0113-KDIPT2-2.4011.863.2022.2.DA - Rozliczenie podatku dla osoby samotnie wychowującej dziecko

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 października 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 11 października 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko. Uzupełniła go Pani - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 8 grudnia 2022 r. (wpływ 8 grudnia 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego

Jest Pani panną (stan cywilny - wolny) pracującą na umowie o pracę zawartej na czas nieokreślony od 1 grudnia 2010 r.

Od października 2017 r. mieszka Pani sama z córkami. Ojciec dzieci wyprowadził się i od tego czasu nie zamieszkuje z Panią i dziećmi. Pomimo sprawowania od tego czasu stałej, codziennej i faktycznej opieki nad dziećmi, zawsze rozliczała się Pani samodzielnie i nigdy nie korzystała z ulgi prorodzinnej z powodu niewiedzy, że mogłaby Pani z niej skorzystać.

Od 2016 r. ojciec nie łożył pieniędzy na utrzymanie domu i dzieci. Po rozstaniu dopiero w lutym 2021 r. wystąpiła Pani do Sądu Rejonowego... z pozwem o alimenty.

11 października 2021 r. wydano wyrok zaoczny zasądzający Pani alimenty w wysokości 800 zł miesięcznie na oboje dzieci. Do dnia wystąpienia o interpretację indywidualną ojciec dzieci nie płaci alimentów.

Miejscem zamieszkania córek jest miejsce zamieszkania Pani, tj... Głównie sama zapewnia Pani dzieciom utrzymanie, kontakt ze szkołą, opiekę medyczną, rozrywki, ponosiła koszty wyposażenia i utrzymania domu, koszty odzieży, książek, lekarstw, składek klasowych, finansuje zajęcia dodatkowe, wypoczynek letni i zimowy.

Ojciec dzieci w znikomym stopniu uczestniczy w ich codziennym życiu, nie pomaga w lekcjach, nie uczestniczy w życiu szkolnym ani pozaszkolnym, nie dba o kontakty z rówieśnikami, nie opiekuje się w chorobie (nie przebywa z nimi podczas zwolnień lekarskich, nie zabezpiecza wizyt lekarskich), nie dba o zabezpieczenie potrzeb medycznych (obie córki noszą okulary i chodzą do ortodonty), zdrowotnych jak szczepienia, testy alergiczne, leki na alergie (jedna córka jest alergikiem i jest odczulana), nie organizuje ani nie zabezpiecza zajęć dodatkowych. Ojciec dzieci czasami zabiera je do siebie w dni wolne od zajęć szkolnych (średnio około 1 weekend lub 1 dzień weekendu - raz na 2 miesiące, część ferii i wakacji).

W czasie pobytu u ojca, córki nocują u niego i jedzą posiłki. Ponad 90% roku dzieci przebywają z Panią.

W uzupełnieniu wskazano:

- daty urodzenia Pani dzieci:. -... listopada 2009 r.,...... sierpnia 2011 r.;

- w okresie, którego dotyczy wniosek, dzieci uczyły się w Szkole Podstawowej nr... w..., tj. w szkole, o której mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświaty lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie;

- w okresie, którego dotyczy wniosek, zarówno Pani, jak i ojciec dzieci posiadali pełną władzę rodzicielską względem małoletnich córek;

- w okresie, którego dotyczy wniosek, samotnie tj. bez udziału ojca dzieci uczestniczyła Pani w ich wychowaniu, sprawowała nad nimi opiekę, ponosiła koszty ich utrzymania, troszczyła się o rozwój fizyczny i duchowy, zabezpieczała potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, ponosiła wydatki związane z wypoczynkiem, pomagała w edukacji szkolnej itp. Nie wychowywali/nie wychowują Państwo ani nie opiekowali się/nie opiekują się dziećmi "wspólnie", tzn. w tym samym czasie i miejscu. Każde z Państwa odrębnie, z różnym zaangażowaniem, w różnym czasie i miejscu, jednak zawsze bez udziału drugiego rodzica;

- w okresie, którego dotyczy wniosek, ojciec dzieci sporadycznie wykonywał ww. czynności w stosunku do córek, nie partycypował w wydatkach związanych z ww. potrzebami dzieci;

- w okresie, którego dotyczy wniosek, Pani córki nie były umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych. W chwili obecnej również nie są;

- w okresie, którego dotyczy wniosek Pani dzieci nie osiągnęły pełnoletności;

- po opuszczeniu rodziny przez ojca dzieci, nie ustalono sądownie kwestii opieki nad dziećmi przez ojca w zakresie: sposobu opieki nad córkami, miejsca zamieszkania dzieci, obowiązków ojca dzieci względem córek, częstotliwości spotkań ojca z córkami;

- po orzeczeniu Sądu z dnia 11 października 2021 r. ojciec dzieci nie partycypował w wydatkach związanych z potrzebami dzieci. Nie płaci również alimentów;

- po opuszczeniu rodziny przez ojca dzieci, porozumienie dotyczące sposobu korzystania z ulgi na dzieci przez każdego z rodziców w podatku dochodowym od osób fizycznych ustalili Państwo wyłącznie ustnie pomiędzy sobą. Jako, że dzieci przebywają z Panią większość czasu pod Pani opieką (w latach, których dotyczy wniosek jest to ponad 90% czasu), w całości odliczała Pani ulgę prorodzinną. Ojciec dzieci nie odlicza ulgi;

- nie jest Pani matką ani opiekunem prawnym innych dzieci (niż wymienione w treści wniosku);

- w okresie, którego dotyczy wniosek, nie prowadziła Pani działalności gospodarczej;

- w latach podatkowych, których dotyczy wniosek, w stosunku do Pani nie miały zastosowania przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych;

- w okresie, którego dotyczy wniosek, Pani dzieci nie otrzymywały zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego ani renty socjalnej. Obecnie taka sytuacja również nie ma miejsca.

Pytanie

Czy przysługiwało/przysługuje Pani prawo do obliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko za lata 2018-2021 i lata następne?

Pani stanowisko w sprawie

Biorąc pod uwagę powyższe, w Pani ocenie nie wychowują Państwo ani nie opiekują się dziećmi "wspólnie", tzn. w tym samym czasie i miejscu, ale każde z Państwa odrębnie, z różnym zaangażowaniem, w różnym czasie i miejscu, zawsze bez udziału drugiego rodzica, dlatego też uważa Pani, że ma prawo do obliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych w sposób przewidziany dla osób wychowujących dziecko samotnie.

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

3) pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących - podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

W myśl art. 6 ust. 4d ww. ustawy, w przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.; w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.):

Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

3) do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej - podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W myśl art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1265):

Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

3) pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie - podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Stosownie do art. 6 ust. 4d wskazanej ustawy, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw:

W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Według art. 6 ust. 4e cytowanej ustawy, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw:

Przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:

1) dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub

2) przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152 - w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 240), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.

Artykuł 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2019 r. poz. 2407 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981 i 2270).

W świetle art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Na mocy art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Z art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 z późn. zm.), wynika, że:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków:

- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń; 2) podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Z art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu wynikającym z art. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń; 2) podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Wyjaśnić przy tym należy, że na gruncie art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, dodanego przez art. 9 pkt 7 ustawy z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2427):

W przypadku opodatkowania dochodów uzyskanych w 2021 r., o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r., przepis art. 6 ust. 8 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się odpowiednio do osoby samotnie wychowującej dzieci i jej dziecka.

Artykuł 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, stanowi, że:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń; 2) podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Natomiast art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw stanowi, że:

przepisy art. 6 ust. 4c-4h, 8 (...) ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, (...) stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

* posiadania przez rodzica statusu osoby samotnie wychowującej dzieci (dziecko),

* wychowywania przez rodzica samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka),

* nie uzyskiwania przez rodzica i dziecko (dzieci) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

* nie podlegania przez rodzica i dziecko (dzieci) opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Należy jednak wskazać, że przepis art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym, określonym w tym przepisie, jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia "osoby samotnie wychowującej dziecko" wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym, zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny.

Przepis art. 6 ust. 4 i ust. 4c ww. ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby.

Natomiast, kiedy każdy rodzic jest zaangażowany w proces wychowawczy dziecka oznacza, że w roku podatkowym dziecko wychowywane jest wspólnie przez oboje rodziców, a nie samotnie przez któregokolwiek z nich.

Przy wychowywaniu dziecka należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych. W sytuacji, gdy każdy z rodziców aktywnie oraz w porównywalnym stopniu uczestniczy w wychowywaniu dziecka - co przejawia się między innymi dzieleniem się wszelkimi obowiązkami związanymi z procesem wychowawczym dziecka, niezależnie od tego u kogo pod czyją w danym momencie roku podatkowego opieką dziecko przebywa - nie można mówić o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.

Przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej ulgi, z którego jednoznacznie wynika, że ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dzieci, posiadając ściśle określony status cywilny.

Ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia "wychowywać", należy odwołać się zatem do jego definicji słownikowych. "Wychowywać" w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny. Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu, systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.

Zatem prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.

Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pani panną (stan cywilny - wolny) pracującą na umowie o pracę zawartej na czas nieokreślony od 1 grudnia 2010 r. Od października 2017 r. mieszka Pani sama z córkami (... urodzoną... listopada 2009 r.i...urodzoną... sierpnia 2011 r.). Dzieci uczyły się/uczą się w Szkole Podstawowej, o której mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświaty lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie. Ojciec dzieci wyprowadził się i od tego czasu nie zamieszkuje z Panią i dziećmi. Zarówno Pani, jak i ojciec dzieci posiadają pełną władzę rodzicielską względem małoletnich córek. Po opuszczeniu rodziny przez ojca dzieci, nie ustalono sądownie kwestii opieki nad dziećmi przez ojca w zakresie: sposobu opieki nad córkami, miejsca zamieszkania dzieci, obowiązków ojca dzieci względem córek, częstotliwości spotkań ojca z córkami. Od 2016 r. ojciec nie łożył pieniędzy na utrzymanie domu i dzieci. Po rozstaniu dopiero w lutym 2021 r. wystąpiła Pani do Sądu z pozwem o alimenty. 11 października 2021 r. wydano wyrok zaoczny zasądzający Pani alimenty w wysokości 800 zł miesięcznie na oboje dzieci. Po ww. orzeczeniu ojciec dzieci nie partycypował w wydatkach związanych z potrzebami dzieci. Do dnia wystąpienia o interpretację indywidualną ojciec dzieci nie płaci alimentów. Miejscem zamieszkania córek jest miejsce zamieszkania Pani. Głównie sama zapewnia Pani dzieciom utrzymanie, kontakt ze szkołą, opiekę medyczną, rozrywki, ponosi koszty wyposażenia i utrzymania domu, koszty odzieży, książek, lekarstw, składek klasowych, finansuje zajęcia dodatkowe, wypoczynek letni i zimowy. Samotnie, tj. bez udziału ojca dzieci, uczestniczy Pani w wychowaniu córek, sprawuje nad nimi opiekę, ponosi koszty ich utrzymania, troszczy się o rozwój fizyczny i duchowy, zabezpiecza potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, ponosi wydatki związane z wypoczynkiem, pomaga w edukacji szkolnej itp. Nie wychowują ani nie opiekują się Państwo dziećmi "wspólnie", tzn. w tym samym czasie i miejscu. Każde z Państwa odrębnie, z różnym zaangażowaniem, w różnym czasie i miejscu opiekuje się dziećmi, jednak zawsze bez udziału drugiego rodzica. Ojciec dzieci sporadycznie wykonuje ww. czynności w stosunku do córek, nie partycypuje w wydatkach związanych z ww. potrzebami dzieci. Ojciec dzieci w znikomym stopniu uczestniczy w codziennym życiu córek, nie pomaga w lekcjach, nie uczestniczy w życiu szkolnym ani pozaszkolnym, nie dba o kontakty z rówieśnikami, nie opiekuje się w chorobie (nie przebywa z nimi podczas zwolnień lekarskich, nie zabezpiecza wizyt lekarskich), nie dba o zabezpieczenie potrzeb medycznych (obie córki noszą okulary i chodzą do ortodonty), zdrowotnych jak szczepienia, testy alergiczne, leki na alergie (jedna córka jest alergikiem i jest odczulana), nie organizuje ani nie zabezpiecza zajęć dodatkowych. Ojciec dzieci czasami zabiera je do siebie w dni wolne od zajęć szkolnych (średnio około 1 weekend lub 1 dzień weekendu - raz na 2 miesiące, część ferii i wakacji). W czasie pobytu u ojca, córki nocują u niego i jedzą posiłki. Ponad 90% roku dzieci przebywają z Panią. Pani córki nie były i nie są umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych. Po opuszczeniu rodziny przez ojca dzieci, porozumienie dotyczące sposobu korzystania z ulgi na dzieci przez każdego z rodziców w podatku dochodowym od osób fizycznych zawarli Państwo ustnie pomiędzy sobą. Jako, że dzieci przebywają z Panią większość czasu pod Pani opieką (w latach, których dotyczy wniosek jest to ponad 90% czasu), w całości odliczała Pani ulgę prorodzinną. Ojciec dzieci nie odlicza ulgi. Nie jest Pani matką ani opiekunem prawnym innych dzieci (niż wymienione w treści wniosku). W okresie, którego dotyczy wniosek, nie prowadziła Pani działalności gospodarczej. W stosunku do Pani nie miały zastosowania przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. Pani dzieci nie otrzymywały/nie otrzymują zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego ani renty socjalnej.

W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.), stanowiącego, że:

Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.

Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ww. ustawy. Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, wymaga spełnienia warunków określonych w przepisach je konstytuujących. Tak więc, przepisy regulujące prawo do preferencyjnego rozliczenia powinny być interpretowane ściśle; niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.

Zatem, skoro - jak wskazała Pani w opisie sprawy - w okresie, którego dotyczy wniosek, sama zapewniała Pani dzieciom utrzymanie, kontakt ze szkołą, opiekę medyczną, rozrywki, ponosiła koszty wyposażenia i utrzymania domu, koszty odzieży, książek, lekarstw, składek klasowych, finansowała zajęcia dodatkowe, wypoczynek letni i zimowy, tj. samotnie (bez udziału ojca dzieci) uczestniczyła Pani w wychowaniu córek, sprawowała nad nimi opiekę, ponosiła koszty ich utrzymania, troszczyła się o rozwój fizyczny i duchowy, zabezpieczała potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, ponosiła wydatki związane z wypoczynkiem, pomagała w edukacji szkolnej itp., zaś ojciec dzieci w znikomym stopniu uczestniczył w codziennym życiu córek, tj. nie pomagał w lekcjach, nie uczestniczył w życiu szkolnym ani pozaszkolnym, nie dbał o kontakty z rówieśnikami, nie opiekował się w chorobie (nie przebywał z nimi podczas zwolnień lekarskich, nie zabezpieczał wizyt lekarskich), nie dbał o zabezpieczenie potrzeb medycznych, zdrowotnych jak szczepienia, testy alergiczne, leki na alergie, nie organizował ani nie zabezpieczał zajęć dodatkowych, to uznać należy, że w latach 2018-2021 była Pani osobą samotnie wychowującą dzieci oraz w latach następnych, jeżeli nie zmieni się stan faktyczny lub nie ulegną zmianie przepisy prawa podatkowego w tym zakresie, będzie Pani uznana za osobę samotnie wychowującą dzieci.

Zgodnie z art. 81 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.),

jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację.

Przy czym, zgodnie z art. 3 pkt 5 ww. ustawy,

ilekroć w ustawie jest mowa o deklaracjach - rozumie się przez to również zeznania, wykazy, zestawienia, sprawozdania oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci.

Korekta deklaracji może dotyczyć każdej jej pozycji, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Może więc ona dotyczyć kwot odliczeń od dochodu z tytułu ulgi podatkowej. Skorygowanie deklaracji polega na ponownym poprawnym wypełnieniu formularza z zaznaczeniem, że w tym przypadku mamy do czynienia z korektą uprzednio złożonej deklaracji.

Przepisy ustawy - Ordynacja podatkowa nie określają szczególnych terminów, w których przysługuje powyższe uprawnienie. Należy więc powiązać tę możliwość z zobowiązaniem podatkowym, którego deklaracja (zeznanie) dotyczy. Prawo do korekty deklaracji (zeznania) istnieje tak długo, jak długo istnieje zobowiązanie podatkowe, czyli 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku (art. 70 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa).

Reasumując, mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, stwierdzić należy, że w latach 2018-2021 była Pani osobą samotnie wychowującą dzieci, posiadała Pani bowiem wskazany w przepisie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określony stan cywilny, tj. była panną i wyłącznie, faktycznie i samotnie (bez udziału drugiej osoby) wychowywała Pani małoletnie, uczące się córki. Tym samym przysługiwało Pani prawo do rozliczania się w ww. latach w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, określony w ww. art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, przysługuje Pani prawo do złożenia korekty zeznania za lata 2018-2021. Przysługiwać będzie Pani prawo do rozliczania się w kolejnych latach w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, określony w ww. art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli nie zmieni się stan faktyczny lub nie ulegną zmianie przepisy prawa podatkowego w tym zakresie.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Należy podkreślić, że zakres przedmiotowy interpretacji przepisów prawa podatkowego wydawanej w trybie art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.) wyznacza pytanie przedstawione przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. W związku z powyższym, wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Pani, tj. możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko. Zatem, kwestia możliwości skorzystania przez Panią z ulgi prorodzinnej nie była przedmiotem interpretacji indywidualnej.

Końcowo wskazać należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku - nie prowadzi postępowania dowodowego. Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.), składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Z uwagi na to, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych został złożony przez Panią - jednego z rodziców, zaznacza się, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla ojca dzieci.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).