0113-KDIPT2-2.4011.1201.2021.2.ACZ - Rozliczanie PIT w związku z nieodpłatnym użyczeniem lokalu mieszkalnego

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 grudnia 2021 r. wpłynął Pana wniosek z 5 grudnia 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego użyczenia lokalu mieszkalnego. Uzupełnił go Pan - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 10 marca 2022 r. (wpływ 14 marca 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan właścicielem mieszkania, w którym chwilowo Pan nie mieszka i które nie jest wynajmowane.

Z uwagi na to, że Pana kolega i jego rodzina znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej i mieszkaniowej, udostępnił Pan im to mieszkanie do używania - podpisaliście Państwo umowę użyczenia. Kolega pokrywał jedynie comiesięczne koszty, tj. czynsz do spółdzielni i media (energia elektryczna, gaz, woda). Nie otrzymywał Pan od niego innych opłat.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że umowa użyczenia została zawarta 1 stycznia 2020 r. na czas określony od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2023 r. i została rozwiązana 20 sierpnia 2021 r.

W skład czynszu wchodzą:

- eksploatacja bieżąca,

- odpis na fundusz remontowy,

- zaliczka na zimną wodę,

- wywóz śmieci,

- działalność społeczno-kulturalna,

- podgrzewanie wody - zaliczka,

- c.o. - zaliczka,

- c.o. - opłata stała,

- podatek od nieruchomości,

- c.w. - opłata cyrkulacyjna - zaliczka,

- c.w. - opłata stała,

- opłata za wieczyste użytkowanie gruntu (do lutego 2020 r.),

- dźwig,

- termomodernizacja (do października 2020 r.).

Nie prowadzi Pan działalności gospodarczej i nie wykorzystuje Pan lokalu do tego celu.

Pytanie

Czy musi Pan zapłacić podatek z tytułu użyczenia lokalu?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, nie osiągnął Pan żadnego przychodu i nie musi Pan płacić podatku (art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 z późn. zm.; Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Użyczenie zostało uregulowane w art. 710-719 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.). Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy, w zakresie przewidzianym umową i przepisami prawa.

Cechą charakterystyczną użyczenia jest nieodpłatność oraz motyw bezinteresowności.

Z uwagi na fakt, że z tytułu umowy użyczenia zobowiązanym do spełnienia świadczenia jest tylko użyczający, umowę tę należy uznać za jednostronnie zobowiązującą. Użyczenie nie jest też umową wzajemną.

Biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej i nie może żądać zwrotu kosztów od użyczającego. Zwykłe koszty utrzymania rzeczy to wydatki i nakłady pozwalające zachować rzecz w stanie niepogorszonym, utrwalającym jej właściwości i przeznaczenie, np. koszty konserwacji, bieżących remontów, drobnych napraw itp.

Za zwykłe koszty utrzymania rzeczy nie można uznać kosztów obciążających dłużnika niezależnie od istnienia stosunku użyczenia (np. podatków, kosztów ubezpieczenia rzeczy, opłat i innych publiczno i prywatnoprawnych ciężarów związanych zwykle z własnością lub posiadaniem rzeczy).

Stosownie zatem do powyższego, jeżeli na podstawie umowy użyczenia biorący w użyczenie ponosi dodatkowe opłaty za użyczającego tytułem opłat czynszowych, które to opłaty użyczający musiałby ponieść bez względu na fakt zawarcia przedmiotowej umowy, to fakt ten wywoła określone skutki podatkowe.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłami przychodów są m.in. inne źródła.

Z kolei jak stanowi art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Wskazany przez ustawodawcę w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, katalog przychodów zaliczanych do innych źródeł nie stanowi katalogu zamkniętego, zawiera on jedynie przykładowe wskazanie przychodów zaliczanych do innych źródeł.

Jednocześnie, stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przez pojęcie "otrzymane" - zgodnie ze Słownikiem języka polskiego - należy rozumieć takie pieniądze i wartości pieniężne, które zostały podatnikowi dane. Otrzymane pieniądze (z uwagi na istnienie wielu form rozliczeń) to nie tylko wypłacona gotówka, ale również środki pieniężne, którymi np. regulowane są zobowiązania podatnika.

Z treści powołanych wyżej przepisów wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie, których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym mającym konkretny wymiar finansowy.

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy, stwierdzić należy, iż w związku z nieodpłatnym przekazaniem lokalu mieszkalnego do używania po stronie Pana - jako osoby użyczającej, nie powstał przychód podlegający opodatkowaniu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, Pan jako użyczający nie osiągnął z tytułu bezpłatnego użyczenia lokalu mieszkalnego dochodu skutkującego powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Również wydatki ponoszone przez biorącego w użyczenie tytułem zapłaty za media (energia elektryczna, gaz, woda) oraz pozostałe opłaty licznikowe (tj. rozliczane na podstawie wskazań liczników) wchodzące w skład czynszu nie stanowią po Pana stronie jakiegokolwiek przychodu. Nie poniósłby Pan tych kosztów, gdyby nie to, że korzystał z tego lokalu biorący w użyczenie (Pana kolega).

Zatem, w tej części Pana stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Natomiast zapłata przez biorącego w użyczenie (Pana kolegi) świadczenia pieniężnego w postaci opłat za czynsz, z wyłączeniem opłat rozliczanych na podstawie wskazań liczników, jest swoistym zwolnieniem Pana z długu w postaci zapłaty za Pana należności, którą i tak musiałby Pan zapłacić w związku z własnością (posiadaniem) rzeczy - tj. w przedmiotowej sprawie lokalu mieszkalnego, nawet w sytuacji, gdyby Pan z tego lokalu mieszkalnego nie korzystał.

W konsekwencji, kwota czynszu, która była ponoszona przez biorącego w użyczenie, z wyłączeniem opłat rozliczanych na podstawie wskazań liczników, stanowi dla Pana przychód z innych źródeł i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych, stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, w tej części Pana stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Reasumując, mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa, stwierdzić należy, że bezpłatne użyczenie przez Pana lokalu mieszkalnego Pana koledze nie stanowi źródła przychodu określonego w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem nie jest Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

Również wydatki ponoszone przez biorącego w użyczenie tytułem zapłaty za media (energia elektryczna, gaz, woda) oraz pozostałe opłaty rozliczane na podstawie wskazań liczników, wchodzące w skład czynszu uiszczanego na rzecz spółdzielni, nie stanowią dla Pana przysporzenia majątkowego i tym samym nie skutkują powstaniem po Pana stronie przychodu do opodatkowania.

Natomiast kwota czynszu, z wyłączeniem opłat rozliczanych na podstawie wskazań liczników - dokonywana przez biorącego w użytkowanie lokal, tj. Pana kolegę, stanowi dla Pana przychód z innych źródeł i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych, stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Końcowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku - nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. Pełna weryfikacja prawidłowości Pana stanowiska może być dokonana jedynie w toku ewentualnego postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli celno-skarbowej, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej, do której zastosowanie mają przepisy określone w art. 14h (w zamkniętym katalogu) ustawy - Ordynacja podatkowa.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).