0114-KDIP1-1.4012.63.2024.2.MKA - Nieodpłatne przekazanie całości składników związanych z działalnością gospodarczą żony do działalności męża - wyłączenie z VAT

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

25 stycznia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej z 19 stycznia 2024 r., który dotyczy braku opodatkowania podatkiem VAT nieodpłatnego przekazania całości składników związanych z działalnością gospodarczą żony do działalności męża.

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem wspólnym

1) Zainteresowany będący stroną postępowania:

* A. A.

2) Zainteresowany niebędący stroną postępowania: * M. A.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Zainteresowana będąca stroną postępowania (dalej: "Wnioskodawczyni") jest osobą fizyczną prowadzącą od 2014 r. działalność gospodarczą pod firmą PHU A.A. Głównym przedmiotem działalności gospodarczej jest handel samochodami używanymi (samochody ciężarowe, samochody specjalne, przyczepy ciężarowe, naczepy ciężarowe, maszyny specjalistyczne). Obejmuje ona działalność zaklasyfikowaną w ramach PKD jako:

* 45.19.Z Sprzedaż hurtowa i detaliczna pozostałych pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli - przeważająca działalność gospodarcza,

* 45.11.Z Sprzedaż hurtowa i detaliczna samochodów osobowych i furgonetek,

* 45.20.Z Konserwacja i naprawa pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli,

* 45.31.Z Sprzedaż hurtowa części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli,

* 45.32.Z Sprzedaż detaliczna części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli,

* 45.40.Z Sprzedaż hurtowa i detaliczna motocykli, ich naprawa i konserwacja oraz sprzedaż hurtowa i detaliczna części i akcesoriów do nich,

* 46.61.Z Sprzedaż hurtowa maszyn i urządzeń rolniczych oraz dodatkowego wyposażenia,

* 46.63.Z Sprzedaż hurtowa maszyn wykorzystywanych w górnictwie, budownictwie oraz inżynierii lądowej i wodnej,

* 46.77.Z Sprzedaż hurtowa odpadów i złomu,

* 49.41.Z Transport drogowy towarów,

* 49.42.Z Działalność usługowa związana z przeprowadzkami,

* 52.21.Z Działalność usługowa wspomagająca transport lądowy,

* 68.20.Z Wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi,

* 85.59.B Pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane,

* 85.60.Z Działalność wspomagająca edukację,

* 86.90.E Pozostała działalność w zakresie opieki zdrowotnej, gdzie indziej niesklasyfikowana.

Wnioskodawczyni jest w związku małżeńskim z Zainteresowanym niebędącym stroną postępowania (dalej także jako: "mąż Wnioskodawczyni", "mąż", "Małżonek") i od początku jego trwania pozostaje w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej.

Działalność gospodarczą Wnioskodawczyni rozpoczęła po zawarciu małżeństwa, prowadzi ją osobiście (nie zatrudnia pracowników), wykorzystując w tym celu nieruchomość gruntową, na której znajduje się m.in. budynek, w którym Wnioskodawczyni prowadzi swoje biuro, oraz plac przeznaczony na potrzeby działalności gospodarczej Wnioskodawczyni. Nieruchomość tę, będącą własnością syna Wnioskodawczyni, użytkuje ona na podstawie umowy dzierżawy. Stroną tej umowy jest również mąż Wnioskodawczyni. Na podstawie tej umowy Wnioskodawczyni oraz mąż Wnioskodawczyni, jako dzierżawcy, uprawnieni są do użytkowania nieruchomości i pobierania z niej pożytków bezczynszowo. Zobowiązani są natomiast do ponoszenia kosztów związanych z utrzymaniem nieruchomości w stanie niepogorszonym oraz do ponoszenia kosztów innych wskazanych w umowie należności. Umowa dzierżawy została zawarta w 2017 r. na 10 lat. Obecnie Wnioskodawczyni rozważa zakończenie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Przed zakończeniem działalności gospodarczej Wnioskodawczyni planuje przekazać nieodpłatnie składniki związane z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą na rzecz męża, który przed tym przekazaniem rozpocznie prowadzenie własnej działalności gospodarczej w tym samym zakresie co Wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni przekaże nieodpłatnie do działalności gospodarczej męża wszystkie składniki majątkowe znajdujące się w jej działalności, w szczególności środek trwały w postaci ciągnika rolniczego oraz towary handlowe znajdujące się przed zakończeniem działalności na stanie Wnioskodawczyni (samochody ciężarowe, samochody specjalne, przyczepy ciężarowe, naczepy ciężarowe, maszyny specjalistyczne), jak również inne przedmioty służące prowadzonej działalności. Ponadto, o ile będzie to technicznie możliwe Wnioskodawczyni dokona cesji na rzecz męża firmowych rachunków bankowych, a gdyby takiej możliwości nie było - dokona ich zamknięcia. Jednocześnie Wnioskodawczyni dokona cesji praw i obowiązków z umowy do używanego w prowadzonej działalności systemu X, jak również przekaże mężowi bazę swoich kontaktów biznesowych. Przekaże również księgi i posiadaną przez siebie dokumentację dotyczącą działalności. W oparciu o wymienione składniki i prawa majątkowe mąż Wnioskodawczyni, korzystając z uprawnień z umowy dzierżawy, będzie mógł prowadzić działalność gospodarczą na skalę taką, jak dotychczasowa działalność Wnioskodawczyni, bez konieczności angażowania tę działalność dodatkowego majątku, niż ten, w ramach którego działalność była prowadzona przez Wnioskodawczynię. Po przejęciu wskazanych składników mąż będzie prowadził swoją działalność wykorzystując ten sam budynek biurowy oraz teren (plac), który Wnioskodawczyni i jej mąż mają prawo użytkować na podstawie umowy dzierżawy.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczone we wniosku nr 1)

Czy w opisanych okolicznościach nieodpłatne przekazanie całości przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego składników związanych z działalnością gospodarczą Wnioskodawczyni do działalności gospodarczej męża nie będzie podlegało VAT?

Stanowisko Zainteresowanych w zakresie podatku od towarów i usług

W ocenie Wnioskodawczyni nieodpłatne przekazanie przez nią przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego całości składników związanych z działalnością gospodarczą Wnioskodawczyni do działalności gospodarczej męża w okolicznościach przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT.

Opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 z późn. zm.). dalej: "ustawa o VAT").

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Jednocześnie na mocy art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, przepisów ustawy o VAT, nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Przepisy ustawy o VAT nie zawierają definicji "przedsiębiorstwa". Dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy posłużyć się definicją tego pojęcia sformułowaną w ustawie z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.), dalej: "k.c.", zgodnie z którym przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

* oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwa lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

* własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

* prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

* wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

* koncesje, licencje i zezwolenia;

* patenty i inne prawa własności przemysłowej;

* majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

* tajemnice przedsiębiorstwa;

* księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Powyższe przykładowe wyliczenie wskazuje, że przedsiębiorstwo może obejmować wszystkie lub niektóre z wymienionych w tym przepisie składników, a także inne, niewymienione w art. 55¹ k.c. składniki, ale może składać się z tylko niektórych elementów zawartych w tym wyliczeniu, jeśli jest to zorganizowany zespół tych składników przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej. Czynnikiem konstytuującym przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym jest występowanie elementu organizacji oraz funkcjonalnego powiązania różnorodnych jego składników, umożliwiających traktowanie przedsiębiorstwa jako pewnej całości (wyroki Sądu Najwyższego: z 25 listopada 2010 r., I CSK 703/09; z 3 grudnia 2009 r., II CSK 215/09).

Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych (art. 55² k.c.).

Na gruncie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o VAT.

W ocenie Wnioskodawczyni nieodpłatne przekazanie całości (zespołu) składników (praw) majątkowych opisanych we wniosku związanych z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą do działalności gospodarczej męża, należy rozpatrywać w kategorii zbycia przedsiębiorstwa.

Użyte w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT sformułowanie "transakcja zbycia" należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu "dostawy towarów" w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, tzn. "zbycie" obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu (por. prawomocny wyrok WSA w Bydgoszczy z 28 maja 2008 r., I SA/Bd 135/08).

W zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sari, w którym stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie - nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu - do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwa lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.

W wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawne C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, TSUE wywiódł, że regulacja art. 5 (8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje natomiast samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. W wyroku tym Trybunał wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

W sytuacji zatem, gdy:

* Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą;

* wszystkie opisane składniki wchodzące do przedsiębiorstwa stanowią majątek wspólny małżonków (mąż na podstawie umowy dzierżawy ma również prawo użytkowania nieruchomości, na której będzie prowadzona jego działalność);

* Wnioskodawczyni zamierza nieodpłatnie przekazać przedsiębiorstwo wchodzące do majątku wspólnego małżonków swojemu mężowi, który przed tym przekazaniem rozpocznie prowadzenie własnej jednoosobowej działalności gospodarczej;

* po przekazaniu przedsiębiorstwa Wnioskodawczyni zakończy prowadzenie działalności;

* całość opisanych składników majątkowych i niemajątkowych wchodzących w skład prowadzonego przez Wnioskodawczynię przedsiębiorstwa będzie przedmiotem nieodpłatnego przekazania do działalności gospodarczej prowadzonej przez męża;

* główną (przeważającą) działalnością gospodarczą jest handel samochodami używanymi i małżonek Wnioskodawczyni będzie kontynuował działalność gospodarczą w takim samym zakresie, a przekazany zespół składników majątkowych pozwoli mężowi Wnioskodawczyni na w pełni samodzielne prowadzenie działalności gospodarczej (mąż na podstawie umowy dzierżawy ma również prawo użytkowania nieruchomości, na której będzie prowadzona jego działalność)

* nieodpłatne przekazanie (zbycie) przedsiębiorstwa będzie czynnością, która jest wyłączona z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Takie stanowisko prezentowane jest konsekwentnie przez organy podatkowe.

"Analiza okoliczności przedstawionych we wniosku oraz przywołanych przepisów prawa podatkowego prowadzi do stwierdzenia, że jeżeli faktycznie nastąpi przekazanie wszystkich składników majątku przedsiębiorstwa zarówno materialnych jak i niematerialnych, to takie przekazanie stanowić będzie zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu Kodeksu cywilnego i w konsekwencji, zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy, czynność przekazania będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT.

Jak bowiem wskazała Pani - zbywając koparko-ładowarki, pozbywa się Pani całego przedsiębiorstwa, a Pani mąż będzie kontynuował prowadzenie działalności gospodarczej w tym samym zakresie w jakim działalność była prowadzona przez Panią.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że w rozpatrywanym przypadku zostaną spełnione wszystkie wskazane powyżej przesłanki do uznania przedmiotu transakcji za przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Tym samym, przekazanie całego majątku przedsiębiorstwa stanowi transakcję, o której mowa w art. 6 pkt 1 ustawy oraz na tej podstawie będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 23 czerwca 2023 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.309.2023.2.AB).

Podobne stanowisko wynika m.in. z następujących interpretacji indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:

* z 19 czerwca 2023 r., sygn. 0114-KDIP4-2.4012.186.2023.3.KS,

* z 8 listopada 2019 r., sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.535.2019.2.AK,

* z 14 listopada 2017 r., sygn. 0114-KDIP1-1.4012.535.2017.1.RR.

Zatem nieodpłatne przekazanie przez Wnioskodawczynię przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego całości składników związanych z działalnością gospodarczą Wnioskodawczyni do działalności gospodarczej męża w okolicznościach przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku (w zakresie pytania nr 1) jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 361) - zwanej dalej "ustawą":

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W świetle art. 2 pkt 22 ustawy o VAT:

Sprzedaż to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

I tak, na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Zatem w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Pojęcie "transakcja zbycia" należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu "dostawy towarów" w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. "zbycie" obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Należy zauważyć, że powyższa regulacja stanowi implementację art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (tekst jedn.: Dz.Urz.UE.L 347 z 11 grudnia 2006 str. 1 z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady.

Jak stanowi art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (tekst jedn.: Dz.Urz.UE.L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r.s. 1, z późn. zm.), wcześniej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej ujednolicona podstawa wymiaru podatku (tekst jedn.: Dz.Urz.UE.L 145, str. 1, z późn. zm.):

W przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego. W przypadkach, gdy odbiorca nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu.

Z powyższego przepisu wynika, że wprowadza on, tak samo jak ma to miejsce w ustawie o podatku od towarów i usług, możliwość wyłączenia z zakresu opodatkowania przekazania całości lub części majątku przedsiębiorstwa.

Jak już wskazano, ustawodawca na mocy art. 6 pkt 1 ustawy wyłączył od opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Zaznaczyć należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji "przedsiębiorstwa". Zatem dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy posłużyć się definicją sformułowaną w ustawie z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.), zgodnie z którym:

Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

Sformułowanie zawarte w zacytowanym art. 55¹ Kodeksu cywilnego "obejmuje ono w szczególności", pozwala uznać, że definicja wymienia tylko przykładowe elementy przedsiębiorstwa. W rezultacie przedsiębiorstwo może obejmować także inne, niewymienione w tym przepisie składniki, jak również może składać się z niektórych tylko elementów wyliczenia zawartego w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Kluczowym dla uznania, że przedmiot transakcji stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego (a co za tym idzie, ustawy o VAT) jest więc to, że stanowi on "zespół" składników materialnych i niematerialnych o cechach "zorganizowania" oraz "przeznaczenia doprowadzenia działalności gospodarczej".

Potwierdza to art. 552 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Przedsiębiorstwo jest nie tylko sumą składników materialnych i niematerialnych, lecz ich zorganizowanym zespołem, tzn. składniki te powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie tylko o zbiorze pewnych elementów.

Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 marca 2008 r., sygn. akt II FSK 1896/11:

"Czynnikiem konstytuującym przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym jest występowanie elementu organizacji oraz funkcjonalnego powiązania różnorodnych jego składników, umożliwiających traktowanie przedsiębiorstwa jako pewnej całości".

Przy ocenie, czy składniki majątku powinny być uznane za przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy, czy zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy uwzględnić ponadto należy następujące okoliczności:

Wskazanej oceny należy dokonać na moment przeprowadzenia transakcji.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności. Aby zatem ocenić czy w danej, konkretnej sytuacji mamy do czynienia ze zbyciem przedsiębiorstwa, należy dokładnie przeanalizować zarówno to jakie składniki majątku będą przedmiotem transakcji, ale także czy istniejące między nimi funkcjonalne zależności pozwolą na kontynuowanie działalności zbywanego przedsiębiorstwa. Przy dokonaniu tej analizy pomocne, a czasami nawet niezbędne mogą okazać się orzeczenia TSUE.

W zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl, w którym stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie - nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu - do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.

W wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, TSUE wywiódł, że regulacja art. 5 (8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje natomiast samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. W wyroku tym Trybunał wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

Z opisu sprawy wynika, że od 2014 r. prowadzi Pani działalność gospodarczą, której głównym przedmiotem jest handel samochodami używanymi (samochody ciężarowe, samochody specjalne, przyczepy ciężarowe, naczepy ciężarowe, maszyny specjalistyczne).

Działalność gospodarczą rozpoczęła Pani po zawarciu związku małżeńskiego, prowadzi ją Pani osobiście, wykorzystując w tym celu nieruchomość gruntową, będącą własnością syna, którą użytkuje Pani na podstawie umowy dzierżawy. Stroną umowy dzierżawy jest również mąż. Pani oraz Pani mąż jesteście uprawnieni do użytkowania nieruchomości i pobierania z niej pożytków bezczynszowo, oraz do ponoszenia kosztów związanych z utrzymaniem nieruchomości w stanie niepogorszonym oraz do ponoszenia kosztów innych wskazanych w umowie należności. Umowa dzierżawy została zawarta w 2017 r. na okres 10 lat.

Na nieruchomości znajduje się m.in. budynek, w którym prowadzi Pani swoje biuro, oraz plac przeznaczony na potrzeby działalności gospodarczej. Nie zatrudnia Pani pracowników. We wniosku wskazuje Pani, że rozważa zakończenie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i przed zakończeniem planuje przekazać nieodpłatnie składniki związane z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą na rzecz męża, który przed tym przekazaniem rozpocznie prowadzenie własnej działalności gospodarczej w tym samym zakresie co Pani.

W związku z powyższym przekaże Pani nieodpłatnie do działalności męża wszystkie składniki majątkowe znajdujące się w tej działalności, w szczególności środek trwały w postaci ciągnika rolniczego oraz towary handlowe znajdujące się przed zakończeniem działalności na Pani stanie (samochody ciężarowe, samochody specjalne, przyczepy ciężarowe, naczepy ciężarowe, maszyny specjalistyczne), jak również inne przedmioty służące prowadzonej działalności. Ponadto, o ile będzie to technicznie możliwe dokona Pani cesji na rzecz męża, firmowych rachunków bankowych, a gdyby takiej możliwości nie było - dokona ich zamknięcia. Oprócz tego dokona Pani cesji praw i obowiązków z umowy do używanego w prowadzonej działalności systemu X, jak również przekaże mężowi bazę swoich kontaktów biznesowych. Ponadto przekaże Pani również księgi i posiadaną przez siebie dokumentację dotyczącą działalności.

Wątpliwości w sprawie dotyczą kwestii nieodpłatnego przekazania przez Panią całości składników związanych z Pani działalnością gospodarczą do działalności męża jako zbycie przedsiębiorstwa, niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Analiza okoliczności przedstawionych we wniosku prowadzi do stwierdzenia, że nastąpi przekazanie wszystkich składników majątku przedsiębiorstwa zarówno materialnych jak i niematerialnych związanych z Pani działalnością.

Jak bowiem wskazała Pani - nieodpłatnie przekazując całość ww. składników na rzecz męża, związanych z prowadzoną działalnością, pozbywa się Pani całego przedsiębiorstwa, a Pani mąż będzie kontynuował prowadzenie działalności gospodarczej w tym samym zakresie w jakim działalność była prowadzona przez Panią, bez angażowania dodatkowego majątku. Mąż będzie wykorzystywał ten sam budynek biurowy, oraz teren, który Pani wraz z Nim ma prawo użytkować na podstawie umowy dzierżawy. Ponadto rozważa Pani zakończenie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że w rozpatrywanym przypadku zostaną spełnione wszystkie wskazane powyżej przesłanki do uznania przedmiotu transakcji za przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Tym samym, nieodpłatne przekazanie całego majątku przedsiębiorstwa stanowi transakcję, o której mowa w art. 6 pkt 1 ustawy oraz na tej podstawie będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

A zatem Państwa stanowisko uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja rozstrzyga ściśle w zakresie sformułowanego pytania, stąd wszelkie inne kwestie poruszone w Państwa stanowisku, a nie objęte pytaniem nie były przedmiotem rozstrzygnięcia.

Interpretacja dotyczy wyłącznie podatku od towarów i usług, w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku od spadków i darowizn, oraz podatku od czynności cywilnoprawnych zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Ze względu na autonomiczność prawa podatkowego i odrębność uregulowań prawnych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku od spadków i darowizn, podatku od czynności cywilnoprawnych i podatku VAT rozstrzygnięcie przyjęte w niniejszej interpretacji dot. uznania że nieodpłatne przekazanie całości składników związanych z działalnością gospodarczą żony stanowić będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ kodeksu cywilnego w konsekwencji wyłączoną z opodatkowania podatkiem VAT, pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie przyjęte w tym zakresie na gruncie przepisów dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku od spadków i darowizn, podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

* Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

A. A. (Zainteresowana będąca stroną postępowania - art. 14r. § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.).