0114-KDIP1-3.4012.100.2020.2.KK - Zwolnienie z VAT zbycia nieruchomości.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 23 kwietnia 2020 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 0114-KDIP1-3.4012.100.2020.2.KK Zwolnienie z VAT zbycia nieruchomości.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1, ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900 z późn. zm.) oraz art. 15zzs ust. 7 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 7 lutego 2020 r. (data wpływu 18 lutego 2020 r.), uzupełnione pismem z dnia 17 marca 2020 r. (data wpływu 19 marca 2020 r.) w odpowiedzi na wezwanie tut. Organu z dnia 10 marca 2020 r. nr 0114-KDIP1-3.4012.100.2020.1.k.k. (doręczone Stronie w dniu 13 marca 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

* zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT zbycia przez Wnioskodawcę udziału w budynku mieszkalnym i niemieszkalnym wraz z gruntem - jest prawidłowe,

* zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT zbycia udziału w gruncie, na którym są wzniesione budynki mieszkalne wybudowane przez współwłaścicieli - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 lutego 2020 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, uzupełniony pismem z dnia 17 marca 2020 r. (data wpływu 19 marca 2020 r.) w odpowiedzi na wezwanie tut. Organu z dnia 10 marca 2020 r. nr 0114-KDIP1-3.4012.100.2020.1.k.k. (doręczone Stronie w dniu 13 marca 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT zbycia przez Wnioskodawcę udziału w budynku mieszkalnym i niemieszkalnym wraz z gruntem oraz opodatkowania podatkiem VAT zbycia udziału w gruncie, na którym są wzniesione budynki mieszkalne wybudowane przez współwłaścicieli.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Miasto planuje zbycie w drodze bezprzetargowej, udziału w zabudowanej nieruchomości, na rzecz pozostałych współwłaścicieli nieruchomości na podstawie art. 37 ust. 2 pkt 9 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

Na działce obecnie znajdują się cztery budynki, z czego dwa (jeden mieszkalny i niemieszkalny) wybudowane były w latach trzydziestych XX wieku. Grunt z tymi budynkami nabyty został przez Miasto w drodze decyzji komunalizacyjnej w 1991 r.

W 2002 r. zbyte zostały przez Miasto, na rzecz osób fizycznych (najemców), lokale mieszkalne w budynku mieszkalnym wraz z udziałem w gruncie.

Nowi współwłaściciele wybudowali na przedmiotowej działce w 2010 r., budynek mieszkalny oraz są w trakcie budowy drugiego budynku mieszkalnego. Obydwa budynki (wybudowany w 2010 r. i w trakcie budowy) stanowią nakłady osób fizycznych i nie podlegają rozliczeniu przy przedmiotowej sprzedaży.

W uzupełnieniu do wniosku Wnioskodawca wskazał, że nieruchomość nabyta została przez Skarb Państwa w drodze zasiedzenia, postanowieniem sądu z marca 1981 r. Miasto (...) nabyło tę nieruchomość w drodze komunalizacji z dniem 27 maja 1990 r. Nieruchomość zabudowana była budynkami: mieszkalnym i niemieszkalnym, wybudowanymi w latach 30-tych XX wieku. Brak jest w dokumentach informacji, że budynek niemieszkalny był wykorzystywany przez Miasto, czy przez poprzedniego właściciela w inny sposób niż związany z wynajmowanym lokalem mieszkalnym.

Pomieszczenia w budynku niemieszkalnym, zostały zbyte jako pomieszczenia przynależne do lokalu mieszkalnego nr 6 wraz ze zbyciem tego lokalu na rzecz najemcy, aktem notarialnym z 25 stycznia 2002 r. Świadczy to o tym, że były to pomieszczenia użytkowane przez najemców budynku, na rzecz których zbyty został lokal mieszkalny nr 6, więc były to pomieszczenia związane z lokalem mieszkalnym.

W budynku niemieszkalnym zostały zbyte pomieszczenia, jako pomieszczenia przynależne do lokalu mieszkalnego nr 6. Z uwagi na powyższe, w tym budynku, jak też w budynku mieszkalnym pozostały części wspólne, niesłużące do wyłącznego użytku właścicieli lokali, których Gmina Miasto (...) jest współwłaścicielem w udziale 903/10000 części, i która to część udziału będzie zbywana na rzecz pozostałych współwłaścicieli tej nieruchomości.

Przed sprzedażą nie dojdzie do rozliczenia nakładów w postaci istniejącego budynku niemieszkalnego, a do zapłaty za udział w zabudowanej nieruchomości. Zapłata zostanie wniesiona albo w całości, albo zostanie wniesiona jej część, a pozostała część zostanie rozłożona na raty, co dopuszczają przepisy art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 65 z późn. zm.) w przypadku sprzedaży bezprzetargowej. Natomiast budynki (wybudowany w 2010 r. oraz w trakcie budowy) stanowią nakład osób fizycznych (współwłaścicieli nieruchomości) i nie podlegają rozliczeniu przy niniejszej sprzedaży udziału. Miasto (...) nie ponosiło na budynki lub ich części żadnych nakładów.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy transakcja zbycia przez Miasto udziału w zabudowanej nieruchomości będzie mogła skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy transakcja zbycia udziału w zabudowanej nieruchomości będzie mogła skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (tj. z dnia 9 listopada 2018 r. Dz. U. z 2018 r. poz. 2174 zwana dalej: "ustawą o VAT"), podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

W myśl ustawy o VAT przez tereny budowlane rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

W art. 43 ust. 1 pkt 10 i pkt 10a ustawy o VAT, ustawodawca przewidział zwolnienie od podatku VAT dla dostawy budynków, budowli lub ich części spełniających określone w tych przepisach warunki.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a.

dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b.

pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest - co do zasady - zwolniona od podatku od towarów i usług. Wykluczenie z tego zwolnienia następuje, gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz w sytuacji, gdy od momentu pierwszego zasiedlenia do chwili sprzedaży budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy o VAT przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich

a.

wybudowaniu lub

b.

ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Zatem, dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Z kolei w myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że:

a.

w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

b.

dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Należy zwrócić uwagę, że w przedmiotowej sprawie pod względem ekonomicznym dochodzi do dostawy nieruchomości zabudowanej.

Zagadnienie dotyczące dostawy terenów zabudowanych oraz niezabudowanych było wielokrotnie przedmiotem analizy w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE). Zgodnie ze stanowiskiem TSUE kluczowy dla określenia charakteru transakcji, również w odniesieniu do dostawy nieruchomości z posadowionymi na nich budynkami, jest ekonomiczny cel transakcji.

W orzeczeniu z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawie C-461/08 (Don Bosco OnroerendGoed BV), przedmiotem rozważań TSUE była sprzedaż gruntu z naniesieniami. Analizując skutki tej transakcji na gruncie podatku VAT, Trybunał podkreślił konieczność uwzględniania w analizie celu gospodarczego tej czynności, tj. ustalenia, czy naniesienia decydowały o przedmiocie transakcji. Dla ustalenia ekonomicznej treści danej transakcji niezbędne jest zidentyfikowanie zamiaru stron co do tej transakcji.

W wyrokach TSUE można wskazać utrwalony pogląd, zgodnie z którym "zgłoszony zamiar stron dotyczący opodatkowania danej czynności podatkiem VAT powinien być brany pod uwagę przy całościowej ocenie okoliczności takiej transakcji, o ile można go ustalić na podstawie obiektywnych wskazówek". Takie stanowisko zostało zawarte m.in w:

* wyroku z dnia 18 lutego 2013 r. C-543/11 (WoningstichtingMaasdriel),

* wyroku z dnia 10 listopada 2011 r. C-444/10 (ChristelSchriever),

* wyroku z dnia 12 lipca 2012 r. C-326/11 (J.J. Komen en ZonenBeheerHeerhugowaard BV).

W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 maja 2012 r" sygn. akt I FSK 1375/11, wskazano, że w przypadku dostawy kładzie się nacisk na ekonomiczny (gospodarczy) aspekt transakcji, nie tylko rozumiany jak to sugeruje skarżąca w kontekście tzw. własności ekonomicznej, tj. rozporządzania towarem jak właściciel, ale też celu danej dostawy. Skoro dostawa ma miejsce także, gdy mamy do czynienia z nabyciem tzw. własności ekonomicznej, to przy dostawie liczy się przede wszystkim to, jaki jest efekt ekonomiczny danej transakcji.

W sprawie ekonomicznego aspektu transakcji wypowiedział się także Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w następujących interpretacjach indywidualnych z dnia 20 listopada 2017 r. sygn. 0112-KDIL1-2.4012.479.2017.1.DC: "W opinii Gminy w opisanej sytuacji przedmiotem dostawy będzie nieruchomość gruntowa niezabudowana, która będzie stanowić teren budowlany zdefiniowany w art. 2 pkt 33 ustawy. Celem Gminy jest bowiem dostawa działki niezabudowanej, a nie posadowionych na jej terenie budowli, tj. nieużywanej oraz nieczynnej sieci ciepłowniczej, oraz czynnej sieci kanalizacyjnej, zważywszy na fakt, że Gmina nie jest właścicielem urządzeń przesyłowych".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

* z dnia 28 września 2018 r. sygn. 0111-KDIB3-1.4012.571.2018.2.KO:

"Wobec tak przedstawionego opisu oraz obowiązujących przepisów prawa należy stwierdzić, że skoro znajdujące się na działkach gruntu nr 4771/8 i nr 3185/23 naniesienia wymienione we wniosku nie są własnością Wnioskodawcy, to nie sposób przyjąć, że Wnioskodawca dokona dostawy gruntu wraz ze znajdującymi się na nim naniesieniami. Tak więc w przypadku planowanej dostawy nieruchomości gruntowej oznaczonej jako działka nr 4771 /8 i nr 3185/23, przedmiotem dostawy będą wyłącznie działki gruntu, a więc ww. naniesienia nie mogą być uwzględnione przy ustalaniu stawki podatku VAT".

* dnia 14 czerwca 2019 r. sygn. 0114-KDIP1-1.4012.151.2019.3.JO:

"Wobec tak przedstawionego opisu oraz obowiązujących przepisów prawa należy stwierdzić, że skoro znajdujące się na działkach gruntu nr 62/12, 62/14. 62/22. 62/24, 62/42, 62/41, 62/13, 62/15, 62/23, 62/38, 62/47 naniesienia w postaci sieci ciepłowniczej będące własnością przedsiębiorstwa energetycznego, części czynnych i nieczynnych sieci gazowych stanowiące własność Wnioskodawcy zostaną wyłączone z transakcji sprzedaży, to nie sposób przyjąć, że Wnioskodawca dokona dostawy gruntu wraz ze znajdującymi się na nim naniesieniami. Tak więc, w przypadku planowanej dostawy ww. działek, przedmiotem dostawy będzie wyłącznie grunt, a obiekty w postaci sieci ciepłowniczej oraz części czynnych i nieczynnych sieci gazowniczej nie mogą być uwzględnione przy ustalaniu stawki podatku VAT. Tym samym należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że w niniejszych okolicznościach przedmiotem dostawy będzie wyłącznie grunt."

W przedmiotowej sprawie, Miasto zamierza dokonać zbycia udziału w nieruchomości, która zabudowana jest budynkami będącymi własnością Miasta, jak również dwoma budynkami, które są własnością osób fizycznych. Właścicielami nakładów na posadowione na działce dwa budynki są przyszli nabywcy udziału w zabudowanej nieruchomości. Przed dokonaniem dostawy nieruchomości nie dojdzie między Miastem a nabywcami do rozliczenia nakładów poniesionych na wybudowanie dwóch budynków wzniesionych przez osoby fizyczne, w związku z tym Miasto nie będzie w ekonomicznym posiadaniu tych budynków przed dokonaniem transakcji zbycia udziału w nieruchomości zabudowanej. Co za tym idzie Miasto nie będzie posiadać na dzień zbycia prawa do rozporządzania tymi budynkami jak właściciel.

Z punktu widzenia prawa cywilnego, Miasto jako właściciel gruntu jest również właścicielem wzniesionych na nim budynków, a przedmiotem zbycia będzie cała nieruchomość (grunt z budynkami).

Jednakże, jak wynika z przytaczanego wyżej art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Pojęcie to ma szerszy zakres niż sprzedaż w ujęciu cywilnoprawnym. Przeniesienie prawa do rozporządzania towarem to nie tylko przeniesienie jego własności, dla uznania, że miała miejsce dostawa towarów, wystarczy, że podmiot nabędzie własność ekonomiczną, tzn. będzie miał możliwość rozporządzania i dysponowania otrzymanym towarem. Innymi słowy fakt, że przeniesienie własności nieruchomości spowoduje przeniesienie na nowego właściciela także własności posadowionych na nim budynków, jako części składowej nieruchomości, nie oznacza, że z perspektywy podatkowej, dojdzie również do dostawy towaru, jakim są dwa budynki wybudowane przez osobę fizyczną.

Ponieważ budynki posadowione na sprzedawanej działce, wzniósł nabywca działki, należałoby uznać, że w zakresie budynków, transakcja sprzedaży nie spełnia definicji dostawy towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. Miasto nie przenosi prawa do rozporządzania tymi budynkami jak właściciel w sytuacji, gdy prawo to jest już po stronie nabywcy, który budynki te wybudował.

Skoro przed dokonaniem dostawy nieruchomości nie dojdzie między Miastem a nabywcą do rozliczenia nakładów poniesionych na wybudowanie dwóch budynków, przedmiotem dostawy w naszej ocenie będzie jedynie nieruchomość zabudowana budynkami stanowiącymi własność Miasta. Grunt wraz z dwoma budynkami został nabyty przez Miasto w drodze decyzji komunalizacji w 1991 r., a budynki zostały wybudowane w latach trzydziestych XX wieku.

Mając na uwadze powyższe, zbycie udziału w przedmiotowej nieruchomości będzie mogło skorzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest:

* prawidłowe w zakresie zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT zbycia przez Wnioskodawcę udziału w budynku mieszkalnym i niemieszkalnym wraz z gruntem,

* nieprawidłowe w zakresie zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT zbycia udziału w gruncie, na którym są wzniesione budynki mieszkalne wybudowane przez współwłaścicieli.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r. poz. 106), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 2 pkt 6 ww. ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L Nr 347 z 11 grudnia 2006 s. 1, z późn. zm.), zwanej dalej "Dyrektywą 2006/112/WE", państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy:

1.

określone udziały w nieruchomości,

2.

prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości,

3.

udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145). Ze współwłasnością mamy do czynienia wtedy, gdy własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom (art. 195 Kodeksu cywilnego). W przypadku współwłasności nieruchomości określonej w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w nieruchomości.

Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności (art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego).

Podkreślić należy, że współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli (art. 198 ustawy - Kodeks cywilny). Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

Należy więc przyjąć, że w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, zbycie udziału we współwłasności nieruchomości, dokonywane przez podatnika, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Stosownie do art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6%, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w treści wskazanej ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych towarów i czynności stawkami preferencyjnymi oraz zwolnienie od podatku.

I tak, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

Zgodnie z przepisem art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli i ich części, z wyjątkiem gdy:

a.

dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b.

pomiędzy pierwszym zasiedleniem, a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest - co do zasady - zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Przez pierwsze zasiedlenie - zgodnie z obowiązującą od dnia 1 września 2019 r. treścią art. 2 pkt 14 stosownie do art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1520) - rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a.

wybudowaniu lub

b.

ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Z powyższego przepisu wynika, że pierwszym zasiedleniem jest pierwsze zajęcie nieruchomości do używania. "Pierwsze zasiedlenie" budynku lub jego części ma więc miejsce zarówno w sytuacji, w której po wybudowaniu budynku oddano go w najem, jak i w przypadku wykorzystywania budynku na potrzeby własnej działalności gospodarczej podatnika - bowiem w obydwu przypadkach doszło do korzystania z budynku.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że zwolnienie uregulowane w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy ma charakter zwolnienia fakultatywnego, gdyż w myśl art. 43 ust. 10 ustawy, podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10, i wybrać opodatkowanie dostawy budynków, budowli lub ich części, pod warunkiem że dokonujący dostawy i nabywca budynku, budowli lub ich części:

1.

są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni;

2.

złożą, przed dniem dokonania dostawy tych obiektów właściwemu dla ich nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowego, zgodne oświadczenie, że wybierają opodatkowanie dostawy budynku, budowli lub ich części.

Zgodnie z art. 43 ust. 11 ustawy oświadczenie, o którym mowa w ust. 10 pkt 2, musi również zawierać:

1.

imiona i nazwiska lub nazwę, adresy oraz numery identyfikacji podatkowej dokonującego dostawy oraz nabywcy;

2.

planowaną datę zawarcia umowy dostawy budynków, budowli lub ich części;

3.

adres budynku, budowli lub ich części.

Tak więc ustawodawca daje podatnikom, dokonującym dostawy budynków, budowli lub ich części spełniających przesłanki do korzystania ze zwolnienia od podatku wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy po spełnieniu określonych warunków - możliwość rezygnacji ze zwolnienia i opodatkowania transakcji na zasadach ogólnych.

Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy o VAT, w myśl którego w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Co do zasady zatem, grunt będący przedmiotem sprzedaży, w tym także prawo wieczystego użytkowania gruntu podlega opodatkowaniu według takiej stawki podatku od towarów i usług, jaką opodatkowane są budynki/budowle na nim posadowione. Oznacza to, że w sytuacji, gdy budynki, budowle lub ich części korzystają ze zwolnienia od podatku VAT, również sprzedaż gruntu korzysta ze zwolnienia od podatku.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Miasto planuje zbycie w drodze bezprzetargowej udziału w zabudowanej nieruchomości na rzecz pozostałych współwłaścicieli nieruchomości.

Na działce obecnie znajdują się cztery budynki, z czego dwa (jeden mieszkalny i niemieszkalny) wybudowane były w latach trzydziestych XX wieku. Grunt z tymi budynkami nabyty został przez Miasto w drodze decyzji komunalizacyjnej w 1991 r.

W 2002 r. zbyte zostały przez Miasto, na rzecz osób fizycznych (najemców) lokale mieszkalne w budynku mieszkalnym wraz z udziałem w gruncie.

Nowi współwłaściciele wybudowali na przedmiotowej działce w 2010 r., budynek mieszkalny oraz są w trakcie budowy drugiego budynku mieszkalnego. Obydwa budynki (wybudowany w 2010 r. i w trakcie budowy) stanowią nakłady osób fizycznych i nie podlegają rozliczeniu przy przedmiotowej sprzedaży.

Nieruchomość zabudowana była budynkami mieszkalnym i niemieszkalnym, wybudowanymi w latach 30-tych XX wieku. Brak jest w dokumentach informacji, że budynek niemieszkalny był wykorzystywany przez Miasto, czy przez poprzedniego właściciela w inny sposób niż związany z wynajmowanym lokalem mieszkalnym.

Pomieszczenia w budynku niemieszkalnym, zostały zbyte jako pomieszczenia przynależne do lokalu mieszkalnego nr 6 wraz ze zbyciem tego lokalu na rzecz najemcy. Były to pomieszczenia użytkowane przez najemców budynku, na rzecz których zbyty został lokal mieszkalny nr 6, więc były to pomieszczenia związane z lokalem mieszkalnym. W budynku tym, jak też w budynku mieszkalnym pozostały części wspólne, niesłużące do wyłącznego użytku właścicieli lokali, których Gmina Miasto (...) jest współwłaścicielem w udziale 903/10000.

Przed sprzedażą nie dojdzie do rozliczenia nakładów w postaci istniejącego budynku niemieszkalnego, a do zapłaty za udział w zabudowanej nieruchomości. Zapłata zostanie wniesiona albo w całości, albo zostanie wniesiona jej część, a pozostała część zostanie rozłożona na raty. Miasto (...) nie ponosiło na budynki lub ich części żadnych nakładów.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca ma wątpliwości czy sprzedaż udziału w budynku mieszkalnym oraz niemieszkalnym należącym do Miasta będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Analizując informacje zawarte w opisie sprawy, w kontekście definicji pierwszego zasiedlenia, stwierdzić należy, że w odniesieniu do budynku mieszkalnego oraz niemieszkalnego doszło do jego pierwszego zasiedlenia. Powyższe wynika z faktu, że od momentu oddania go do użytkowania do chwili sprzedaży udziału w nieruchomości upłynie okres dłuższy niż 2 lata. W konsekwencji powyższego, planowana sprzedaż będzie spełniała przesłanki do zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Zgodnie z cytowanym wcześniej art. 29a ust. 8 ustawy, sprzedaż udziału w gruncie, na którym znajduje się przedmiotowy budynek mieszkalny oraz niemieszkalny również będą korzystały ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Podsumowując, sprzedaż udziału w zabudowanej nieruchomości dotyczącej budynku mieszkalnego oraz niemieszkalnego będzie korzystać ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy w związku z art. 29a ust. 8 ustawy.

W związku z tym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Natomiast odrębną kwestią jest udział w gruncie, na którym są posadowione budynki, wzniesione przez pozostałych współwłaścicieli nieruchomości.

W myśl art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego, nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

W świetle zapisów art. 47 § 2 Kodeksu cywilnego, częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.

Według art. 48 Kodeksu cywilnego, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.

W tym miejscu należy wskazać, że zawartego w art. 7 ust. 1 ustawy wyrażenia "przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel" nie należy utożsamiać z prawem własności. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, definiując wyrażenie "dostawa towarów", akcentuje "własność ekonomiczną", funkcjonującą w oderwaniu od krajowych przepisów prawa cywilnego, regulujących przeniesienie prawa własności. W orzeczeniu w sprawie C-320/88 Staatssecretaris van Financiën v. Shipping and ForwardingSafe B.V. TSUE wyraził pogląd, że "wyrażenie dostawa towarów w rozumieniu artykułu 5 (1) VI Dyrektywy oznacza także przeniesienie prawa do dysponowania rzeczą jak właściciel, nawet jeżeli nie dochodzi do przeniesienia własności rzeczy w sensie prawnym" (pkt 1). Jednak jednocześnie zastrzegł, że "zadaniem sądu krajowego jest określenie w każdym przypadku, na podstawie stanu rzeczy, czy przeniesienie prawa do dysponowania rzeczą jak właściciel, w rozumieniu artykułu 5 (1) VI Dyrektywy, miało miejsce" (pkt 2).

Zaznaczenia wymaga, że ww. przepis art. 7 ust. 1 ustawy, definiujący pojęcie "dostawa towarów" nie odwołuje się do cywilistycznych pojęć sprzedaży, czy też przeniesienia prawa własności, stąd też nie można utożsamiać dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z przeniesieniem prawa własności na gruncie prawa cywilnego. W celu właściwego zinterpretowania pojęcia "przeniesienie prawa do rozporządzania towarami, jak właściciel" należy mieć na uwadze, że dotyczy ono tego rodzaju czynności, które dają nabywcy prawo do postępowania z nim jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem wyrażenia "prawo do rozporządzania jak właściciel" nie można interpretować jako "prawo własności". Należy ponadto wskazać, że czynności przejęcia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejęcie własności w sensie prawnym, bowiem "dostawa towarów" nie ogranicza się wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy. W konsekwencji pojęcie "dostawa towarów" oraz ekonomiczne aspekty transakcji, nie muszą wiązać się ze skutkami powstającymi na gruncie cywilistycznego prawa własności. Pozwala to na uznanie danej czynności za dostawę towarów, nawet w przypadkach nałożenia na nabywcę pewnych ograniczeń we władaniu towarem. Chwilą decydującą o przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z nabyciem towaru jest, co do zasady, wydanie towaru.

Powyższe znajduje potwierdzenie zarówno w orzecznictwie krajowym (wyrok NSA z dnia 10 października 2013 r., sygn. akt I FSK 310/12), jak również w orzecznictwie europejskim (orzeczenie C-320/88 Shipping and ForwardingSafe B.V. v. Staatsecretaris van Financien), w którym to orzeczeniu Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że "dostawa towarów" nie ogranicza się wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy.

Dla uznania, że miała miejsce dostawa towarów, wystarczy że podmiot nabędzie tzw. własność ekonomiczną, tzn. będzie miał możliwość dowolnego rozporządzania i dysponowania uzyskanym towarem. Przykładowo dostawą towarów będzie faktyczne rozporządzanie nieruchomością nawet bez zachowania formy aktu notarialnego, sprzedaż rzeczy znalezionej, której własności znalazca jeszcze nie nabył.

Ponieważ współwłaściciele wybudowali budynki i są ich właścicielami to należy uznać, że w zakresie budynków, transakcja sprzedaży nie spełnia definicji dostawy towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. Miasto nie przenosi bowiem prawa do rozporządzania tymi budynkami jako właściciel w sytuacji, gdy prawo to jest już po stronie współwłaścicieli, którzy te budynki wybudowali. Ponadto przed dokonaniem dostawy nieruchomości nie dojdzie między Wnioskodawcą a współwłaścicielami do rozliczenia nakładów poniesionych na wybudowanych budynkach, przedmiotem dostawy w przypadku sprzedaży przez Wnioskodawcę udziału w nieruchomości zabudowanej na rzecz współwłaścicieli będzie jedynie sam grunt.

Należy wskazać, że sprzedaż gruntu, w części na której znajdują się budynki współwłaścicieli nie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9. Działka, na której znajdują się budynki jest zabudowana budynkiem mieszkalnym oraz budynkiem niemieszkalnym, które zostały wybudowane w latach 30 XX wieku. Natomiast jeden budynek mieszkalny został wybudowany przez współwłaścicieli w roku 2010, a drugi jest w trakcie budowy. Zatem, o ile obiekty wybudowane/budowane przez współwłaścicieli nie powstały w ramach samowoli budowlanej, ich budowa wymagała odpowiednich dokumentów, przez co grunt należy uznać za teren budowlany w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy o VAT.

Przedmiotowa dostawa nie będzie także korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, gdyż z okoliczności sprawy nie wynika, aby ww. grunt był wykorzystywany wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku. Jak wynika z opisu działkę Miasto nabyło wraz z budynkiem mieszkalnym i niemieszkalnym w 1991 r., w drodze decyzji komunalizacyjnej, więc transakcja pozostawała poza podatkiem VAT. Tym samym nie wystąpił podatek VAT naliczony, zatem nie można stwierdzić, że Wnioskodawcy przysługiwało bądź nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT.

W konsekwencji, dostawa udziału w gruncie, na którym znajdują się budynki wzniesione przez współwłaścicieli, będzie opodatkowana stawką VAT w wysokości 23%, na podstawie art. 41 ust. 1 w związku z art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy.

W związku z tym, stanowisko Wnioskodawcy w tej części należało uznać za nieprawidłowe.

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego. Podkreślenia wymaga, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z tym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1.

z zastosowaniem art. 119a;

2.

w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3.

z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...), za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawyz dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, z późn. zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Bieg powyższego terminu nie rozpoczyna się do dnia zakończenia okresu stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID (art. 15zzs ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID - 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374 i 567) dodany przez art. 1 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 568).

Stosownie do art. 15zzs ust. 7 ww. ustawy z dnia 2 marca 2020 r., czynności dokonane w postępowaniach, o których mowa w ust. 1, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID są skuteczne. Tym samym, Strona może skutecznie wnieść skargę pomimo wstrzymania biegu powyższego terminu.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl