Nowość 0113-KDIPT2-2.4011.67.2024.4.KK, 0111-KDIB2-2.4015.7.2024.5.DR

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe

Szanowna Pani,

- w części dotyczącej zastosowania art. 4 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn - jest nieprawidłowe,

- w pozostałej części - jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 stycznia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 2 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w podatku od spadków i darowizn - opodatkowania rekompensaty otrzymanej za mienie pozostawione za granicą. Uzupełniła go Pani, w odpowiedzi na wezwanie, poprzez wpłatę opłaty od wniosku.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W 1990 r. Pani poprzednik prawny wystąpił z pismem o przyznanie rekompensaty za mienie pozostawione przez jego poprzednika prawnego poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, we wsi (...), gmina (...), woj. (...). Potwierdziła Pani ww. roszczenie składając w 2007 r. wniosek o rekompensatę do właściwego wojewody. 17 sierpnia 2023 r. Wojewoda wydał postanowienie w przedmiocie posiadania przez Panią prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez Pani poprzedników prawnych nieruchomości poza obecnymi granicami RP w udziale 1/12. Wojewoda wezwał jednocześnie Panią, w szczególności do wskazania jednej z form realizacji prawa do rekompensaty określonych w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP. W odpowiedzi na wezwanie wskazała Pani na świadczenie pieniężne wypłacone ze środków Funduszu Rekompensacyjnego oraz wskazała Pani numer rachunku, na który ma być przelana rekompensata.

Pytania

1. Czy w związku z przyszłą wypłatą rekompensaty w formie określonej w art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP obciąży Panią obowiązek zapłaty podatku dochodowego, obowiązek złożenia zeznania podatkowego lub dopełnienia innych formalności wobec organów podatkowych?

2. Czy w związku z przyszłą wypłatą świadczenia rekompensacyjnego, o którym mowa w art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP, wnioskodawcę obciąży obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn, czy też obowiązek złożenia zeznania podatkowego lub dopełnienia jakichkolwiek formalności wobec służb podatkowych?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie w odniesieniu do pytania 1, zastosowanie norm ustawy od spadków i darowizn wyłącza opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych, co wynika z treści art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (wyłączenie przedmiotowe). Nie ma obowiązku zapłaty podatku dochodowego bowiem osiągnięty przychód w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlega zwolnieniu od podatku dochodowego, o czym mówi pkt 30a umieszczony w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym. Żaden przepis prawa podatkowego nie nakłada obowiązku złożenia zeznania podatkowego lub dopełnienia wobec służb podatkowych jakichkolwiek formalności.

Z kolei w odniesieniu do pytania 2, nie ma obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn, o którym mowa w obowiązującej ustawie o podatku od spadków i darowizn, ze względu na zwolnienie o charakterze bezwarunkowym o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 16 ustawy spadkowej. Przepis prawa podatkowego również nie nakłada obowiązku złożenia zeznania lub obowiązku dopełnienia wobec służb podatkowych jakichkolwiek czynności formalnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od spadków i darowizn:

- w części dotyczącej zastosowania art. 4 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn - jest nieprawidłowe,

- w pozostałej części - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Artykuł 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 226, z późn. zm.) stanowi, że:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie natomiast do art. 11 ust. 1 tej ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłem przychodów są "inne źródła". Przepis ten uszczegółowiony został w art. 20 ust. 1 cyt. ustawy, który stanowi, że:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użyte w powyższym przepisie sformułowanie "w szczególności", wskazuje, że przepis zawiera tylko przykładowe wyliczenie przychodów, co oznacza, że przysporzenia majątkowe, nie zaliczane do pozostałych źródeł przychodów, stanowią przychody objęte tym przepisem.

Przy czym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 30a lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu realizacji prawa do rekompensaty na podstawie ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2017 r. poz. 2097), przez osoby uprawnione na podstawie tej ustawy.

Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 2097) o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej:

Prawo do rekompensaty przysługuje właścicielowi nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli spełnia on łącznie następujące wymogi:

Stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej:

W przypadku gdy nieruchomości pozostawione poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej były przedmiotem współwłasności, prawo do rekompensaty przysługuje wszystkim współwłaścicielom, spełniającym wymogi określone w art. 2, albo niektórym z nich, wskazanym przez pozostałych współwłaścicieli. Wskazanie osoby uprawnionej do rekompensaty następuje przez złożenie oświadczenia z podpisem poświadczonym notarialnie lub przed organem administracji publicznej albo przez złożenie oświadczenia w polskiej placówce konsularnej.

W myśl art. 3 ust. 2 ww. ustawy:

W przypadku śmierci właściciela nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, prawo do rekompensaty przysługuje wszystkim spadkobiercom albo niektórym z nich, wskazanym przez pozostałych spadkobierców, jeżeli spełniają wymóg określony w art. 2 pkt 2. Wskazanie osoby uprawnionej do rekompensaty następuje przez złożenie oświadczenia z podpisem poświadczonym notarialnie lub przed organem administracji publicznej albo przez złożenie oświadczenia w polskiej placówce konsularnej.

Zgodnie z art. 5 ust. 3 cytowanej ustawy:

Prawo do rekompensaty potwierdza, w drodze decyzji:

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej:

Decyzja, o której mowa w art. 5 ust. 3, zawiera wskazanie:

Z opisu zdarzenia wynika, w dniu 17 sierpnia 2023 r. Wojewoda wydał postanowienie w przedmiocie posiadania przez Panią prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez jego poprzedników prawnych nieruchomości poza obecnymi granicami RP w udziale 1/12. Jednocześnie Wojewoda wezwał Panią, w szczególności do wskazania jednej z form realizacji prawa do rekompensaty określonych w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. W odpowiedzi na wezwanie wskazała Pani na świadczenie pieniężne wypłacone ze środków Funduszu Rekompensacyjnego oraz wskazała nr rachunku, na który ma być przelana rekompensata.

W świetle powyższego, jak już wcześniej wskazano, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 30a lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku są przychody uzyskane z tytułu realizacji prawa do rekompensaty na podstawie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, przez osoby uprawnione na podstawie tej ustawy.

Zatem, w związku z wypłatą na Pani rzecz rekompensaty, o której mowa we wniosku, w postaci środków pieniężnych przyznanych Pani w decyzji właściwego organu administracji na podstawie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej będzie przysługiwało Pani zwolnienie na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 30a lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji nie będzie ciążył na Pani obowiązek złożenia zeznania podatkowego lub zgłoszenia w zakresie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ani zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wobec powyższego Pani stanowisko - w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych - należało uznać za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 z późn. zm.):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia "spadek", dlatego należy w tym zakresie odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 922 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że 17 sierpnia 2023 r. Wojewoda wydał postanowienie w przedmiocie posiadania przez Panią prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez Pani poprzedników prawnych nieruchomości poza obecnymi granicami RP w udziale 1/12. Wojewoda wezwał jednocześnie Panią, w szczególności do wskazania jednej z form realizacji prawa do rekompensaty określonych w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP. W odpowiedzi na wezwanie wskazała Pani na świadczenie pieniężne wypłacone ze środków Funduszu Rekompensacyjnego oraz wskazała numer rachunku, na który ma być przelana rekompensata.

Z uregulowań zawartych w art. 5 ww. ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej wynika, że prawo do rekompensaty potwierdza, w drodze decyzji, właściwy wojewoda.

Prawo do rekompensaty jest prawem majątkowym wchodzącym w skład spadku, którego nabycie co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Jednakże zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Zwalnia się od podatku nabycie w drodze spadku prawa do rekompensaty w rozumieniu ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2017 r. poz. 2097).

W związku z powyższym, stwierdzić należy, że skoro skorzystała Pani jako spadkobierca z prawa do rekompensaty na podstawie przepisów ww. ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (jak wynika z treści wniosku - prawo to zostało potwierdzone decyzją wojewody), to nabycie tego prawa tytułem dziedziczenia stanowi składnik masy spadkowej i podlega opodatkowaniu wg zasad zawartych w ustawie o podatku od spadków i darowizn. Tym samym, zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 16 tej ustawy, nabycie to zwolnione jest z opodatkowania. To oznacza, że z tego tytułu nie jest Pani zobowiązana do zapłacenia podatku.

Wskazać także należy, że nabycie prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości (mienia) poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej korzysta bezwarunkowo z opisanego zwolnienia wynikającego z ustawy o podatku od spadków i darowizn, w rezultacie czego nie będzie spoczywał na Pani obowiązek złożenia zeznania podatkowego (zeznania o nabyciu tytułem spadku), czy też zgłoszenia w związku z omawianym nabyciem prawa do rekompensaty, gdyż przepisy ustawy nie nakładają takiego obowiązku.

Ponadto należy zaznaczyć, że skoro, jak wskazano wyżej opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, podlega jedynie nabycie prawa do rekompensaty za mienie pozostawione poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, to realizacja prawa do rekompensaty w formie otrzymania przez Panią świadczenia pieniężnego, jako zdarzenie odrębne od nabycia tego prawa, nie podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

To oznacza, że i z tego tytułu (tj. z tytułu realizacji prawa otrzymania środków pieniężnych) nie będzie Pani zobowiązana do zapłacenia podatku. A zatem, z tytułu otrzymania świadczenia pieniężnego nie będzie na Pani spoczywał obowiązek złożenia zeznania podatkowego lub zgłoszenia w zakresie podatku od spadków i darowizn.

Wobec powyższego, pomimo, że nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn, Pani stanowiska nie można było w całości uznać za prawidłowe z uwagi na Pani argumentację przemawiającą za brakiem opodatkowania przyszłej wypłaty świadczenia rekompensacyjnego w zakresie w jakim opierała się ona na zastosowaniu zwolnienia, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przepis ten odnosi się bowiem do nabycia w drodze spadku prawa do rekompensaty, natomiast realizacja prawa do otrzymania środków pieniężnych czyli sama wypłata środków nie będzie mieściła się w katalogu czynności objętych opodatkowaniem podatkiem od spadków i darowizn i tym samym nie będzie łączyła się z powstaniem obowiązku podatkowego w zakresie tego podatku. W konsekwencji, do wypłaty tej nie znajdzie zastosowania zwolnienie określone w art. 4 ust. 1 pkt 16 ww. ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.).