0113-KDIPT3.4011.22.2017.1.AJ - Zwolnienie z PIT odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymanego na podstawie wyroku sądowego.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 15 marca 2017 r. (data wpływu 17 marca 2017 r.), uzupełnionym pismem z dnia 24 kwietnia 2017 r. (data wpływu 26 kwietnia 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymanego na podstawie wyroku sądowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 17 marca 2017 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa m.in. w art. 14b § 3 i 14f § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 12 kwietnia 2017 r., nr 0113-KDIPT3.4011.22.2017.1.AJ, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w zw. z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 13 kwietnia 2017 r. (data doręczenia 18 kwietnia 2017 r.). Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek pismem złożonym w dniu 26 kwietnia 2017 r., nadanym za pośrednictwem poczty w dniu 24 kwietnia 2017 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W czasie wykonywania czynności służbowych w dniu 21 października 2013 r., Wnioskodawca uległ wypadkowi komunikacyjnemu. W trakcie przeprowadzonego postępowania sądowego Wnioskodawca został uznany poszkodowanym w ww. zdarzeniu. Na mocy wyroku z dnia 13 września 2016 r., wydanego przez Sąd Rejonowy dla... w... (sygn. akt III...), zasądzono na rzecz Wnioskodawcy tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania od TU... S.A. w... kwotę 21 625 zł 66 gr wraz z odsetkami ustawowymi i odsetkami ustawowymi za opóźnienie:

* od kwoty 20 349 zł 38 gr (w okresie od dnia 15 maja 2014 r. do dnia zapłaty),

* od kwoty 270 zł (w okresie od dnia 17 listopada 2014 r. do dnia zapłaty),

* od kwoty 1 006 zł 28 gr (w okresie od dnia 27 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty).

Kwotę należnego odszkodowania wraz z zasądzonymi odsetkami Wnioskodawca otrzymał w dniu 25 października 2016 r. W dniu 6 marca 2017 r. Wnioskodawca otrzymał od TU... S.A. PIT-8C z tytułu wypłaconych odsetek określonych kwotą 4 601 zł 81 gr (poz. 24: wypłata odsetek, poz. 25: 4 601 81 zł).

W uzupełnieniu wniosku z dnia 24 kwietnia 2017 r. Wnioskodawca wskazał, że wskutek wypadku, któremu uległ, odniósł obrażenia ciała skutkujące powstaniem trwałego uszczerbku na zdrowiu. W toku postępowania likwidacyjnego szkody zostało przyznane od TU Generali zadośćuczynienie w wysokości 1 000 zł. Skutkiem wypadku była konieczność podjęcia wielospecjalistycznego trwającego wiele miesięcy leczenia, co wiązało się również z ponoszeniem dodatkowych kosztów (konsultacje lekarskie, rehabilitacja, zakup środków ortopedycznych i leków). W związku z powyższym, Wnioskodawca uznał przyznaną w postępowaniu likwidacyjnym szkody kwotę za nieadekwatną do zaistniałych zdarzeń i na podstawie art. 444 § 1 Kodeksu Cywilnego, wniósł pozew przeciwko firmie ubezpieczeniowej, w której sprawca (kierowca, który spowodował wypadek), posiadał ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu za szkody wyrządzone w związku z ruchem pojazdu (ubezpieczenie obowiązkowe art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r., o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych), o przyznanie dodatkowego zadośćuczynienia za krzywdę wyniesioną ze zdarzenia. Sąd uznał wniesione powództwo i na mocy wyroku z dnia 13 września 2016 r. wydanego przez Sąd Rejonowy dla... w... (sygn. akt III...), zasądzono na rzecz Wnioskodawcy tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania od TU... S.A. w... kwotę 21 625 zł 66 gr wraz z odsetkami ustawowymi i odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy kwota otrzymanego odszkodowania i zadośćuczynienia wraz z odsetkami stanowi przychód zwolniony na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032) ?

Przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej jest odpowiedź na ww. pytanie w części dotyczącej zwolnienia z opodatkowania otrzymanego odszkodowania i zadośćuczynienia. Natomiast wniosek w części dotyczącej zwolnienia z opodatkowania odsetek zostanie rozpatrzony odrębnie.

Zdaniem Wnioskodawcy, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032), odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku sądu do wysokości określonej w tym wyroku są zwolnione od podatku. Zasądzone wyrokiem (sygn. akt III C 492/14), kwoty nie są otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, jak również nie dotyczą korzyści, które Wnioskodawca mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono szkody. Zarówno wypłacona kwota odszkodowania i zadośćuczynienia, korzystają ze zwolnienia z opodatkowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie natomiast do treści art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, wszelkie przychody, których nie można zakwalifikować do źródeł przychodów wymienionych w tym artykule kwalifikuje się do przychodów z innego źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności", wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w trakcie wykonywania czynności służbowych w dniu 21 października 2013 r., Wnioskodawca uległ wypadkowi komunikacyjnemu. Wyrokiem Sądu Rejonowego, zasądzono na rzecz Wnioskodawcy tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania od firmy ubezpieczeniowej kwotę 21 625 zł 66 gr wraz z odsetkami ustawowymi i odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Kwotę należnego odszkodowania wraz z zasądzonymi odsetkami Wnioskodawca otrzymał w dniu 25 października 2016 r.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b cyt. ustawy, wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b powołanej ustawy, obejmuje odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione starty, a nie dotyczy utraconych korzyści.

Zauważyć należy, że pomimo wypłaconego Wnioskodawcy w 2016 r. odszkodowania i zadośćuczynienia zasądzonych wyrokiem sądowym, to nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że w przedmiotowej sprawie ma zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż kluczowym staje się fakt, że świadczenie to zostało wypłacone przez ubezpieczyciela sprawcy wypadku z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej i korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy.

W myśl bowiem art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

Zauważyć należy, że ogólne warunki, zasady podejmowania i prowadzenia działalności w zakresie ubezpieczeń majątkowych i osobowych określa ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1348 z późn. zm.). Natomiast zasady zawierania i wykonywania umów obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych określa ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1948 z późn. zm.).

Zgodnie z ww. ustawą, ubezpieczeniem obowiązkowym jest m.in. ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, zwane dalej "ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych" (art. 4 pkt 1 cyt. ustawy).

Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzialność cywilną podmiotu objętego obowiązkiem ubezpieczenia za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym oraz wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, o ile nie sprzeciwia się to ustawie lub właściwości (naturze) danego rodzaju stosunków (art. 9 ust. 1 ww. ustawy).

Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń, zawartej z nim ugody, prawomocnego orzeczenia sądu lub w sposób określony w przepisach ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2016 r. poz. 186, 823, 960 i 1070) - art. 13 ust. 1 powyższej ustawy.

Z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia (art. 34 ust. 1 ww. ustawy).

Na podstawie art. 805 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380), przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Stosownie do art. 805 § 2 ww. ustawy, świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:

Zgodnie z art. 822 § 1 powołanej ustawy, przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej jest rodzajem ubezpieczenia majątkowego, o którym mowa w art. 822 ustawy - Kodeks cywilny. Świadczenie należne od ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia OC ma wyrównywać uszczerbek majątkowy powstały już w wyniku wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę osobie trzeciej.

Stosownie do art. 444 § 1 ustawy - Kodeks cywilny, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

W myśl natomiast art. 445 § 1 ww. ustawy, w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że wypłacone w 2016 r. na rzecz Wnioskodawcy przez ubezpieczyciela sprawcy wypadku odszkodowanie i zadośćuczynienie z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy.

Zatem, przychód uzyskany przez Wnioskodawcę w ramach wypłaconego odszkodowania i zadośćuczynienia korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie ww. przepisu, a nie jak wskazał Wnioskodawca na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, w myśl zasady, że wadliwa argumentacja prawna Wnioskodawcy, przy prawidłowo wywiedzionym skutku prawnym, winna skutkować uznaniem stanowiska Wnioskodawcy za nieprawidłowe, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymanego na podstawie wyroku sądowego jest nieprawidłowe.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę wyroków Sądów Administracyjnych - wskazać należy, że dotyczą one konkretnych, indywidualnych spraw podatników podjętych w określonym stanie faktycznym i są wiążące tylko w tych sprawach. Dlatego, stosownie do art. 87 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.), nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i tym samym nie mogą być wiążące dla Organu wydającego interpretację indywidualną.

Końcowo, mając na uwadze treść przepisu art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.), zauważyć należy, że w przedmiotowej sprawie organ podatkowy wydając interpretację indywidualną przepisów prawa opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę. Do postępowania w sprawie wydania interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego nie mają bowiem zastosowania przepisy o postępowaniu podatkowym, a postępowanie dowodowe jest częścią postępowania podatkowego.

Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy - Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Niniejsza interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.