteresowani w przedmiotowej sprawie prowadzą działalność gospodarczą związaną z branżą nieruchomościową. Zainteresowani są podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT. Polskie oraz zagraniczne banki udzieliły Zainteresowanym w sprawie kredytów na kwotę denominowaną w walucie Euro. Kredytodawcy nie są podmiotami powiązanymi z Kredytobiorcami. Umowy kredytowe zostały zawarte w (...) r. Kredytobiorcy są zobowiązani m.in. do uiszczania na rzecz Kredytodawców odsetek, w oparciu o określoną stopę procentową dla każdego okresu odsetkowego, która jest stopą procentową w stosunku rocznym i stanowi sumę marży Kredytodawców oraz stopy EURIBOR. Kredytobiorcy nie mają wpływu na wysokość EURIBOR. Odsetki są ponoszone w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów oraz nie stanowią kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p. Wartość kosztów finansowania dłużnego po stronie Zainteresowanych w sprawie może przekroczyć w danym roku podatkowym wartość 3.000.000 zł.

Wątpliwość przedstawiona przez Państwa dotyczy ustalenia, czy poniesione przez Kredytobiorców koszty kalkulowane w oparciu o stopę EURIBOR powinny być zaliczane do limitu kosztów finansowania dłużnego zgodnie z art. 15c ust. 12 w zw. z art. 15c ust. 1 ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 dyrektywy Rady (EU) 2016/1164 z dnia 12 lipca 2016 r. ustanawiającej przepisy mające na celu przeciwdziałanie praktykom unikania opodatkowania, które mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego ("dyrektywa ATAD"), która stworzyła podstawy do wprowadzenia w ustawie CIT przepisów ograniczających koszty finansowania dłużnego:

"koszty finansowania zewnętrznego" oznaczają wydatki z tytułu odsetek od wszystkich form zadłużenia, inne koszty ekonomicznie równoważne odsetkom i wydatki poniesione w związku z pozyskiwaniem finansowania, zgodnie z definicją w prawie krajowym, w tym - choć nie tylko - płatności w ramach pożyczek partycypacyjnych, odsetki kalkulacyjne z tytułu takich instrumentów jak obligacje zamienne i obligacje zerokuponowe, kwoty w ramach alternatywnych uzgodnień dotyczących finansowania, takich jak finansowanie typu islamskiego, element odsetkowy finansowania w przypadku płatności z tytułu leasingu finansowego, odsetki skapitalizowane ujęte w wartości bilansowej danego składnika aktywów, lub amortyzacja skapitalizowanych odsetek, kwoty określane przez odniesienie do zwrotu z finansowania w ramach zasad dotyczących ustalania cen transferowych, w stosownych przypadkach, kwoty odsetek nominalnych w ramach instrumentów pochodnych lub uzgodnień dotyczących zabezpieczenia związanych z finansowaniem zewnętrznym, z którego korzysta dany podmiot, określone zyski i straty z tytułu różnic kursowych wynikające z zaciągniętych pożyczek i instrumentów związanych z pozyskiwaniem finansowania, opłaty gwarancyjne związane z uzgodnieniami dotyczącymi finansowania, opłaty związane z uzgodnieniami i podobne koszty związane z zaciąganiem pożyczek;

Wynikający z powyższej dyrektywy zakres pojęcia "finansowanie zewnętrzne" jest bardzo szeroki.

Treść przywołanego art. 15c ust. 12 u.p.d.o.p. wskazuje, że katalog kosztów ujętych w definicji "kosztów finansowania dłużnego" ma charakter przykładowy (nie enumeratywny), o czym świadczy użycie przez ustawodawcę sformułowań "wszelkiego rodzaju koszty" oraz "w szczególności". Nie budzi zatem wątpliwości, że definicja kosztów finansowania dłużnego została nakreślona zarówno w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, jak i w dyrektywie bardzo szeroko. Każdorazowo o tym, czy dany koszt stanowi "koszt finansowania dłużnego" decydować będzie, czy jest to "koszt związany z uzyskaniem środków finansowych i z korzystaniem z nich".

Znaczące zmiany dotyczące definicji i limitów w określaniu kosztów finansowania dłużnego wprowadzono ustawą z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 2175, dalej: "Ustawa Nowelizująca"). Ustawodawca wprowadził w art. 7 Ustawy Nowelizującej przepis intertemporalny, zgodnie z którym "Do odsetek od kredytów (pożyczek), w przypadku których kwota udzielonego podatnikowi kredytu (pożyczki) została temu podatnikowi faktycznie przekazana przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy art. 15c lub art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 oraz ust. 6, 7b, 7g i 7 h ustawy zmienianej w art. 2, w brzmieniu dotychczasowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2018 r.". Zatem od 1 stycznia 2019 r. wszyscy podatnicy są zobowiązani do stosowania art. 15c ustawy o CIT w znowelizowanym brzmieniu, niezależnie od tego kiedy faktycznie otrzymali środki pochodzące z kredytu.

Należy wskazać, że zgodnie z zasadą swobody zawierania umów, to Kredytobiorcy oraz Kredytodawcy zawierając umowę kredytu mają wpływ na to jakie wskaźniki wpłyną na ustalenie ostatecznego kosztu kredytu. To strony umowy określają również to, w jakiej walucie zostanie zaciągnięty kredyt. Jak sami Państwo zauważyli w przedmiotowym wniosku, EURIBOR określa referencyjną wysokość oprocentowania depozytów oraz kredytów na międzynarodowym rynku w strefie euro. Wpływ na stawkę EURIBOR mają wyłącznie banki aktywnie uczestniczące w rynku międzybankowym w walucie euro, zaś Kredytobiorcy oraz polski ustawodawca nie uczestniczą w ustalaniu stawki EURIBOR. Należy jednak mieć na względzie, że to Kredytobiorcy zawierając daną umowę kredytową godzą się na przedstawione w niej warunki i na ryzyko zmienności oprocentowania kredytu.

Jak wskazali Państwo we wniosku, za korzystanie ze środków pochodzących z kredytów, Kredytobiorcy są zobowiązani do zapłaty na rzecz Kredytodawców m.in. odsetek w oparciu o określoną stopę procentową dla każdego okresu odsetkowego, która jest stopą procentową w stosunku rocznym i stanowi sumę marży Kredytodawców oraz stopy EURIBOR. Oznacza to, że płacone przez Kredytobiorców odsetki, wymienione w art. 15c ust. 12 u.p.d.o.p. (w skład których, zgodnie z przedstawionym opisem sprawy, wchodzi również część kosztów wynikająca z obowiązującej stawki EURIBOR) spełniają wprost warunek konieczny do uznania ich za koszty finansowania dłużnego i powinny one podlegać limitowaniu zgodnie z art. 15c ust. 1 ustawy o CIT.

Zatem Państwa stanowisko, zgodnie z którym koszty EURIBOR nie powinny być kalkulowane do kwoty kosztów finansowania dłużnego, o których mowa w art. 15c ust. 12 Ustawy CIT i nie powinny podlegać limitowaniu w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów w myśl art. 15c ust. 1 Ustawy CIT - jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego, podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Odnosząc się do przywołanych przez Państwa wyroków sądów, należy zaznaczyć, że są one wiążące jedynie w sprawach, których dotyczą. Organ, pomimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkuje się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów, to nie ma możliwości zastosowania ich wprost, ponieważ nie stanowią źródła materialnego prawa podatkowego. Należy również wskazać, że powołane we wniosku wyroki sądów dotyczą innych zagadnień niż to, które poruszono w przedmiotowym wniosku.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

* Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.).